Zarządzanie

Zarządzanie

ryzykiem projektu

ryzykiem projektu

Pojęcie projektu

Pojęcie projektu

Projekt

Projekt

to:

to:



zorganizowane ciągi działań ludzkich,

zorganizowane ciągi działań ludzkich,



zmierzające do osiągnięcia założonego

zmierzające do osiągnięcia założonego

wyniku,

wyniku,



zawarte w skończonym przedziale czasu

zawarte w skończonym przedziale czasu

z wyróżnionym początkiem i końcem,

z wyróżnionym początkiem i końcem,



realizowane najczęściej zespołowo,

realizowane najczęściej zespołowo,



z wykorzystaniem skończonej ilości

z wykorzystaniem skończonej ilości

zasobów.

zasobów.

W

zarządzaniu

projekty

to

W

zarządzaniu

projekty

to

przedsięwzięcia:

przedsięwzięcia:



jednorazowe,

jednorazowe,



niepowtarzalne,

niepowtarzalne,



złożone.

złożone.

Ryzyko

Ryzyko

Ryzyko jest to prawdopodobieństwo

Ryzyko jest to prawdopodobieństwo

(możliwość), że wystąpi zdarzenie

(możliwość), że wystąpi zdarzenie

lub

zdarzenia,

które

będą

lub

zdarzenia,

które

będą

niekorzystnie

wpływać

na

niekorzystnie

wpływać

na

osiągnięcie jednego lub wielu celów

osiągnięcie jednego lub wielu celów

projektu.

projektu.

Ryzyko

Ryzyko

Ryzyko

Ryzyko

to również pojęcie używane w

to również pojęcie używane w

zarządzaniu projektami, oznacza ono

zarządzaniu projektami, oznacza ono

mniejsze

lub

większe

mniejsze

lub

większe

prawdopodobieństwo

wystąpienia

prawdopodobieństwo

wystąpienia

nieoczekiwanych

okoliczności

nieoczekiwanych

okoliczności

powodujących powstanie opóźnień w

powodujących powstanie opóźnień w

projekcie, braku realizacji pewnego

projekcie, braku realizacji pewnego

zakresu projektu lub wzrost kosztów

zakresu projektu lub wzrost kosztów

związanych z zarządzaniem projektem.

związanych z zarządzaniem projektem.

Komponenty ryzyka

Komponenty ryzyka



niekorzystne zdarzenia – zagrożenia,

niekorzystne zdarzenia – zagrożenia,



czas,

czas,



prawdopodobieństwo wystąpienia

prawdopodobieństwo wystąpienia

zagrożeń,

zagrożeń,



możliwe skutki zagrożeń.

możliwe skutki zagrożeń.

Zagrożenia

Zagrożenia

Zagrożenie – to dowolne zdarzenie,

Zagrożenie – to dowolne zdarzenie,

które przeszkadza lub ogranicza

które przeszkadza lub ogranicza

osiągnięcie

celów

projektu.

W

osiągnięcie

celów

projektu.

W

związku z tym cele muszą zostać

związku z tym cele muszą zostać

poddane rewizji i zmienione w czasie

poddane rewizji i zmienione w czasie

realizacji projektu.

realizacji projektu.

Czas

Czas

Czas – jest to fundamentalny czynnik

Czas – jest to fundamentalny czynnik

ryzyka. Niepewność jest kojarzona z

ryzyka. Niepewność jest kojarzona z

przyszłymi zdarzeniami, nie zaś

przyszłymi zdarzeniami, nie zaś

teraźniejszymi czy przeszłymi.

teraźniejszymi czy przeszłymi.

Prawdopodobieństwo

Prawdopodobieństwo

Prawdopodobieństwo – określa jakie

Prawdopodobieństwo – określa jakie

są możliwości (szanse), że dane

są możliwości (szanse), że dane

zdarzenie wystąpi. Jest to stosunek

zdarzenie wystąpi. Jest to stosunek

liczby szans, że dane zdarzenie

liczby szans, że dane zdarzenie

wystąpi, do liczby wszystkich szans

wystąpi, do liczby wszystkich szans

(wystąpienia

plus

szans

(wystąpienia

plus

szans

niewystąpienia).

niewystąpienia).

Możliwe skutki zagrożeń

Możliwe skutki zagrożeń

Największe straty nie muszą być

Największe straty nie muszą być

stratami finansowymi, jednak najczęściej

stratami finansowymi, jednak najczęściej

straty są rozpatrywane w kategoriach

straty są rozpatrywane w kategoriach

finansowych. Kwota może być później

finansowych. Kwota może być później

pomnożona przez odpowiadające jej

pomnożona przez odpowiadające jej

prawdopodobieństwo,

w

celu

prawdopodobieństwo,

w

celu

ilościowego

wyrażenia

wpływu

ilościowego

wyrażenia

wpływu

określonego zagrożenia lub scenariuszy

określonego zagrożenia lub scenariuszy

zagrożeń.

zagrożeń.

Ryzyko należy ocenić z

Ryzyko należy ocenić z

punktu widzenia

punktu widzenia

prawdopodobieństwa,

prawdopodobieństwa,

rozmiaru i potencjalnych

rozmiaru i potencjalnych

skutków.

skutków.

Kategorie ryzyka

Kategorie ryzyka



Ryzyko, przed którym można się

Ryzyko, przed którym można się

ubezpieczyć i ryzyko biznesowe,

ubezpieczyć i ryzyko biznesowe,



Ryzyko

endemiczne

(ryzyko

Ryzyko

endemiczne

(ryzyko

niezakończenia prac w terminie lub

niezakończenia prac w terminie lub

niezmieszczenia się w budżecie) i

niezmieszczenia się w budżecie) i

ryzyko spowodowane przez własne

ryzyko spowodowane przez własne

decyzje.

decyzje.

Zarządzanie ryzykiem

Zarządzanie ryzykiem

Proces identyfikowania,

Proces identyfikowania,

analizowania i akceptowania

analizowania i akceptowania

różnych

rodzajów

ryzyka

i

różnych

rodzajów

ryzyka

i

niepewności,

które

mogą

niepewności,

które

mogą

oddziaływać na projekt.

oddziaływać na projekt.



Zarządzanie ryzykiem

Zarządzanie ryzykiem

- system metod i

- system metod i

działań zmierzających do obniżenia stopnia

działań zmierzających do obniżenia stopnia

oddziaływania ryzyka na funkcjonowanie

oddziaływania ryzyka na funkcjonowanie

podmiotu gospodarczego i do podejmowania

podmiotu gospodarczego i do podejmowania

w tym celu optymalnych decyzji. Szczegółowe

w tym celu optymalnych decyzji. Szczegółowe

poznanie charakteru i zakresu potencjalnego

poznanie charakteru i zakresu potencjalnego

ryzyka pozwala na wybór w odpowiednim

ryzyka pozwala na wybór w odpowiednim

czasie

czynności

zapobiegawczych

(np.

czasie

czynności

zapobiegawczych

(np.

ubezpieczenie od niektórych rodzajów ryzyka)

ubezpieczenie od niektórych rodzajów ryzyka)

bądź też minimalizujących jego wpływ i

bądź też minimalizujących jego wpływ i

skutki.

skutki.

Plan zarządzania

Plan zarządzania

ryzykiem

ryzykiem

Jego celem jest identyfikacja,

Jego celem jest identyfikacja,

oszacowanie i poradzenie sobie z

oszacowanie i poradzenie sobie z

możliwymi rodzajami ryzyka w celu

możliwymi rodzajami ryzyka w celu

osiągnięcia sukcesu projektu w

osiągnięcia sukcesu projektu w

sensie dotrzymania celów, kosztów,

sensie dotrzymania celów, kosztów,

terminu zakończenia i jakości.

terminu zakończenia i jakości.

Realizacja projektu jest narażona na

Realizacja projektu jest narażona na

różne rodzaje ryzyka. Pomimo, że

różne rodzaje ryzyka. Pomimo, że

menegerowie zaangażują całe swoje

menegerowie zaangażują całe swoje

doświadczenie i wiedzę w celu

doświadczenie i wiedzę w celu

uniknięcia określonych problemów

uniknięcia określonych problemów

projekt może i tak zakończyć się

projekt może i tak zakończyć się

porażką.

porażką.

Czynniki przyczyniające się do

Czynniki przyczyniające się do

ryzyka projektu:

ryzyka projektu:



zakres prac,

zakres prac,



poziom

opanowania

poziom

opanowania

wykorzystywanych

technologii

wykorzystywanych

technologii

przez

użytkowników

i

przez

użytkowników

i

projektantów,

projektantów,



struktura budowanego systemu.

struktura budowanego systemu.

Ryzyko w różnych okresach

Ryzyko w różnych okresach

realizacji projektu

realizacji projektu

Z przedstawionego wyżej wykresu

Z przedstawionego wyżej wykresu

wynikają

następujące

cechy

wynikają

następujące

cechy

ryzyka:

ryzyka:



Ryzyko jest wysokie w początkowej

Ryzyko jest wysokie w początkowej

fazie

projektu.

W

miarę

fazie

projektu.

W

miarę

wykorzystania zdobytych informacji w

wykorzystania zdobytych informacji w

procesach decyzyjnych ryzyko spada.

procesach decyzyjnych ryzyko spada.



W miarę zaangażowania nowych

W miarę zaangażowania nowych

zasobów rosną skutki zagrożeń (faza

zasobów rosną skutki zagrożeń (faza

produkcji wykorzystania).

produkcji wykorzystania).



Kształt

schematu

zależy

od

Kształt

schematu

zależy

od

efektywnego zarządzania ryzykiem.

efektywnego zarządzania ryzykiem.

Plan zarządzania ryzykiem powinien

Plan zarządzania ryzykiem powinien

być

przygotowywany

przez

być

przygotowywany

przez

menedżera projektu tak wcześnie,

menedżera projektu tak wcześnie,

jak jest to możliwe. Powinien on być

jak jest to możliwe. Powinien on być

aktualizowany

w

miarę

jak

aktualizowany

w

miarę

jak

realizowane są prace.

realizowane są prace.

Kroki zarządzania

Kroki zarządzania

ryzykiem

ryzykiem



Identyfikacja zagrożeń,

Identyfikacja zagrożeń,



Analiza skutków zagrożeń,

Analiza skutków zagrożeń,



Ocena ryzyka projektu,

Ocena ryzyka projektu,



Planowanie reakcji,

Planowanie reakcji,



Sterowanie (kontrola) ryzyka.

Sterowanie (kontrola) ryzyka.

Identyfikacja zagrożeń

Identyfikacja zagrożeń

Jest to pierwszy krok zarządzania

Jest to pierwszy krok zarządzania

ryzykiem. Identyfikacji zagrożeń można

ryzykiem. Identyfikacji zagrożeń można

wykonać na wiele sposobów. Jeden z

wykonać na wiele sposobów. Jeden z

nich polega na tym, że menadżer

nich polega na tym, że menadżer

projektu przeprowadza indywidualne i

projektu przeprowadza indywidualne i

nieformalne oszacowanie w momencie,

nieformalne oszacowanie w momencie,

kiedy

obejmuje

swoją

funkcję.

kiedy

obejmuje

swoją

funkcję.

Identyfikację

zagrożeń

można

Identyfikację

zagrożeń

można

zrealizować jako podejście:

zrealizować jako podejście:

-

indywidualne

indywidualne

-

zespołowe.

zespołowe.

Przy poszukiwaniu potencjalnych

Przy poszukiwaniu potencjalnych

zagrożeń można wziąć pod uwagę

zagrożeń można wziąć pod uwagę

klasyfikację źródeł ryzyka i ich podział

klasyfikację źródeł ryzyka i ich podział

na:

na:



zewnętrzne i wewnętrzne,

zewnętrzne i wewnętrzne,



przewidywalne i nieprzewidywalne,

przewidywalne i nieprzewidywalne,



zdarzenia losowe, przed którymi można

zdarzenia losowe, przed którymi można

się ubezpieczyć i pozostałe (biznesowe)

się ubezpieczyć i pozostałe (biznesowe)

– będące skutkiem błędnych decyzji.

– będące skutkiem błędnych decyzji.



endemiczne i spowodowane przez

endemiczne i spowodowane przez

decydentów,

decydentów,



znane i nieznane.

znane i nieznane.

Podział zagrożeń wg Eisnera:

Podział zagrożeń wg Eisnera:



Zagrożenia efektów technicznych,

Zagrożenia efektów technicznych,



Zagrożenia

planów

Zagrożenia

planów

(harmonogramów),

(harmonogramów),



Zagrożenia kosztów,

Zagrożenia kosztów,



Zagrożenia administracyjne.

Zagrożenia administracyjne.

Techniki identyfikacji zagrożeń wg

Techniki identyfikacji zagrożeń wg

Burke:

Burke:



analiza danych historycznych,

analiza danych historycznych,



ustrukturalizowane kwestionariusze,

ustrukturalizowane kwestionariusze,



ustrukturalizowane wywiady,

ustrukturalizowane wywiady,



technika burzy mózgów,

technika burzy mózgów,



ustrukturalizowane listy kontrolne,

ustrukturalizowane listy kontrolne,



karty przepływu procesów,

karty przepływu procesów,



oceny

bazujące

na

wiedzy

i

oceny

bazujące

na

wiedzy

i

doświadczeniu,

doświadczeniu,



analiza systemowa,

analiza systemowa,



analiza scenariuszowa.

analiza scenariuszowa.

Analiza skutków

Analiza skutków

zagrożeń

zagrożeń

W tym etapie bada się jaki jest wpływ

W tym etapie bada się jaki jest wpływ

zagrożeń na projekt. Najczęstszym,

zagrożeń na projekt. Najczęstszym,

ale nie jedynym skutkiem jest wzrost

ale nie jedynym skutkiem jest wzrost

kosztów. Wyróżnia się dwa sposoby

kosztów. Wyróżnia się dwa sposoby

badania skutków zagrożeń, czyli

badania skutków zagrożeń, czyli

skutków powodujących ryzyko:

skutków powodujących ryzyko:



Podejście jakościowe (używa się tu

Podejście jakościowe (używa się tu

określeń: „tak” lub „nie”; „małe”,

określeń: „tak” lub „nie”; „małe”,

„średnie”

lub

„duże”;

„mało”,

„średnie”

lub

„duże”;

„mało”,

„trochę” lub „dużo”)

„trochę” lub „dużo”)



Podejście ilościowe (używa się tu

Podejście ilościowe (używa się tu

takich miar jak: „pieniądze”, „liczba

takich miar jak: „pieniądze”, „liczba

klientów”, czy „procentowy udział w

klientów”, czy „procentowy udział w

rynku”).

rynku”).

Planowanie reakcji

Planowanie reakcji

Taktyki postępowania z ryzykiem:

Taktyki postępowania z ryzykiem:

1.

1.

Przyjęcie ryzyka i jego potencjalnych

Przyjęcie ryzyka i jego potencjalnych

skutków w takiej postaci, jakimi one są.

skutków w takiej postaci, jakimi one są.

2.

2.

Zmniejszenie

lub

całkowite

Zmniejszenie

lub

całkowite

wyeliminowanie

prawdopodobieństwa

wyeliminowanie

prawdopodobieństwa

wystąpienia zdarzeń lub ich skutków.

wystąpienia zdarzeń lub ich skutków.

3.

3.

Przeniesienie

skutków

przez

Przeniesienie

skutków

przez

ubezpieczenie, gwarancje lub włączenie

ubezpieczenie, gwarancje lub włączenie

podwykonawców.

podwykonawców.

4.

4.

Ustalenie planu przyszłych działań i

Ustalenie planu przyszłych działań i

rezerw, które będą wykorzystane, jeśli

rezerw, które będą wykorzystane, jeśli

zdarzenie wywołujące ryzyko wystąpi.

zdarzenie wywołujące ryzyko wystąpi.

Proces tworzenia planu

Proces tworzenia planu

postępowania z zagrożeniami może

postępowania z zagrożeniami może

się

składać

z

następujących

się

składać

z

następujących

kroków:

kroków:

1.

1.

Należy zestawić informacje na

Należy zestawić informacje na

temat zdarzeń wywołujących ryzyko

temat zdarzeń wywołujących ryzyko

i ich skutków.

i ich skutków.

2.

2.

Należy określić prawdopodobieństwo

Należy określić prawdopodobieństwo

wystąpienia poszczególnych zagrożeń

wystąpienia poszczególnych zagrożeń

i poziom ich skutków, a także określić

i poziom ich skutków, a także określić

kategorie zagrożeń.

kategorie zagrożeń.

3.

3.

We współpracy z ekspertami należy

We współpracy z ekspertami należy

określić możliwość oddziaływania na

określić możliwość oddziaływania na

poszczególne zagrożenia, określając

poszczególne zagrożenia, określając

tym samym taktyki postępowania.

tym samym taktyki postępowania.

4.

4.

Jeżeli jesteśmy zadowoleni z działań

Jeżeli jesteśmy zadowoleni z działań

ograniczających

ryzyko,

należy

je

ograniczających

ryzyko,

należy

je

przetłumaczyć na zadania i dodać te

przetłumaczyć na zadania i dodać te

zadania do planu realizacji projektu.

zadania do planu realizacji projektu.

Identyfikacja zadania musi zawierać

Identyfikacja zadania musi zawierać

następujące elementy:

następujące elementy:

-

Co ma być zrobione,

Co ma być zrobione,

-

Kto ma to zrobić,

Kto ma to zrobić,

-

Jakie są oznaki zakończenia zadania,

Jakie są oznaki zakończenia zadania,

-

Jakie są potrzebne zasoby,

Jakie są potrzebne zasoby,

-

Kiedy zadanie ma być zakończone.

Kiedy zadanie ma być zakończone.

Kontrola zagrożeń

Kontrola zagrożeń

Kontrola ryzyka polega na bieżącym

Kontrola ryzyka polega na bieżącym

śledzeniu

zagrożeń

w

trakcie

śledzeniu

zagrożeń

w

trakcie

realizacji projektu i reagowaniu

realizacji projektu i reagowaniu

zgodnie

z

planem

w

miarę

zgodnie

z

planem

w

miarę

pojawiania się zagrożeń.

pojawiania się zagrożeń.

W trakcie procesu kontroli należy

W trakcie procesu kontroli należy

pamiętać o następujących zasadach:

pamiętać o następujących zasadach:



ryzyko jest zmienne,

ryzyko jest zmienne,



do zarządzania ryzykiem można

do zarządzania ryzykiem można

wykorzystać

jednocześnie

wiele

wykorzystać

jednocześnie

wiele

taktyk,

taktyk,



nie

należy

zrezygnować

z

nie

należy

zrezygnować

z

zarządzania

ryzykiem

na

rzecz

zarządzania

ryzykiem

na

rzecz

akceptowania ogólnej niepewności i

akceptowania ogólnej niepewności i

nieprzewidzianych wypadków,

nieprzewidzianych wypadków,



ryzyko jest dynamiczne – w trakcie

ryzyko jest dynamiczne – w trakcie

realizacji projektu będą następowały

realizacji projektu będą następowały

zmiany

zarówno

zmiany

zarówno

prawdopodobieństwa, jak i skutków

prawdopodobieństwa, jak i skutków

ryzyka.

ryzyka.

Dziękujemy za uwagę!!!

Dziękujemy za uwagę!!!