EKONOMIKA TURYSTYKI
I REKREACJI
Wykłady – 20 godzin
doc. dr Mariola Łuczak
EKONOMIKA TURYSTYKI
I REKREACJI
Wykłady – 20 godzin
doc. dr Mariola Łuczak
EKONOMIKA TURYSTYKI
I REKREACJI
Cele wykładu:
Pomoc w zrozumieniu
podstawowych kategorii
ekonomicznych związanych z
turystyką
Przedstawienie ekonomicznych
konsekwencji rozwoju turystyki dla
gospodarki państwa i regionu
EKONOMIKA TURYSTYKI
I REKREACJI
Tematy
Turystyka i rekreacja w gospodarce narodowej i
regionalnej
Turystyka i rekreacja a sfera konsumpcji
Rynek turystyczny i mechanizmy jego działania
Polityka turystyczna
Inwestycje w turystyce
Turystyka a międzynarodowy obrót gospodarczy
Rachunek satelitarny turystyki
Analiza rynku usług turystycznych
Przedsiębiorstwo turystyczne i rekreacyjne jako
kategoria rynkowa
EKONOMIKA TURYSTYKI
I REKREACJI
Literatura (źródła prezentacji)
S. Wodejko, Ekonomiczne zagadnienia
turystyki, Wyższa Szkoła Handlu i Prawa,
Warszawa 1998.
W. Alejziak, Turystyka w obliczu wyzwań XXI
wieku, Albis, Kraków 1999.
R. Łazarek, Ekonomika turystyki, WSE,
Warszawa 1999
A.S. Kornak, Ekonomika turystyki, Kujawsko –
Pomorskie Studium Edukacyjne, Bydgoszcz.
EKONOMIKA TURYSTYKI
I REKREACJI
Turystyka. Zarys wykładu, pod red. A. Panasiuka,
Fundacja Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin
2001.
A.S. Kornak, A. Rapacz, Zarządzanie turystyką i jej
podmiotami w miejscowości i regionie, Wydawnictwo
AE im. O. Lanego we Wrocławiu, Wrocław 2001.
M. R. Łazarkowie, Gospodarka turystyczna, WSE,
Warszawa 2002.
A. Rapacz, Przedsiębiorstwo turystyczne w
gospodarce rynkowej, Wydawnictwo AE im. O.
Lanego we Wrocławiu, Wrocław 2001.
J. Krupa, Ekonomiczne i organizacyjne aspekty
rozwoju turystyki, Wyższa Szkoła Informatyki i
Zarządzania, Rzeszów 2004.
EKONOMIKA TURYSTYKI
I REKREACJI
Kompendium wiedzy o turystyce, pod red.
G. Gołembskiego, Wydawnictwo Naukowe
PWN, Warszawa Poznań 2005.
J. Kaczmarek, A. Stasiak, B. Włodarczyk,
Produkt turystyczny, PWE, Warszawa 2005.
P. Różycki, Zarys wiedzy o turystyce,
Proksenia, Kraków 2006.
Ekonomika turystyki, pod red. A.
Panasiuka, Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa 2006.
W.W. Gaworecki, Turystyka, PWE,
Warszawa 2007.
EKONOMIKA TURYSTYKI
I REKREACJI
Warunki egzaminu:
Test jednokrotnego wyboru.
Podwyższenie oceny z testu na
podstawie napisanych w ramach
wykładu prac dodatkowych.
Zwolnienie z egzaminu w przypadku
oceny 5 z ćwiczeń.
Turystyka i rekreacja w
gospodarce narodowej
i regionalnej
Wykład 1
17.03.2007
Turystyka i rekreacja
w gospodarce narodowej
i regionalnej
1. Ekonomika turystyki jako
dyscyplina naukowa
2. Pojęcie i zakres gospodarki
turystycznej
3. Gospodarcze konsekwencje
rozwoju turystyki
4. Powiązania turystyki i rekreacji
z innymi działami gospodarki
narodowej
5. Mała powtórka z podstaw
Literatura do tematu 1
W. Alejziak, Turystyka w obliczu wyzwań XXI wieku, Albis, Kraków
1999, s. 116 – 126
W. Alejziak, Przemysł turystyczny przyczynek do dyskusji na temat
zasadności używania definicji oraz zakresu znaczeniowego pojęcia w:
Przemysł turystyczny, pod red. A. Szwichtenberga i E. Dziegieć,
Politechnika Koszalińska, Koszalin 2000, s. 13 - 58
W.W. Gaworecki, Turystyka, PWN, Warszawa 2003, s. 199, 213 – 237
Kompendium wiedzy o turystyce, pod red. G. Gołembskiego,
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa Poznań 2002, s. 169 - 174
A.S. Kornak, A. Rapacz, Zarządzanie turystyką i jej podmiotami w
miejscowości i regionie, Wydawnictwo AE im. O. Lanego we
Wrocławiu, Wrocław 2001, s. 9 - 13
R. Łazarek, Ekonomika turystyki, WSE, Warszawa 1999, s. 9 – 10
M. R. Łazarkowie, Gospodarka turystyczna, WSE, Warszawa 2002, s.
11 - 42
Podstawy turystyki, pod red. A. Szwichtenberga, Politechnika
Koszalińska, Koszalin 2000, s. 77 – 85, 88 – 91
S. Wodejko, Ekonomiczne zagadnienia turystyki, Wyższa Szkoła
Handlu i Prawa, Warszawa 1998, s. 9 – 23, 90 - 98
Ekonomika turystyki
jako dyscyplina naukowa
Ekonomia jest nauką o procesach
gospodarczych w sferze produkcji, podziału,
wymiany i konsumpcji środków
zaspokajania potrzeb ludzkich.
Mikroekonomia zajmuje się poszczególnymi
elementami tworzącymi gospodarkę.
Makroekonomia zajmuje się gospodarką
jako całością, której elementy są ze sobą
powiązane prawami ekonomicznymi.
Ekonomika turystyki
jako dyscyplina naukowa
EKONOMIA
EKONOMIKI SZCZEGÓŁOWE
EKONOMIKI FUNKCJONALNE
Ekonomika turystyki
jako dyscyplina naukowa
Względy praktyczne powodują
potrzebę wyodrębnionego
rozpatrywania poszczególnych
dziedzin procesu gospodarczego
zarówno
z teoretycznego punktu widzenia
(praw ekonomicznych), jak i
opisowego (konkretnego przebiegu
procesu)
Ekonomika turystyki
jako dyscyplina naukowa
Tymi zagadnieniami zajmują się
poszczególne działy ekonomii
szczegółowej (stosowanej)
określane jako ekonomiki
np. ekonomika przemysłu,
rolnictwa,
transportu, a także ekonomikę
turystyki
Na ekonomiczne znaczenie
turystyki (ruchu turystycznego)
zwrócono uwagę na przełomie XIX i
XX wieku
Ekonomika turystyki
jako dyscyplina naukowa
Ekonomika turystyki
jako dyscyplina naukowa
Celem ekonomiki turystyki jest
ustalenie za pomocą naukowych
metod najbardziej efektywnych
instrumentów polityki turystycznej
i zarządzania zmierzających do
optymalnego zaspokajania szeroko
rozumianych potrzeb społecznych
związanych z tą dziedziną nauki.
Ekonomika turystyki
jako dyscyplina naukowa
Ekonomika turystyki jest:
Nauką interdyscyplinarną,
powiązaną z innymi ekonomikami
branżowymi oraz naukami
pozaekonomicznymi (psychologia,
socjologia, nauka o państwie i
prawie, statystyka, geografia,
stosunki międzynarodowe i in.)
Ekonomika turystyki
jako dyscyplina naukowa
Ekonomika turystyki zajmuje się
potrzebami turystycznymi, dobrami
i usługami turystycznymi, a szerzej
także produktem turystycznym
Ekonomika turystyki
jako dyscyplina naukowa
Ekonomika turystyki bada
zjawiska i prawidłowości
ekonomiczne w niej
występujące (w odniesieniu do
całej turystyki przeciwstawiając
ją innym sektorom gospodarki
narodowej).
Ekonomika turystyki
jako dyscyplina naukowa
Ekonomika turystyki bada:
Kształtowanie się cen na rynku turystycznym
Popyt, podaż i rentę turystyczną
Rolę i znaczenie turystyki w gospodarce
Związki i zależności turystyki z wytwarzaniem
oraz podziałem produktu krajowego brutto
Wpływ turystyki na zatrudnienie w gospodarce
i innych działach i gałęziach gospodarki
Znaczenie i funkcje turystyki w rozwoju
ekonomicznym regionów i miejscowości…
Ekonomika turystyki
jako dyscyplina naukowa
Ekonomika turystyki zajmuje się:
Badaniem i przedstawianiem mechanizmów
pojawiania się ruchu turystycznego, a przede
wszystkim ekonomicznych przesłanek terytorialnego
i czasowego przemieszczania mas turystycznych.
Badaniem typowych dla turystyki metod i form
działania oraz występowania tendencji rozwojowych.
Badaniem prawidłowości występujących w produkcji
dóbr materialnych, świadczenia usług oraz
udostępnianiu dóbr wolnych występujących w
turystyce.
Ekonomika turystyki
jako dyscyplina naukowa
Ekonomika turystyki zajmuje się:
Badaniem i sprawdzaniem form rachunku
ekonomicznego stosowanego w rozwoju
makroekonomicznych problemów w skali
całego zjawiska jakim jest turystyka.
Określeniem stopnia efektywności rynku,
organizacji, metod zarządzania i polityki
państwa.
Przedstawieniem zagadnień i zjawisk
turystycznych w skali międzynarodowej, kraju,
powiatu, gminy, branż i przedsiębiorstw.
Ekonomika turystyki -
definicja
Nauka zajmująca się badaniem zjawisk
i prawidłowości ekonomicznych
występujących w turystyce, mająca na
celu ustalenie naukowymi metodami
najbardziej efektywnych instrumentów
polityki turystycznej i zarządzania,
zmierzających do optymalnego
zaspokojenia szeroko rozumianych potrzeb
społecznych związanych z tą dziedziną
Ekonomika turystyki
jako dyscyplina naukowa
Badania w zakresie turystyki można podzielić
na:
Makroekonomiczne – np. struktura
funkcjonalna turystyki, organizacja władz i
instytucji zaangażowanych w problemy
turystyki itp.
Mikroekonomiczne – np. efektywność
ekonomiczna jednostek gospodarki
turystycznej, rentowność przedsiębiorstw w
układzie branżowym i całej gospodarki
narodowej itp.
Turystyka
Turystyka – ogół stosunków i
zjawisk wynikających z podróży i
pobytu w obcych
miejscowościach, o ile nie
powstaje z nich trwałe osiedlenie
się i o ile nie jest związane z
żadną działalnością zarobkową
(W. Hunziker i K. Krapf).
Turystyka
Turystyka – obejmuje ogół czynności
osób podróżujących w celach
wypoczynkowych, służbowych i innych
i pozostających poza swoim
codziennym otoczeniem
(środowiskiem) nie dłużej niż przez rok
(WTO – Światowa Organizacja
Turystyki).
TURYSTYKA - wnioski
nie ogranicza się ruchu turystycznego jedynie do
pobytów z noclegiem. Obejmuje on także odwiedziny
jednodniowe;
nie ogranicza się ruchu turystycznego tylko do
podróży w celach wypoczynkowych. Obejmuje on
także podróże w celach służbowych, naukowych,
religijnych, towarzyskich, sportowych i innych – pod
warunkiem, że miejsce docelowe znajduje się poza
miejscem zamieszkania lub pracy;
turystyka jest rodzajem podróży. Nie każda jednak
podróż jest turystyką. Definicje wyłączają podróże w
celach dojazdu do pracy i czysto lokalne.
turystyka zajmuje znaczną część czasu wolnego i
zajęć rekreacyjnych człowieka, ale nie jest ich
synonimem, ponieważ większość czynności
rekreacyjnych odbywa się w domu i wokół niego.
Kryteria podziału
turystyki
Kryterium cechy zasadniczej z
punktu widzenia podmiotu turystyki
Kryterium kraju pochodzenia turysty
Kryterium motywacji (grup
motywacji)
Kraj pochodzenia turysty
(formy turystyki zgodne z
terminologią ŚOT)
Formy turystyki w odniesieniu do
danego
kraju:
turystyka krajowa
turystyka przyjazdowa
turystyka wyjazdowa
Kraj pochodzenia turysty
(formy turystyki zgodne z
terminologią ŚOT)
Kategorie turystyki powstające z
połączenia określonych form turystyki:
turystyka wewnątrzkrajowa – turystyka
krajowa i zagraniczna przyjazdowa
turystyka narodowa – turystyka krajowa
i zagraniczna wyjazdowa
turystyka międzynarodowa – turystyka
zagraniczna przyjazdowa i wyjazdowa
Formy i kategorie turystyki z punktu
widzenia kraju, regionu
geograficznego, miejscowości, grupy
krajów
krajow
a
pr
zy
jaz
do
wa
w
yja
zdo
wa
wewnątrzkrajowa
narodowa
międzynarodowa
Źródło: Terminologia turystyczna, Zalecenia WTO, ONZ – WTO, Warszawa 1995 .
Podstawowe jednostki
statystyczne w turystyce
Podróżny krajowy,
międzynarodowy – każda osoba
podróżująca między dwiema lub
kilkoma miejscowościami w swoim
kraju lub poza krajem stałego
zamieszkania, niezależnie od celu
podróży i wykorzystywanych
środków transportu.
Podstawowe jednostki
statystyczne w turystyce
Wszyscy podróżni, których wyjazd
wiąże się z turystyką będą
określani mianem odwiedzających.
Termin odwiedzający jest więc
podstawowym pojęciem dla całej
statystyki turystycznej.
Podstawowe jednostki
statystyczne w turystyce
Odwiedzający krajowy,
międzynarodowy – każda osoba która
podróżuje do innej miejscowości w
kraju jej zamieszkania lub do kraju
nie będącego miejscem jej stałego
pobytu na okres nie przekraczający
12 miesięcy, przy czym głównym
celem jej wizyty nie jest podjęcie
działalności zarobkowej.
Podstawowe jednostki
statystyczne w turystyce
Turyści – odwiedzający, którzy spędzają co
najmniej jedną noc w publicznych bądź
prywatnych obiektach noclegowych w
odwiedzanym kraju.
Odwiedzający jednodniowi
(wycieczkowicze) – odwiedzający, którzy nie
nocują w publicznych bądź prywatnych
obiektach noclegowych w odwiedzanym
kraju (także pasażerowie nocujący na
statkach).
Kategorie podróżnych
PODRÓŻNI
ODWIEDZAJĄCY
INNI PODRÓŻNI
TURYŚCI
ODWIEDZAJĄCY
JEDNODNIOWI
Źródło: Terminologia turystyczna, Zalecenia WTO, ONZ – WTO, Warszawa 1995 .
Weryfikacja hipotez
Najważniejszą grupą docelową w kształtowaniu sopockiego
produktu turystycznego są odwiedzający jednodniowi, a w
mniejszym stopniu turyści - korzystający z sopockiej bazy
noclegowej
Osoby tworzące próbę w badaniu
Osoby tworzące próbę w badaniu
turystycznej atrakcyjności Sopotu
turystycznej atrakcyjności Sopotu
(2306 osób - 100%)
(2306 osób - 100%)
Mieszkańcy
Mieszkańcy
(529 osób – 23,18%)
(529 osób – 23,18%)
Odwiedzający
Odwiedzający
(1753 osoby – 76,82%)
(1753 osoby – 76,82%)
Odwiedzający Sopot
Odwiedzający Sopot
jednodniowo
jednodniowo
(1070 osób – 64,45%)
(1070 osób – 64,45%)
Turyści Sopotu
Turyści Sopotu
(590 osób – 35,55%)
(590 osób – 35,55%)
Odwiedzający krótko
Odwiedzający krótko
–
–
rezydenci
rezydenci
(668 osób – 57,44%)
(668 osób – 57,44%)
Turyści okolic
Turyści okolic
(495 osób – 42,56%)
(495 osób – 42,56%)
Turyści Aglomeracji
Turyści Aglomeracji
(345 osób – 69,70%)
(345 osób – 69,70%)
Turyści Pomorza
Turyści Pomorza
(150 osób – 30,30%)
(150 osób – 30,30%)
Klasyfikacja podróżnych
międzynarodowych
Wypoczyne
k,
rekreacja,
wakacje
Odwiedziny
u krewnych
i
znajomych
Sprawy
zawodowe,
interesy
Cele
zdrowotne
Cele
religijne
(pielgrzym
ki)
Inne
Główn
y cel
wizyty
TURYŚCI
ODWIEDZJĄC
Y
JEDNODNIOWI
ODWIEDZAJĄC
Y
Ujęci w
statystykac
h
PODRÓŻNI
Nie ujęci w
statystyka
ch
Służby
graniczn
e
Czasowi
imigranc
i
Stali
imigranc
i
Nomadzi
Pasażerowi
e
tranzytowi
Uchodźc
y
Żołnierz
e
Pracownic
y
konsulató
w
Dyplomac
i
Obco-
krajowc
y
Załog
i
Osoby
mieszk
ające
za
granic
ą
Pasażero
wie
statków
Załog
i
Odwiedzając
y
jednodniowi
Źródło: Terminologia turystyczna, Zalecenia WTO, ONZ – WTO, Warszawa 1995 .
Wypoczynek, rekreacja, wakacje
Odwiedziny krewnych i znajomych
Podróże w sprawach zawodowych i
interesach
Podróże w celach zdrowotnych
Podróże w celach religijnych
Inne
Cele wizyt wg klasyfikacji
ŚOT
Typy podróży ze względu na
motywy odwiedzających
Cele wizyt
Wypoczynek, rekreacja,
wakacje:
zwiedzanie,
zakupy,
uczestnictwo w
imprezach sportowych i
kulturalnych,
rekreacja rozrywki
kulturalne,
uprawianie sportu
amatorskiego,
Wypoczynek, rekreacja,
wakacje:
wędrówki piesze, i
wspinaczki,
wypoczynek na plaży,
rejsy wycieczkowe,
hazard,
wypoczynek i rekreacja
dla żołnierzy,
obozy letnie,
podróże poślubne itp.
Cele wizyt
Odwiedziny u krewnych i znajomych:
odwiedzanie krewnych i znajomych,
wyjazdy na urlop do domu,
uczestnictwo w pogrzebach,
opieka nad niepełnosprawnymi.
Cele wizyt
Podróże w sprawach zawodowych i
interesach:
instalacja urządzeń,
wizytacje,
podróże handlowe do innych przedsiębiorstw,
uczestnictwo w spotkaniach, konferencjach,
kongresach, targach i wystawach,
wycieczki będące formą motywacji
pracowników,
wygłaszanie wykładów i występy na koncertach,
przygotowywanie wycieczek dla turystów,
zawieranie kontraktów dotyczących transportu i
noclegów
Podróże w sprawach zawodowych i interesach
c.d.:
praca w charakterze przewodnika lub inna praca
związana z turystyką,
podróże związane z zawodowym uprawianiem
sportu,
misje rządowe, włączając w to personel
dyplomatyczny, wojskowy i członków organizacji
międzynarodowych, z wyjątkiem osób pełniących
stałą służbę w odwiedzanym kraju,
płatne studia, kształcenie i badania naukowe, na
przykład w czasie urlopu naukowego,
kursy językowe, zawodowe i inne rodzaje kształcenia
specjalistycznego, związane z interesami lub z
zawodem osoby odwiedzającej.
Cele wizyt
Cele wizyt
Podróże w celach zdrowotnych:
pobyt w uzdrowiskach i sanatoriach,
wczasy odchudzające, terapia morska i
inne kuracje.
Podróże w celach religijnych,
pielgrzymki: uczestnictwo w
wydarzeniach religijnych,
pielgrzymkach.
Inne: załogi statków i samolotów
pasażerskich, tranzyt i inne, nieznany
cel podróży.
Rekreacja
Pojęcie słowa REKREACJA
wywodzi się z języka łacińskiego
– gdzie „recreo” oznacza:
wzmocnić, pokrzepić, przywrócić
do życia.
Znaczenie pojęcia „rekreacja” we współczesnym
myśleniu jest bardzo szerokie i stosowane w
wielu aspektach:
jako wypoczynek służący do regeneracji sił
i usuwania przyczyn i skutków zmęczenia
jako zjawisko społeczno – kulturowe związanie z
uprawianiem form czynnego wypoczynku
jako zjawisko zachowań, które jest realizowane
przez człowieka w czasie wolnym
Rekreacja
Przez czas wolny rozumie się na ogół ten
czas, który pozostaje człowiekowi do jego
osobistej dyspozycji po wykonaniu
czynności związanych z zaspokojeniem
potrzeb biologicznych i higienicznych oraz
czynności obowiązkowych.
Czas wolny oznacza czas, w którym
człowiek ma znacznie większą niż kiedy
indziej możliwość wyboru czynności,
którymi pragnie się zajmować.
Rekreacja
Rekreacja
Rekreacja ściśle łączy się z
pojęciem turystyki.
Jest ona najbardziej
ekspansywnym rodzajem
nowoczesnego odpoczynku i
wypełnienia czasu wolnego.
Turystyka i rekreacja w
gospodarce narodowej
i regionalnej
Wykład 2
Zagadnienia
Pojęcie i zakres gospodarki
turystycznej
Turystyka w klasyfikacji
gospodarki
Gospodarcze konsekwencje
rozwoju turystyki
Powiązania turystyki i rekreacji
z innymi działami gospodarki
narodowej
Pojęcie i zakres
gospodarki
turystycznej
Gospodarka turystyczna czy
przemysł turystyczny
Pojęcie i zakres gospodarki
turystycznej
Jest to kompleks różnorodnych
funkcji gospodarczych i
społecznych bezpośrednio lub
pośrednio rozwijanych w celu
zaspokojenia wzrastającego
zapotrzebowania człowieka na
dobra i usługi turystyczne
Gospodarka turystyczna
czy przemysł
turystyczny?
Pojęcie i zakres gospodarki
turystycznej
Pojęcie i zakres gospodarki
turystycznej
Określenie „przemysł turystyczny”
jest mylące, gdyż turystyka nie jest
przemysłem, ale usługą.
Działalność turystyczna jest często
określana jako „kompleksowa”, a jej
elementy należą do różnych dziedzin
gospodarki.
W tym sensie stosowanie słowa
przemysł odnośnie turystyki jest
niewłaściwe.
Pojęcie i zakres gospodarki
turystycznej
Dlatego zaleca się stosowanie
terminu „ gospodarka
turystyczna”, w skład której
jako element składowy wejdzie
„przemysł turystyczny” (jako
produkcji sprzętu turystycznego
i innych wyrobów powiązanych
z uprawianiem turystyki).
Pojęcie i zakres gospodarki
turystycznej
Zakres gospodarki turystycznej:
Typowa
Uzupełniająca
Pośrednia gospodarka
turystyczna
Typowa gospodarka turystyczna
została wydzielona według
kryterium rodzaju działalności i
objęła przedsiębiorstwa oraz
organizacje i instytucje turystyczne,
które zapewniają usługi wyłącznie
lub prawie wyłącznie dla osób
podróżujących.
Pojęcie i zakres gospodarki
turystycznej
Typowa gospodarka turystyczna ->
np. hotelarstwo i gastronomia,
komunikacja pasażerska, organizatorzy
i agenci podróży, organizatorzy
kongresów i seminariów, targi i
wystawy, uzdrowiska, związki i
organizacje turystyczne, zarządy gmin
turystycznych i regionów turystycznych
Pojęcie i zakres gospodarki
turystycznej
Pojęcie i zakres gospodarki
turystycznej
Uzupełniająca gospodarka
turystyczna objęła przedsiębiorstwa,
organizacje i instytucje, które w całości
zaliczane były do rozmaitych działów i
gałęzi oraz branż pozaturystycznych, ale
miały pewne wyraźnie wydzielone
zakresy działalności, czy to w produkcji,
czy to w usługach, które były niezbędne,
czy też pożądane do realizacji podróży
Uzupełniająca gospodarka
turystyczna np. przedsiębiorstwa
produkujące pamiątki, wydawnictwa –
przewodniki, czasopisma turystyczne,
mapy, przedsiębiorstwa usługowe
oferujące ubezpieczenia turystyczne,
wymianę walut itp., ale także inna
działalność w ramach tych firm nie
związana z turystyką np. rolnictwo
uzupełnione agroturystyką i in.
Pojęcie i zakres gospodarki
turystycznej
Uzupełniająca gospodarka
turystyczna zajmuje się typowymi
wyrobami i usługami
turystycznymi, nastawionymi na
turystów jako na wydzieloną grupę
konsumentów.
Pojęcie i zakres gospodarki
turystycznej
Pojęcie i zakres gospodarki
turystycznej
Pośrednia (nietypowa) gospodarka
turystyczna – obejmuje
przedsiębiorstwa, organizacje i
instytucje, których produkcja i usługi
nie były związane z żadnymi typowymi
wyrobami czy usługami turystycznymi.
Korzystają z nich wszyscy konsumenci,
niezależnie od tego czy byłyby to osoby
podróżujące czy ludność miejscowa
Pojęcie i zakres gospodarki
turystycznej
Pośrednia (nietypowa) gospodarka
turystyczna np. przemysł artykułów
sportowych, odzieżowy, kosmetyczny,
farmaceutyczny; usługi - gastronomia,
fryzjerstwo, naprawa pojazdów, stacje
benzynowe, zakłady rozrywkowe,
kasyna gry, wystawy, teatry, kina,
masażyści, lekarze.
Pojęcie i zakres gospodarki
turystycznej
Przedsiębiorstwo turystyczne –
udział w sprzedaży zależny od
turystyki przekracza 50%
Przedsiębiorstwo nieturystyczne –
udział w sprzedaży j. w. poniżej 20-
30%
Przedsiębiorstwo pośrednio
turystyczne – między 20-30% a
50%
Turystyka w klasyfikacji
gospodarki
EKD a SICTA
Turystyka w klasyfikacji
gospodarki
EKD (Europejska Klasyfikacja
Działalności) –
usystematyzowany zbiór rodzajów
działalności społeczno
gospodarczych występujących w
gospodarce narodowej.
Służy klasyfikacji danych według
rodzajów działalności gospodarczych
również w odniesieniu do produktu
krajowego brutto.
EKD ma charakter przedmiotowy, a
jednostką klasyfikacyjną jest rodzaj
działalności prowadzonej przez
podmioty społeczno – gospodarcze.
Turystyka w klasyfikacji
gospodarki
Turystyka w klasyfikacji
gospodarki
Klasyfikacja ta dzieli całą
gospodarkę (działalności) na
17 sekcji, sekcje zaś dzielą się
na działy, grupy, klasy i
podklasy, które mogą stanowić
elementy bezpośredniej lub
pośredniej gospodarki
turystycznej
Przykładowe sekcje w EKD:
hotele i restauracje;
transport, gospodarka magazynowa,
łączność;
obsługa nieruchomości, wynajem i
działalność związana z prowadzeniem
interesów;
ochrona zdrowia i opieka socjalna;
pozostała działalność usługowa,
komunalna, socjalna i indywidualna i in.
Turystyka w klasyfikacji
gospodarki
EKD nie daje odpowiedzi na temat
udziału turystyki w produkcie
krajowym brutto, a jedynie
informacje dotyczące niektórych
elementów gospodarki
turystycznej.
Turystyka w klasyfikacji
gospodarki
Turystyka w klasyfikacji
gospodarki
Standardowa Międzynarodowa Klasyfikacja
Działalności Turystycznej (SICTA - STANDARD
INTERNATIONAL CLASSIFICATION OF
TOURISM ACTIVITIES )
Jest to klasyfikacja działalności turystycznej w
gospodarce. Jej stosowanie może ukazać właściwe
miejsce i znaczenie turystyki w skali całej
gospodarki oraz zapewniać właściwe informacje do
prawidłowego wyliczenia wielu syntetycznych
wskaźników charakteryzujących siłę ekonomiczną
turystyki w gospodarce.
Turystyka w klasyfikacji
gospodarki
Zadania klasyfikacji SICTA:
pełniejsza statystyka,
bardziej sensowna klasyfikacja
rodzajów działalności powiązanych
z turystyką,
porównywalność danych
statystycznych,
Zadania klasyfikacji SICTA c.d.:
dostarczanie informacji o produktach
turystycznych, usługach, stanie rynku i
turystyki,
umożliwienie odnajdywania związków
między danymi dotyczącymi popytu i
podaży w turystyce,
umożliwienie dokładniejszego oszacowania
bilansu płatniczego i udziału turystyki w
międzynarodowej wymianie towarów.
Turystyka w klasyfikacji
gospodarki
Turystyka w klasyfikacji
gospodarki
Wg klasyfikacji SICTA – gospodarka
turystyczna nie występuje w następujących
działach:
rolnictwie, łowiectwie i leśnictwie;
rybołówstwie i rybactwie;
górnictwie i kopalnictwie;
działalności produkcyjnej;
zaopatrzeniu w energię elektryczną, gaz,
wodę;
ochronie zdrowia i opiece społecznej
oraz w gospodarstwach domowych
zatrudniających pracowników.
Zgodnie ze Standardową Międzynarodową
Klasyfikacją działalności Turystycznej
(SICTA) działalność gospodarcza turystyki
występuje w następujących sektorach
gospodarki narodowej:
Budownictwo
Handel
Hotele i restauracje
Transport, gospodarka magazynowa i łączność
Pośrednictwo finansowe
Obsługa nieruchomości, wynajem i działalność
związana z prowadzeniem interesów
Administracja publiczna
Edukacja
Pozostała działalność usługowa: komunalna,
socjalna i indywidualna
Organizacje i instytucje międzynarodowe
Gospodarcze
konsekwencje rozwoju
turystyki
Ekonomiczne funkcje turystyki
Gospodarcze
konsekwencje rozwoju
turystyki
EKONOMICZNE FUNKCJE TURYSTYKI
Etapy konsumpcji turystycznej
I PRZYGOTOWANIE
II PODRÓŻ
III POBYT
IV PODRÓŻ
V PODSUMOWANIE
Ekonomiczne znaczenie
turystyki w miejscu stałego
zamieszkania
zmiany w strukturze konsumpcji
wynikające z planowanej podróży
(uruchamianie rezerw pieniężnych,
podjęcie dodatkowej pracy)
wystąpienie nowego popytu na wszystkie
artykuły związane z planowaną podróżą
pobudzenie inwestycji, zwiększenie
produkcji (wzrost zatrudnienia, podatki)
powstawanie instytucji ułatwiających
podróżowanie (wzrost zatrudnienia, nowe
zawody)
Ekonomiczne znaczenie
turystyki w miejscu stałego
zamieszkania
odciążenie lokalnej bazy turystycznej
(tylko recepcja przyjeżdżających)
wzbogacanie rynku – korzystne z
punktu widzenia klienta, niekorzystne
z punktu widzenia gospodarczego
odpływ środków pieniężnych
przeznaczonych na zakup produktu
turystycznego w miejscu czasowego
pobytu
Ekonomiczne funkcje
podróży turystycznych
(transport)
wzrost zatrudnienia przy rozbudowie
infrastruktury transportowej
wzrost zatrudnienia w związku z
obsługą podróżnych
uzyskiwanie wpływów w wyniku
świadczonych usług transportowych
pobudzenie wzrostu gospodarczego
innych sektorów w związku z
rozwojem infrastruktury transportowej
dla potrzeb turystów
Ekonomiczne znaczenie
turystyki w miejscu
czasowego pobytu
(pozytywne)
napływ przywożonych przez turystów
środków pieniężnych
aktywizacja zawodowa (wzrost
zatrudnienia, dywersyfikacja zawodowa)
pobudzenie popytu w regionach
recepcyjnych, wzrost podaży i produkcji
wzrost dochodów ludności miejscowej
wzrost wpływów do budżetu lokalnego
(podatki)
promocja gospodarcza regionu, państwa
recepcyjnego
Ekonomiczne znaczenie
turystyki w miejscu
czasowego pobytu
(negatywne)
presja inflacyjna, gdy popyt nie
napotka odpowiedniej podaży
bariera siły roboczej (ilościowa,
jakościowa)
koszty związane z koniecznością
rozbudowy infrastruktury i jej bieżącej
obsługi oraz koszty ekologiczne
związane z napływem liczby turystów
i in.
Funkcja ekonomiczna
Funkcje
Skutki ekonomiczne
rozwoju turystyki
obejmują regiony
emisyjne i recepcyjne
Zapotrzebowanie na
towary i usługi
turystyczne powoduje
zwiększenie popytu i
zmianę jego struktury
Dysfunkcje
Koszty utrzymania
obiektów turystycznych
ograniczają wydatki na
inwestycje ważne dla
mieszkańców
Wyższe ceny dóbr i
usług w obszarach
recepcji oraz inflacja
obniżają standard życia
mieszkańców
Funkcja ekonomiczna
Funkcje
Chęć uczestnictwa
w turystyce skłania
do oszczędzania i
podjęcia
dodatkowej pracy
Turystyka
aktywizuje
społeczeństwo i
gospodarkę
Dysfunkcje
Rozwojowi turystyki
towarzyszy wzrost
cen ziemi i
spekulacja gruntami
Niektóre obszary
recepcyjne
uzależnione są od
sytuacji
gospodarczej w
krajach emisyjnych
Funkcja ekonomiczna
Funkcje
Turystyka powoduje
wtórną redystrybucję
dochodu narodowego
Turystyka to rodzaj
eksportu, wpływy
dewizowe pokrywają
deficyt w handlu
zagranicznym i
umożliwiają import
Dysfunkcje
W krajach
rozwijających się
znaczna część dewiz
płynących z obsługi
turystów odpływa z
powrotem do krajów
emisyjnych w
związku z
zapotrzebowaniem
na urządzenia do
obsługi ruchu
zagranicznego
Bilans korzyści oraz
kosztów współczesnej
turystyki
Korzyści gospodarcze:
Napływ dewiz
Wsparcie gospodarki dzięki produkcji
towarów i usług dla turystów
Większa różnorodność działalności
gospodarczej, zwłaszcza z
wykorzystaniem miejscowych
zasobów i produktów
Korzyści gospodarcze:
Inwestycje
Wykorzystanie istniejącej infrastruktury
Polepszenie infrastruktury komunalnej
przez budowę infrastruktury turystycznej
Korzystanie z istniejącej infrastruktury
turystycznej przez ludność miejscową
Efekt mnożnikowy
Bilans korzyści oraz
kosztów współczesnej
turystyki
Korzyści gospodarcze:
Polepszenie poziomu zaopatrzenia
ludności
Stworzenie możliwości pracy np. dla
kobiet, młodzieży itp.
Zachowanie i wspieranie dóbr
kultury, odbudowa dzieł architektury
Bilans korzyści oraz
kosztów współczesnej
turystyki
Koszty gospodarcze:
Inflacja
Wycieki dewiz
Sezonowość i bezrobocie
Wahania ekonomiczne i
niezrównoważony rozwój
Zaniechanie alternatywnego
wykorzystania zasobów miejscowych i
ich niszczenie
Bilans korzyści oraz
kosztów współczesnej
turystyki
Bilans korzyści oraz
kosztów współczesnej
turystyki
Koszty gospodarcze:
Nieodwracalność funkcji obiektów
infrastrukturalnych
Niewykorzystanie infrastruktury turystycznej
przez ludność miejscową ze względu na brak
środków lub fizyczną niedostępność tej
infrastruktury
Zeszpecenie i niszczenie krajobrazu przez
obiekty turystyczne i nadmierną liczbę
odwiedzających
Powiązania turystyki i
rekreacji
z innymi działami gospodarki
narodowej
Powiązania turystyki i
rekreacji
z innymi działami gospodarki
narodowej
Turystyka a transport
Turystyka a przemysł
Turystyka a rolnictwo
Turystyka a sport
Turystyka a kultura
Turystyka a gospodarka morska
Turystyka a transport
Dostępność transportowa
walorów turystycznych ożywia
ruch turystyczny, który z kolei
oddziałuje na rozwój transportu
w pożądanych kierunkach
Czynniki istotne w wyborze środka
transportu:
Bezpieczeństwo podróży
Szybkość
Komfort
Koszty
Turystyka a transport
Turystyka a przemysł
Rozwój współczesnej turystyki i jej
liczne uwarunkowania są ściśle
powiązane z rozwojem przemysłu
Przemysł – dział gospodarki
narodowej zajmujący się
wytwarzaniem środków produkcji,
środków spożycia oraz
świadczeniem usług produkcyjnych
W wyniku zapotrzebowania ze
strony turystów powstaje wiele
dziedzin wytwórczości
przemysłowej nastawionej na
obsługę ruchu turystycznego
Dotyczy to głównie przemysłu
przetwórczego i rzemiosła
Turystyka a przemysł
Pod wpływem popytu turystycznego
rozwija się:
Przemysł dóbr konsumpcyjnych
powszechnego użytku
Przemysłowo-rzemieślnicza
produkcja pamiątek turystycznych
Przemysł przetwórczy produkujący
artykuły żywnościowe
Turystyka a przemysł
Turystyka a przemysł
Konflikt między rozwojem turystyki
a przemysłem:
Rozwój przemysłu wpływa na ogólny
rozwój, daje wyższe dochody,
krótszy czas pracy i warunki
materialne do uprawiania turystyki
Z drugiej strony wpływa na
zanieczyszczenie środowiska
przyrodniczego i ujemne zjawiska w
środowisku społecznym
Turystyka a sport
Związki turystyki i sportu wynikają
ze zbieżnych celów ich uprawiania
Sport i turystyka służą celom
uznanym za społecznie
wartościowe – wychowawcze, a
przez to są środkiem
wszechstronnego wychowania
człowieka
Turystyka a sport
Związki turystyki ze sportem są widoczne
także w płaszczyźnie ekonomicznej
Podobne są przedmioty konsumpcji w
postaci dóbr i usług turystycznych np..
Transportowe, noclegowe,
gastronomiczne, kulturalno-rozrywkowe,
wypoczynkowe, wykorzystanie urządzeń
infrastrukturalnych
Imprezy sportowe często odbywają się
także w regionach, miejscowościach
turystycznych – komplementarny rozwój
Związki turystyki z kulturą widoczne
są w humanistycznych podstawach
turystyki dotyczącym dziedzictwa
społeczeństw i całej ludzkości
Turysta uczestniczy w tworzeniu i
ochronie wartości kulturowych oraz
jednocześnie ma dogodne warunki
do poznawania tych wartości i
przekazywania treści poznawczych
Turystyka a kultura
Dobra kultury obejmują:
Przedmioty, miejsca i zjawiska
związane z historią:
Zabytki architektoniczne
Zabytki historyczne
Miejsca pamięci narodowej
Turystyka a kultura
Sztuka:
Dzieła sztuki i wyroby rzemiosła artystycznego
Instytucje gromadzące dobra kultury
materialnej (np. muzea, biblioteki)
Zjawiska życia będące wykładnikiem typu i
poziomu współczesnej kultury:
Osiągnięcia techniczne, gospodarcze i naukowe
Instytucje kulturalne (kluby, teatry, kawiarnie)
Zjawiska życia kulturalnego (imprezy,
festiwale)
Organizacja i sposób życia innych grup
społecznych (wzory zachowań, style, moda)
Turystyka a kultura
Kultura ludowa (nie tylko artystyczna, ale
też budownictwo, rzemiosło itp.)
Przyroda jako wartość kulturowa (twory
przyrody mające szczególne znaczenia
symboliczne)
Zagospodarowanie turystyczne (tylko te
elementy, które będą zawierały założone
właściwości dóbr kultury np. wyposażenie
bazy turystycznej w urządzenia kulturalne)
Turystyka a kultura
Przejawy związków turystyki z
kulturą:
Archeologia przemysłowa
Turystyka religijno-pielgrzymkowa
Międzynarodowe imprezy
kulturalne
Turystyka a kultura
Turystyka a gospodarka
morska
Gospodarka morska jest to
kompleks różnorodnych funkcji
gospodarczych i społecznych,
bezpośrednio związanych z
wykorzystaniem morza i wybrzeża
morskiego jako określonego
środowiska geograficznego
Turystyka a gospodarka
morska
W zespole funkcji gospodarki
morskiej można wyróżnić
funkcje:
Bezpośrednie
Pośrednie
Turystyka a gospodarka
morska
Funkcje bezpośrednie
to:
Funkcje portowo-
żeglugowe
Przemysłu
okrętowego
Morskiego
przemysłu rybnego
Funkcje turystyczne
Funkcje pośrednie
to:
Węzła
komunikacyjnego
Ośrodka
handlowego
Ośrodka nauki i
oświaty
Ośrodka
administracyjnego
Bezpośredni związek turystyki i
gospodarki morskiej stanowi
turystyka morska
Morskie porty handlowe jako węzły
transportowe i jednocześnie
miejsca zmiany środka przewozu,
spełniają także ważne funkcje w
obsłudze turystyki morskiej
Turystyka a gospodarka
morska
Związki pośrednie między
turystyką a gospodarką morską
można wskazać na przykładzie
turystyki nadmorskiej, rozumianej
jako wypoczynek urlopowy w pasie
wybrzeża morskiego i miast tam
położonych
Turystyka a gospodarka
morska
Gospodarka morska wykazuje
liczne związki z turystyką,
szczególnie morską i nadmorską
Związki te mogą mieć charakter
dwustronny, gdyż rozwój turystyki
może wpływać na rozwój i zakres
niektórych funkcji gospodarki
morskiej
Turystyka a gospodarka
morska
Gospodarcze
konsekwencje rozwoju
turystyki
Zadanie 1 dla ambitnych:
Podaj pozytywne i negatywne
przykłady rozwoju turystyki w
dowolnych realiach (miejscu i
czasie).
Praca pisemna 1-2 strony.
