ZDANIA
POJEDYNCZE
oznajmujące
pytające
○
ogólne (rozstrzygnięcia)
○
szczegółowe (o uzupełnienie)
przeczące
asertywne
z uwydatnionym tematem (z oznaką
tematyzacji)
rozkazujące
SZYK
AGNIESZKA
a
i-ix(a)
LUBIĆ
j-b
LÓD
b
‘Agnieszka lubi lody.’
LÓD
b
AGNIESZKA
a
i-ix(a)
LUBIĆ
j-b
i-ix(a)
LUBIĆ
j-b
LÓD
b
AGNIESZKA
a
szyk
HKSL:
NG
a
BOOK
i-a
GIVE
j-b
JENNY
b
‘Ng dał książkę Jenny.’
PJM
: AGNIESZKA
a
i-ix(a)
LUBIĆ
j-b
LÓD
b
‘Agnieszka lubi lody.’
KOT BABCIA MIEĆ
Szyk neutralny: SVO
neg
DZIEWCZYNA
a
IX
a
i-ix(a)
NIE_ROZUMIEĆ DŁUGOPIS
‘Dziewczyna nie rozumie (znaku) długopis.’
Szyk nacechowany (?): SOV
neg
DZIEWCZYNA
a
IX
a
DŁUGOPIS
i-ix(a)
NIE_ROZUMIEĆ
‘Dziewczyna nie rozumie (znaku) długopis.’
CHŁOPAK
a
IX
a i-ix(a)
CHCIEĆ
IŚĆ
1
PRACOWAĆ
‘Chłopak chce iść pracować.’
STÓŁ/PÓŁKA
a
KSIĄŻKA LEŻEĆ
a
‘Na stole leży książka.’
JANEK
a
i-a
IŚĆ
b
SKLEP
b
JANEK
a
SKLEP
b
i-a
IŚĆ
b
SKLEP
b
JANEK
a
i-a
IŚĆ
b
‘Janek poszedł do sklepu.’
ZDANIE PYTAJĄCE
MAREK WIDZIEĆ AGNIESZKA
‘(Czy) Marek widział Agnieszkę?’
IX
3
i-ix(3)
JEDZENIE KUPIĆ
‘(Czy) on kupił jedzenie?’
t/n
t/n
MAREK
i-ix(a)
WIDZIEĆ KTO
‘Kogo widział Marek?’
CO MARIA
a
i-ix(a)
KUPIĆ
‘Co kupiła Maria?’
pyt
pyt
< pyt>
JAN LUBIĆ KOT PIES
‘Jan lubi koty czy psy?’
< pyt>
IX2 JECHAĆ WARSZAWA KRAKÓW
‘Jedziesz do Warszawy czy Krakowa?’
ZDANIA PRZECZĄCE
JABŁKO KL:kształt’duży’ #NIE
‘jabłko nie jest duże’
JABŁKO
a
IX
a
NIE_CHCIEĆ
‘Nie chcę jabłka.’
neg
neg
ZDANIA ASERTWYNE
KSIĄŻKA CIEKAWY
‘Książka jest bardzo ciekawa.’
JABŁKO SMACZNY
‘Jabłko jest naprawdę smaczne.’
asert
asert
TOPIKALIZACJE
ALA LUBIĆ ALKOHOL
‘Ala lubi alkohol.’
ALA, LUBIĆ ALKOHOL
‘Jeśli chodzi o Alę, to ona lubi alkohol.’
ALKOHOL, ALA LUBIĆ
‘Jeśli chodzi o alkohol, to Ala go lubi.’
t
t
JAN JEŚĆ JABŁKO
JAN, JEŚC JABŁKO
JABŁKO, JAN JEŚĆ
OWOCE, JAN JEŚĆ JABŁKO
t
t
t
ZŁOŻONE
pytania retoryczne*
warunkowe
relatywne
przeciwstawne
TZW. PYTANIA RETORYCZNE
przykłady
PJM
IX
3
KUPIĆ KSIĄŻKA TEMAT JAKI JĘZYKOZNAWSTO
‘On kupił książkę językoznawczą.’
MARIA MIESZKAĆ GDZIE WARSZAWA
‘Maria mieszka w Warszawie.’
JAN KOCHAĆ KTO ANIA
‘Jan kocha Anię.’
ret/pyt
ret/pyt
ret/pyt
WYKŁADNIKI EMFAZY
pyt
pyt
KTO MARIA
a
i-ix(a)
KOCHAĆ, KTO
‘Kogo kocha Maria?’
JUTRO MAREK
a
PRZYSZŁOŚĆ
i-
ix(a)
UCZĘSZCZAĆ LEKTORAT JUTRO
‘Jutro Marek pójdzie na lektorat.’
IX
2 i-2
MIEĆ KSIĄŻKA,
i-2
MIEĆ
‘Masz książkę.’
KSIĄŻKA IX
2
i-2
MIEĆ KSIĄŻKA
‘Masz książkę.’
IX
2
i-2
MIEĆ KSIĄŻKA IX
2
‘Ty masz książkę.’
ZDANIA WARUNKOWE
zdanie podrzędne jako poprzednik
(warunek), zdanie nadrzędne jako
następnik (wynik)
KSIĄŻKA IX
2
CIEKAWY, JUTRO IX
2
DAĆ
INNY/PODOBNY
‘Jeśli ta książka Cię zainteresuje, to jutro
dam Ci inną/podobną.’
war
ZDANIA RELATYWNE
MĘŻCZYZNA MIGAĆ PJM, GŁUCHY
‘Mężczyzna, który miga PJMem, jest
głuchy. ’
rel
ZDANIA
PRZECIWSTAWNE
MAMA IŚĆ SKLEP, TATA IŚĆ KINO.
‘Mama poszła do sklepu, a tata do
kina.’
JAN LUBIĆ KOT, NIE LUBIĆ PIES
‘Jan lubi koty, ale nie lub psów.’
< L>
< P>
< L>
< P>
IKONICZNOŚĆ W JĘZYKACH MIGOWYCH
IKONICZNOŚĆ
Cóż to takiego znak ikoniczny (ikona)?
Jest to taki znak, który w jakiś sposób
przypomina rzecz, do której się
odnosi, jest do niej w jakiś sposób
podobny
- mapy, plany
- onomatopeje
Znaki ikoniczne są, jak wszystkie inne
znaki, konwencjonalne.
(kulturowo uwarunkowane )
Skoro znak ikoniczny jest podobny do
przedmiotu, który oznacza, to musi
on do tego przedmiotu być
podobny pod jakimś względem.
TYPY IKONICZNOŚCI
podobieństwo znaku do
oznaczanego przedmiotu pod
względem kształtu,
podobieństwo pod względem relacji
przestrzennych
podobieństwo ruchu (jego trasy,
szybkości itp.).
AD.1. układ dłoni lub narysowany w
powietrzu zarys jest w jakiś sposób
podobny do przedmiotu, który znak
ma przedstawiać. „dom” /„kubek”
AD.2. znaki lokalizujące, które służą
do opisywania relacji przestrzennych
AD.3. znaki, które opisują
przemieszczanie się obiektów w
przestrzeni
JAK POWSTAJE ZNAK
IKONICZNY
Wybór obrazu /koncepcji
związanych z przedmiotem
Schematyzacja obrazu – podział na
cechy/właściwości
Wybór konkretnych cech
Kodowanie cech w języku
(dostosowując je do właściwości
fonologicznych)
CO TO JEST POEZJA
MIGOWA?
Dot Miles:
"[It's] a way of putting meaning very
briefly so people will see it and feel
very strongly".
Clayton Valli:
"Poetry is using esthetic criteria for placement of
words, instead of custom…Beauty of phrase,
intensity of motion, and ingeniousness of
technique are poetry's substance."
Like so much poetry in any language,
sign language poetry is a means of expressing
ideas unusually succinctly, through means
of heightened "art" language.
It uses specific language devices to maximize
the significance of the poem, just as in the
poetry of spoken languages, although the
language devices are rather different from
the rhymes and alliteration that are familiar
to most hearing audiences
POECI MIGOWI
Wim Emmerik (NGT),
Rosaria and Giuseppe Giuranna
(ISL),
Patrick Graybill, Ella Mae Lenzand
Clayton Valli (ASL),
Paul Scott and John Wilson (BSL)
KREATWYNOŚĆ JĘZYKÓW
MIGOWYCH
neologizmy
konstrukcje klasyfikatorowe
ikoniczność
doraźne metafory
ŚRODKI STYLISTYCZNE
POWTÓRZENIA JF:
INSTRUMENTACJA
GŁOSKOWA
ALITERACJE
RYM, RYTM
ZWROTKI
EPIFORA
PARALELIZYM
SKŁADNIOWE
POWTÓRZENIA W JM:
kształt dłoni
(powtórzenie
parametru, nawet jeśli
modyfikuje to
pierwotny znak)
dwuręczność
(symetria)
Ruch - rytm (? Stopy,
metrum)
DOT MILES
DOUBLE MAPPING
PROCESS
METAFORY W POEZJI MIGOWEJ
metaphorical mapping ( od abstrakcyjnego
konceptu do konkretu)
iconic mapping (od konkretu do formy
językowej)
Poziom
micro (cechy subleksykalne)
macro (kontekst poetycki)
