Zakażenia szpitalne
Romuald Krajewski
Zakażenia szpitalne
Romuald Krajewski
Epidemiologia
•
Jedna z głównych przyczyn chorób
infekcyjnych, trudne do leczenia
•
Występują u 3-10% leczonych
•
Podwajają koszty leczenia
•
Całkowicie nie można ich
wyeliminować
•
Narasta problem oporności na leczenie
Zakażenia związane z
leczeniem w USA
•
Około 2 mln zakażeń rocznie
•
Około 90 000 zgonów
•
Ponad 4 mld USD dodatkowych
kosztów = wydatki na ochronę
zdrowia 800000 obywateli
Wielka Brytania
•
Dodatkowe koszty leczenia zakażeń pooperacyjnych:
Zabieg
koszt na 1 pacj. koszt szpitala
chirurgia
naczyniowa
909
73629
cholecystektomi
a
593
9488
żylaki
128
18944
przepuklina
pachwinowa
325
25350
Zakażenia w polskim
szpitalu
•
W badanym okresie czasu stwierdzono 326 przypadków (2,3%)
zakażeń szpitalnych oraz 2652 (18,7%) zakażeń pozaszpitalnych.
Częstość zakażeń w poszczególnych oddziałach wahała się od
0,6% do 9,7% ogółu pacjentów. Średni czas pobytu wynosił 10
dni, natomiast średni czas leczenia w przypadku zakażenia
szpitalnego - 20 dni, w zakażeniu pozaszpitalnym - 12 dni, bez
zakażenia - 8 dni. Nie stwierdzono przypadku zgonu pacjenta z
powodu zakażenia szpitalnego.
•
Długość pobytu pacjenta przed zabiegiem operacyjnym wynosiła
średnio od 2 do 6 dni.
•
Wśród zakażeń szpitalnych dominowały zakażenia dróg
moczowych - 23,6%, zapalenia płuc - 15,6%, zapalenia dolnych
dróg oddechowych - 16,3% oraz zakażenia ran pooperacyjnych -
12,9%.
Co to jest zakażenie
szpitalne?
•
Zakażenie, które rozwija się
podczas pobytu w szpitalu lub po
wyjściu ze szpitala.
•
Może dotyczyć pacjentów oraz
personelu.
Definicja zakażenia - FR
•
W miejscu obecnie zakażonym nie było przedtem
żadnej infekcji i nie była ona w stanie inkubacji.
•
W miejscu obecnie zakażonym była infekcja ale:
− obecnie wyhodowano inną bakterię
− poprzednią infekcję uznano za wyleczoną
•
Stan w momencie przyjęcia nie jest dokładnie znany,
a infekcja pojawiła się po 48 godzinach od przyjęcia.
•
W przypadku zakażeń miejsc operowanych:
− każda infekcja w ciągu 30 dni od zabiegu,
− infekcja w ciągu roku od zabiegu wszczepienia protezy lub
implantu
Rodzaje zakażeń
szpitalnych
•
Narządowe
−układ oddechowy
−układ moczowy
−przewód pokarmowy
−układ nerwowy
−sepsa
•
Zakażenia rany operacyjnej i inne
związane z naruszeniem ciągłości
tkanek
Źródła zakażeń
•
Egzogenne – kolonizacja florą bakteryjną
i/lub innymi drobnoustrojami obecnymi w
szpitalu
−zależą od czasu pobytu (po tygodniu w OIOM
80-90%)
−najgroźniejsze – lekooporność
•
Endogenne – rozwój własnych bakterii
i/lub mikroorganizmów w związku z
leczeniem
Zakażenia egzogenne
•
Przenoszone między pacjentami lub
z otoczenia na pacjenta – zakażenie
krzyżowe
•
Najczęściej przenoszone na rękach
personelu
•
Możliwe przenoszenie drogą
kropelkową i w kurzu
Źródła zakażeń
egzogennych
•
Zakażeni pacjenci
•
Wilgotne przedmioty, szczególnie
przedmioty wielokrotnie używane
przez dużą liczbę osób lub u wielu
pacjentów
•
Nosiciele wśród personelu
Zakażenia endogenne
•
W normalnych warunkach własna flora
bakteryjna jest niepatogenna (nie powoduje
żadnych objawów)
•
Przy długim pobycie w szpitalu następuje
wymiana flory fizjologicznej z własnej na typową
dla szpitala
•
Zakażenie występuje gdy bakterie znajdą się w
innym niż zwykłe miejscu (rana, kolonizacja
kaniuli, wszczepu) i/lub przy obniżeniu
odporności
Flora fizjologiczna
•
Skóra:
−Gronkowiec (Staphylococcus epidermidis) – 85-
100%, Streptococcus, Corynebacterium,
Candida
•
Górne drogi oddechowe:
−Streptococcus, Haemophilus infl., Neisseria
•
Przewód pokarmowy:
−beztlenowce (paciorkowce, pałeczki G(-))
−tlenowce (<1% wszystkich – Escherichia,
Klebsiella, Enterococcus
Przewód pokarmowy
•
Stała obecność bardzo dużej liczby bakterii i
toksyn bakteryjnych
•
W warunkach fizjologicznych do krwi i
układu chłonnego stale przenika niewielka
liczba bakterii, które stymulują układ
odpornościowy, ale nie powodują objawów
•
Uszkodzenie śluzówki umożliwia masywne
przenikanie bakterii i toksyn do krwi
Organizacja nadzoru
•
USA – NNIS (Narodowy System
Nadzoru nad Infekcjami
Szpitalnymi)
•
Dobrowolny, uczestniczy około 300
szpitali
•
Baza danych, anonimowość
pacjentów i ośrodków
Organizacja nadzoru
•
Francja –
obowiązkowy system
•
Centra regionalne
•
Ujednolicony system
zbierania danych
•
Obowiązek prawny
zgłaszania zakażeń
Organizacja nadzoru
•
Polska – sieć nadzoru
•
Obowiązek zgłaszania zakażeń do
Centralnego Rejestru i Inspektora
Sanitarnego
•
Decyzja Komisji Europejskiej z
22.12.1999 w sprawie europejskiej
sieci nadzoru epidemiologicznego
Cele kontroli zakażeń
•
Ograniczanie liczby zakażeń
•
Zależnie od specyfiki oddziału
obecnie można osiągnąć poziom
zakażeń około 5%
•
Zapobieganie powstawaniu
wieloopornych szczepów
bakteryjnych
Podsumowanie
•
Zakażenia szpitalne stanowią duże
zagrożenie dla życia i zdrowia pacjentów
•
Koszty związane z leczeniem są duże
•
Nieracjonalne leczenie zakażeń prowadzi
do narastającej lekooporności, która
może spowodować, że zakażenia znów
staną się najpoważniejszym problemem
zdrowotnym człowieka
