DYDAKTYKA    II

Proces   nauczania

• Łańcuchy  warunkujących się   

wzajemnie  czynności

• Proces ten  obejmuje  wiele  

podporządkowanych  wspólnemu 
celowi par aktów   nauczania – 
uczenia  się  (czynność  nauczyciela – 
czynność  ucznia)  a nawet  ich  
zbiorów  (czynności  nauczyciela -  
czynności  uczniów)

    Tak rozumiany proces nauczania – uczenia się  

charakteryzuje  się tym, że:

• Składa się z mniej lub bardziej rozbudowanych  

zbiorów  czynności  (aktów)  nauczania – uczenia się

• Uczenie się jest ściśle sprzężone z nauczaniem, co  

powoduje, że  czynności  uczenia się, bedąc 

inspirowane i oceniane przez nauczyciela, 

równocześnie same modyfikują jego postępowanie

• W przeciwieństwie  do jednorazowych aktów, 

proces nauczania – uczenia się jest systematyczny, 

zamierzony  i  długotrwały

• Zmierza do osiągnięcia  wcześniej zaplanowanych 

rezultatów, postulowanych przez programy 

nauczania

• Ogniwa procesu nauczania i uczenia się w.g 

W.Okonia

   1 - uświadamianie  uczniom  celów,  i zadań 

dydaktycznych, stawianie problemów  - czemu 

powinno odpowiadać powstawanie u uczniów 

odpowiednich motywów uczenia  się, 

odpowiedniego „ładu wewnętrznego”

     2- zaznajamianie uczniów  z nowym materiałem 

poprzez użycie odpowiednich  środków techniczno 

– poglądowych i słowa żywego lub drukowanego – 

czemu ze strony uczniów powinna  odpowiadać  

określona działalność  praktyczna, obserwacja, 

gromadzenie  materiału  do  rozwiązywania  

problemów  i  przyswajanie nowych  wiadomości

    3- kierowanie procesami uogólniania – 

ze strony  uczniów  opanowywanie 
pojęć i sądó ogólnych poprzez 
odpowiednie operacje myślowe, 
rozwiązywanie problemów

    4- utrwalanie wiadomości  uczniów
    5- kształtowanie umiejętności, 

nawyków i przyzwyczajeń

     6- wiązanie teorii z praktyką
     7- kontrola i ocena wyników nauczania 

Cechy  nowoczesnego  modelu  

nauczania – uczenia się

• Jedność uczenia się i nauczania – 

wzajemnie  warunkujące  
współwystępowanie obu tych  
procesów

• Jedność  oddziaływań dydaktycznych i 

wychowawczych

• Jest przystosowany do realizacji  

różnorakich zadań dydaktyczno – 
wychowawczych, takich jak:

Samodzielne  zdobywanie przez uczniów 

określonych wiadomości i umiejętności w 
drodze  wysiłków zarówno indywidualnych, 
jak i zespołowych

 Nabywanie przez uczniów wiedzy w drodze 

poznania  bezpośredniego np. w wyniku 

prowadzonych obserwacji, eksperymentów, 

wywiadów itd., przy równoczesnym 

zapewnieniu im  warunków i środków 

umożliwiających wzbogacenie już 

posiadanych wiadomości i umiejętności  za 

pomocą poznania  pośredniego

Częste  i zarazem systematyczne 

wykorzystywanie uczniowskiej  kontroli i 
oceny własnych wyników uczenia się tzn. 
samokontroli

Możliwość obejmowania działalnością 

dydaktyczno – wychowawczą dzieci i 
młodzieży o zbliżonym wieku życia ale  o 
różnym poziomie wiedzy wyjściowej

Elastyczność metodyczna i organizacyjna – 

stosowanie różnych metod  i form 
organizacyjnych nauczania i uczenia się

Ogniwa procesu nauczania – 

uczenia się w.g Cz.Kupisiewicza

• Ogniwa procesu nauczania – uczenia się w 

podającym toku pracy dydaktycznej

    - przygotowanie do pracy – sprowadza się do 

wytwarzania u uczniów pozytywnej 

motywacji, sprzyjającej uczeniu się

    - podanie uczniom nowego materiału
    - synteza  przekazanego uczniom materiału 

– wyeksponowanie zawartych w tym 

materiale idei przewodnich

    - kontrola stopnia opanowania przez uczniów 

przekazanych im wiadomości – wykrycie luk  

i braków  w wiadomościach uczniów

• Ogniwa procesu nauczania – uczenia się w toku 

poszukującym

    - uświadomienie sobie przez uczniów, pracujących 

pod kierunków nauczyciela, określonej trudności  o 

charakterze teoretycznym lub praktycznym

    - słowne określenie napotkanej trudności 

(sformułowanie problemu oraz zebranie i 

uporządkowanie danych)

     - formułowanie hipotezy
     - weryfikacja empiryczna 
     - utrwalenie i zastosowanie  nabytej wiedzy 

(włączenie nowych wiadomości do systemu 

posiadanych do systemu posiadanej wiedzy)

ZASADY  NAUCZANIA i 

MOTYWACJI  w.g DAVISA

1.  Zasada  doniosłości  
    - należy oczekiwać, że uczeń będzie  

miał motywację do uczenia się tego co 

ma dla niego znaczenie

2.

Zasada  wzorca

     - jest bardzo prawdopodobne, że uczeń 

przyswoi sobie nowe  zachowania, jeżeli  

 przedstawi mu się wzorce do 

wykonania, które będzie mógł 

obserwować i naśladować

3. Zasada nowości
     - jest bardziej prawdopodobne, że uczeń 

się nauczy , jeżeli jego uwagę przyciągnie 

względnie nowe ujęcie materiału

4. Zasada rozkładania ćwiczeń w czasie 
     - uczenie  się jest skuteczne, jeżli 

ćwiczenia zostaną podzielone na krótkie 

okresy i rozłożone w czasie

5. Zasada aktywnego wiązania teorii z 

praktyką

      - jest bardziej prawdopodobne, , że uczeń 

osiągnie  cele kształcenia, jeżeli będzie 

aktywnie uczestniczył  w zajęciach 

praktycznych

6. Zasada wygaszania
     - jest bardziej prawdopodobne, że 

uczeń się nauczy, jeżeli stosowane 
ułatwienia będą stopniowo 
wycofywane

7. Zasada przyjemności 
     - jest bardziej prawdopodobne, że 

uczeń będzie kontynuował naukę, 
jeżeli proces kształcenia przebiega w 
miłej atmosferze