Slajd 1

Program wykładu (14 h)

ORGANIZOWANIE jako funkcja zarządzania.

Organizowanie – istota i elementy. Założenia

systemu certyfikacji osób wykonujących

zawody związane z rachunkowością

Istota i zakres organizacji rachunkowości

Organizacja działu rachunkowości

Wpływ polityki rachunkowości na organizację
rachunkowości w przedsiębiorstwie

Organizacja dokumentacji księgowej

Organizacja sprawozdawczości finansowej

Inwentaryzacja i jej organizacja

Literatura przedmiotu

Ustawa

rachunkowości

dn.

29.09.1994 r. (tekst jednolity) z późn

zmianami.

Teresa

Kiziukiewicz,

Organizacja

rachunkowości w przedsiębiorstwie,

PWE, WARSZAWA 2002.

Kazimiera

Winiarska

Organizacja

rachunkowości

(RED.),

PWE,

WARSZAWA 2011.

W. Bral, A. Wojciechowski: Zasady

obiegu i ochrony dokumentów. DIFIN,

Warszawa 2007.

ORGANIZOWANIE jako funkcja

zarządzania. Organizowanie – istota i

elementy. Założenia systemu

certyfikacji osób wykonujących

zawody związane z rachunkowością

ORGANIZACJA KSIĘGOWOŚCI

W FIRMIE

ZADANIA RACHUNKOWOŚCI

P.A. Samuelson, Laureat Nagrody

Nobla, autor znanego podręcznika
ekonomii tak pisze w nim o
rachunkowości:

„Gruntowne zrozumienie podstaw

rachunkowości zostanie ci sowicie

wynagrodzone zarówno w czasie

studiowania ekonomii, jak i w

przyszłości, przy podejmowaniu

życiowych decyzji ekonomicznych”.

ZADANIA RACHUNKOWOŚCI

Jeżeli prowadzisz przedsiębiorstwo, to

informacje zawarte w księgach rachunkowych i

informacje twoich księgowych, mówią ci,



czy zarabiasz na nim pieniądze czy też tracisz,



które kierunki jego działalności są korzystne.

Dlatego kierowanie przedsiębiorstwem

jest niemożliwe bez elementarnej

znajomości rachunkowości.

ZADANIA RACHUNKOWOŚCI

Dalej stwierdza, że:

W naszej „epoce rachunków”

znajomość najważniejszych

elementów rachunkowości to

konieczność. Jest ona jedną z

najniezbędniejszych w praktyce

narzędzi:



dla kierownika przedsiębiorstwa,



dla eksperta,



dla inwestora.

MIEJSCE ORGANIZOWANIA W PROCESIE

ZARZĄDZANIA

Organizowanie

Przewodzenie

Kontrolowanie

Planowanie

ZASOBY:

• ludzkie

• finansowe

• fizyczne

•informacyjne

CELE

OSIĄGNIĘTE:

• sprawnie

•skutecznie

Źródło: R. W. Griffin, Podstawy zarządzania organizacjami, PWN, Warszawa 2005, ss.

7, 343.

Organizowanie

– decydowanie o najlepszym

grupowaniu działań i zasobów organizacji

ELEMENTY ORGANIZOWANIA

• projektowanie stanowisk pracy

• grupowanie stanowisk pracy

• ustalanie hierarchicznej zależności

• rozdzielanie uprawnień decyzyjnych

między stanowiska

• koordynacja czynności pomiędzy

stanowiskami

• różnicowanie stanowisk pracy

Źródło: R. W. Griffin, Podstawy zarządzania organizacjami, PWN, Warszawa 2005, s.

343.

STRUKTURA ORGANIZACYJNA -

DEFINICJA

1.Układ elementów organizacji oraz więzi

łączących je w zorganizowaną całość

2.Zestaw wszystkich sposobów, przy użyciu

których rozdziela się zadania

organizacyjne między jej różnorodne
elementy (stanowiska, komórki, inne
wewnętrzne jednostki organizacyjne), a
następnie

doprowadza do ich

skoordynowania

, by zapewnić sprawne

funkcjonowanie organizacji (H. Mintzberg)

Źródło: Zarządzanie: Teoria i praktyka, red. A. K. Koźmiński, W. Piotrowski, PWN,

Warszawa 2006, s. 309.

ELEMENTY STRUKTURY

ORGANIZACYJNEJ

a.stanowiska organizacyjne (kierownicze,

doradcze, wykonawcze)

b.komórki organizacyjne

c.jednostki organizacyjne (np. pion

organizacyjny) / terenowe jednostki
organizacyjne:

• podstawowe

• pomocnicze

Źródło: Zarządzanie: Teoria i praktyka, red. A. K. Koźmiński, W. Piotrowski, PWN,

Warszawa 2006, s. 268.

FUNKCJE STRUKTURY

ORGANIZACYJNEJ

•tworzenie ram dla działań organizacyjnych

(wykonawczych i zarządczych)

•regulacja działań poszczególnych pracowników i

zespołów

•umożliwienie realizacji potrzeb pracowników

•ścisłe powiązania ze strategią

•uwzględnienie specyfiki procesów wykonawczych

•zapewnienie efektywnej realizacji celów

organizacji

Źródło: Zarządzanie: Teoria i praktyka, red. A. K. Koźmiński, W. Piotrowski, PWN,

Warszawa 2006, s. 307.

PROJEKTOWANIE STRUKTUR

ORGANIZACYJNYCH

1.Określenie elementów struktury i tworzenie

hierarchii organizacyjnej (grupowanie, ustalanie
rodzajów więzi i rozpiętości kierowania)

2.Przydzielenie wszystkim stanowiskom i częściom

organizacji celów i zadań

3.Rozmieszczenie uprawnień decyzyjnych i

odpowiedzialności

4.Sformalizowanie procesów wykonawczych i

zarządzania (procesów informacyjno-
decyzyjnych)

Źródło: Zarządzanie: Teoria i praktyka, red. A. K. Koźmiński, W. Piotrowski, PWN,

Warszawa 2006, s. 303.

Czym jest rachunkowość?



Współczesna rachunkowość jest
traktowana wieloaspektowo, jako:



dyscyplina naukowa,



język działalności gospodarczej – język
biznesu,



zbiór przepisów prawnych i standardów,



system pomiaru i ewidencji zdarzeń
gospodarczych,



system informacyjny, służący zarówno
do analizy i oceny finansowej firmy, jak
też podejmowania decyzji gospodarczej.

Czym jest rachunkowość?



nazwę „rachunkowość” stosuje się te dla oznaczenia

dyscypliny naukowej, tj. badan prowadzonych w

zakresie tej działalności praktycznej, a także wyników

tych badan.



rachunkowość stanowi pewien rodzaj działalności

praktycznej, czyli szeregu czynności wykonywanych

przez określony zespół ludzi w podmiotach

gospodarczych,



Współczesne definicje traktują rachunkowość jako

system informacyjny tzn:

rachunkowość

jest

„uniwersalnym systemem informacyjnym

przedsiębiorstwa, który za pomocą specyficznych

metod: - odzwierciedla proces powstawania,

podziału i przepływu składników majątku i

źródeł ich pochodzenia, - oraz wynikające stad

procesy kształtujące wyniki finansowe”

przetwarzanie danych



Przetwarzanie polega na dokonywaniu logicznych i

arytmetycznych operacji na danych. W rachunkowości

trzon procesu przetwarzania stanowi ewidencja

księgowa, w której trakcie dane zostają pogrupowane w

porządku systematycznym. Znajduje to wyraz w

przypisaniu udokumentowanych operacji gospodarczych

pewnym kontom. Dzięki temu powstają na kontach

zbiory danych posiadające określony sens ekonomiczny.

Na ich podstawie dokonuje się procedur rozliczeniowych

związanych z koniecznością zgrupowania tych samych

danych wg różnych kryteriów i w różnych

konfiguracjach.



Okresowo zapisy na kontach podlegają weryfikacji w

drodze inwentaryzacji. Ma ona za zadanie ustalenie

rzeczywistego stanu składników majątku i źródeł ich

finansowania. Kontrolę poprawności procesu

przetwarzania umożliwia też sporządzanie zestawienia

obrotów i sald, w którym ujmuje się wszystkie konta,

wykazując zapisy na nich i stany końcowe.

prezentacja uzyskanych informacji



Zestawienie obrotów i sald jest w
rachunkowości pomostem między etapem
przetwarzania danych, a etapem prezentacji
informacji. Dane w rezultacie procedur
przetwarzania przekształcają się w informacje,
charakteryzujące sytuację gospodarczą i
finansową jednostki oraz osiągnięte wyniki.
Informacje są prezentowane w różnorodnych
zestawieniach i sprawozdaniach, których
treść, układ, częstotliwość powinny być
dostosowane do potrzeb odbiorców.



Rachunkowość jest całościowym i

zwartym systemem gromadzenia i

przetwarzania danych dotyczących

majątku jednostki gospodarczej i jej

działalności oraz prezentacji

informacji ekonomiczno-

finansowych.



Rachunkowość jest opartym na

dokumentach systemem ewidencji

gospodarczej, który posługując się

miernikiem pieniężnym w sposób

ciągły i systematyczny rejestruje

zdarzenia gospodarcze zachodzące

w jednostkach gospodarczych.

Cechy rachunkowości

Rachunkowosc spośród innych systemów wyróżniają

następujące cechy:



wyraźnie określony podmiot i przedmiot,



przestrzeganie zasady ciągłości,



wykorzystanie miernika pieniężnego, czyli wartościowe

wyrażanie stanów i zdarzeń gospodarczych w związku

z prowadzoną działalnością gospodarczą,



Obowiązek udokumentowania zapisów,



Posługiwanie się specyficznym narzędziem o nazwie

konto księgowe – i ich funkcjonowanie w zależności od

stopnia ich ogólności tj. zasada 2-nego zapisu dla kont

syntetycznych oraz zasada zapisu powtarzanego dla

kont analitycznych



stosowanie metody bilansowej,



Jednostkowy charakter co oznacza prowadzenie jej dla

wyodrębnionej jednostki gospodarczej

Cechy rachunkowości finansowej



Informacje rachunkowości finansowej są

przeznaczone dla odbiorców zewnętrznych i

wewnętrznych;



Zasada podwójnego zapisu – ewidencja

operacji gospodarczej polega na zapisie tej

samej kwoty na dwóch różnych kontach po

dwóch różnych stronach;



Regulacje prawne określają wymagania co do

dokumentacji, wyceny i ewidencji;



Zakładowy plan kont;



Dane liczbowe i informacje dotyczą przeszłości;



Dokładność, rzetelność i sprawdzalność

ewidencji i informacji;



Obowiązuje ścisła periodyzacja czyli ewidencja

prowadzona jest w sposób ciągły ale z

podziałem na okresy sprawozdawcze;



ze względu na szeroką dostępność

informacji, generowanych przez

rachunkowość finansową, muszą one

podlegać kontroli - kontrola ta ma przede

wszystkim charakter zewnętrzny (biegli

rewidenci, urzędy skarbowe), ale także

wewnętrzny za pomocą inwentaryzacji;



rachunkowość finansowa podlega ciągłej

normalizacji, standaryzacji i legislacji, -

przyczyna tych procesów jest jej

uniwersalność, czyli występowanie we

wszystkich podmiotach gospodarczych

funkcjonujących na świecie.

Funkcje rachunkowości



funkcja informacyjna – tworzenie określonych zbiorów

informacji na potrzeby zarządzania jednostką gospodarczą

(stan i wykorzystanie majątku, efektywność gospodarowania,

struktura kapitałów, wielkość zadłużenia, płynność finansowa,

osiągane przychody, poniesione koszty, uzyskane wyniki

finansowe) oraz odbiorców zewnętrznych (inwestorów,

kredytodawców, urzędów skarbowych, urzędów celnych,

Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Głównego Urzędu

Statystycznego, Narodowego Banku Polskiego, pracowników);



funkcja kontrolna – obowiązek dokumentowania każdej

operacji gospodarczej, ujęcie w księgach wszystkich

składników majątku, porównanie stanów ewidencyjnych

składników majątku ze stanem faktycznym ustalonym za

pomocą inwentaryzacji;



funkcja dowodowa – prowadzenie rachunkowości i

archiwowanie jej urządzeń w sposób umożliwiający

przedstawienie dokumentów, ksiąg rachunkowych i

sprawozdań finansowych na żądanie sądów, organów

ścigania przestępstw, urzędów skarbowych jako

wiarygodnych dowodów w postępowaniu sądowym i

podatkowym;

Funkcje rachunkowości



funkcja analityczna – interpretacja, badanie i ocena

informacji pochodzących z rachunkowości w celu ustalenia

przyczyn i czynników, które spowodowały określone skutki

gospodarcze;



funkcja optymalizacyjna – opracowywanie wariantów

rozwiązań i wybór najbardziej korzystnego z punktu

widzenia realizacji celu ustalonego przez jednostkę

gospodarczą;



funkcja sprawozdawcza – sporządzanie sprawozdań

finansowych przekazywanych urzędom skarbowym,

urzędom statystyki państwowej (GUS), Narodowemu

Bankowi Polskiemu oraz sporządzanie sprawozdań

publikowanych przez spółki kapitałowe na potrzeby

akcjonariuszy, udziałowców czy kontrahentów;



funkcja ochrony mienia właścicieli – wyposażenie

środków trwałych jednostki gospodarczej w dokumenty

przyjęcia środka trwałego do użytkowania OT, stanowiące

swoisty dowód osobisty środka trwałego, określający datę

jego nabycia, datę przyjęcia do użytkowania, miejsce

użytkowania oraz osobę materialnie odpowiedzialną za

środek trwały.

Organizacja rachunkowości w strukturze
organizacyjnej firmy



Organizacja rachunkowości jest bardzo istotna

do uzyskania prawdziwego oraz rzetelnego

obrazu stanu finansowo-majątkowego

jednostki gospodarczej. Powinno się w niej

uwzględniać specyfikę działalności firmy,

głównie przy tworzeniu zakładowego planu

kont. Wiele elementów organizacji

rachunkowości, np. układ sprawozdania

finansowego, metody inwentaryzacji, system

dokumentacji zdarzeń gospodarczych, jest

zbieżnych we wszystkich branżach.

Organizacja rachunkowości zmienia się wraz

z postępem technologicznym, komputeryzacją

prac księgowych, rozwojem wymiany

międzynarodowej.



międzynarodowe i krajowe
standardy rachunkowości,



międzynarodowe standardy
rewizji finansowej



dyrektywy Unii Europejskiej,



Ustawa o rachunkowości z
29.09.1994 r. (tekst jednolity).



Rozporządzenia Ministra Finansów

Normy prawne polskiej rachunkowości

Przedmiot rachunkowości:

Przedmiotem rachunkowości

(odzwierciedlonym w jednostkach

pieniężnych) są: fakty i procesy

rzeczywistości gospodarczej w

danym przedsiębiorstwie,

spełniające dwa warunki:



dają się wycenić w jednostkach

pieniężnych,



są w dyspozycji majątkowej danego

przedsiębiorstwa.



(zobacz schemat)



Jednostki sporządzające sprawozdania

finansowe zgodnie z Międzynarodowymi

Standardami Rachunkowości,

Międzynarodowymi Standardami

Sprawozdawczości Finansowej oraz związanymi

z nimi interpretacjami ogłoszonymi w formie

rozporządzeń Komisji Europejskiej, stosują

przepisy ustawy oraz przepisy wykonawcze

wydane na jej podstawie,

w zakresie

nieuregulowanym

przez MSR.

System informacyjny rachunkowości

Rachunkowość
finansowa

R-ść

podatkowa

Rachunkowość

zarządcza

SYSTEM RACHUNKOWOŚCI

Rachunek

kosztów

OBSZARY RACHUNKOWOŚCI FINANSOWEJ –

ujęcie tradycyjne (CHARAKTERYSTYCZNE DLA

GOSPODARKI CENTRALNIE PLANOWANEJ)



EWIDENCJA I WYCENA: księgi rachunkowe,

konta, zasady wyceny



KALKULACJA KOSZTÓW rozliczanie kosztów na

produkty i usługi



SPRAWOZDAWCZOŚĆ FINANSOWA: rachunek

zysków i strat, bilans oraz rachunek przepływów

pieniężnych



rachunkowość podatkowa: rozliczenia z

fiskusem (VAT, PIT, CIT)

Podejścia do teorii rachunkowości i typowe

pytania

Podejście

Pytania

podatkowe

Jak wygląda sytuacja jednostki w świetle

przepisów podatkowych?

prawne

Jak wygląda sytuacja jednostki w świetle

prawa? Czy istnieją uregulowania prawne

dotyczące danej branży?

etyczne

Jakie postępowanie jest słuszne? Czy stan

faktyczny został przedstawiony rzetelnie?

ekonomiczne

Jaki wpływ będzie mieć działanie jednostki na

gospodarkę? Jakie będą jego konsekwencje
dla udziałowców?

behawioralne

Dlaczego kierownictwo jednostki zdecydowało

się na określone działanie?

strukturalne

Która z zasad rachunkowości powinna być

stosowana w danym przypadku?

PODSUMOWANIE



Rachunkowość jest nie tylko dyscypliną
naukową, ale wiedzą praktyczną, dlatego
znajomość jej podstaw jest niezbędna dla
wszystkich działających w biznesie.



Rachunkowość to nie tylko księgowanie na
kontach (księgowość). Domeną rachunkowości
jest pomiar zasobów oraz przychodów i
kosztów.



Współcześnie główną funkcją rachunkowości
jest funkcja informacyjno-analityczna. Funkcja
ta realizowana jest w formie sprawozdań
finansowych, które adresowane są przede
wszystkim do adresatów zewnętrznych.

The International Federation of

Accountants (IFAC)

Międzynarodowa Federacja

Księgowych



została założona 07 października

1977, w Monachium, w trakcie 11.

Światowego Kongresu Księgowych.

Zrzesza 164 organizacji zawodowych

księgowych w 125 krajach, co stanowi

około 2,5 mln księgowych Jako

globalna organizacja rachunkowości



IFAC jest zaangażowana w świadczenie

najwyższej jakości profesjonalnych

usług przez osoby wykonujące zawody

związane z rachunkowością

(księgowych) na całym świecie

Międzynarodowa Federacja

Księgowych (IFAC)



Misja IFAC ma służyć interesowi

publicznemu przez: przyczynianie się do

rozwoju, przyjęcie i wdrożenie wysokiej

jakości międzynarodowych standardów i

wytycznych; przyczyniając się do rozwoju

silnych organizacji zawodowych

księgowych i rachunkowości

przedsiębiorstw, a także wysokiej jakości

praktyk przez profesjonalnych

księgowych; promowanie wartości

zawodowych księgowych na całym

świecie;

Zasady (reguły, postulaty,

koncepcje) rachunkowości

Zbiór obowiązujących reguł,

procedur i norm, które znajdują
zastosowanie w praktyce
gospodarczej w celu dostarczenia
pełnych, rzetelnych, jasnych i
użytecznych informacji o sytuacji
majątkowej przedsiębiorstwa o
jego działalności gosp. i
osiąganych wynikach finansowych

Klasyfikacja zasad rachunkowości

(za: E.Walińska [red.],Rachunkowość i sprawozdawczość finansowa, Dom Wydawniczy ABC,2006)

Kryterium podziału

Rodzaje zasad

Stopień generalizacji

•

Uniwersalne

•

Ogólne (nadrzędne,

podstawowe, fundamentalne)

•

Szczegółowe (podrzędne)

Obowiązek stosowania

•

Bezwzględnie obowiązujące

•

Pozostawione do wyboru

jednostki

Sposób unormowania

•

Skodyfikowane w prawie

rachunkowości

•

Zwyczajowe

Nadrzędna koncepcja

Koncepcja wiernego i

rzetelnego obrazu
(true and fair view)

Wierne, zgodne z prawdą

odzwierciedlenie
rzeczywistości gospodarczej,
uczciwa prezentacja sytuacji
majątkowej i finansowej,

dokonań i zmian w sytuacji
finansowej jednostki

Rzetelne i jasne ujęcie oraz prezentacja

obrazu sytuacji przedsiębiorstwa jest

kanonem i celem rachunkowosci.

Zasady fundamentalne

Przestrzeganie tych zasad zapewnia realizacje

głównego celu rachunkowosci.

Zasada

Charakterystyka

Memoriałowa

Efekty transakcji i zdarzeń

gospodarczych są ujmowane

w rachunkowości w momencie

ich wystąpienia, niezależnie

od przepływu środków

pieniężnych

Kontynuacji działania

założenie, że jednostka

będzie kontynuowała w

dającej się przewidzieć

działalność w nie

zmniejszonym istotnie

zakresie

Zasady nadrzędne (wybrane)

Zasada

Charakterystyka

współmierności

ujęcie w wyniku finansowym danego okresu

tych wszystkich kosztów, które przyczyniły się

do powstania przychodów tego okresu

ostrożności

dokonywanie realnej wyceny aktywów oraz

pełne uwzględnianie zobowiązań; uznawanie

przychodów za zrealizowane wówczas, jeśli

jest to pewne a kosztów z chwilą poniesienia

ciągłości

dokonywanie w kolejnych latach jednakowego

grupowania operacji gospodarczych, wyceny

aktywów i pasywów, ustalania wyniku

finansowego i sporządzania sprawozdań

finansowych, by za kolejne lata informacje z

nich wynikające były porównywalne

Zasady rachunkowości nadrzędne (podstawowe)



zasadę kontynuacji (ciągłości) działania

(art. 5

ust.2) ,



zasadę memoriałową

(art. 6 ust. 1) :



zasadę kasową



zasadę współmierności przychodów i

kosztów ich uzyskania (art. 6 ust. 2) ;



zasadę ciągłości (art. 5 ust. 1), (art. 8 ust. 2)



zasadę ostrożnej wyceny (art. 7 ust.1i2) ,



zasadę przewagi treści nad formą (art. 4 ust



zasadę istotności (art. 4 ust 4) , (art. 8 ust. 1)



zasadę prawdziwego i rzetelnego obrazu (art.

4 ust 1i2)



Zasada kompensaty

(art. 7 ust. 3)

Zasady rachunkowości- uniwersalne

Zasady uniwersalne to takie reguły, które

są powszechnie stosowane w

rachunkowości we wszystkich krajach

bez względu na ich ustrój polityczny czy

system gospodarczy np.:



Zasada podwójnego zapisu każdej

operacji gospodarczej



Zasada periodyzacji czyli okresowych

sprawozdań finansowych (oznacza ona

ujmowanie działalności jednostek w

wyznaczonych jednostkach czasu, np.

rok obrotowy

czy

okres sprawozdawczy

)

Zasady rachunkowości

szczegółowe (podrzędne)



zasadę porównywalności

sprawozdań,



zasadę terminowości i aktualności,



zasadę wiarygodności,



zasadę dokumentacji,



zasadę kompletności,



zasadę jasności (zrozumiałości lub

przejrzystości),



zasadę wyceny majątku w oparciu

o "koszt historyczny".

Zasada

ostrożności



dokonywanie realnej wyceny aktywów
oraz pełne uwzględnianie zobowiązań;
uznawanie przychodów za
zrealizowane wówczas, jeśli jest to
pewne a kosztów z chwilą poniesienia
(aktywa i przychody nie mogą być
zawyżone, a zobowiązania i koszty
zaniżone)

Document Outline