Rozwiązywanie problemów zdrowotnych,
społecznych, psychologicznych i innych osób
starszych wymaga zaangażowania wielu
środowisk i instytucji.
Aby pomóc osobom starszym każde państwo
musi wypracować swój system opieki, określić
rolę i zadania lekarza, pielęgniarki, psychologa,
terapeuty zajęciowego, rehabilitanta,
pracownika socjalnego i wolontariusza.
Standardy opieki mają za zadanie określić model i
wzór postępowania z osobami starszymi i są
pożądane do wprowadzenia ze względu na
możliwość kompleksowego podejścia do osób
starszych.
Medycyna geriatryczna zajmuje się leczeniem
schorzeń osób w podeszłym wieku ( obecnie przyjęta
granicą jest 60 r.ż. )
Opieka nad ludźmi starszymi powinna być
wszechstronna oraz prowadzona przez zespół
profesjonalistów. Promuje korzystne zachowania
zdrowotne, zapobiega chorobom, określa zasady
diagnostyki i leczenia występujących schorzeń.
Współdziała
z chorym i jego opiekunami w sytuacjach
trudnych.
Tak rozumiana opieka zapewnia holistyczne i
indywidualne podejście do problemów osób starszych
w zakresie świadczonych usług medycznych.
Opieka holistyczna
obejmuje opiekę lekarską,
pielęgniarską, rehabilitacyjną, pomoc psychologiczną
i socjalną oraz edukację zdrowotną chorego i jego
opiekunów.
Holistyczna opieka w okresie terminalnym zapewnia
komfort psychofizyczny człowiekowi umierającemu.
Przygotowuje również rodzinę do przeżywania
ostatniego okresu życia osoby bliskiej.
Zespołem geriatrycznym kieruje lekarz
specjalista z zakresu geriatrii, współpracuje z
nim doświadczona pielęgniarka również ze
specjalizacją z zakresu pielęgniarstwa
geriatrycznego lub opieki długoterminowej,
która odpowiada za opiekę i pielęgnację
chorych.
Nieodzownym członkiem zespołu jest
rehabilitant. Okresowo powinni współpracować
również inni lekarze specjaliści z
przygotowaniem do opieki nad osobami
starszymi, psycholog i pracownik socjalny.
Specyfika opieki nad osobami starszymi.
zespoły otępienne
zespoły zaburzeń świadomości- majaczeniowy,
splątanie
zaburzenia zachowania
zespoły depresyjne i lękowe
zaburzenia stanu funkcjonalnego w zakresie
czynności dnia
codziennego.
złożone problemy kardiologiczne u osób
obarczonych
wieloma chorobami
nietrzymanie moczu i/lub stolca
upadki i zasłabnięcia
odleżyny
stany po uszkodzeniu CUN ( porażenie,
niedowład, afazja)
osteoporoza i osteomalacja
Opieka nad pacjentami w okresie starości obejmuje
rozwiązywanie złożonych problemów medycznych i
pielęgnacyjnych:
zmiany zwyrodnieniowe stawów
stany po złamaniach ( w tym nasady bliższej kości
udowej)
POCHP
Zaburzenia motoryki przewodu pokarmowego
( dysfagia, biegunki,
zaparcia)
Odwodnienie, zaburzenia wodno-elektrolitowe
Narządowe następstwa tętniczej i żylnej niewydolności
naczyń
Schorzenia metaboliczne
Zawroty głowy i zaburzenia równowagi
Zespoły pozapiramidowe
Niedokrwistości
Zaburzenia odżywiania- ilościowe i jakościowe
Zmiany w obrębie jamy ustnej i uzębienia
Geriatryczne zespoły jatrogenne
Uszkodzenia narządów wzroku i słuchu
Specyfika opieki nad osobami starszymi.
(c.d.)
Działalność jednostek opieki geriatrycznej
oparte jest na:
Profilaktyce przedwczesnego starzenia i schorzeń
wieku
podeszłego
Rozpoznawaniu, leczeniu i rehabilitacji osób w
starszym wieku
Łagodzeniu objawów somatycznych
Pomocy i edukacji chorego, rodziny i opiekunów
Wsparciu psychicznym i społecznym
Kompleksowa ocena stanu pacjenta przeprowadzona
przez członków zespołu geriatrycznego jest podstawą
do dalszych działań.
Zasady działania w zakresie geriatrii
Całodobowa opieka geriatryczna- oddział
szpitalny/kliniczny
Dzienny ośrodek opieki geriatrycznej- dzienny
oddział
szpitalny
Ambulatoryjna opieka geriatryczna- poradnia
geriatryczna
Opieka domowa, w tym opieka w końcowej
fazie życia-
geriatryczny zespół opieki domowej przy
poradni
Geriatryczny zespół konsultacyjny w
instytucjach
leczniczych, opiekuńczych i opiekuńczo-
leczniczych-
wspierany przez poradnię i/lub oddział
geriatryczny
Konsultacje udzielane lekarzom rodzinnym i
innych
specjalności.
Miejsca sprawowania i formy opieki geriatrycznej (propozycje)
Zespół geriatryczny zobowiązany jest do
ustawicznego dokształcania się, organizowania i
uczestniczenia w różnego rodzaju kursach i
szkoleniach.
Zespół opieki geriatrycznej zapewnia i monitoruje
jakość opieki sprawowanej nad osobami starszymi.
Dąży również do jej podnoszenia. Zespół zapewnia
takie warunki, w których zakres opieki przynosi
najkorzystniejsze efekty dla chorego niezależnie od
jego sytuacji ekonomicznej.
Zespół współpracuje również z pomocą społeczną,
samorządem i organizacjami pozarządowymi.
Na 100-120 tys. mieszkańców powinno być
dostępnych od 20-25 miejsc na oddziałach
stacjonarnych, 15-25 miejsc na oddziałach
dziennych geriatrycznych oraz jedna poradnia (2
etaty lekarskie).
Normy WHO opieki geriatrycznej
Zadania pielęgnacyjne wykonywane przez pielęgniarkę
są istotnie ważne w opiece nad osobami starszymi.
Szczególnie ważna jest ocena stanu sprawności w
zakresie samoobsługi (skala Barthrl, ADL- Activites of
Daily Living, IADL- Instrumental Activites of Daily
Living, ocena ryzyka wystąpienia odleżyn i inne).
Ocena pozwala na nakreślenie planu opieki i sprawną
jego realizację
.
Przy podnoszeniu poziomu opieki istotne jest
wspomaganie czynności życia codziennego osób
starszych: umiejętność wykonania samodzielnej
toalety ciała, ubierania się, załatwiania potrzeb
fizjologicznych, czynności związane z prowadzeniem
gospodarstwa domowego, przygotowanie i
spożywanie posiłków oraz robienie zakupów.
Geriatryczny zespół domowy
.
Pielęgniarka prowadzi również obserwację stanu
zdrowia chorego, zapobiega jego pogorszeniu oraz
reaguje na każde niekorzystne zmiany w jego
funkcjonowaniu.
Pielęgniarka prowadzi poradnictwo w zakresie
promowania zdrowia, profilaktyki powikłań poprzez
przekazywanie wiedzy na temat choroby i
postępowania pielęgnacyjnego. Umożliwia to wczesne
rozpoznawanie przez pacjenta i jego opiekunów
stanów wymagających udzielenia szybkiej pomocy.
Umiejętnie prowadzona edukacja aktywizuje chorego,
zmniejsza lęk przed nawrotem choroby, uczy radzenia
sobie z trudnościami wynikającymi ze schorzenia i
okresu starzenia się.
Specjalistyczna opieka medyczna nad osobami
starszymi wymaga dużej wiedzy, specyficznego
podejścia do chorego uwzględniające różne
czynniki wpływające na stan zdrowia pacjenta.
Jest to wszechstronna, kompleksowa opieka
polegająca na wykonywaniu w sposób kompetentny
czynności i realizowaniu zadań pozwalających
pacjentowi na zachować zdrowy styl życia,
zapobiegać chorobom, pomagać w odzyskaniu
zdrowia i poprawiać jakość życia.
Geriatria pomaga w zachowaniu i odzyskaniu
samodzielności i niezależności w sferze
somatycznej, psychologicznej i społecznej.
Zasady opieki geriatrycznej.
1. Powszechność opieki, dostęp wszystkich osób starszych do świadczeń
systemu ochrony zdrowia.
2. Dostepność opieki zarówno fizyczna jak i ekonomiczna, mała
odległość placówek ochrony zdrowia od miejsca zamieszkania oraz
nieodpłatność świadczeń diagnostycznych, leczniczych i
rehabilitacyjnych oraz procedur wysokoespecjalistycznych.
3.Kompleksowość opieki.
4. Podnoszenie jakości opieki.
5. Poszanowanie godności i autonomii osób starszych.