BADANIE FIZYKALNE UKŁADU KRĄŻENIA

Badanie serca- Topografia

Przednia ściana serca

utworzona jest z prawej

komory serca

Prawa krawędź serca to prawy

przedsionek serca

Lewa komora umiejscowiona

jest na lewo i do tyłu od

prawej komory

Uderzenie koniuszkowe

badamy w V międzyżebrzu.

Lewy przedsionek znajduje się

od tyłu i jest niedostępny w

badaniu fizykalnym

( dostępne jedynie uszko

lewego przedsionka)

Badanie serca- Topografia

Granice serca:

Prawy brzeg serca:

prawy przedsionek ,prawa komora;

biegnie od II międzyżebrza do przyczepu VI żebra do

mostka

Lewy brzeg serca:

Uszko lewego przedsionka, lewa komora;

biegnie od II międzyżebrza pionowo w dół, od III

międzyżebrza z uwypukleniem w lewo do V międzyżebrza

gdzie kończy się koniuszkiem serca.

Dolny brzeg serca:

koniuszek serca i prawa komora

Badanie serca- Topografia

Rzut dużych naczyń

Pień płucny leży zamostkowo na wysokości III żebra i na

wysokości II międzyżebrza rozgałęzia się na tętnice

płucne.

Aorta: wychodzi z lewej komory do poziomu kąta

mostkowego, gdzie opada ku tyłowi i w dół

Żyła główna dolna leży w przedłużeniu prawej krawędzi

serca.

Cykl serca

Rozkurcz lewej komory-zamknięcie

zastawki aorty- otwarcie zastawki

dwudzielnej- skurcz przedsionka lewego

Skurcz lewej komory – zamknięcie

zastawki dwudzielnej-otwarcie zastawki

aorty – wyrzucenie krwi z komory do

aorty

W prawym sercu układ czynnościowy

działa analogicznie.

Bad. Serca- Oglądanie i

obmacywanie

Oglądając przednią ścianę klatki

piersiowej, obserwujemy jej

ukształtowanie w rzucie serca, jak

również obecność tętnień

spowodowanych chorobą serca

Oglądamy według schematu:

Okolica tętnicy głównej-

II międzyżebrze na prawo od krawędzi

mostka. Tętnienie w tej okolicy może wskazywać tętniaka tętnicy

głównej, wyczuwalne drgania na zwężenie lewego ujścia

tętniczego

Okolica pnia płucnego-

II międzyżebrze na lewo od krawędzi mostka.

Tętnienie wskazuje na wzmożone ciśnienie w pniu , drgania na

zwężenie.

Okolica prawej komory serca-

dolna połowa mostka, okolica

przymostkowa lewa. Unoszenie tej okolicy lub drgania- wzmożone

ciśnienie. Krótki skurcz u osób z nadczynnością tarczycy ,w ciąży.

Wydłużony skurcz sugeruje przerost komory.

Okolica uderzenia koniuszkowego-

V międzyżebrze 1 cm na prawo od

linii środkowo – obojczykowej. Prawidłowo uderzenie koniuszkowe

jest lekkim uniesieniem międzyżebrza na powierzchni o,5-2 cm,

rozpoczyna się w trakcie pierwszego tonu i trwa 2/3 skurczu.

Powiększenie powierzchni sugeruje przerost komory lewej

Okolica dołka podsercowego

- U zdrowej osoby tu wyczujemy tętnienie

aorty brzusznej, nasilenie tętnienia może sugerować tętniaka aorty

brzusznej, przerost komory prawej.

Badanie serca - opukiwanie

Opukiwanie nad sercem daje odgłos

opukowy stłumiony:

Lewa granica stłumienia serca

Talia serca

Prawa granica stłumienia serca

Stłumienie pasma naczyniowego

Badanie to wykorzystywane przy podejrzeniu

przerostów komór. Opukiwanie należy zawsze

porównać z zdj.rtg.

Badanie serca

-Osłuchiwanie

Tony serca-

to drgania zastawek i struktur z

nimi związanych.

Ton pierwszy ( T1)-

powstaje w wyniku zamknięcia

zastawki mitralnej ( dwudzielnej) w początkowym stadium

skurczu lewej komory, słychać go najlepiej na koniuszku

serca

Ton drugi ( T2)-

powstaje w wyniku zamknięcia się

zastawki aortalnej w końcowej fazie skurczu komory lewej, z

niewielkim opóźnieniem pojawia się składowa płucna po

zamknięciu się zastawki pnia płucnego.

Osłuchiwanie

Miejsca osłuchiwania tonów serca.

II prawe międzyżebrze przy mostku- osłuchiwanie aorty i

lewego ujścia tętniczego

II lewe międzyżebrze przy mostku – osłuchiwanie pnia

płucnego i prawego ujścia tętniczego.

III lewe międzyżebrze przy mostku-miejsce

anatomicznego rzutu zastawki dwudzielnej (punkt Erba):

szmer skurczowy w niedomykalności tej zastawki.

V lewe międzyżebrze przy mostku- okolica osłuchiwania

zastawki trójdzielnej.

V lewe międzyżebrze 1 cm przyśrodkowo od linii

obojczykowej- okolica uderzenia koniuszkowego

Osłuchiwanie

Osłuchiwania tonów serca

dokonujemy w następującej

kolejności:

Zastawka dwudzielna

Tętnica główna

Pień płucny

Zastawka trójdzielna

Trzecie lewe międzyżebrze

Osłuchiwanie serca

Szmery serca:

wewnątrzsercowe ( wsierdziowe)

2. pozasercowe (stuk i tarcia osierdzia)

Osłuchiwanie - Szmery

Szmery wsierdziowe:

Organiczne-powstają w wyniku anatomicznego zwężenia

ujścia tętniczego lub żylnego, niedomykalności zastawek,

wadach wrodzonych

2. czynnościowe – są wynikiem zaburzeń czynności zastawek

bez ich anatomicznych zmian ( nadciśnienie tętnicze, stan

po zawale mięśnia sercowego).

3. przygodne – powstają bez pojawienia się zmian

organicznych i czynnościowych w sercu ( wysoka gorączka)

4. Wyrzutu – skurczowe i rozkurczowe

5. zwrotne - skurczowe i rozkurczowe

Szmery c.d.

Charakterystyka szmerów

Jaki charakter ma szmer: skurczowy ( protosystoliczny

związany z T1, mezosystoliczny środkowy, telesystoliczny

związany z T2); rozkurczowy( protodiastoliczny związany z T2,

mezodiastoliczny, telediastoliczny związany z e skurczem

przedsionka).

Jaki jest stopień głośności szmeru ? – określamy to używając 6

stopniowej skali.

W jakich miejscach szmer jest najgłośniejszy i gdzie

promieniuje?

Jaka jest wysokość ( amplituda) szmeru? Określamy ją jako

niską, średnią , wysoką.

Jaki mają wpływ na szmery różne testowe manipulacje

( wdech, wydech, zmiana pozycji ciała).

Znaczenie kliniczne

szmerów

Śródskurczowe szmery organiczne- utrudniony odpływ krwi

z komór powstający w wyniku zwężenia zastawkowego

,podzastawkowego, nadzastawkowego;Uszkodzenie

zastawki dwudzielnej z powstawaniem fali zwrotnej

Holosystoliczne szmery organiczne – niewydolność zastawki

dwudzielnej, otwór w przegrodzie międzykomorowej

Organiczne szmery rozkurczowe- niedomykalność zastawki

aorty lub pnia płucnego, śluzak przedsionka,

Osłuchiwanie c.d.

Trzaski- Są to szmery o dużej

częstotliwości słyszane w czasie

skurczu lub rozkurczu serca:

1 Trzaski wyrzutowe- są wynikiem

szybkiego otwarcia zastawek

tętniczych i rozkurczenia aorty i pnia

płucnego.

2 Trzaski skurczowe niewyrzutowe-

powstają na zastawce trójdzielnej i

dwudzielnej

Osłuchiwanie c. d.

Inne szmery:

1.Stuk osierdziowy- dodatkowy szmer

pojawiający się w rozkurczu lewej komory

ograniczonym przez zwłóknienie osierdzia.

2 Szmer tarcia osierdzia- powstaje w wyniku

tarcia włóknika osierdzia i nasierdzia.

3 Szmer żylnego buczenia- słyszalny nad

dużymi naczyniami żylnymi.

Częstość czynności serca

Badanie to polega na liczeniu skurczy serca przez minutę

( 60- 100)

Rytm zatokowy- prawidłowy

Częstoskurcz ( tachykardia- powyżej 100/min)- częstoskurcz

zatokowy, przedsionkowy140-220/min, trzepotanie

przedsionków280-320/min, częstoskurcz komorowy140-

200/min

Rzadkoskurcze ( bradykardia)-zatokowy50-60/min u

sportowców, blok serca II35-60/min, całkowity blok serca w

zawale serca.

Miarowość rytmu serca

Badamy czy uderzenia serca następują

po sobie w jednakowych odstępach i czy

wytwarzają jednakowo słyszalne tony

Niemiarowości:

1. Fizjologiczna niemiarowość oddechowa( zwiększenie przy wdechu,

zmniejszenie przy wydechu.

Skurcze przedwczesne- dodatkowe skurcze wtrącone do rytmu

miarowego.

Rytm bliźniaczy- dodatkowe skurcze układają się na tle rytmu

miarowego.

Niemiarowość zupełna- trzepotanie lub migotanie przedsionków.

Badanie tętnic

Dostępne badaniu fizykalnemu są:

1 częściowo aorta

2 tt szyjne

3 tt ramienne

4 tt promieniowe

5 tt łokciowe

6 tt udowe powierzchowne

7 tt podkolanowe

8 tt piszczelowe tylne

9 tt grzbietowe stopy

Badanie tętnic- oglądanie

Obserwacja nieprawidłowego tętnienia

może być objawem choroby naczyń

np..:

tętnienie w II międzyżebrzu lub nad

-brzuszu może sugerować tętniaka aorty

objaw Musseta- tętnienie tt szyjnych z

jednoczesnym ruchem głowy sugeruje

niedomykalność zastawki aortalnej.

Badanie tętna

Najczęściej badamy tętno na

tętnicach szyjnych i promieniowych

W badaniu palpacyjnym jesteśmy w

stanie określić 7 cech tętna:

Częstość tętna-liczba tętnień na min.

Miarowość tętna-określamy regularność powstawania

kolejnych tętnień ( tętno miarowe i niemiarowe)

Wypełnienie tętna- cecha ta wynika z amplitudy ciśnienia

tętniczego, a więc różnicy pomiędzy ciśnieniem skurczowym

a rozkurczowym, im amplituda wyższa tym wypełnienie

tętna wyższe( duże-w gorączce , nadciśnieniu; małe-wtrząs

hipowolemiczny; naprzemienne-uszkodzenie mięśnia

sercowego)

7 cech tętna c.d.

4.Napięcie tętna-jest ono wprost proporcjonalne do wielkości

ciśnienia tętniczego( w nadciśnieniu występuje tętno

twarde, przy niskim ciśnieniu tętno miękkie)

5.Chybkość tętna-odzwierciedla ono bardzo dużą różnicę

pomiędzy ciśnieniem skurczowym i rozkurczowym w

niedomykalności zastawki mitralnej, bądź nadczynności

tarczycy ( tętno chybkie i wysokie). Przeciwieństwem jest

tętno leniwe i niskie ( ołowica)

6 Wysokość tętna

7 Symetryczność tętna- tętno na równoimiennych tętnicach

jest takie samo.

Badanie ciśnienia tętniczego

krwi

Ciśnienie tętnicze krwi jest siłą

działającą na jednostkę powierzchni

naczynia, wywieraną przez krew w

czasie jej przepływu przez układ

krążenia. Prawidłowe RR wynosi

120(140)mmHg / 60(90)mmHg.

Badanie może być bezpośrednie,

śródtętnicze, lub pośrednie metodą

Korotkowa (mankiet + osłuchiwanie)

Badanie stanu krążenia w

kończynach

Kończyny górne- oceniamy:

1 rozwój i symetryczność

2 stan skóry i mięśni

3 barwę skóry i paznokci

4 stan siatki żylnej

5 obecność obrzęków

ocena tych cech pozwala nam wstępnie

zdiagnozować niektóre choroby naczyń

c.d.

Kończyny dolne: 1.oglądanie –podobnie

jak w przypadku kończyny górnej,

2.Obmacywanie- badamy tętno

wszystkich tętnic kończyny dolnej.

3.Osłuchiwanie.4.Testy-próba

podniesienia i opuszczenia kończyny-

prawidłowo przy podniesieniu kończyny

do 60` jej zblednięcie nie powinno się

pojawić wcześniej niż po 60 sek.

Badanie układu żylnego

kończyny dolnej

Ukł. żylny kończyny dolnej składa się z

żył głębokich, które przemieszczają

około 90% krwi do żyły głównej dolnej.

Żył powierzchownych odpiszczelowej i

odstrzałkowej

Cały układ posiada zastawki żylne które

zapobiegają cofaniu się krwi.

c.d.

Bolesność przy obmacywaniu ,obrzęk

jednej kończyny, zasinienie, poszerzenie żył

–podejrzenie zapalenia żył okolicy

biodrowej lub udowej

Bolesność dotykowa łydki, jej stwardnienie,

bolesność łydki przy gwałtownym zgięciu

stopy ( objaw Homansa) – podejrzenie

zapalenia żył podudzia

Badanie sprawności zastawek żylnych

( próba uciskowa i Trendelenburga)

Document Outline