Temat: Umiejscowienie przedmiotu Ekonomiki wśród dyscyplin naukowych i zjawisk gospodarczych.

Potocznie ze względu na własne doświadczenia przez turystykę rozumie się ruch turystyczny.

Def. turystyki z punktu widzenia:

• PRZEDMIOTU: ujęcie socjologiczne, przestrzenne, ekonomiczne;

• ze względu na PODMIOT formujących doktrynę, organizacje międzynarodowe (WTO), krajowe organizacje i urzędy zajmujące się turystyką;

• statystykę;

• praktykę turystyczną.

Turysta (wg WTO - Światowej Organizacji Turystyki) - osoba, która przebywa w podróży dłużej niż 24h i korzysta minimum z jednego noclegu.

Turystyka - ogół działań ludzi, którzy podróżują, przebywają na wypoczynku, w interesach i innych celach przez okres krótszy niż 1 rok bez przerwy w miejscach znajdujących się poza ich zwykłym otoczeniem.

Ekonomiczne / gospodarcze skutki tych działań to przedmiot zainteresowania EKONOMIKI.

Rekreacja - jako wypoczynek bez konieczności podróży (może się odbywać także w miejscu stałego zamieszkania).

Turystyka z pkt. widzenia ekonomii to:

• popyt,

• podaż,

• skutki ekonomiczne z tym związane.

Przemysł turystyczny - przedsiębiorstwa i obiekty oferujące usługi i urządzenia dla turystów i osób korzystających z rekreacji.

Ekonomia - nauka o stosunkach ekonomicznych i prawnych rządzących produkcją i podziałem, wymianą i konsumpcją na różnych szczeblach rozwoju społeczeństwa - początkowo kojarzona tylko z produkcją dopiero potem doszły usługi.

Ekonomika turystyki - to nauka zajmująca się badaniem zjawisk i prawidłowości ekonomicznych występujących w turystyce, mająca na celu ustalanie metodami naukowymi najbardziej efektywnych instrumentów polityki turystyki i zarządzania, zmierzających do optymalnego zaspokojenia szeroko rozumianych potrzeb społecznych związanych z ta dziedziną (co zrobić by było lepiej).

Ekonomika turystyki nie jest to sztuka dla sztuki, ale musi: służyć rozwojowi, uwzględniać prawa ekonomii, uwzględniać przy formułowaniu politykę tur., sprzyjać podejmowaniu optymalnych decyzji.

Jest to dyscyplina wyjściowa dla wielu sfer działalności.

Ekonomiczny aspekt turystyki XIX w.:

• Pierwsze źródła mówiące o ekonomicznych skutkach turystyki to 1896 rok - Szwajcaria (podkreślano pozytywne dla mieszkańców efekty przyjazdu turystów do miejscowości uzdrowiskowych),

• Austria- Graz 1883 - przemysł turystyczny jest dziedziną służącą odwiedzającym; przemysł turystyczny to przełom XIX / XX w., w Polsce po 1990r.

• Ekonomiki funkcjonalne np. przedsiębiorstwa tur., hotelarstwa, marketingu, zarządzania.

• W Polsce od lat 90-tych rozwija się ekonomika turystyki - wcześniej była to działalność socjalna państwa często łączona ze sportem i rekreacją w strukturze zarządzania.

• Obecnie w Polsce turystyka jest w resorcie gospodarki (dział zajmujący się ekonomiczną stroną danych działalności). Analizami ekonomicznymi i innymi zajmują się z Polsce:

• Instytut Turystyki (placówka o charakterze naukowo badawczym w Warszawie);

• Ośrodki Akademickie;

• Szkolnictwo ponad średnie (ośrodki kształcące na rzecz turystyki, ale nie uczelnie wyższe);

• Organizacje samorządowe - POT - Polska Org. Turystyczna; RIT - Regionalne Izby Tur.

• Obecna tendencja to orientacja rynkowa w turystyce:

• nastawiona na produkt (rynek sprzedaży) - tu występuje niedobór produktów, większy popyt niż podaż,

• nastawiona na sprzedaż (rynek nabywcy) - kto chce kupić przebiera w ofertach,

• marketing (sprzedający marzenia).

Najważniejszym zadaniem ekonomiki jest:

co trzeba badać, jaki kategorie ekonomiczne są najważniejsze dla branży, jak unikać kosztownych, ale nie efektywnych badań.

Zakon Templariuszy (najdłużej funkcjonowały we Francji) - prekursor I biuro podróży - z czasów nowożytnych. W 1307 r. Skasowano zakon. II źródło wyjazdów - mariaże na dworach królewskich.

(1912-1913)

Turystyka w przeniesieniu w czyny biznesowe - Marco Polo - przetarł traśe do Chin (był tam 17 lat).

XIX w. akcent na potrzeby, chęć leczenia - podróże do wód.

Pojęcie czasu wolnego.

Granica wydolności i efektywności prawdy - 8h pracy.

Temat: Czynniki od których zależy rozwój TiR w ujęciu ekonomicznym.

• Cywilizacja i urbanizacja rodzi stres.

• Czas wolny po pracy (płatne urlopy, wakacje) i od pracy (skracanie dnia pracy). Celem jest odtworzenie sił (do końca lat 50-tych), konsumpcja i rozwój kulturalny.

• Siła nabywcza ludności - zależy od wielkości Dochodu Narodowego na mieszkańca. Gdy wzrasta to poprawia się sytuacja ekonomiczna jednostki i następuje wzrost wydatków na turystykę.

• Ochrona środowiska naturalnego przyrodniczego i społecznego.

• Pierwsze opracowanie teoretyczne podkreślające aspekt ekonomiczny turystyki to II poł. XIX i XX w. Zwrócono uwagę, że turystyka i rekreacja to gałąź gospodarki, a jej rozwój może wpłynąć na poprawę sytuacji ekonomicznej. Jest to dziedzina gospodarki, która tworzy wiele miejsc pracy - 1 gość jest obsługiwany przez około 10 osób.

• Zmiany polityczne i ich wpływ na turystykę i rekreację:

• likwidacja stereotypów,

• współpraca międzynarodowa,

• znoszenie barier w podróżach.

• Wpływ mass mediów na tworzenie potrzeb poznawczych.

• Turystyka jako gałąź gospodarki:

• od pojedynczych „wykonawców” (gospoda, dyliżans, hotel, kolej),

• działy: hotelarstwo, gastronomia, transport, biura podróży

Temat: Warunki naturalne a rozwój turystyki.

• Warunki naturalne turystyki, które tworzą następujące elementy:

• litosfera - rzeźba terenu, osobliwości geologiczne;

• atmosfera - jakość powietrza, temperatura, pokrywa śnieżna;

• hydrosfera - rzeki, potoki, jeziora, zbiorniki wodne, morza, źródła mineralne;

• pokrywa glebowa;

• szata roślinna - lasy, osobliwości flory;

• szata zwierzęca - ryby, ptaki, zwierzyna łowna;

• krajobraz - konglomeraty wymienionych elementów o wysokich walorach estetycznych.

• Produkty pracy ludzkiej jako składnik walorów:

• miejsca związane z historią;

• dzieła urbanistyki, architektury,

• dzieła techniki.

• Warunki naturalne, a ekonomika:

• wspomagające np.: klimat - obniżenie kosztów budowy hotelu;

• utrudniające - ukształtowanie terenu, podłoże.

• Nadmierny wpływ turystów powoduje degradację środowiska, sezonowa sprzedaż towarów.

Temat: Ruch turystyczny i rekreacja - ujęcie ekonomiczne, definicje, motywy, typologia.

• Definicja ruchu turystycznego w ujęciu przestrzennym to przemieszczanie się ludzi.

• Aspekt ekonomiczny ruchu turystycznego:

1. pozytywny:

• ożywienie gospodarcze,

• przepływ środków finansowych,

• nowe miejsca pracy,

• nowe technologie i techniki,

• rozbudowa infrastruktury, który ma wpływ na sytuacje ludności miejscowej (np.: banki, transport).

2. negatywny - w tedy liczba turystów przekroczy „bezpieczny próg” i stanowi zbyt duże obciążenie dla ludzi i środowiska.

• Rozłożenie konsumpcji turystycznej w czasie - pojęcie sezonu.

• Każdy „ruch turystyczny” to następujące etapy:

przygotowanie - podróż tam - pobyt - podróż powrotna - (podsumowanie)

• Etap przygotowania:

• w miejscu stałego zamieszkania klienta;

• przygotowanie dokumentów - paszport, wiza;

• ubezpieczenie;

• przygotowanie samochodu / kupno biletu na kolej, lot, autobus itp.;

• sprzęt np.: linki do wspinaczki.

• Odbywa się w miejscu zamieszkania - sieć biur podróży lub biur przewoźników czyli dostępność.

• Podróż to korzystanie z jakiegoś środka transportu; nocleg; wyżywienie.

• rodzi rozwój turystyki, sieci dróg, sieci kolejowe, połączenia lotnicze / promowe;

• wpływa na podnoszenie komfortu podróży (wyposażenie / bezpieczeństwo / komfort przejazdu) środków transportu, stan dróg, usługi łączone np.: fly & drive.

• Pobyt:

• rozwój bazy noclegowej, jej standard, położenie, otoczenie, specjalizacja;

• baza gastronomiczna - dostępność, ceny, kuchnia regionalna;

• infrastruktura;

• atrakcje programowe

• Podróż powrotna - patrz pkt.6, ale musi być wygodniejsza.

• Obecnie dodaje się podsumowanie - bardzo ważne, od tego bowiem zależy jak turysta oceni wyjazd i czy dalej będzie klientem.

• Motywy podróży turystycznych:

• społeczne (snobizm w znaczeniu pozytywnym; chęć poznania innych kultur, zrozumienia świata),

• rodzinne lub plemienne,

• osobiste lub egoistyczne (kompleks świata Tarzana).

• Typologia motywacji wg Światowej Organizacji Turystycznej (WTO):

• związane z kulturą fizyczną i fizjologią,

• kulturalne, psychologiczne i edukacyjne,

• towarzyskie i etniczne,

• rozmowa, zabawa, przyjemność,

• związane z pracą, udział w konferencjach,

• religijne.

• Kryteria podziału turystyki:

• wg motywów np.: turystyka biznesowa, turystyka religijna, turystyka zdrowotna, turystyka aktywna;

• ze względu na podmiot: liczba uczestników, czas pobytu, pora roku, rodzaj zakwaterowania, środek transportu itp.

• ze względu na pochodzenie turystów na: krajową, przyjazdową, wyjazdową.

Temat: Dobra i usługi na rynku turystycznym.

• Dobro lub zespół dóbr danych przez naturę, historię lub ludzką działalność, na które występuje popyt turystyki.

• Podaż - ilość produktu turystycznego oferowana na sprzedaż przy danej cenie i w danym czasie.

• Produkt turystyczny to dobra i urządzenia turystyczne (baza materialna turystyki) oraz usługi.

• Dobra i urządzenia turystyczne:

• podstawowe: walory turystyczne naturalne i antropogeniczne;

• komplementarne: sieć transportowa, środki transportu, baza noclegowa, baza żywieniowa, baza towarzysząca.

• Podział walorów ze względu na funkcje:

• wypoczynkowe,

• krajoznawcze,

• specjalistyczne.

• Usługi turystyczne:

• podstawowe,

• komplementarne.

• Usługi wg O.Langego - „towar się produkuje, a usługę świadczy.” Czynności związane z zaspokojeniem potrzeb ludzkich, ale nie służących bezpośrednio do wytwarzania przedmiotów.

• Podział usług:

1. materialne skierowane na osobę:

• medyczne,

• kosmetyczne,

• matematyczne,

• noclegowe.

• niematerialne skierowane na przedmiot:

• konserwacyjno - reperacyjne,

• pralnicze,

• porządkowe,

• transportowe.

• niematerialne skierowane na osobę:

• oświatowe,

• informacyjne,

• kulturowe.

• czynności niematerialne:

• finansowe,

• prawne,

• ubezpieczeniowe,

• konsultacyjne.

• Cechy produktu turystycznego:

• konsumpcja jest jednorazowa;

• różnorodność produktu / usługi świadczy człowiek, mają charakter unikatowy;

• podstawą zakupu jest wyobrażenie, idea dotycząca głównie miejsca docelowego;

• popyt jest nietrwały;

• musi odbywać się w określonym czasie i miejscu;

• nie może być nagabywany, ale rezerwowany tak;

• świadczenie usług i konsumpcja występują jednocześnie;

• nabycie produktu jest tymczasowe - prawo do jego użycia;

• ocena produktu kształtuje się w bezpośrednim kontakcie między klientem a świadczącym.

• Ekonomiczny charakter produktu musi spełniać 3 warunki:

• musi służyć zaspokojeniu konkretnych potrzeb (tzw. akceptacja społeczna) np.: chybione pomysły,

• musi mieć określoną cenę (trzeba go wycenić),

• musi mieć charakter wymienny (kupiec - sprzedający).

Charakter ekonomiczny produktu jest wtedy gdy produkt już mamy, a nie jak dopiero tworzymy

Temat: Turystyka jako zjawisko ekonomiczne.

Ekonomiczna treść zjawiska turystyki przejawia się w działalności gospodarczej mającej na celu przygotowanie regionu, recepcji, ruchu turystycznego do przyjęcia turystów oraz w tworzeniu źródeł dochodów sfery obsługi.

• region tranzytowy,

• region recepcyjny (bezpośrednia konsumpcja ruchu turystycznego),

• region regresyjny.

Wielkość i struktura popytu turysty - funkcje konsumpcji.

Popyt - suma dóbr i usług i towarów, które turyści są skłonni kupić przy określonym poziomie cen.

Jest to trochę inna definicja niż w ekonomii, ponieważ:

• produkt turystyczny składa się z dóbr i usług,

• ocena produktu jest subiektywna,

• nie jest potrzebą podstawową, aby doszło do konsumpcji muszą być spełnione określone warunki:

# potrzeby podstawowe: bezpieczeństwo, wyżywienie, ubiór, azyl,

# potrzeby uzupełniające: wyjazdy turystyczne, wtedy kiedy osiągniemy

określony poziom dochodu.

Popyt potencjalny (nie występuje na rynku), a popyt efektywny, który ma pokrycie z dochodem.

Pojęcie dochodu indywidualnego i jego podział na wydatki niezbędne i wg upodobań (rezerwa i konsumpcja swobodna):

• poziom dochodów musi być na tyle duży by powstał fundusz na konsumpcję swobodną,

• czynniki kształtujące popyt turystyczny muszą mieć dużą siłę oddziaływania by część lub całość funduszu konsumpcji swobodnej został skierowany na zaspakajanie potrzeb turystycznych,

• konsumpcja turystyki - następuje po przekroczeniu określonego poziomu dochodów,

• na popyt turystyczny wpływ mają też czynniki pozaekonomiczne: moda, efekt demonstracji oraz to na ile na rynku obecna będzie tzw. turystyka socjalna.

Badanie popytu to analiza zależności między popytem, dochodem indywidualnym a ceną:

• dochodowa elastyczność popytu - jeśli w grupie nastąpi większy niż 1 % wzrost wydatków na turystykę jako odpowiedź na 1 % wzrostu dochodu do konsumpcji swobodnej wtedy mówimy o rynku dochodowo - elastycznym, a gdy zmiany tych wskaźników są mniej niż proporcjonalne - rynek dochodowo - nieelastyczny.





poziom dochodów


popyt

• cenowa elastyczność popytu - gdy rośnie cena to popyt spada i odwrotnie.

cena produktu








popyt sezonowość

Klasyfikacja czynników popytowych:

1. ekonomiczne:

• ogólnogospodarcze: poziom Dochodu Narodowego (wpływa na niego), poziom płac, stopa bezrobocia, struktura konsumpcji, międzynarodowa wymiana gospodarcza (zawsze jest czynnikiem pozytywnie wpływającym na rozwój turystyki);

• dochodowa: dochód, moda, efekt demonstracji - polega na tym, że nie wyróżnia się z otoczenia, turystyka socjalna - fundusz socjalny - turystyka realizowana przez państwo;

• cenowa - zmiany cen produktu turystycznego i cen substytutów.

• społeczno - psychologiczne:

• czas wolny (wymiar czasu wolnego),

• czynniki demograficzne - wiek, płeć, skład rodziny, liczebność tej rodziny, miejsce zamieszkania (wieś / miasto),

• kulturalne - np.: uzyskania pewnego poziomu wykształcenia,

• motywy podróży:

# I etap - uzmysłowienie potrzeb np.: pielgrzymki, safari,

# II etap - potrzeby - jakie są motywy.

1. podażowe:

• polityka turystyczna - ułatwienia lub utrudnienia graniczne (infrastruktura przejść granicznych; ograniczenie wejść na teren np.: rezerwatu; Atos w Grecji), limitowanie turystyki, turystyka socjalna,

• infrastruktura transportu - rozumiana m.in. przez ilość dróg i sieć komunikacyjną (dostępność i wygoda na dworcach), tabor (jakość, utrzymanie, personel, który nim jeździ),

• dostępność obiektów hotelowych i gastronomicznych,

• sieć organizatorów turystyki (jak blisko ma klient do np.: biura podróży) - koncesje, czyli warunki jakie ma spełniać.

# transport os - więcej jak 8 pasażerów, a w przypadku osoby fizycznej przewóz

nawet 1 os. wymaga koncesji,

# usługi o charakterze pilota lub przewodnika,

# kierowanie biurem podróży - wykształcenie / staż pracy - dot. biur podróży

produktu własnego (tour - operator),

# hotel - wykształcenie (znać się).

Cechy charakterystyczne popytu turystycznego:

• jest niejednorodny i heterogeniczny - wewnętrzna rozbudowa,

• występuje w grupie wydatków na konsumpcję swobodną,

• popyt efektywny jest uzależniony od wzrostu dochodów w większym zakresie niż innych rodzajów konsumpcji,

• jest elastyczny dochodowo,

• jest mobilny tj. konsument udaje się do miejsca występowania podróży,

• jest substytucjonalny,

• jest odnawialny,

• łączony - zawsze występuje z popytem na inne usługi,

• elastyczny cenowo,

• sezonowo - dot. terminu konsumpcji,

• może być inflacjogenny - może wpływać na wzrost inflacji,

• wypadkowe popytu na wszystkie składniki podaży,

• w bardzo dużym stopniu zależy od społęczno - gospodarczej polityki państwa.

Mierniki popytu turystycznego:

• wielkość ruchu turystycznego i jego struktura,

• aktywność turystyczna (osoba wyjeżdżająca - podstawa badania):

• netto - odnosi się do wielkości najczęściej wyrażanej %, która mówi nam jaki % podróżnych w badanym okresie wyjechała, co najmniej raz,

• brutto - podróże (przedmiot badania) - ile razy badana społeczność wyjeżdżała.

Klasyfikacja ruchu turystycznego:

• opisująca podróż,

• opisująca uczestników.

Wydatki turystyczne:

• poprzedzające podróż,

• w czasie podróży tam i powrót,

• w miejscu pobytu.

Temat: Popyt turystyczny.

Główne czynniki rozwoju popytu turystycznego:

• zwiększanie ilości czasu wolnego;

• wzrost poziomu dochodów,

• rozwój oświaty, zmiana obyczajów (kształtowanie potrzeb),

• rozwój środków transportu,

• industrializacja i urbanizacja,

• walory i infrastruktura turystyczna,

• polityka turystyczna,

• motywy wyjazdów turystycznych - rozwój.

Temat: Podaż turystyczna.

Podaż turystyczna - ilość produktu oferowanego na sprzedaż po danej cenie i w danym okresie.

Podaż turystyczna - całokształt działań wszystkich przedmiotów zmierzających do zaspokojenia popytu turystycznego.

Cechy podaży turystycznej:

• związek z miejscem występowania walorów,

• jedność w miejscu i w czasie produkcji i konsumpcji usług turystycznych,

• wysoka kapitałochłonność,

• organiczność wynikająca z określoną chłonnością o pojemnością:

• walorów turystycznych,

• bazy i infrastruktury,

• społeczną stałych mieszkańców gwarantującą zachowanie miejscowej kultury.

• komplementarność produktu turystycznego,

• sezonowość,

• brak możliwości magazynowania.

Mierniki podaży:

• dostępność i rodzaj miejsc noclegowych - baza noclegowa; dostępność - ile w ogóle jest miejsc, rodzaj - kategorie obiektów;

KLASYFIKACJA BAZY NOCLEGOWEJ wg WTO

hotelarska uzupełniająca

hotele (komplementarna)

motele

pensjonaty pozostałe

zajazdy obiekty

• gastronomia - rodzaje tych obiektów, ich pojemność, rozmieszczenie;

Struktura obiektów turystycznych (1996-1997) Struktura miejsc noclegowych

48 % inne obiekty zakwaterowania zbiorowego 68% inne obiekty zakwat zbiorowego

35 % pokoje gościnne, kwatery prywatne 15 % hotele

12 % obiekty hotelarskie 10 % pokoje gościnne

5 % obiekty specjalistyczne 7 % obiekty specjalistyczne

• transport - jak to wpływa na podaż?, jak długo trwa podróż?; Każdy z wymienionych transportów ma swoje „+” i „-”; liczba zatrudnionych w transporcie; zwiększenie liczby osób sprzedających usługę turystyczna; rodzaje:

• autokarowy - najtańszy, na tyle mobilny - autokar dostosowany do ilości miejsc:

• + wycieczka na 2-ce,

• + można dojechać prawie wszędzie,

• + możliwość wykorzystania samej podróży celach krajoznawczych,

• + jest „bezpieczny,

• - wydłużenie czasu podróży (np.: w porównaniu do podróży samolotem),

• - ograniczenie mobilności,

• - warunki na trasie przejazdu.

• lotniczy,

• samochodowy,

• kolejowy.

• biura podróży - dostępność; specjalizacja biur podróży np.: pielgrzymkowe biura podróży; wyjazdy specjalistyczne - szkoły przetrwania, wycieczki wysokogórskie.

Aktualne tendencje dotyczące podaży:

• Globalizacja działalności firm turystycznych poprzez koncentrację kapitałową.

• Integracja pozioma - gdy łączą się firmy o podobnym lub identycznym profilu.

• Integracja pionowa - np.: połączenia linii lotniczych z hotelami / biurami podróży (łącząc się w sieci / aliance np.: aliance linii lotniczych i sieci hotelowych).

• Fuzje (połączenia, gdzie 2 organizacje mają taką samą pozycję) i przejęcie jako formy organizacyjne integracji. Umacnia pozycją dostarczyciela usług, ale stanowi też dla konsumenta, że produkt który kupi będzie miał określony standard.

Temat: Gospodarka turystyczna.

Odpowiedzią na potrzeby turystyczne są czynniki gospodarcze zmierzające do ich zaspokojenia.

Zakres zadań gospodarki turystycznej:

• baza noclegowa,

• atrakcje,

• transport,

• organizatorzy turystyki,

• organizacja w miejscach odwiedzin - dotyczy przede wszystkim turystów, którzy przyjeżdżają do danego miasta.

Oddziaływanie turystyki na sektory gospodarki - bezpośrednio i pośrednio na:

• budownictwo,

• handel,

• hotele i restauracja,

• transport, gospodarka magazynowa, łączność,

• pośrednictwo finansowe - np.: sieć bankomatów,

• obsługa nieruchomości - dotyczy procesów inwestycyjnych,

• administracja publiczna - meldowanie się osób przyjeżdżających,

• edukacja,

• pozostała działalność usługowa - pkt. wypożyczania sprzętu - paralotni, nart,

• organizacje i instytucje międzynarodowe.

Stopień wykorzystania infrastruktury.

Kapitałochłonność to wysoki poziom kosztów stałych:

• stałe: podatki, materiały i surowce, których ceny są ustalone nie przez wykonawców,

• zmienne: czynnik ludzki - koszty osobowe.

Zależność wydatków na turystykę od:

• czasu - w Polsce 60% lipiec / sierpień,

• przestrzeni - miejscowości wycieczkowe, górskie, morskie, nad jeziorami, wypoczynkowe.

Cena = wartość wytworzenia towaru w tym również koszty ogólnospołeczne. Odpowiadają wartości użytkowej dobra turystycznego. Są wynikiem umów i negocjacji.

Metody ustalania cen:

• kosztowa - koszt + zysk = cena (płacone % od kosztów),

• kosztowo - popytowa,

• popytowo - podażowa - koszty, które są pozycją stałą cen muszą odpowiadać sytuacji podażowej,

• mieszana - uwzględnia sytuację rynkową, ceny światowe i poziom życia ludności.

Ceny w turystyce można szybko zmieniać.

Rodzaje cen:

• cena podstawowa / wyjściowa,

• upust, rabat (ze względu na sezon, stałych gości, dzieci, czas trwania imprezy),

• ceny dubingowe dla zdobycia nowych rynków np.: „miles&more” + dod. pkt. za noclegi w wybranych hotelach; powyżej 40 os. - min 35, żeby wszystko się opłacało,

Elementy rynku: podaż, popyt, produkt, cena, dystrybucja, segmentacja podmiotowa i przedmiotowa, kanały rynkowe, marketing.

Przedsiębiorstwo turystyczne jako podmiot polityki turystycznej musi charakteryzować się następującymi cechami:

• osobowość prawna,

• wydzielony majątek,

• określony w statucie zakres działalności,

• określony sposób zorganizowania (jednozakładowy lub sieć).

Znaczenie Ustawy o usługach turystycznych:

• porządkuje - def. pojęć, kategoryzacja przynależna, tryb uzyskania potwierdzenia kategoryzacji, zasady koncesjonowania jak taką koncesję otrzymać itd.,

• wprowadza wymogi dotyczące świadczenia usług (koncesja, egzamin) - wprowadzenie szczególnych wymogów (koncesji, zezwoleń) np.: transport w celu zarobkowym, usługi przewodnickie i pilota - stosowne uprawnienia, organizacja przedmiotów kier. biura podróży - wyższe wykształcenie lub doświadczenie - min. 2 lata,

• kategoryzacja obiektów - co do jakiej kategorii należy oraz tryb nadawania tych kategorii.

Segmentacja rynku wg:

• rodzaj usług,

• geografii (kraj, zagranica, morze, góry),

• wiek - demograficzne przyczyny,

• cel podróży

Kanały rynkowe (dystrybucyjne) przy sprzedaży produktu turystycznego:

• własne placówki sprzedaży - tour operator jest jednocześnie sprzedawcą,

• agenci i przedstawiciele handlowi - tour operator produkuje produkt a agenci i przedstawiciele handlowi te produkty sprzedają,

• detaliści i hurtownicy - podział tylko sprzedawców,

• sprzedaż bezpośrednia - czy występuje w turystyce? np.: zaczepia nas ktoś na ulicy? itd., nie ma własnego lokalu, magazynu; nie występuje w turystyce; wyjątek stanowią np.: bilety na konkretne imprezy - śladowe ilości, wyjątkowe sytuacje,

• Internet a sprzedaż - bilety komunikacyjne, lotnicze (niebezpieczeństwo - nr karty kredytowej).

Marketing - to określenie celów i funkcji turystycznych, opracowanie wskazówek postępowania za pomocą strategii cząstkowych.

• Cele polityki tur. osiąga się z pomocą infrastruktury marketingowej:

• produkt,

• cena,

• promocja sprzedaży,

• dystrybucja,

• reklama.

• Targi (np.: Tour Salon w Poznaniu - gł. tych co produkują) i giełdy turystyczne (z tym co produkują, a bezpośrednio tym co kupuje) jako forma promocji i wymiany doświadczeń.

Temat: Funkcje turystyki.

• Wypoczynkowa - odnowa sił fizycznych i psychicznych - stymuluje wydajność pracy.

• Zdrowotna - zmniejszenie negatywnych zjawisk i skutków cywilizacji.

• Wychowawcza - wpływa na zachowania z pkt. widzenia bodźca.

• Edukacyjna - poznawcza i ucząca umiejętności praktycznych.

• Kulturowa.

• Ekonomiczna:

• kształtuje model konsumpcji,

• wielkość i struktura popytu i wydatków,

• efekty dewizowe,

• rozwój gospodarczy terenów recepcyjnych,

• narzędzie zmian w przestrzennej strukturze Dochodu Narodowego,

• jest znaczącym elementem handlu zagranicznego (stosunek dochodów z zagranicznej turystyki przyjazdowej do ogółu dochodów z eksportu towarów i usług i stosunek wpływów z tej dziedziny do Dochodu Narodowego).

• Etniczna.

• Ekologiczna.

• Polityczna.

Dysfunkcje:

• zamiast gościnności - towar do sprzedaży,

• wpływ na tradycje miejscowe,

• stereotypy,

• hałas, zanieczyszczenie środowiska,

• zbytnia koncentracja ruchu na niewielkim terenie.

Jakie są przewidywane tendencje rozwoju popytu? Megatrendy rozwojowe a rozwój turystyki.

1. Czynniki demograficzne:

• starzenie się społeczeństwa,

• mniejsza liczebność gospodarstw domowych,

• dominujący model rodziny 2+1,

• wzrost osób samotnych,

• wzrost liczby małżeństw bezdzietnych,

• wzrost liczby kobiet pracujących,

• tendencje do zakładania rodzin w późniejszym okresie,

• Czynniki polityczne:

• zmiany w Europie Środkowo-Wschodniej,

• postępująca integracja Unii Europejskiej,

• liberalizacja migracji międzynarodowych,

• ułatwienia paszportowe, celne, dewizowe,

• niestabilna sytuacja polityczna w wielu regionach świata,

• terroryzm międzynarodowy, wzrost znaczenia bezpieczeństwa podróży,

• Czynniki socjalne i społeczno-kulturowe:

• skracanie czasu pracy i wzrost ilości czasu wolnego,

• wydłużanie urlopów wypoczynkowych,

• wzrost ilości czasu przeznaczonego na dodatkową pracę,

• wcześniejsze emerytury,

• wzrost liczby dwudochodowych gospodarstw domowych,

• zwrot w kierunku zdrowego trybu życia,

• kryzys rodzinny,

• konflikt pomiędzy tożsamością a modernizacją, szczególnie w krajach rozwijających się,

• radykalizacja żądań i wzrost znaczenia ruchów etnicznych, religijnych itp.,

4. Czynniki ekonomiczne:

• kontynuacje umiarkowanego wzrostu gospodarczego w skali świata (pomimo mniejszej dynamiki niż wcześniej),

• pogłębianie się dysproporcji pomiędzy krajami bogatymi a biednymi,

• coraz częstsze kryzysy finansowe w wielu krajach (zwłaszcza wśród tzw. tygrysów gospodarczych, które do niedawna uważano za siłę napędową światowej gospodarki,

• tempo przepływu siły roboczej,

• liberalizacja i rozwój światowego handlu,

• koncentracja kapitału w całej gospodarce światowej,

• globalizacja działalności gospodarczej,

• Czynniki technologiczne:

• automatyzacja i komputeryzacja,

• rozwój telekomunikacji,

• rozwój systemów informatycznych,

• rozwój środków transportu oraz infrastruktury (lotniska, autostrady),

• wykorzystanie nowoczesnych technologii w codziennym życiu (artykuły gospodarstwa domowego, wyposażenie wnętrz, sprzęt sportowo-turystyczny),

• rozwój tzw. technologii miękkich FRANCHISING - kupowanie standardów/ marek,

6. Czynniki ekologiczne:

• kurczące się zasoby środowiska (np. zmniejszanie się zasobów wody, lasów),

• wzrost świadomości ekologicznej społeczeństwa,

• troska rządów poszczególnych państw a stan środowiska,

• konflikty wywołane rozwojem wielkich aglomeracji (dotyczy to zarówno krajów rozwiniętych, jak i rozwijających się),

• rozwój ruchu ekologicznego oraz współpraca międzynarodowa w tym względzie.

Zmiany popytu turystycznego. Koncepcja „Hard & Soft Tourism”

HARD TOURISM (turystyka twarda) Cechy dotychczasowej turystyki	SOFT TOURISM
podróżowanie grupowe
mało czasu, pobyty krótkoterminowe
dominujący model jednego, gł. wyjazdu w okresie urlopowo - wakacyjnym
wszystko z góry ustalone od „a” do „z” (trasa, atrakcje, program itd.)
wygoda i bierność
nastawienie na ilość wyjazdów oraz „zliczonych” atrakcji
poczucie wyższości, efekt demonstracji

Temat: Struktura turystyki w Polsce.

Struktura turystyki

1. rozpatrywana z punktu widzenia wydatków to ich % przeznaczony na:

• pakiety turystyczne (przejazd, nocleg, ubezpieczenie itp.) - 4,

• noclegi - 1,

• wyżywienie - 2,

• transport - 3,

• rekreacja i kultura,

• zakupy (np.: filmy, upominki, dodatkowe wyżywienie),

• inne.

2. w ujęciu przestrzeni:

• krajowa (góry, pas nadmorski, pograniczne, duże miasto),

• zagraniczna wyjazdowa,

• zagraniczna przyjazdowa.

3. wg czasu:

• krótkie pobyty i długie,

• sezon, niski sezon - termin, w którym następuje konsumpcja produktu turystycznego.

Sposób zarządzania turystyką w Polsce:

• umiejscowienie w strukturach rządowych w resorcie gospodarki,

• w samorządach terytorialnych.

• Polska Organizacja Turystyczna (samorząd gospodarczy, a nie osoba fizyczna), samorząd gospodarczy w turystyce.

1. Regionalne Izby Turystyczne - gr. podmioty zajmujące się - gł. biura podróży - wymianą doświadczeń, izby, które uczestniczą w przygotowaniu kursów - pilota, przewodnika, weryfikuje swoich członków (czy spełnia wszystkie wymogi opisane prawem, jaką mają opinię).

2. POT - podstawowe zadania:

• promocja Polski jako kraju atrakcyjnego turystycznie,

• zapewnienie funkcjonowania i rozwijania polskiego systemu informacji turystycznej w kraju i na świecie,

• inicjowanie, opiniowanie i wspomaganie planów rozwoju i modernizacji infrastruktury turystycznej.

• Podstawa prawna: Ustawa o usługach turystycznych z 29.08.1997 z późniejszymi zamianami.

• Strategia Rozwoju Krajowego Produktu Turystycznego Polski (KPT - musi być dobrze identyfikowany z Polską):

1. atrakcje:

• Polska jest atrakcyjna turystycznie,

• Największy element to martyrologia - w tym Żydów na świecie,

• szczególnie jako kraj tranzytowy,

• kraj o urozmaiconej rzeźbie,

• atrakcje przyrodnicze, rozumiane jako ochrona przyrody: parki narodowe, parki krajobrazowe, rezerwaty,

• posiadamy dużo zabytków budowlanych,

2. infrastruktura:

• myślimy o obiektach - hotele, stadiony, obiekty rekreacyjne,

• najszybszy postęp - obiekty hotelowe - baza noclegowa,

• klasa ekonomiczna - niedługo Polonez zostanie „przerobiony” na Etap,

• rozwój hoteli o niższym standardzie - rozwój sieci hoteli Ibis; max. ** - min obsługi, w ogóle bez zaplecza gastronomicznego,

• obiekty rekreacyjne - Malta,

• drogi - „jesteśmy w polu” - 180 km / 5 lat; centra obsługi autostrady,

• rozwój sieci lotniczej w Polsce,

3. dostępność - przejścia graniczne - ruch bezwizowy w większości krajów,

4. wizerunek - np.: na targach,

5. ceny - motywy wyboru kraju - atrakcyjność cenowa.

Promocja markowych produktów turystycznych:

• turystyka biznesowa,

• miejska i kulturalna - mamy kilkanaście obiektów zabytkowych w Polsce; holokaust;

• aktywna - przez atrakcyjność krajobrazową i pewne tradycje np.: hipika - jazda konna, wypoczynek w siodle; związane z „naprawą zdrowia”, żeglowne rzeki

• agroturystyka:

• ekologiczna żywność,

• baza,

• gościnność jest najważniejszym atutem,

• połowy ryb, wycieczki do lasu po runo leśne itd. itp.

• Programy krajowe:

• rozwój produktów markowych,

• renesans miejscowości wypoczynkowych,

• gwarantowanie jakości - kontrola obiektów / kategoryzacja,

• statystyki - zbieranie danych porównywalnych z danymi statystycznymi innych krajów,

• rozwój przedsiębiorczości,

• kształcenie kadr,

• rozwój infrastruktury transportu - drogi - pięta Achillesowa,

• informacja turystyczna,

• marketing,

• imprezy kulturalne, sportowe o znaczeniu międzynarodowym.

Cykl turystyczny - dotyczy polityki działania na rynku turystycznym i ma na celu sprawdzenie działalności na tym rynku:

• badanie rynku,

• planowanie rozwoju - produkty (tworzenie produktów),

• budowa infrastruktury,

• przygotowanie kadr,

• model organizacyjny,

• badanie rozwoju gospodarczego,

• propaganda - skuteczne nakłanianie innych osób do takiego zachowania jakie jest założone,

• badanie efektów na rynku - czy nasz produkt się sprzedał?

Analiza SWOT (siła, słabość, szanse i zagrożenia)

• traktuje „+” i „-” danego przedsięwzięcia,

• jestem turystą - chcę przenocować - hotel ma być dobry, tani i w centrum.

Temat: Międzynarodowy ruch turystyczny.

Turystyka międzynarodowa - dot. gr. państw.

Turystyka zagraniczna - z pkt. widzenia 1 państwa.

• Regiony i subregiony turystyczne - główne strumienie ruchu turystycznego. Kryterium geograficzne i polityczne.

• Regiony wg poziomu rozwoju gospodarczego:

• rozwinięte,

• rozwijające się,

• pozostałe.

• Wskaźniki określające ruch turystyczny:

• wielkość ruchu,

• eksport produktu turystycznego - podlegający wymianie.

• Najwięksi eksporterzy - roczniki.

• Stosunek państwa do międzynarodowej turystyki:

• sprzyjający,

• neutralny,

• negatywny.

• Międzynarodowe uwarunkowania ochrony (praw) klienta na rynku turystyki:

• informacje o warunkach umowy (uregulowanie prawne),

• informacje o zmianie warunków umowy - określony tryb zmiany umowy - np.: obowiązek udzielania informacji, żeby paszport był ważny przez dany czas.

• Ruch turystyczny a przepływy środków pieniężnych - pozycja walut. Dopóki rozliczenia są w różnych walutach ( np. $ i zł) to kursy walutowe będą odgrywały niebagatelną pozycję przy kształtowaniu cen.

• Kraje recepcyjne, tranzytowe (np.: dla Hiszpanii Niemcy są krajem tranzytowym) i generujące ruch turystyczny

---