BADANIE FIZYKALNE SKÓRY I JEJ WYTWORÓW

BADANIE FIZYKALNE

SKÓRY

I JEJ WYTWORÓW

Skóra

–

stanowi

najbardziej

powierzchowną  warstwę  ciała  ludzkiego,
przechodząc  w  otworach  naturalnych  w
błonę  śluzową.  Jest  bardzo  rozciągliwa  i
elastyczna.  Powierzchnia  skóry  przy
średniej wielkości ciała wynosi od 1,5 do
1,8 m

. Najgrubsza skóra występuje tam,

gdzie

są

największe

naprężenia

mechaniczne: na podeszwach, dłoniach,
karku.

Skóra jest powłoką oddzielającą wnętrze

organizmu ludzkiego od świata zewnętrznego.
Stanowi

mocną,

elastyczną

pokrywę

wytrzymałą zarówno na ucisk, jak i rozciąganie.
Jest  nieprzenikliwa  dla  większości  substancji
rozpuszczalnych  i  gazowych,  chroni  przed
inwazją  flory  bakteryjnej.  Odgrywa  kluczową
rolę  w  termoregulacji,  jest  narządem  zmysłu
zawierającym  receptory  dotyku,  bólu,  ucisku,
wibracji, temperatury.

Skóra pełni funkcję ochronną organizmu przed

wpływem  niekorzystnych  czynników  otoczenia.
Wpływa  na  procesy  PM,  termoregulacji,
gospodarki  wodnej  organizmu,  bierze  udział  w
procesach  wydzielniczych  i  resorpcji  oraz
procesach odpornościowych.

Skóra odgrywa znaczną rolę w:
- czynności wydzielniczej,
- regulacji równowagi wodno-zasadowej,
- metabolizmie białek, lipidów, węglowodanów, witamin,
- w procesach odpornościowych.
Zadania skóry:
  ochrona głębiej położonych narządów przed urazami

mechanicznymi

• amortyzacja urazów.
  zapewnienie swobodnych ruchów ciała,
  ochrona przed ucieczka wody ustrojowej,

  ochrona przed wniknięciem drobnoustrojów trucizn,
  ochrona przed promieniami ultrafioletowymi,

  udział w termoregulacji / wydzielanie potu/,
  udział w wydalaniu ( pot, łój),

  odbieranie wrażeń dotyku, bólu, temperatury.

CZYNNIKI

NIEKORZYSTNIE

WPŁYWAJĄCE NA SKÓRĘ:

1. Ograniczenie ruchów chorego ( długotrwałe

unieruchomienie w łóżku).

2. Zaburzenia krążenia krwi.
3. Zaburzenia czucia.
4. Zaburzenia przytomności.
5. Odwodnienie.
6. Wychudzenie.
7. Obrzęki.
8. Choroby narządowe.
9. Wilgotne otoczenie ( nietrzymanie moczu).

OCENA OGÓLNEGO

STANU SKÓRY

1.      Wygląd.
2.      Zabarwienie / kolor.
3.      Napięcie.
4.      Ucieplenie.
5.      Owłosienie.
6.      Wykwity.
7.      Grubość.
8.      Stan higieniczny.

WYWIAD

Wywiad  powinien  uwzględniać  istnienie
ewentualnych  czynników  ubocznych  i
określić czy choroba skóry jest ograniczona
do  skóry  czy  też  jest  manifestacją
schorzenia ogólnoustrojowego.

Przy zbieraniu wywiadu można uzyskać

ważne informacje pomocne w ustaleniu
rozpoznania.

Pytania Dotyczące Historii Choroby Skóry

•

Czy początek był nagły i stopniowy?

•

Czy skóry swędzi lub czy jest bolesna?

•

Gdzie umiejscowiona jest zmiana chorobowa?

•

Czy ostatnio przyjmował pacjent antybiotyki lub inne
leki?

•

Czy stosował pacjent jakiekolwiek leki miejscowo?

•

Czy pojawiły się jakiekolwiek poprzedzające objawy
ogólne (gorączka, bóle głowy, anoreksja, upławy)?

•

Czy został pacjent ukłuty przez jakieś owady?

•

Czy był narażony na domowe lub przemysłowe toksyny?

•

Czy miał pacjent styczność z osobami chorymi na
choroby weneryczne?

•

Czy miał pacjent bliski kontakt fizyczny z innymi
osobami z chorobami skóry?

•

Czy mógł pacjent być narażony na zakażenie HIV?

• Zawsze należy przekonać pacjenta do

pełnego badania całej skóry,

• Trzeba zapewnić dobre oświetlenie,
• Ocenić kolor skóry,
• Należy opisać pierwotną morfologię

ograniczonych wykwitów,

• Należy opisać wtórne cechy wykwitów,
• Należy opisać układ zmian w bardziej

rozprzestrzenionej osutce i zmiany jej

koloru,

• Konieczna jest ocena temperatury objętego

wykwitami obszaru,

• Trzeba przeprowadzić badanie ogólne w

poszukiwaniu objawów choroby układowej.

• Warunki socjalne z uwzględnieniem bliskiego

kontaktu fizycznego – świerzb, liszajec;

• Kontakt z chemikaliami, toksynami w pracy i

domu; stosowanie rękawic ochronnych przy

czynnościach domowych;

• Ostatnio stosowane leki, np. antybiotyki;
• Nowe kosmetyki, środki myjące i piorące;
• Hobby, np. ogrodnictwo, fotografia;
• Podróże zagraniczne, ukłucia owadów;
• Upewnienie się o charakterze sezonowym.
• Czynniki wysokiego ryzyka – męski

homoseksualizm, liczne kontakty

heteroseksualne, przetaczanie krwi i

nadużywanie leków dożylnych.

Niektóre choroby układowe mogą przebiegać

objawami

skórnymi.

Chorobom

infekcyjnym często towarzyszą osutki lub

uszkodzenia. Należy dowiedzieć się czy nie

występowały ostatnio bóle gardła, ponieważ

infekcja paciorkowa może być połączona z

typową wysypką (szkarlatyna), bolesnością i

zaczerwieniem

węzłów

chłonnych

powierzchni wyprostnej (rumień guzowaty)

lub łuszczycą krostkową. W przypadkach

skórnych infekcji drożdżakowych pacjent

cierpi z powodu swędzącej wysypki lub

owrzodzeń języka, a kobiety z powodu

upławów. Infekcje Candida albicans często

występuje po cyklu leczenia antybiotykami

o szerokim spektrum działania.

Skórne wypryski powstające w obszarach

narażonych

działanie

światła

słonecznego

powinny

nasunąć

podejrzenie

obecności

układowego

tocznia

rumieniowatego

lub

reakcji

polekowych. Jeżeli pacjent cierpi z
powodu

dolegliwości

skórnych

umiejscowionych

wokół

narządów

płciowych  należy  zapytać  o  możliwość
kontaktu  z  chorobami  wenerycznymi.
AIDS  może  występować  ze  zmianami  w
węzłach  chłonnych  charakterystycznymi
dla  mięsaka  Kaposiego  lub  pleśniawkami
obejmującymi błony śluzowe lub skórę.

Swędzenie skóry przy braku oczywistej

wysypki

skórnej

powinno

nasunąć

podejrzenie obecności leżącej u podstaw
dolegliwości choroby ogólnoustrojowej.

Miejscowo stosowane kortykosteroidy i

inne  leki  stosowane  miejscowo  są  często
zapisywane  w  celu  leczenia  różnych
chorób  skóry.  Zawsze  należy  zapytać  o
stosowanie  tego  typu  środków,  ponieważ
mogą  one  zmieniać  wygląd  wykwitów
skórnych,

utrudnia

rozpoznanie

choroby.

Choroby ogólnoustrojowe

powodujące świąd

• Wewnątrzwątrobowa i

pozawątrobowa cholestaza,

• Cukrzyca,
• Przewlekła niewydolność nerek,
• Chłoniak.

Oglądanie i badanie

palpacyjne

• Obserwacja położenia i symetrii

zmian skórnych,

• Pamiętać należy o ukrytych

obszarach: pachy, wewnętrzne
powierzchnie ud i pośladki ze
szparą pośladkową.

Kolor skóry

• Żółte zabarwienie – żółtaczka,

najlepiej widoczne w dobrym świetle

dziennym, obejmuje początkowo

zażółcenie twardówek, a potem

pojawia się na tułowiu i kończynach.

Ludzie jedzący duże ilości marchwi lub

wit. A w innej postaci mogą mieć żółte

zabarwienie skóry, a brak zabarwienie

twardówek odróżnia klinicznie ten

zespół od żółtaczki.

• Lupkowo – szary kolor – nadmiar żelaza,
• Ciemne zabarwienie skóry, pojawiające

się początkowo w liniach skórnych na
dłoniach i stopach, w bliznach i innych
fałdach skóry, błona śluzowa jamy ustnej
i dziąseł również wybawia się – choroba
Addisona (autoimmunologiczna
destrukcja nadnerczy),

• Albinizm – choroba dziedziczona,

spowodowana zaburzeniem produkcji
melaniny – włosy, skóra są białe, a oczy
mają różowe zabarwienie z powodu
wybarwienia tęczówki,

• brązowe plamy pojawiające się na twarzy – w

chorobach wątroby lub u ♀ w okresie ciąży (ostuda),

• ziemiste zabarwienie – może wskazywać na

zaawansowaną chorobę nowotworową,

• jasnobrunatne – w marskości wątroby,
• sine, sinoszare zabarwienie skóry i błon śluzowych –

przyczyny:

 przyspieszone zużycie tlenu w tkankach (wysiłek

fizyczny),

 zwiększonej ilości zredukowanej hemoglobiny,
 mieszania się krwi tętniczej z żylną w wadach

wrodzonych serca,

 upośledzonej wymiany gazowej w płucach.

• Bielactwo – plamy barwy kawy z mlekiem,
• Rumień skóry (zaczerwienienie) – spowodowane

jest rozszerzeniem naczyń, po uciśnięciu
czerwony wykwit blednie. Niekiedy rumieniowe
zaczerwienie może być spowodowane
niepokojem,

• Czerwonopurpurowe zmiany spowodowane

przesiąkaniem do skóry krwi z naczyń skórnych,
zmiany te nie bledną pod wpływem ucisku.
Jeżeli są one małe – wybroczyny, gdy większe –
purpura,

• Siniaki, krwiaki – urazowe stłuczenia,
• Teleangiektazje - delikatne, blednące zmiany

naczyniowe spowodowane rozszerzeniem
powierzchownych naczyń włosowatych.

Ograniczone zmiany

skórne

Pierwotne zmiany
• Plamki, plamy – płaskie ograniczone

zmiany koloru skóry, jeśli średnica jest
poniżej 1 cm – plamka, powyżej plama,

• Grudka, tarczka, guzek, guz, bąbel

pokrzywkowy –zmiana uniesiona
wyczuwalna palpacyjnie,

• Pęcherzyk, pęcherz, krosta - uniesiona,

chełbocąca, wypełniona płynem zmiana

• Jeżeli można to należy opisać ułożenie

zmian, np. liniowe, obrączkowate lub
ułożone w grupy,

• W półpaściu osutka układa się zgodnie z

jednym lub kilkoma dermatomami
skórnymi.

Wtórne zmiany
• Powierzchniowe nadżerki, owrzodzenia,

tworzenie strupa, łuskowacenie,
tworzenie szczelin, atrofia, otarcia
naskórka, bliznowacenie, martwica.

Ucieplenie skóry
• Sprawdza się grzbietem dłoni,
• Zmiany zapalne są cieplejsze niż

otaczające tkanki,

• Skóra

pokrywająca

tłuszczak

jest

chłodniejsza niż przylegające do niej
tkanki.

Napięcie skóry

Obrzęki:
- pochodzenie sercowego ( zastoinowe) są

przejawem gromadzenia się płynu przesiękowego
w przestrzeni międzykomórkowej wskutek:

 zmiany ciśnienia onkotycznego / białka/ i zmiany

ciśnienia hydrostatycznego /RR krwi/, osłabienia
siły skurczu mięśnia sercowego / zastój krwi
żylnej i wzrost ciśnienia hydrostatycznego,

 pogorszenia ukrwienia nerek – dochodzi do

zmniejszonej filtracji kłębuszkowej, zatrzymania
sodu w ustroju / zatrzymanie wody i powstanie
obrzęków/,

 obrzęki w niewydolności krążenia mają charakter

obrzęków opadowych, czyli przemieszczających
się w zależności od położenia ciała.

Wargi

Zdrowe mają kolor czerwony lub
różowoczerwony, są lśniące, nawilżane przez
śluz wytwarzany w gruczołach błony śluzowej
warg.

Zmiany na wargach:
• Opryszczka / herpes/ – towarzyszy infekcjom

wirusowym, np. grypie, przeziębieniu,
zapaleniu górnych dróg oddechowych;

• Zajady – to małe, bolesne pęknięcia lub

nadżerki o żywoczerwonym dnie,
umiejscowione w kącikach ust; mogą
pojawiać się w przypadku niedoboru
witaminy B

Język
Zmiany na języku:
• Biały nalot ( szarobiałe, plamiste obłożenie)
 tworzy się z resztek pokarmowych, śluzu,

złuszczonych nabłonków, leukocytów, grzybów;

 występuje we wszystkich chorobach układu

pokarmowego;

• Język malinowy z wyraźnie zaznaczonymi

brodawkami

        w płonicy;
• Język blady o wygładzonej powierzchni
        występuje w niedokrwistości
• Język żywoczerwony
        w niektórych awitaminozach;

• Język pokryty bliznami
        występuje u chorych na padaczkę;
• Niebolesne twarde owrzodzenia
         Mogą mieć charakter nowotworowy;
• Pleśniawki ( soor) w postaci białych nalotów
         występują na języku i błonie śluzowej jamy

ustnej;

 najczęściej występują u niemowląt;
 występują w przebiegu chorób

wyniszczających;

 występują jako powikłanie stosowania

antybiotyków;

 występują przy braku higieny jamy ustnej;
 powstawaniu sprzyja niedobór witamin z grupy

Błona śluzowa jamy ustnej
• wysuszona błona śluzowa – w odwodnieniu;
• zaczerwienienia, obrzęk błony śluzowej,

owrzodzenia, przykry zapach, dolegliwości

bólowe – świadczą o zapaleniu jamy ustnej;

• plamki Kopika – białe plamki na błonie

śluzowej na wysokości zębów trzonowych

 objaw odry;
 poprzedza wystąpienie zmian na skórze;
Dziąsła
• zaczerwienienie,

rozpulchnienie,

dziąsła

krwawiące

 niedobór witaminy C;
 zapalenie dziąseł;

Zmiany dotyczące zębów:

• Próchnica zębów
 najczęstsza choroba uzębienia;
 demineralizacja i osłabienie struktury twardych

tkanek zęba (szkliwa i zębiny), co prowadzi do

ubytków w tkankach zębów;

 może być przyczyną chorób całego organizmu;
• Parodontoza
 to proces, w którym w trakcie długo

trwającego zapalenia przyzębia dochodzi do utraty

zęba lub grupy zębów;

 objawem jest rozchwianie zębów i ich

wypadanie;

• Nieprawidłowy zgryz
 Prawidłowe rodzaje zwarcia zębów szczęki i z

zębami żuchwy.

Document Outline