background image

 

 

Choroby przewodu 

pokarmowego 

świń

(dyzenteria, spirochetoza, 

adenomatoza)

background image

 

 

Dyzenteria świń

Nazywana także krwotoczno - martwicowym 
zapaleniem żołądka i okrężnicy
 (gastrocolitis 
haemorrhagica necroticans suum)

Z ekonomicznego punktu widzenia jest jedną z 
najważniejszych chorób świń

Powoduje duże straty gospodarcze, które 
wynikają z upadków świń (kilka do 30-50%), ale 
przede wszystkim są rezultatem zmniejszenia 
przyrostów masy ciała świń i gorszego 
wykorzystania paszy, co przedłuża okres tuczu o 
15-25 dni

background image

 

 

Występowanie

Dyzenteria  występuje  na  całym  świecie 
w  krajach  gdzie  prowadzony  jest 
intensywny  tucz  trzody  chlewnej;  w 
małych 

gospodarstwach 

przypadki 

dyzenterii są rzadko spotykane

Największe 

nasilenie 

zachorowań 

przypada na okres jesieni, zimy i wiosny

background image

 

 

Czynnik etiologiczny

Brachyspira 
hyodysenteriae

Gram-ujemny krętek, 
odznaczający się 
łagodnymi skrętami i 
 ruchem obrotowym 

Posiada zdolność 
wywoływania 
hemolizy

Bakteria beztlenowa

background image

 

 

Czynnik etiologiczny

B. hyodysenteriae jest wrażliwa na 
wysychanie, niskie pH i wysoką 
temperaturę

W środowisku organicznym, w niskich 
temperaturach przeżywa kilka tygodni

background image

 

 

Główną rolę w chorobotwórczości odgrywają:

• hemolizyna

- posiada silne właściwości cytotoksyczne i 

hemolityczne – 

powoduje uwolnienie dużej ilości 

jonów żelaza, niezbędnych  do wzrostu bakterii

• zdolność ruchu 

- determinowana obecnością włókienek osiowych (7-

14)- 

posiadają zdolność kurczenia się i rozkurczania i 

tworzą specyficzny aparat ruchu

- krętki mogą przemieszczać się w środowisku o 

stosunkowo  dużej gęstości (w błonie śluzowej okrężnicy i 
jelita  ślepego) ruchem przypominającym pełzanie

- Endoflagelle i ruchliwość krętków determinują 

proces 

kolonizacji bakterii w jelicie grubym- mogą 

poruszać się z 

dużą szybkością w charakteryzującym 

się dużą 

lepkością 

śluzie. 

background image

 

 

Źródła i drogi zakażenia

Najintensywniejszym źródłem zakażenia są 

świnie chore- wydalają zarazek z kałem

Świnie klinicznie zdrowe które przechorowały 

lub są zakażone bezobjawowo

W przenoszeniu zarazka mogą brać udział 

przenosiciele bierni np. ludzie przez 

zanieczyszczone przedmioty i obuwie, inne 

gatunki zwierząt domowych, dzikie gryzonie 

(myszy, szczury), niektóre owady. 

Do zakażenia dochodzi drogą pokarmową 

przez zanieczyszczone krętkami odchody. 

background image

 

 

•Choroba może mieć początkowo przebieg ostry- z 
licznymi przypadkami zachorowań i upadków lub 
łagodny, ale utrzymujący się w stadzie przez 
dłuższy czas

•Dyzenteria często pojawia się w stadzie cyklicznie, 
przy czym nawroty występują po 3-, 4-, 6-
tygodniowych okresach braku zachorowań. 
Ponowne zachorowania stwierdza się zazwyczaj po 
odjęciu z karmy lub wody leków użytych do 
leczenia lub zapobiegania chorobie. 

background image

 

 

•Na dyzenterię chorują głównie warchlaki i 
tuczniki w wieku 2-6 miesięcy, ale w ogniskach 
zarazy objawy kliniczne obserwuje się także u 
świń młodszych i starszych

•Rzadko chorują prosięta ssące do momentu 
odsadzenia (odporność bierna od macior)

•W przypadku zachorowania macior karmiących, 
które nie stykały się wcześniej z zarazkiem, ich 
prosięta zakażają się od nich, chorują i padają. 

•Najczęściej chorują świnie w przedziale 15-70 kg 
masy ciała. 

background image

 

 

Patogeneza

Dyzenteria pojawia się w stadzie na 
ogół po wprowadzeniu zwierząt 
będących siewcami zarazka, które 
powróciły do zdrowia po pierwotnej 
infekcji

Proces patologiczny toczy się głównie w 
przewodzie pokarmowym, zwłaszcza w 
jelitach grubych

background image

 

 

Patogeneza

Krętki po dostaniu się do żołądka zostają 

otoczone śluzem, który chroni je przed 

działaniem kwasu solnego

Następnie przenikają do jelit, gdzie 

zasiedlają krypty śluzówki jelit grubych i 

penetrują do enterocytów i komórek 

kubkowych

Wnikając w głąb ściany jelita, uszkadzają 

błonę śluzową i podśluzową, wywołując 

powierzchowną martwicę z obrzękiem błony 

śluzowej i nacieczeniem komórek zapalnych, 

głównie leukocytów

background image

 

 

Patogeneza

Czynnikami umożliwiającymi kolonizację 

bakterii w jelicie jest obecności rzęsek i ich 

ruchliwość; duża szybkość i ruchliwość 

ułatwia wnikanie w głąb śluzówki

Głównym czynnikiem patogenności jest 

hemolizyna- uwalniając do środowiska 

zawartość erytrocytów, umożliwia 

bakteriom pobieranie ważnych substancji 

odżywczych, głównie lipidów i 

cholesterolu, a także jonów żelaza.

background image

 

 

Patogeneza

Hemolizyna dzięki właściwościom 

cytotoksycznym prowadzi do uszkodzenia 

komórek błony śluzowej jelit

Dochodzi do zaburzenia gospodarki wodnej i 

elektrolitowej, a co się z tym wiąże, utraty 

płynów w wyniki ich biernej sekrecji do światła 

jelita. Jest to spowodowane wzrostem 

przepuszczalności błony śluzowej oraz 

wzrostem ciśnienia hydrostatycznego w 

tkankach

Jednocześnie zostaje uszkodzony mechanizm 

aktywnego transportu sodu i chlorków ze 

światła jelita do krwi

background image

 

 

Patogeneza

Dużą rolę w patogenezie odgrywają także 

warunki bytowania zwierząt:

Podłogowy system żywienia

Nadmierne zagęszczenie zwierząt

Stosowanie pasz ułatwiających procesy 
fermentacyjne w jelitach (np. serwatka)

background image

 

 

Objawy kliniczne

Okres inkubacji co najmniej 6 

dni- jeżeli choroba pojawi się 

wcześniej można uznać, że 

wprowadzone zwierzęta były 

zainfekowane w momencie ich 

zakupu.

Pierwsze zachorowania są 

zwykle niezauważane, a liczba 

zakażonych świń wzrasta 

niepostrzeżenie, co później 

sprawia wrażenie nagłego 

wybuchu choroby

Najważniejszym objawem jest 

biegunka- kał jest płynny, 

szarożółtozielony lub 

czekoladowy, aż do 

żywokrwistego

W kale dużo śluzu i strzępy 

włóknika

Szybkie chudnięcie i 

pogarszanie stanu ogólnego

background image

 

 

Objawy kliniczne

W przebiegu choroby wyróżnia się 3 postacie

nadostrą- gwałtowne upadki zwierząt, głównie 

tuczników o m.c. powyżej 60 kg; brak widocznych 

objawów klinicznych

Ostrą (najczęstszą)- ciągła biegunka o charakterze 

krwawym prowadzi do znacznego odwodnienia, 

gwałtownego osłabienia i zejść śmiertelnych

Przewlekłą- biegunka trwająca 14 dni lub dłużej, 

doprowadza do charłactwa i śmierci z powodu 

wyczerpania lub powikłań o charakterze 

posocznicowym 

background image

 

 

Objawy kliniczne

Znana  jest  też  postać  atypowa- 
charakteryzuje 

się 

zmniejszonym 

łaknieniem 

niestrawnością, 

co 

prowadzi do obniżenia przyrostów m.c., 
przy  stosunkowo  znacznym  zużyciu 
paszy; czasem dochodzi do biegunki

background image

 

 

Zmiany 
anatomopatologiczne

Padłe świnie wychudzone, skóra pokryta 

nastroszoną sierścią

W badaniu sekcyjnym dominują objawy 

krwotoczno-martwicowego zapalenia żołądka i 

okrężnicy

Żołądek wypełniony zbitą treścią z domieszką 

śluzu i włóknika

Treść jelit grubych źle strawiona, półpłynna lub 

papkowata o zabarwieniu brunatnym

Zmiany makroskopowe w jelicie grubym 

pojawiają się początkowo w bliższej części 

okrężnicy i obejmują z czasem całą okrężnicę i 

jelito ślepe, wyjątkowo całe jelito grube

background image

 

 

Zmiany 
anatomopatologiczne

W postaci ostrej- obrzęk i przekrwienie ściany 
jelita i krezki

Nieżytowo-krwotoczne zapalenie błony 
śluzowej jelita grubego z otrębiastymi 
nalotami

Błona śluzowa pokryta śluzem z włóknikiem i 
strzępami krwi, które z czasem tworzą grube 
śluzowo- włóknikowe błony rzekome

W postaci przewlekłej- ogniska martwicy na 
błonie śluzowej jelit grubych

background image

 

 

Krwotoczno – martwicowe zapalenie 
okrężnicy i jelita ślepego

background image

 

 

Diagnostyka różnicowa

Pomór świń (zwłaszcza w początkowym 
okresie choroby)

Rozrostowe zapalenie jelit

Salmonelloza (postać ostra i przewlekła)

Kolibakteriozy

Spirochetoza jelit prosiąt

Trichiuriaza

Wrzody żołądka

background image

 

 

Diagnostyka 
laboratoryjna

Materiał do badań:

Przyżyciowo- kał lub wymazy z prostnicy

Pośmiertnie- treść jelit i zeskrobiny błony 
śluzowej jelita grubego, głównie okrężnicy i 
jelita ślepego.

Próbki powinny być dostarczone do 

laboratorium jak najszybciej- do 24 h od 
pobrania (długi kontakt materiału z tlenem 
jest niekorzystny)

background image

 

 

Diagnostyka 
laboratoryjna

Badanie 

mikroskopowe

Mikroskop z 
ciemnym polem lub 
kontrastowo-fazowy

Obserwuje się 
charakterystyczny 
dla krętków sposób 
poruszania się

background image

 

 

Diagnostyka 
laboratoryjna

Badanie bakteriologiczne

Warunki względnie beztlenowe

Podłoże tryptozowo-sojowe

Potwierdzeniem obecności krętków 
chorobotwórczych w materiale 
biologicznym jest wykazanie obecności 
genu hemolizyny tlyA techniką PCR

background image

 

 

Leczenie

Leczenie przyczynowe z wykorzystaniem chemioterapeutyków: tiamulina, 

walnemulina, linkomycyna, Linco-Spectin,  doksycyklinatylozyna- podawane 

doustnie (z wodą lub paszą) lub w postaci iniekcji

Zwierzętom wykazującym objawy kliniczne a nie pobierającym wody należy niezwłocznie 

podać antybiotyk w formie iniekcji aż do ustąpienia objawów, a po zakończeniu terapii 

skierować do uboju (nosicielstwo)

Pozostałym zwierzętom podawać antybiotyki z wodą do picia przez 5-7 dni

Terapię powtarzać w odstępach trzytygodniowych; leki stosować naprzemiennie by nie 

doszło do rozwoju oporności

Po każdym cyklu chemioterapeutycznym należy przeprowadzać dezynfekcję pomieszczeń

background image

 

 

Zwalczanie 

Bezwzględnie przestrzegać zasady „całe 

pomieszczenie pełne – całe pomieszczenie puste”

Zapewnić właściwe warunki bytowania zwierząt i 

optymalne warunki środowiskowe

Systematyczne usuwanie odchodów, częste 

czyszczenie kojców, przeprowadzanie dezynfekcji 

bieżącej, deratyzacji i dezynsekcji.

Program eliminacji dyzenterii w stadach 

zapowietrzonych należy przeprowadzać latem (w 

niskich temperaturach bakteria długo zachowuje 

żywotność)  

background image

 

 

Zwalczanie 

Uwalnianie stada od dyzenterii polega na usunięciu z 

niego wszystkich zwierząt z wyjątkiem stada 

podstawowego i prosiąt ssących

Należy wyeliminować także wszystkie lochy i knury 

przeznaczone do wybrakowania oraz będące w ostrej 

fazie choroby (wykazujące objawy kliniczne) po 

uprzedniej antybiotykoterapii

Ograniczyć liczbę wyproszeń w stadzie

Materiał do remontu stada wprowadzany na fermę 

powinien być wolny od dyzenterii

Wszystkie nowo zakupione zwierzęta należy poddać 30-

dniowej kwarantannie

Stado można uznać za wolne od dyzenterii jeżeli przez 

okres 6 miesięcy nie wystąpiły objawy kliniczne choroby i 

nie stosowano żadnej antybiotykoterapii

background image

 

 

Program A

Świniom chorym, a szczególnie tym które straciły apetyt 

i nie podchodzą do poideł, wstrzyknąć i.m  tiamulinę 

(Tiamowet 200); warchlakom u których w ciągu doby po 

iniekcji nie doszło do poprawy stanu zdrowia, podać lek 

ponownie. Generalnie jedna iniekcja tiamuliny wystarcza 

do wyleczenie zwierzęcia. Całemu stadu (z wyj 

ciężarnych samic) podawać tiamulinę w wodzie do picia 

lub w płynnej karmie (Tiamutin 45% granulat, 

Tetramutin) przez 5 dni.

Dla ustrzeżenia się przed nawrotami dyzenterii 

powtórzyć przedstawiony tok postępowania po upływie 3 

tygodni od daty zakończenia pierwszej kuracji

background image

 

 

Program B

Maciorom tydzień przed porodem i tydzień po porodzie 

podawać Linco-Spectin w paszy

Od momentu dokarmiania prosiąt aż do 6 tyg po 

przerzucie prosiąt do warchlakarni podawać Linco-Spectin 

w paszy leczniczej

Tam gdzie nie ma możliwości stosowania pasz leczniczych 

z dodatkiem Linco-Spectinu podawać go w wodzie

Po osiągnięciu przez świnie m.c. ok. 75 kg przerwać 

kontynuowanie programu (ze względu na koszty), a 

ewentualne indywidualne przypadki dyzenterii leczyć 

iniekcyjną formą Linco-Spectinu

Po ok. 6 mieś stosowania programu wycofać się ze 

stosowania Linco-spectinu (aby nie doszło do powstania 

szczepów opornych)

background image

 

 

w tuczarniach – metafilaktyczne podawanie 

tiamuliny w wodzie do picia, przez 3-5 dni po 

wstawieniu do tuczarni

Metafilaktycznie leki powinny być aplikowane 

dopiero po zetknięciu się wprowadzonych zwierząt 

z krętkami a nie natychmiast po wprowadzeniu 

świń (umożliwia to nabycie odporności na bytujące 

w chlewni patogenne bakterie)

W obiektach w których efekty stosowania 

tiamuliny i Linco-Spectinu są niezadowalające 

uzasadnione jest wprowadzenie walnemuliny 

(Econor 10%)- schemat stosowania taki sam jak 

tiamuliny.

background image

 

 

Profilaktyka swoista

Brak skutecznej szczepionki

background image

 

 

Spirochetoza jelitowa 

Spirochaetosis intestinalis 

porcellorum

Porcine Colonic Spirochetosis-

PCS

background image

 

 

Spirochetoza jelitowa:

Występuje u warchlaków i 
tuczników niekiedy też u 
prośnych macior

podobna do dyzenterii świń, 
jednak ma przebieg 
łagodniejszy

charakteryzuje się zapaleniem 
okrężnicy i jelita ślepego oraz 
biegunką

background image

 

 

Czynnik etiologiczny

krętek Brachyspira pilosicoli 

G-, 4-7 włókien osiowych,

w kale utrzymuje się przy życiu przez kilkadziesiąt 

godzin

stwierdzono oprócz świń także u człowieka psa i 

szczura.

różni się od B.hyodysenterie tym, że wytwarza 

małą strefę hemolizy na agarze z krwia, nie 

wykazuje chemotaksji do śluzu przewodu 

pokarmowego. 

u świń występują również krętki podobne 

morfologicznie i pod względem właściwości 

hemolitycznych do B. pilosicoli-Brachyspira 

Innocent i Brachyspira murdochii. Nie są one 

chorobotwórcze. Udaje się je odróżnić od B. 

pilosicoli i między sobą na podstawie różnych 

właściwości biochemicznych i genetycznych.

background image

 

 

Patogeneza

infekcja następuje w wyniku dostania się kału z zarazkami 

do przewodu pokarmowego świń, zwłaszcza w rezultacie 

wprowadzania do stada świń nosicieli i siewców B. 

pilosicoli. 

Okres inkubacji- 6-20 dni

bakteria kolonizuje krypty jelitowe i komórki nabłonka 

śluzówki jelit grubych, przyczepiając się do ich 

powierzchni, uprzednio uszkodzonej przez działanie 

czynników cytolitycznych.Następnie bakterie wnikają aż 

do błony podśluzowej jelit. 

B. pilosicoli wnikają również do makrofagów, w których 

mogą się rozmnażać. 

w efekcie zakażenia rozwija się zapalenie 

charakteryzujące się zgrubieniem ściany jelita ślepego i 

okrężnicy

biegunka jest następstwem zmniejszenia adsorpcji ze 

światła jelit, spowodowanej zmianami chorobowymi w 

mikrokosmkach jelitowych

uszkodzoną błonę śluzową kolonizują komórki Balantidium 

coli. Podobnie jak w przypadku dyzenterii świń.

background image

 

 

Objawy kliniczne

Objawy pojawiają się po odsadzeniu prosiąt od 

maciory i po przemieszczeniu warchlaków do sektora 

tuczu.

spirochetoza jelitowa może być obserwowana 

jednocześnie w różnych wiekowo grupach zwierząt w 

danej chlewni.

Zasadniczym objawem jest biegunka. Kał jest 

papkowaty lub wodnisty, z domieszką śluzu barwy 

zielonkawej lub brunatnej, a niekiedy z domieszką 

krwi. Biegunka trwa 2-14 dni i ustępuje samoistnie.

Apetyt, mimo objawów chorobowych, bywa 

zachowany,

przyrosty m.c. są mniejsze ze względu na obniżoną 

konwersję karmy

Upadki z reguły nie przekraczają 2% - 3%.

background image

 

 

 
Zmiany anatomopatologiczne

zmiany chorobowe stwierdza się w jelicie 
ślepym i okrężnicy, a nie w żołądku

nieżyt ze znaczną obecnością śluzu i 
płynną treścią pokarmową w świetle jelita 

w stadium bardziej zaawansowanym 
można spotkać ogniska martwicy i 
owrzodzenia, a nawet drobne wylewy 
krwawe, znacznie mniej wyraźnie 
zaznaczone niż w dyzenterii świń 

background image

 

 

Zmiany histologiczne:

przekrwienia 
błony śluzowej 

obecność w 
kryptach 
jelitowych 
znacznej ilości 
śluzu

zaburzenia 
mitozy przy 
podziale 
enterocytów i 
obecność 
krętków.

background image

 

 

Diagnostyka:

Materiał do badań:

-zmienione chorobowo wycinki okrężnicy, jelita 

ślepego

-kał

Badanie bakteriologiczne jest takie samo jak w  

przypadku dyzenterii świń

Odróżnienie od B. hyodysenteriae i 3 

wspomnianych słabo hemolitycznych 

niechorobotwórczych gatunków krętków jest 

możliwe przy zastosowaniu prób biochemicznych i 

badań genetycznych (PCR).

 

background image

 

 

Diagnostyka różnicowa:

Dyzenteria

Rozrostowe zapalenie jelit

Salmonelloza

Biegunki na tle niezakaźnym

background image

 

 

Zwalczanie

Do stada wolnego od choroby należy 
wprowadzać świnie ze stad wolnych od 
spirochetozy, monitorowanych w tym 
kierunku drogą badań laboratoryjnych. 
Zakupione świnie winno się poddać 30-
dniowej kwarantannie.

background image

 

 

Profilaktyka.

Brak skutecznych szczepionek, w 
związku z czym profilaktyka swoista nie 
znajduje zastosowania.

background image

 

 

Leczenie:

Leczenie wzorowane jest na 
stosowanym w przypadku 
dyzenterii świń. 

Leki są dodawane do wody do 
picia. 

Skuteczne są podawane 
doustnie: tiamulina, 
valnemulina i Linco-spectin.

background image

 

 

Rozrostowe zapalenie jelit

(Proliferative enteropathy – PE, 

adenomatoza,

zapalenie jelita biodrowego (ileitis), 

rozrostowa enteropatia świń)

background image

 

 

Występowanie .

występuje wszędzie tam gdzie podjęte 

zostały badania w tym kierunku

w Polsce stwierdza się  obecność 

przeciwciał dla L. intracellularis sięga 

90% , natomiast obecność samych bakterii 

stwierdzono  w ok. 60% tych 

gospodarstw . 

L. intracellularis izolowana była również od 

owiec, cieląt , psów , lisów , świnek 

morskich, fretek, szczurów i królików

background image

 

 

Etiologia:

Czynnik etiologiczny:

Gram-ujemne pałeczki Lawsonia 
intracellulars,
 charakteryzujące się lekko 
spiralnym kształtem.

 dronoustrój wewnątrzkomórkowy, w 
warunkach naturalnych zasiedla enterocyty 
jelita

Siewcy-zakażone świnie

Zarazek wydalany nieregularnie z kałem. 
Siewstwo może utrzymywać się nawet przez 
13 tygodni po zakażeniu.

Zarażenie per os

background image

 

 

chorują świnie w wieku 8-16 tygodni 

okres inkubacji wynosi ok. 14 dni

choroba cechuje się powolnym 
przebiegiem zakażenia w obrębie grupy

do maksymalnego nasilenia objawów 
klinicznych dochodzi w 3 tygodnie po 
zakażeniu

background image

 

 

Patogeneza

enterocyty krypt jelitowych infekowane są w 
trakcie podziałów komórek.

Odsetek komórek zakażonych po 2 - 6 dniach 
od infekcji przekracza 90%, a następnie 
spada, w zależności od szczepu i liczby 
drobnoustrojów.

Uwalniany przez bakterie czynnik mitogenny 
powoduje zahamowanie apoptoz, co prowadzi 
do proliferacji komórek nabłonka.

background image

 

 

Skutkiem działania L. intracellularis 

jest:

-obniżenie lokalnych mechanizmów 

odpornościowych.

-zaburzonie procesu wchłaniania 

substancji odżywczych i wody

-uszkodzenie i zanik komórek kubkowych 

nabłonka 

- zmniejszenie produkcji śluzu

background image

 

 

Objawy kliniczne

dwie kliniczne postacie rozrostowego 
zapalenia jelit 

-

chroniczna-występującą przede 
wszystkim u świń o m.c. 20 - 50 kg

-

ostrą, stwierdzaną głównie u tuczników 
50 - 100 kg, a także niekiedy wśród 
zwierząt stada podstawowego.

background image

 

 

Postać ostra- enteropatia 
krwotoczna

występuje najczęściej po wprowadzeniu do stada nowo 

zakupionych loszek lub knurków oraz w grupach 

tuczników osiągających wagę rzeźną

Nagłe padnięcia świń są pierwszym symptomem choroby 

- w niektórych przypadkach sięgają one ok. 6%. Do 

padnięć dochodzi w ciągu 48 godz. po pojawieniu się 

pierwszych objawów chorobowych. 

.

Objawy:
-ciemnoczerwony lub czarny, 
rozluźniony kał; nie stwierdza się w 
nim obecność śluzu  
-bladość skóry, osłabienie, brak 
apetytu
-u loch może dojść do poronień.
-opisane zmiany chorobowe 
obserwuje się u ok. 10 - 15% 
warchlaków i/lub tuczników

background image

 

 

Postać chroniczna 

 zwykle u świń między 6-20 

tygodniem życia

 Biegunka występuje u ok. 25% 

świń w grupie. Najczęściej 

przypomina wyglądem kał 

bydlęcy lub zaprawę 

cementową.

Pogorszenie apetytu 

występować może u 40 - 50% 

świń;

padnięcia są sporadyczne

Zauważa się zahamowanie 

przyrostów m.c. i pogorszenie 

współczynnika zużycia paszy. 

Wewnętrzna ciepłota ciała jest w 

normie  lub nawet poniżej 

(38,3°C - 38.6"~C). 

Za typowe można uznać 

zwiększenie  się odsetka 

osobników charłaczych i 

odstających wagowo od innych 

zwierząt w grupie. 

background image

 

 

Czynniki  sprzyjające wystąpieniu obu 
wymienionych postaci:

nadmierne zagęszczenie 

zwierząt

zbyt wczesne odsadzanie

niska temperaturę 

pomieszczeń

nieprawidłowości pod 

względem jakości paszy

wprowadzanie do 

chlewni zwierząt o 

nieznanym statusie 

zdrowotnym

background image

 

 

Zmiany 
anatomopatologiczne:

Postać ostra:

Bladość błon śluzowych

W obrębie przewodu pokarmowego 

zmiany zapalne, głównie w jelicie 

biodrowym nastepnie w czczym, ślepym 

oraz w okrężnicy. 

Zmienione odcinki jelit są rozszerzone i 

wzdęte, tkanka podśluzowa jest 

obrzękła czasem z wybroczynami. 

W świetle jelit stwierdzić można 

obecność świeżej krwi lub skrzepy 

włóknika. 

Błona śluzowa jest wyraźnie zgrubiała, z 

powiększonymi fałdami, niekiedy 

pokryta włóknikiem. W jelicie ślepym 

oraz w początkowym (1/3) odcinku 

okrężnicy stwierdzić można obecność 

lepkiej, półpłynnej smolistej treści 

koloru brunatnoczerwonego

zewnętrzna ściana jelita miejscami 

występuje zabarwienie sinoczarne lub 

prawie czarne. 

Węzły krezkowe obrzekłe i przekrwione

background image

 

 

Zmiany 
anatomopatologiczne:

Postać chroniczna:

zgrubienie jelita cienkiego 

i/lub jelita grubego przede 

wszystkim górnego odcinka 

okrężnicy

Zgrubiała ściana jelita jest 

konsystencji tęgiej, a od 

strony otrzewnej ma 

zabarwienie ciemnoszare

Błona śluzowa jest 

zgrubiała z wyraźnymi 

głębokimi, poprzecznymi 

fałdami

 W okrężnicy można 

dostrzec  polipowate twory 

z błony śluzowej 

Niekiedy stwierdza się 

owrzodzenia jelit.

background image

 

 

Zmiany 
histopatologiczne:

przerost nabłonka błony śluzowej krypt 

jelitowych

krypty są wydłużone, powiększone i 

wyłożone stłoczonymi, dzielącymi się i 

niedojrzałymi komórkami nabłonka.

background image

 

 

Straty powodowane przez ileitis są 
skutkiem:

obniżenia przyrostów dziennych (8% do 30%)

pogorszenia wykorzystania paszy (6% do 33%)

dodatkowych kosztów leczenia (długotrwałe 
podawanie antybiotyków)

niewyrównanych partii tuczników

pogorszenia jakości poubojowej tusz (gorsza 
mięsność)

upadków (szczególnie w przebiegu ostrym 
formy krwotocznej)

background image

 

 

Diagnostyka laboratoryjna:

Materiał do badań:

3-4-centymetrowe wycinki zmienionego 
fragmentu jelita,najlepiej biodrowego lub 
okrężnicy- badania histopatologiczne

Kał i zeskrobiny błony śluzowej-do badań 
PCR

Surowica lub pełna krew-określenie 
miana przeciwciał (test ELISA)

background image

 

 

Techniki bezpośredniego wykrywania 
patogenu:

PCR

realtime PCR

test bezpośredniej immunofluorescencji

Badania histopatologiczne z wykorzystaniem specjalnych 
technik barwienia

Techniki pośredniego wykrywania 
patogenu:

 

•test immunofluorescencji
(IFAT) 

•test ELISA.

background image

 

 

Dostępny jest test ELISA pod nazwą „Enterisol Ileitis 

ELISA”, pozwalający na pośrednie wykrycie patogenu 
(kontaktu z patogenem) poprzez określenie miana 
specyficznych przeciwciał. Badanie to pozwala na 
potwierdzenie zakażenia L.intracellularis danego 
osobnika, a pobranie prób z różnych grup 
technologicznych i wiekowych pozwala na dokładną 
analizę dynamiki i przebiegu zakażenia w danym 
stadzie. Do serokonwersji (pojawienia się specyficznych 
przeciwciał) dochodzi średniow trzecim tygodniu po 
zakażeniu. Przeciwciała te mogą utrzymywać się przez 
okres 3-4 miesięcy. Pozytywna próbka oznacza więc, że 
do zakażenia doszło na co najmniej 3 tygodnie przed 
pobraniem krwi.

background image

 

 

Leczenie:

Tylozyna, tiamulina, linospektyna

Tetracykliny, makrolidy

background image

 

 

Profilaktyka:

Profilaktyka ogólna:

Przebadanie nowo wprowadzonych 
osobników do stada

W stadach zakażonych powinna być 
prowadzona jak najczęstsza 
dezynfekcja

należy ograniczać nadmierne 
zagęszczenie zwierząt 

background image

 

 

Profilaktyka swoista:
szczepionka Enterisol lleitis

Żywa, atenuowana

przeznaczona dla świń w wieku od 3. 

tygodnia życia. Może być stosowany 

także u loch

podaje się w wodzie do picia, 

bezpośrednio do pyska

Immunizacja zwierząt indukuje 

odporność powstającą po 3 

tygodniach po szczepieniu

Odporność utrzymuje się ok. 17 - 22 

tygodnie

Przy immunizacji należy pamiętać o 

konieczności usunięcia antybiotyków z 

paszy lub z wody na 3 dni przed i 3 

dni po uodpornianiu.


Document Outline