Epidemiologia niedosłuchu
u
dzieci
Epidemiologia niedosłuchu
u
dzieci
Uszkodzenie słuchu
Występuje u 2-4 na 100 dzieci z
oddziałów Intensywnej Terapii
U 1-3 na 1000 zdrowych
noworodków
Jest najczęściej występującą wadą
wrodzoną
Występuje 100 razy częściej niż
fenyloketonuria
Niedosłuch trwale wpływa na:
Rozwój mowy
Rozwój emocjonalny
Rozwój poznawczy
Kontakty społeczne
Osiągnięcia szkolne i zawodowe
Wykrycie niedosłuchu
Do 6 miesiąca życia i wdrożenie
rehabilitacji pozwala osiągnąć poziom
rozwoju adekwatny do zdrowych dzieci.
Wprowadzone skryningowe badania
słuchu mają na celu diagnostykę 95 %
dzieci.
Szczególnie ważny jest odbiór dźwięków
w zakresie 250-4000 Hz, tzw.: „paśmie
mowy”.
Ocena medyczna dziecka powinna
zawierać:
Wywiad ( przebieg ciąży i porodu,
etapy rozwoju dziecka)
Wywiad rodzinny ( niedosłuch)
Wywiad odnośnie chorób matki
( toxoplazmoza,CMV, herpes,cukrzyca,
niedoczynność tarczycy)
Leczenie w oddziale Intensywnej
Terapii
Czynniki ryzyka
Wady wrodzone
Niska waga urodzeniowa
Infekcje wewnątrzmaciczne
Hiperbilirubinemia
Niska punktacja APGAR
Wentylacja mechaniczna
Leki ototoxyczne
Dojrzewanie narządu słuchu
dróg nerwowych i ośrodków słyszenia
nie może przebiegać prawidłowo bez
dostępu bodźców akustycznych.
Następuje zmniejszenie ilości włókien
nerwowych w nerwie słuchowym,
przy braku stymulacji dźwiękiem.
Zmiany te są nieodwracalne.
W ciągu naszego życia uczymy się
także zapamiętywać i rozpoznawać
melodię wypowiedzi i przerwy
pomiędzy wyrazami, nie
uzależniając rozumienia mowy tylko
od progu słyszenia.
Diagnostyka słuchu
audiometria tonalna
audiometria zabawowa
metody obiektywne:
rejestracja otoemisji akustycznej i
audiometria impedancyjna
rejestracja potencjałów wywołanych
z pnia mózgu (BERA).
Do badań skryningowych
wykorzystuje się
Otoemisję akustyczną- pierwszy
etap
Rejestrację słuchowych potencjałów
wywołanych z pnia mózgu- drugi
etap
BERA
Szereg natężeniowy-
progowanie
Oceniając stopień niedosłuchu
określa się średnią arytmetyczną
progu słuchu oznaczonego dla
czterech częstotliwości w paśmie
mowy i w ten sposób opisuje się
ubytek słuchu.
Słuch socjalnie wydolny, czyli
taki , który nie wypływa na rozwój
mowy to ubytek słuchu do 34 dB.
lekkie upośledzenia słuchu
określa się ubytek słuchu od 35 do 54
dB.
jeśli trwa od wczesnego dzieciństwa ,
powoduje znaczne opóźnienie rozwoju
mowy.
pierwsze słowa pojawiają się około 3
roku życia , a zdania około 4 roku.
Zasób słów jest mały, a mowa
niewyraźna o szczególnym
zabarwieniu.
za niewielkie lub lekkie
upośledzenie słuchu może być
również odpowiedzialny przewlekły
wysiękowy stan zapalny ucha
środkowego ( otitis media
secretoria).
Trwający dłuższy czas niedosłuch
przewodzeniowy w okresie rozwoju
mowy ogranicza możliwości dziecka.
Umiarkowane upośledzenie słuchu
to ubytek słuchu od 55 do 69 dB.
dziecko z taką wada wymaga
koniecznie aparatów słuchowych i
intensywnej rehabilitacji
logopedycznej.
Istnieje teza, która zakłada, że
ubytek słuchu powyżej 60 dB bez
rehabilitacji powoduje brak
możliwości wykształcenia mowy.
Natomiast zaburzenia prawidłowej
artykulacji są spowodowane każdym
ubytkiem słuchu powyżej 26 dB
Dziecko z niedosłuchem w stopniu
umiarkowanym
przechodzi wszystkie stadia rozwoju
mowy znacznie wolniej niż dziecko
zdrowe.
duża rola rodziców w terapii
logopedycznej.
dzieci mogą i powinny uczęszczać
do szkoły powszechnej.
Znaczne upośledzenie słuchu
ubytek słuchu od 70 do 90 dB.
mowa nie rozwinie się, bez interwencji ze strony
otoczenia.
wadę tą łatwiej wykryć ,ponieważ alarmujące
objawy sygnalizujące niedosłuch, pojawiają się
szybciej.
dzieci o wysokim poziomie inteligencji reagują
na dźwięki w sposób przypominający słyszenie i
w ten sposób otoczenie dziecka może przeoczyć
istnienia wady słuchu.
Rehabilitacja
polega na założeniu aparatów słuchowych o
mocy odpowiedniej do ubytku słuchu oraz pracy
z logopedą.
rehabilitacja jest trudniejsza, a wyniki mniej
zachęcające.
jeśli dziecko nie podoła obowiązkom w szkole
powszechnej i nie zostało zakwalifikowane do
założenia wszczepów ślimakowych , należy
zastanowić się nad szkołą dla dzieci słabo
słyszących.
głębokie upośledzenie słuchu
ubytek słuchu powyżej 90 dB.
rehabilitacja dziecka stanowi duży
problem dla rodziców i logopedów.
szansą na prawidłowy rozwój, dla tych
dzieci, jest założenie silnych aparatów
słuchowych lub wszczepów ślimakowych.
głębokie upośledzenie słuchu
bazując wyłącznie na aparatach
słuchowych udaje się uzyskać mowę
artykułowaną , ale nie jest ona
wyraźna.
dzieci słyszą niewiele częstotliwości,
zwykle niskie i bardzo głośne dźwięki.
stan ten utrudnia im rozpoznanie
barwy poszczególnych głosek.
głębokie upośledzenie słuchu
duże wzmocnienie dźwięku
zniekształca obraz akustyczny mowy.
dzieci w znacznym stopniu odczytują
mowę z ruchu ust.
wymowy niektórych głosek nie
widać, np. „k, g, h”. Powoduje to
poważne zaburzenia artykulacji i
znacznie ogranicza zasób używanych
słów.
Dziecko z niedosłuchem wymaga
współpracy:
Pediatry
Otolaryngologa
Logopedy
Pedagoga
Rodziców
Opóźniony rozwój mowy
Prof. dr hab. Maria Zalesska-Kręcicka
Klinika Otolaryngologii AM we Wrocławiu
Problem opóźnionego rozwoju
mowy
dotyczy od 3 do 9 % populacji
wszystkich dzieci.
jego przyczyna nie jest jednorodna.
rozwój mowy powinien odbywać się
w ściśle określonym czasie.
Opóźnienie rozwoju mowy
(alalia prolongata)
określenie zespołu objawów,
spowodowanych różnymi
czynnikami.
stan, gdy rozwój mowy odbiega
zarówno pod względem czasu jak i
jakości od rozwoju mowy
charakterystycznego dla grupy
dzieci w danym wieku.
rozwój mowy
Gaworzenie- około 2 miesiąca życia.
czynność bezwarunkowa i występuje
również u dzieci głuchych.
Od 6 miesiąca życia dziecko powtarza
własne dźwięki a około 8 miesiąca stara
się naśladować dźwięki otoczenia.
Około 9 miesiąca życia następuje
połączenie pojedynczych słów i obrazów.
rozwój mowy
Pierwszy rok życia dziecko powinno
prawidłowo wymawiać pojedyncze
słowa.
Dwulatek formułuje proste zdania ,
a trzyletnie dziecko potrafi
opowiadać krótkie historie.
Każde opóźnienie w rozwoju mowy
wymaga wyjaśnienia.
Dziecko prawidłowo słyszące, z
zaburzonym rozwojem mowy
Wypełnia poprawnie polecenia i nie
używa gestów opisujących.
Pierwsze słowa pojawiają się około 2
roku życia a czasami dopiero w 3 roku
życia lub później.
Część dzieci ma zaburzenia artykulacji
lub predyspozycje do jąkania się.
Ocena rozumienia mowy
przy pomocy testów obrazkowych i
prostych poleceń.
przybliżona ocena psychologiczna stopnia
inteligencji dziecka, uwzględniająca brak
rozwoju mowy
dokładny wywiad, dotyczący przebiegu
ciąży, porodu i okresu okołoporodowego.
rozwój ruchowy dziecka i jego
poszczególnych etapów w
charakterystycznym dla nich czasie.
czynniki zaburzające rozwój mowy.
uszkodzenia narządu słuchu.
upośledzenie widzenia.
wady rozwojowe podniebienia i
jamy ustnej ( rozszczep
podniebienia, wyrostka
zębodołowego, wargi, przerost
języka) oraz wady zgryzu.
przerost wędzidełka języka nie
stanowi przyczyny braku rozwoju
mowy.
Może powodować zaburzenia
artykulacji, szczególnie głoski „r”
czynniki zaburzające rozwój mowy
uszkodzeniach centralnego układu
nerwowego. (nieprawidłowe zapisy
EEG).
mózgowe porażenie dziecięce
uszkodzenie ośrodków mowy
niedowład nadopuszkowy- osłabione
nieprecyzyjne ruchy mięśni, języka,
podniebienia, gardła i krtani.
czynniki zaburzające rozwój mowy
zaburzenia rozwoju psychicznego-
autyzm wczesnodziecięcy.
jeśli mowa była wykształcona przed
pojawieniem się pierwszych
objawów autyzmu, powoli zanika.
czynniki zaburzające rozwój mowy
poważny uraz psychiczny w życiu
dziecka.
mutyzm- milczenie dotyczy całego
otoczenia
logofobią.-dziecko nie chce rozmawiać
z jedną osobą
ćwiczenia u logopedy nie przyniosą
rezultatów. Dalsze postępowanie
należy uzgodnić z psychologiem.
czynniki zaburzające rozwój mowy
opóźnienia w rozwoju umysłowym
od 2 do 3% populacji.
rozpoznanie opóźnienia w rozwoju
umysłowym warunkuje określony
kierunek rehabilitacji i decyduje o
przyszłości dziecka, należy stawiać
takie rozpoznanie bardzo ostrożnie.
czynniki wpływające na rozwój
mowy
wpływ otaczającego dziecka
środowiska i wychowania.
czynniki dziedziczne -u około 60 %
dzieci z opóźnionym rozwojem
mowy opisywano podobne
zaburzenia wśród osób z nimi
spokrewnionych.
czynniki wpływające na rozwój
mowy
dzieci z rodzin osób głuchoniemych,
którzy nie posługują się w życiu
codziennym mową, nie rozwijają
mowy.
status materialny rodziców i ich
poziom edukacji. Szczególną rolę
odgrywa poziom edukacji matki
czynniki wpływające na rozwój
mowy
płeć dziecka, częściej opisuje się
występowanie opóźnienia rozwoju
mowy u chłopców 3:1, 2:1 lub 1,5:1
w stosunku do dziewczynek.
każdy opóźniony rozwój mowy, bez
względu na płeć dziecka wymaga
poszukiwania przyczyny.
prosty opóźniony rozwój mowy
jeśli nie stwierdza się żadnych
zaburzeń zarówno w rozwoju
psychicznym, jak również w
badaniach przedmiotowych.
dotyczy dzieci pomiędzy 15
miesiącem a trzecim rokiem życia.
należy wykluczyć obecność innych
czynników.
Rehabilitacja dziecka
najlepsze wyniki w okresie
fizjologicznego rozwoju mowy,
dostosowana do możliwości dziecka,
a nie koniecznie do jego wieku.
ogromne znaczenie mają rodzice i
opiekunowie dziecka,
Diagnostyka
każde dziecko z opóźnieniem
rozwoju mowy powinno być zbadane
przez : laryngologa, foniatrę,
okulistę, psychologa i neurologa.
nie należy zwlekać z poszukiwaniem
przyczyny zaburzeń, ponieważ
czynnik czasu działa na niekorzyść
dziecka.
Dziękuję za uwagę