Urazy, zranienia 

Urazy, zranienia 

 

 

Urazy, zranienia:

Podział:

powierzchowne

głębokie

 

penetrujące

Etiologicznie:

 

otarcia, rany cięte, kłute, 
tłuczone, miażdżone, szarpane, 
postrzałowe, kąsane

Podział:

powierzchowne

głębokie

 

penetrujące

Etiologicznie:

 

otarcia, rany cięte, kłute, 
tłuczone, miażdżone, szarpane, 
postrzałowe, kąsane

 

 

Urazy:

Urazy:

Zewnętrzne i wewnętrzne

• zranienia
• złamania, zwichnięcia i 

skręcenia

• stłuczenia
• urazy termiczne
• uraz wielonarządowy

 

 

Urazy – zranienia:

Urazy – zranienia:

Postępowanie – opatrunek i jego rola:

unieruchomienie (redukcja bólu i 

wtórnych obrażeń)

ochrona przed zakażeniem

zatamowanie krwawienia

desmurgia – nauka o bandażowaniu

Postępowanie – opatrunek i jego rola:

unieruchomienie (redukcja bólu i 

wtórnych obrażeń)

ochrona przed zakażeniem

zatamowanie krwawienia

desmurgia – nauka o bandażowaniu

 

 

Urazy – zranienia:

Urazy – zranienia:

Rany penetrujące – ciało obce w ranie:

nie usuwać ciała obcego!!!

przymocować opatrunkiem celem 

unieruchomienia ciała obcego

ewentualnie zmniejszyć jego rozmiary

w zranieniach gałki ocznej zasłonić 

drugie oko

 

 

Krwotok:

Podział ze względu na lokalizację:

krwotok zewnętrzny

krwotok wewnętrzny

Podział ze względu na charakter 
uszkodzenia naczynia:

krwotok tętniczy

krwotok żylny

Podział ze względu na lokalizację:

krwotok zewnętrzny

krwotok wewnętrzny

Podział ze względu na charakter 
uszkodzenia naczynia:

krwotok tętniczy

krwotok żylny

 

 

Krwotok

Krwotok

Postępowanie:

opatrunek uciskowy

miejscowy ucisk naczynia

opaska uciskowa

• tylko w krwotoku tętniczym, proksymalnie do miejsca 

krwawienia

• zanotowanie czasu założenia opaski

przy krwotoku z żył szyjnych – ryzyko zatoru 

powietrznego (unikać pozycji siedzącej)

 

 

Urazy, złamania i 

zwichnięcia

Urazy, złamania i 

zwichnięcia

Rozpoznanie:

ból

obrzęk i krwiak

zniekształcenie

patologiczna ruchomość

Rozpoznanie:

ból

obrzęk i krwiak

zniekształcenie

patologiczna ruchomość

 

 

Urazy – złamania 

Rodzaje złamań:

zamknięte

otwarte

Podział topograficzny:

złamanie kości długich i obręczy

złamanie kości pokrywy i podstawy 

czaszki

złamanie kręgosłupa

złamanie żeber

Rodzaje złamań:

zamknięte

otwarte

Podział topograficzny:

złamanie kości długich i obręczy

złamanie kości pokrywy i podstawy 

czaszki

złamanie kręgosłupa

złamanie żeber

 

 

Urazy – złamania i 

zwichnięcia

Urazy – złamania i 

zwichnięcia

Postępowanie:

opatrunek w przypadku złamania   

otwartego

unieruchomienie

•przez obstawienie dostępnymi 

przedmiotami

•za pomocą chusty trójkątnej

•szyna lub przedmioty ją zastępujące

Postępowanie:

opatrunek w przypadku złamania   

otwartego

unieruchomienie

•przez obstawienie dostępnymi 

przedmiotami

•za pomocą chusty trójkątnej

•szyna lub przedmioty ją zastępujące

 

 

 

 

Uraz wielonarządowy

Uraz wielonarządowy

Definicja:

Uraz głowy i/lub klatki piersiowej 

i/lub brzucha z towarzyszącymi 

ewentualnie obrażeniami 

kończyn

Definicja:

Uraz głowy i/lub klatki piersiowej 

i/lub brzucha z towarzyszącymi 

ewentualnie obrażeniami 

kończyn

 

 

Uraz wielonarządowy

Postępowanie wstępne:

• określenie stanu świadomości (utrata 

przytomności i jej stopień)

• ocena wydolności oddechowej

• ocena wydolności krążeniowej – kontrola 

tętna centralnego i na obwodzie

• zatamowanie ewentualnego krwawienia 

zewnętrznego

• nie podawać niczego doustnie!

Postępowanie wstępne:

• określenie stanu świadomości (utrata 

przytomności i jej stopień)

• ocena wydolności oddechowej

• ocena wydolności krążeniowej – kontrola 

tętna centralnego i na obwodzie

• zatamowanie ewentualnego krwawienia 

zewnętrznego

• nie podawać niczego doustnie!

 

 

Uraz wielonarządowy 

– uraz kręgosłupa

Uraz wielonarządowy 

– uraz kręgosłupa

Postępowanie:

• objawy neurologiczne często odwracalne – 

ważne jest szybkie i prawidłowe postępowanie

• pacjent nieprzytomny z urazem mnogim – 

postępowanie jak w urazie kręgosłupa

• przenoszenie z zachowaniem osi kręgosłupa

• zasada jednych noszy

• kołnierz Schantza i deska kręgosłupowa

Postępowanie:

• objawy neurologiczne często odwracalne – 

ważne jest szybkie i prawidłowe postępowanie

• pacjent nieprzytomny z urazem mnogim – 

postępowanie jak w urazie kręgosłupa

• przenoszenie z zachowaniem osi kręgosłupa

• zasada jednych noszy

• kołnierz Schantza i deska kręgosłupowa

 

 

 

 

Uraz wielonarządowy 

– uraz głowy

Rodzaje uszkodzeń czaszkowo-mózgowych:

• urazy otwarte

• zamknięte uszkodzenia czaszkowo-mózgowe

• stłuczenia mózgu

• krwotok śródczaszkowy

• złamania podstawy czaszki

Rodzaje uszkodzeń czaszkowo-mózgowych:

• urazy otwarte

• zamknięte uszkodzenia czaszkowo-mózgowe

• stłuczenia mózgu

• krwotok śródczaszkowy

• złamania podstawy czaszki

 

 

 

 

Uraz wielonarządowy – 

uraz głowy

Zagrożenia:

 wzrost ciśnienia śródczaszkowego w wyniku:

•obrzęku mózgu

•krwotoku śródczaszkowego

 narastające zaburzenia świadomości

 zaburzenia oddechowe i krążeniowe

 ryzyko zachłyśnięcia

Zagrożenia:

 wzrost ciśnienia śródczaszkowego w wyniku:

•obrzęku mózgu

•krwotoku śródczaszkowego

 narastające zaburzenia świadomości

 zaburzenia oddechowe i krążeniowe

 ryzyko zachłyśnięcia

 

 

Uraz wielonarządowy – 

uraz głowy

Postępowanie:

• ciągła kontrola podstawowych czynności 

życiowych (stan świadomości, tętno, oddech)

• ułożenie tułowia wyżej (30 stopni)

• nieprzytomny – pozycja boczna ustalona

• uraz otwarty – opatrunek bez ucisku

• nie tamować wypływu krwi z nosa i ucha

Postępowanie:

• ciągła kontrola podstawowych czynności 

życiowych (stan świadomości, tętno, oddech)

• ułożenie tułowia wyżej (30 stopni)

• nieprzytomny – pozycja boczna ustalona

• uraz otwarty – opatrunek bez ucisku

• nie tamować wypływu krwi z nosa i ucha

 

 

 

 

Uraz wielonarządowy – 

uraz klatki piersiowej

 złamania rusztowania kostnego (klatka 

piersiowa cepowata)

 odma opłucnowa:

•otwarta (oddech wahadłowy)

•zamknięta

•prężna (wentylowa)

 krwiak opłucnej

 urazy serca i dużych naczyń

 złamania rusztowania kostnego (klatka 

piersiowa cepowata)

 odma opłucnowa:

•otwarta (oddech wahadłowy)

•zamknięta

•prężna (wentylowa)

 krwiak opłucnej

 urazy serca i dużych naczyń

 

 

 

 

Uraz 

wielonarządowy – 

uraz klatki 

piersiowej

• pozycja półsiedząca, ewentualnie na 

„chorym” boku

• postępowanie ogólne

• nie stosować chwytu Rauteka

• ewentualne widoczne zranienia okryć 

luźnym opatrunkiem (nie stosować 
opatrunku uszczelniającego)

• pozycja półsiedząca, ewentualnie na 

„chorym” boku

• postępowanie ogólne

• nie stosować chwytu Rauteka

• ewentualne widoczne zranienia okryć 

luźnym opatrunkiem (nie stosować 
opatrunku uszczelniającego)

 

 

 

 

Uraz wielonarządowy 

– uraz brzucha

•

pozycja leżąca z podkurczonymi nogami

•

duże ryzyko śmiertelnego krwotoku 
wewnętrznego bez widocznych obrażeń 
zewnętrznych

•

postępowanie ogólne

•

wytrzewienie – nie przemieszczać narządów – 
okryć wilgotnym, jałowym  opatrunkiem

•

pozycja leżąca z podkurczonymi nogami

•

duże ryzyko śmiertelnego krwotoku 
wewnętrznego bez widocznych obrażeń 
zewnętrznych

•

postępowanie ogólne

•

wytrzewienie – nie przemieszczać narządów – 
okryć wilgotnym, jałowym  opatrunkiem