Astma u osób starszych

Epidemiologia



Częsta patologia u osób
starszych



Często błędnie
rozpoznawalna. Jest to wynik:



Odmienności obrazu
klinicznego (w tym częściowe
zmniejszenie odwracalności
obturacji)



Zbyt częstego przypisywania
tej choroby do wieku młodego



48% chorych

– pierwsze

objawy przed 40 rokiem życia



Zachorowalność u osób
starszych

– 95/100000



Pomiędzy 65-74 r. ż. –
103/100000



Powyżej 85 r.ż. – 58/100000



Cecha ewolucji wykładników
czynności chorób płuc –
przyspieszone zmniejszenie
FEV

i efekt ten nasila się

wraz z wiekiem



Wiąże się z większą
śmiertelnością

Czynniki ryzyka

Astma u

osób

starszych

Nadreaktywność dróg
oddechowych

•Zmiany starcze –

przyspieszone pogarszanie

czynności płuc

•Często współwystępuje z

niewydolnością LK

Atopia

•Starzenie się układu

odpornościowego – zmiana
profilu cytokin i populacji

limfocytów T i B

•Może się zmniejszać z

wiekiem

Palenie tytoniu

•Częstsze w wywiadzie

niż u młodszych osób

•Może prowadzić do

błędnego rozpoznania
POChP

Otyłość

•Związana z częstszym

występowaniem,

cięższym przebiegiem i
spadkiem odpowiedzi na
leki

•Adiponektyna/leptyna;

mechanika oddychania

GERD

•Wywołany przez choroby

współistniejące oraz
przyjmowane leki (np.
nitraty, BZD, ksantyny)

•Z wiekiem spadek

napięcia LES

Zanieczyszczenie
powietrza

•Dwutlenek siarki, pyły,

ozon powodują
zaostrzenia astmy

Mechanizmy

patogenetyczne astmy w podeszłym wieku i związane z nimi zaburzenia

czynnościowe

Stan zapalny w drogach oddechowych

•

Eozynofile

•

Limfocyty T CD4

•

Komórki tuczne

•

Neutrofile

Ściana dróg oddechowych

•

Pogrubienie błony podstawnej siateczkowatej

•

Pogrubienie mięśniówki gładkiej

•

Przerost gruczołów śluzowych

•

Przekrwienie

błony śluzowej

•

Pogrubienie ściany dróg oddechowych

•

Zmniejszenie światła dróg oddechowych

Zaburzenia czynnościowe

•

Zwiększona reaktywność na czynniki wywołujące skurcz oskrzeli

•

Zmniejszenie ciśnienia skoku sprężystego wraz z wiekiem

•

Zmniejszenie przepływu powietrza w drogach oddechowych i pojemności życiowej

•

Zmniejszona odwracalność obturacji oddechowych po podaniu leków rozszerzających oskrzela

Patologia i zaburzenia czynnościowe

Objawy kliniczne



Nie różnią się istotnie od występujących u młodych osób



Wiek chorych może wpływać na fenotyp astmy

Czynniki związane z wiekiem wpływające na fenotyp kliniczny astmy u osób
starszych

Czynnik

Znaczenie kliniczne

Zaburzenia funkcji poznawczych

Trudności w posługiwaniu się inhalatorami,
ryzyko niestosowania się do zaleceń
lekarskich, niezgłaszanie wszystkich
objawów i dolegliwości

Siedzący tryb życia, choroby
współistniejące

Możliwość ograniczenia występowania
duszności wysiłkowej, powodująca
niewłaściwą ocenę stopnia upośledzenia
czynności płuc lub sugerująca pozapłucną
przyczynę duszności

Starszy wiek

Osłabiona percepcja duszności

Objawy kliniczne



Należy uwzględnić fakt, że chorzy przyjmują wiele leków
(maskowanie objawów lub wywoływanie zaostrzeń
astmy)



Głównym objawem jest często kaszel nieproduktywny



Współistniejące choroby – GERD, zastoinowa
niewydolność krążenia, zapalenie zatok przynosowych,
rozstrzenie oskrzeli



Postacie astmy wieku starczego:



O wczesnym początku (w wieku dojrzałym) – częstsza atopia,
cięższy przebieg kliniczny i gorsze wyniki badań czynnościowych



O późnym początku (wiek starczy) – najprawdodobniej czynniki
genetyczne

Leczenie



Nie różni się istotnie od leczenia młodszych



Wybór leków wziewnych i inhalatorów należy
dostosować do potrzeb i możliwości każdego chorego,
gdyż ze względu na swój wiek często pacjenci mają
problem z opanowaniem techniki inhalacji, co powoduje
ograniczenie dawek terapeutycznych docierających do
właściwych odcinków dróg oddechowych



Brać pod uwagę możliwość interakcji lekowych i
działania niepożądane modyfikujące przebieg
współwystępujących patologii oraz cenę leku



Złożona ocena geriatryczna

Podsumowanie

Epidemiologia i

naturalny

przebieg

Często występuje, ale

jest często

nierozpoznawana lub

niewłaściwie

diagnozowana

Negatywny czynnik

rokowniczy, powoduje

szybsze pogarszanie

się czynności płuc

Nierozpoznanie

astmy

Mylna diagnoza

–

objawy niewydolności

lewokomorowej lub

POChP

Konieczność dążenia

do zmiany tego stanu

rzeczy

Niewłaściwe

leczenie

Dostępne wytyczne

opracowane z myślą o

młodszych chorych

Pogorszenie stanu

zdrowia, wydolności,

jakości snu, nastroju

Narażenie na

działania niepożądane

leków

Złożona ocena

geriatryczna

Choroby

współistniejące,

zaburzenia funkcji

poznawczych,

ograniczenie

sprawności fiz.

Unikanie zjawiska

polipragmazji