MIAŻDŻYCA

u osób starszych

Powstawanie blaszki
miażdżycowej

Powstawanie blaszki
miażdżycowej

Powstawanie blaszki
miażdżycowej

Miażdżyca

Miażdżyca polega na odkładaniu się

cholesterolu i innych lipidów w błonie
wewnętrznej tętnic. W niektórych
miejscach powstają szczególnie duże
skupiska nagromadzonych lipidów.
W miejscach tych w tętnicach
powstają zmiany zwane przez lekarzy
kasakami. Miejsca tego zgromadzenia
lipidów wapnieją, powodując zwężenie
światła tętnic oraz ich "zwapnienie".

Miażdżyca

Tętnice stają się wtedy mniej elastyczne

i utrudniają przepływ krwi.
Narastające zwapnienia w końcu blokują
przepływ krwi tak bardzo, że następuje
niedokrwienie narządów. Dodatkowo w
obszarach zmian występują także ubytki
śródbłonka, powodujące przyścienne
gromadzenie się płytek krwi i narastanie
zakrzepów. Pęknięcie narastającego
zakrzepu prowadzi do zamknięcia światła
tętnicy i udaru.

Czynniki ryzyka choroby
miażdżycowej

Czynniki ryzyka choroby

miażdżycowej podzielić można na
te, które możemy kontrolować i
te, które są poza kontrolą.
Najpierw przedstawiamy czynniki
niekontrolowalne :

Czynniki ryzyka choroby
miażdżycowej



Wiek - Ryzyko miażdżycy rośnie wraz z wiekiem.

Uważa się, że mężczyźni powyżej 45 a kobiety

powyżej 50 roku życia powinny co roku badać

poziom cholesterolu, jako jednego z ryzyk choroby

wieńcowej.



Dziedziczenie - Osoby, u których w rodzinie

występowały zawały serca oraz miażdżyca,

znajdują się w grupie podwyższonego ryzyka

choroby miażdżycowej.



Płeć - Ryzyko wystąpienia miażdżycy jest wyższe

u mężczyzn niż u kobiet.

Czynniki ryzyka choroby
miażdżycowej

Opisane czynniki ryzyka choroby

miażdżycowej są poza kontrolą. Nie
możemy wpłynąć na swoją płeć, wiek
ani historię chorobową rodziny.

Czynniki ryzyka choroby
miażdżycowej

Możemy jednak kontrolować czynniki

ryzyka takie jak: wysoki poziom
cholesterolu, palenie tytoniu, wysokie
ciśnienie, stres, nadwagę, alkohol czy
cukrzycę.

Jest to szczególnie istotne w przypadku

osób, które znajdują się w jednej z
grup ryzyka choroby miażdżycowej.

Czynniki ryzyka choroby
miażdżycowej

- Wysoki poziom cholesterolu - osoby z wysokim

poziomem cholesterolu, a w szczególności „złego”
cholesterolu LDL, są znacznie bardziej narażone
na ryzyko choroby miażdżycowej. Im wyższy
poziom cholesterolu, tym łatwiej osadza się on
wraz z innymi lipidami na ściankach tętnic.

Wzór strukturalny
cholesterolu

Czynniki ryzyka choroby
miażdżycowej

- Palenie tytoniu - palenie jest jedną z bardziej znanych

przyczyn choroby miażdżycowej. Palenie tytoniu
powoduje bowiem wzrost poziomu cholesterolu.

Czynniki ryzyka choroby
miażdżycowej

- Wysokie ciśnienie - u osób cierpiących na

wysokie ciśnienie miażdżyca występuje częściej.
Osoby o wysokim ciśnieniu powinny w
szczególności unikać stresu, który jest jedną z
kolejnych przyczyn chorób układu krążenia.

- Stres - zauważa się zależność pomiędzy poziomem

stresu a poziomem cholesterolu. Nadmierny stres
jest czynnikiem zwiększającym ryzyko chorób
serca. Długotrwały silny stres jest degradujący dla
organizmu i niezwykle szkodliwy. Powinno się
unikać sytuacji nadmiernie stresujących,
szczególnie długotrwałych.

Czynniki ryzyka choroby
miażdżycowej

- Nadwaga - u osób z nadwagą z reguły występuje

wyższe ciśnienie oraz wysoki poziom cholesterolu.
Nawet zrzucenie kilku kilogramów powoduje
znaczący spadek poziomu cholesterolu we krwi,
co przyczynia się do obniżenia ryzyka
zachorowania na miażdżycę.

Czynniki ryzyka choroby
miażdżycowej

- Alkohol - spożywanie alkoholu w nadmiernych

ilościach powoduje zwiększone ryzyko
podwyższonego ciśnienia. Stwierdzono jednak, że
niewielkie ilości wina mają pozytywny wpływ na
poziom cholesterolu we krwi.

Czynniki ryzyka choroby
miażdżycowej

- Cukrzyca - osoby cierpiące na cukrzycę znajdują

się w grupie szczególnie zagrożonej chorobami
układu krążenia.

Niebieski pierścień został niedawno

przyjęty za symbol cukrzycy.

Czynniki ryzyka choroby
miażdżycowej

 

Zmiany biologiczne wieku starczego mogą

przebiegać z różnym nasileniem i

dolegliwościami, często przechodząc w stan

choroby. Najczęściej występują choroby

związane z postępującymi zmianami

miażdżycowymi jak: zawał serca, udar

mózgu oraz otępienie starcze.

Czynniki ryzyka choroby
miażdżycowej

 

Miażdżyca tętnic powoduje zmniejszenie się

światła tętnic. Odkładające się w nich złoża

cholesterolu powodują grubienie ścian

małych tętniczek, co prowadzi do gorszego

ukrwienia poszczególnych narządów i części

ciała.

Czynniki ryzyka choroby
miażdżycowej

 

W miażdżycy mózgu powodującej jego

niedokrwienie, początkowo będzie występowała

drażliwość, szybkie męczenie się, następnie

upośledzenie pamięci, krytycyzm, zmienia się

charakter chorego, staje się on zachłanny, skąpy.

Mogą występować zaburzenia mowy, połykania,

nawet zupełne zaburzenie świadomości.

Niebezpieczeństwem miażdżycy mózgu są udary

mózgowe występujące z porażaniem połowicznym.

Czynniki ryzyka choroby
miażdżycowej

 

Miażdżyca naczyń wieńcowych jest najczęstszą

przyczyna zawału serca. W skutek zwężenia
tętniczek zmniejsza się ukrwienie mięśnia
sercowego, doprowadzając do martwicy. U
ludzi starszych ból w klatce piersiowej
towarzyszący zawałom jest mniejszy. Częściej
występują bóle nadbrzusza. Przebieg zawału
serca ludzi starszych jest cięższy. Z
ozdrowieńcami po przebytych zawałach
pielęgnacja oszczędzająca. Wszystkie
czynności należy wykonywać za chorego - do
minimum należy ograniczyć jego wysiłek.

Czynniki ryzyka choroby
miażdżycowej

 

Miażdżyca tętnic obwodowych dotyczy

najczęściej tętnicy brzusznej, która uciskając
tętnicę biodrową powoduje ostre zmiany
niedokrwienia kończyn dolnych. Zamykanie
światła tętnic kończyn dolnych występuje
najczęściej u mężczyzn. Sprzyja temu i znacznie
przyspiesza proces palenia papierosów -
również zwężający naczynia. Chory odczuwa
silny ból nóg. Najpierw po wysiłku, następnie
bóle występują niezależnie od wysiłku,
najczęściej w nocy. Chory szukając ulgi siedzi z
opuszczonymi nogami. Bóle są tak silne że
chorzy zgadzają się na amputację.

Czynniki ryzyka choroby
miażdżycowej

W celu opóźnienia procesów związanych z

miażdżycą należy:

•  prowadzić higieniczny tryb życia
•  dbać o komfort psychiczny (unikać
stresów)
•  przestrzegać diety niskokalorycznej i bez

cholesterolowej

•  zażywać ruchu na świeżym powietrzu
(spacery,

sport, gimnastyka)

•  unikać wszelkich używek

Leczenie miażdżycy

Nie ma lekarstw działających bezpośrednio na

miażdżycę. Chorym podaje się leki obniżające
ciśnienie, krzepliwość i poziom cholesterolu.
Dla naprawy chorych naczyń – nacina się je
chirurgicznie i usuwa blaszkę miażdżycową.
Inne metody to angioplastyka– rozszerzanie
zwężonych tętnic i rozpłaszczenie blaszki
miażdżycowej ( tzw. balonikowanie ) oraz
chirurgiczna operacja pomostowania ( by-
passy ), tętnic poprzez wszczepianie protez
naczyniowych lub fragmentów naczyń
krwionośnych, omijających zwężone miejsce w
tętnicy.

Leczenie miażdżycy

Stosuje się także cewnikowanie, laserowanie oraz

stenty – druciane siateczki stanowiące rusztowanie

dla zwężonego odcinka tętnicy, powlekane lekami

hamującymi chorobę. Kontrowersyjną i bardzo

drogą metodą jest – chelacja – zabieg polegający na

wstrzyknięciu do krwioobiegu związku chemicznego

EDTA, który usuwa wapń z blaszek miażdżycowych i

działa jako wymiatacz wolnych rodników.

Epidemiologia miażdżycy

Czynniki ryzyka miażdżycy zarostowej tętnic

kończyn dolnych (Arteriosclerosis obliterans –

A.O.) nie różnią się od czynników ryzyka miażdżycy

o innej lokalizacji. Do najważniejszych należą płeć

męska (3:1) i wiek. Narażenie rośnie wraz z wiekiem

chorego - powyżej 40 roku życia ryzyko

zachorowania wzrasta 2-3 razy po przeżyciu każdej

następnej dekady . Według innych danych, szacuje

się, że w grupie ludzi w wieku powyżej 70 lat aż

20% ma objawy A.O. o różnym stopniu nasilenia.

Epidemiologia miażdżycy

Niezwykle ważną rolę odgrywa cukrzyca oraz nadciśnienie

tętnicze . Stwierdzono, że nadciśnienie tętnicze u

mężczyzn zwiększa ryzyko A.O. 2,5 razy, a u kobiet 3,9 razy.

Już w 1911 roku Erb stwierdził, że palenie tytoniu zwiększa

trzy razy ryzyko wystąpienia chromania przestankowego.

Na zwiększone ryzyko wystąpienia niedokrwienia kończyn

dolnych wpływają ponadto: dyslipidemia, tj. niewłaściwe

proporcje poszczególnych frakcji cholesterolu,

hyperhomocysteinemia, hyperfibrynogenemia, a także

podwyższony hematokryt.

Epidemiologia miażdżycy

Blisko 1/3 przebadanych chorych

miała

objawy

chromania

przestankowego. Wykazano, że u
41,4%

chorych

z

A.O.

współwystępuje choroba wieńcowa
lub choroba naczyń mózgu, a u 8,6%
występują wszystkie trzy patologie
razem

Epidemiologia miażdżycy

Badania epidemiologiczne wskazują na to, iż ryzyko

utraty kończyny u chorych z chromaniem
przestankowym

jest

mniejsze

niż

ryzyko

wystąpienia

innych

powikłań

miażdżycy

.

Wykazano mianowicie, że ryzyko zgonu z
przyczyn sercowo-naczyniowych w ciągu
roku obserwacji wynosi 6,8%, a ryzyko zawału
mięśnia sercowego 2,0%, podczas gdy ryzyko
interwencji zabiegowej tylko 1,0%, a ryzyko
wykonania dużej amputacji kończyny – 0,4%.
Ryzyko amputacji kończyny dolnej w ciągu 5 lat u
chorego z II stopniem niedokrwienia kończyny wg
Fontaine’a wynosi 2%.

Epidemiologia miażdżycy

Ryzyko to gwałtownie rośnie wraz ze stopniem

zaawansowania choroby – u chorego z bólami
spoczynkowymi ryzyko dużej amputacji wynosi
12,2% w ciągu 3 miesięcy . Przyczyną zgonu
55% chorych z A.O. jest zawał mięśnia
sercowego, a 10% udar mózgu. 25%
chorych umiera z przyczyn niezwiązanych z
naczyniami, a 10% z powodu zmian w aorcie i
tętnicach obwodowych (najczęściej w wyniku
pęknięcia tętniaka aorty brzusznej) .

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ