SWOBODA PRZEPŁYWU
KAPITAŁU
SWOBODA PRZEPŁYWU
KAPITAŁU
ZAKRES SPK
•
płatności i transgraniczne transfery
pieniędzy
•
inne transakcje
(np. inwestycje w nieruchomości)
•
systemy płatnicze
PODSTAWY PRAWNE
•
Traktat o EWG
•
Pierwsza i Druga Dyrektywa Kapitałowa (1960 i
1962) – 4 kategorie przepływów kapitałowych A-
D
•
Dyrektywy z 1986r. i z 1988r. – pełna
liberalizacja przepływów kapitałowych i płatności
•
Art. 63 - 66 TFUE !!! - zakazuje wszelkich
ograniczeń przepływu kapitału pomiędzy
Państwami Członkowskimi, ale także
pomiędzy Państwami Członkowskimi, a
innymi państwami.
ORZECZNICTWO ETS
•
Definicja podstawowych pojęć prawnych, relacje
pomiędzy SPK a innymi swobodami,
konsekwencje
•
Sprawy: Luisi i Carbone, Casati, Thompson
ORZECZNICTWO CD.
Orzecznictwo wskazuje, jakie środki uznaje
się za ograniczające przepływ kapitału np.
•
krajowy zakaz ustanowienia hipoteki w
walucie obcej,
•
dyskryminacyjne ograniczenia w nabywaniu i
zbywaniu nieruchomości,
•
środki podjęte przez Państwo Członkowskie w
celu zniechęcenia jego obywateli do
zaciągania pożyczek lub inwestowania w
innym Państwie Członkowskim.
KAPITAŁ A PŁATNOŚCI
Rozróżnienie:
•
Rzeczywisty przepływ kapitału
•
Płatności bieżące – odrębne reżimy prawne!
PRZEPŁYW KAPITAŁU
•
Jednostronne przeniesienie wartości majątkowych
do innego państwa członkowskiego, które
pozbawione jest charakterystycznej dla płatności
wzajemności za towar czy usługę względnie
akcesoryjności ze stosunkiem pracy bądź
prowadzeniem przedsiębiorstwa
•
Brak charakteru WZAJEMNOŚCI!
PRZEPŁYW KAPITAŁU C.D.
•
Cel: realizacja samoistnej komercyjnej inwestycji
poza granicami państwa, ewentualne korzystanie
z jej efektów
„NOMENKLATURA DO
PRZEPŁYWU KAPITAŁU”
•
Inwestycje bezpośrednie – zakładanie i nabywanie
przedsiębiorstw oraz oddziałów, udział w nich,
długoterminowe pożyczki lub reinwestycje zysków
mające na celu utrzymanie związków ekonomicznych;
•
Zakup i sprzedaż nieruchomości przez cudzoziemców w
państwie i przez obywateli za granicą;
•
Zakup i sprzedaż oraz transakcje z udziałem papierów
wartościowych – akcji, obligacji, obrót jednostkami
funduszy inwestycyjnych oraz innymi instrumentami
finansowymi, łącznie z dopuszczenie na zagraniczny
rynek krajowy papierów wartościowych
„NOMENKLATURA DO
PRZEPŁYWU KAPITAŁU”C.D.
•
Pożyczki i kredyty również połączone
z transakcjami handlowymi lub
usługami z udziałem obywateli UE
•
Połączenia, gwarancje i prawa
zastawu
•
Transfery w związku z realizacją
kontraktów ubezpieczeniowych
•
Przepływy kapitału o charakterze o
charakterze osobistym (darowizny,
spadki, transfery imigrantów)
„NOMENKLATURA DO PRZEPŁYWU
KAPITAŁU”C.D.
•
Fizyczny wwóz i wywóz aktywów majątkowych-
papierów wartościowych i środków płatniczych
•
Tzw. Pozostały przepływ kapitału (pobieranie
podatków, odszkodowania, honoraria i inne
należności regulowane prawem własności
intelektualnej)
Za sprawą tak szerokiego ujęcia przepływu kapitału
aktualnie każda osoba fizyczna i prawna może
realizować wszystkie transakcje kapitałowe, wraz z
krótkoterminowymi a także korzystać bez
ograniczeń, głównie dewizowych bądź związanych z
prowadzeniem kont, systemu finansowego w innych
państwach członkowskich. Pozwala to głównie na
swobodne inwestycje, lokowanie środków
finansowych w instytucjach finansowych lub
zaciąganie kredytów. Prawo wspólnotowe daje
możliwość negowania zarówno barier np. w
nabywaniu akcji w krajowych spółkach poprzez
podmioty z innych państw członkowskich, jak i
ograniczenia, które podczas inwestycji za granicą
natrafiają w świetle prawa krajowego danego
państwa, jego własne spółki.
DOPUSZCZALNE OGRANICZENIA
TRAKTATOWE
•
art. 65 TFUE pozostawia państwom niewielki
margines w tym względzie
•
Kontrola sądowa = bezpośrednia skuteczność
przepisów traktatowych
•
Przepisy podatkowe, ustalanie procedur
zgłaszania przepływu kapitału, porządek i
bezpieczeństwo publiczne.
•
KONTROLA zamiast ograniczeń
•
Niemalże całkowita liberalizacja SPK
GWARANCJE OCHRONY
•
art. 65 – wyklucza protekcjonizm i realizację
partykularnych celów polityki gospodarczej
•
Podjęcie konkretnych środków jest możliwe tylko
przy braku odpowiednich norm prawa
wspólnotowego
•
Sprawy: Aldo Bordessa, Svensson
STOSUNKI Z PAŃSTWAMI TRZECIMI
•
Państwa członkowskie mogą powoływać się na
przesłanki z art. 65 TFUE
•
Sprawa Sanz de Lera
(postępowanie karne wszczęte
przez władze hiszpańskie przeciwko osobom próbującym
wywieźć z Hiszpanii do Turcji i Szwajcarii kwoty, które
przekraczały dopuszczalne limity. Trybunał zadecydował, ze
wymaganie owych pozwoleń jest sprzeczne z prawem
wspólnotowym i nie uznał argumentu władz hiszpańskich
tłumaczących konieczność ich stosowania względami
porządku publicznego, wskazując na naruszenie zasady
proporcjonalności. Nie wykluczył z kolei uzależnienia
wywozu od samego uprzedniego zgłoszenia, które
zwłaszcza w niektórych przypadkach jest niezbędne celem
zagwarantowania właściwego nadzoru i sprawnego
zapobiegania choćby przestępczości zorganizowanej,
terroryzmowi, handlowi narkotykami etc. – jednocześnie
bez naruszenia swobód zagwarantowanych Traktatem)
STOSUNKI Z PAŃSTWAMI TRZECIMI
C.D.
•
Sposobność wyłączeń przepływu kapitału (art.
63 TFUE Rada może przyjąć na czas 6 mies.
środki ochronne, mają one za zadanie ochronę
przed zagrożeniem unii gospodarczej i
walutowej)
•
Sankcje np. zerwanie lub ograniczenie
stosunków gospodarczych z jednym albo
kilkoma państwami trzecimi
•
Rozporządzenie o ograniczeniach służących
zwalczaniu terroryzmu – wprowadza zakaz
udostępniania zasobów finansowych, łącznie z
gwarancjami oraz pożyczkami, podmiotom
figurującym na liście sporządzonej przez Radę,
a dla należących do nich środków obowiązek
zamrożenia.
OBRÓT NIERUCHOMOŚCIAMI
•
Prawo obywateli UE
•
CEL !
Sprawy: KE v. Grecja, KE v. Włochy
•
Dotyczy nieruchomości traktowanych jako
samoistne dobro inwestycyjne oraz
nabywanie tzw. drugich domów i posiadłości
letnich
•
Formy utrudniania obrotu nieruchomościami
(sprawa Konle v. Austria)
ROZLICZENIA TRANSGRANICZNE
•
Przelewy – Dyrektywa 97/5 dotycząca przelewów
transgranicznych wprowadza obowiązek zorganizowania przez
instytucje kredytowe, szybkiego, pewnego oraz niedrogiego
przelewu, który cechuje się przejrzystością, chroni od
podwójnych opłat a także zapewnia odszkodowania za jego
naruszenie. Regulacja jednorazowych przelewów
nieprzekraczających 50 000 euro.
•
Płatności w euro – Rozporządzenie 2560/2001 dotyczące
płatności transgranicznych w euro. Celem jest zapewnienie,
aby strefa euro była traktowana jako sfera płatności krajowych.
Od 2006 roku do wysokości 50 000€ opłaty za płatności
transgraniczne w euro nie powinny przekraczać opłat za
wewnątrzkrajowe płatności w tej walucie. Rozporządzenie
stwarza obowiązek informowania klienta na piśmie o opłatach
za płatności transgraniczne.
PRANIE BRUDNYCH PIENIĘDZY I
FINANSOWANIE TERRORYZMU
•
Przepisy dyrektywy 91/308 o ochronie systemu
finansowego przed wykorzystaniem do prania
brudnych pieniędzy
Cel:
•
Zwiększenie skuteczności działań władz w walce
ze zorganizowaną przestępczością oraz ochrona
stabilności i wiarygodności systemu bankowego.
CD.
•
Wpływ rozwiązań międzynarodowych
•
Państwa członkowskie muszą uznać proceder
prania pieniędzy za przestępstwo, zakazać go,
ewentualnie ukarać.
•
Instytucje finansowe – system zabezpieczeń
(każda transakcja pow. 15 tys.€)
C.D
•
Działania zawarte w Dyrektywie:
- zamianę lub przeniesienie mienia, o której podmiot dokonujący
tego wie, iż pochodzi ono z działalności o charakterze
przestępczym (bądź jest następstwem uczestnictwa w tego typu
aktywności), które mają na celu zatajenie jego nielegalnego
pochodzenia lub udzielenie pomocy osobie biorącej udział w
działaniach takiego typu, mających na celu uniknięcie skutków
prawnych jej postępowania;
- ukrycie (zatajenie, zamaskowanie) prawdziwego charakteru,
źródła, miejsca przechowywania, przemieszczania oraz cesji
praw związanych z mieniem albo jego własnością, o której
wiadomo, że jest efektem działalności przestępczej;
- nabycie, posiadanie albo korzystanie z mienia, o którym w
momencie jego otrzymania było wiadomo, iż pochodzi z
działalności przestępczym (bądź jest następstwem uczestnictwa
w tego typu aktywności);
- udział, współsprawstwo, usiłowanie, pomocnictwo,
podżeganie, ułatwianie i doradzanie w działaniach
wymienionych powyżej
C.D.
Poprzez mienie w dyrektywie rozumiano wszelkiego
rodzaju aktywa materialne bądź niematerialne, ruchome
albo nieruchome a także dokumenty prawne lub
instrumenty uprawniające do korzystania z tego majątku
albo odsetki od aktywów. Starając się w równym stopniu
przeciwdziałać przeznaczeniu pieniędzy pochodzących z
legalnych bądź nielegalnych źródeł na cele
terrorystyczne wprowadzono definicję „finansowania
terroryzmu”. Oznacz ono bezpośrednie lub pośrednie
dostarczenie lub gromadzenie funduszy wszelkimi
sposobami z zamiarem ich użycia lub gromadzenie
funduszy wszelkimi sposobami, z zamiarem ich użycia
lub ze świadomością, że mają zostać użyte, w całości lub
w części w celu popełnienia któregokolwiek z
przestępstw określonych w art. 1-4 decyzji ramowej Rady
2002/475/WSiSW w sprawie zwalczania terroryzmu.
ZAKRES
Podmioty objęte obowiązkiem zwalczania prania pieniędzy i
finansowania terroryzmu:
•
Instytucje finansowe i kredytowe;
•
Audytorzy, zewnętrzni księgowi i doradcy podatkowi;
•
Notariusze oraz prawnicy wykonujący wolne zawody, kiedy
uczestniczą w imieniu i na rzecz swojego klienta, w
transakcjach finansowych albo dotyczących nieruchomości
względnie świadczą klientowi pomoc w planowaniu lub
realizowaniu transakcji dotyczących kupna i sprzedaży
nieruchomości bądź podmiotów gospodarczych; zarządzania
pieniędzmi, papierami wartościowymi albo innymi aktywami;
otwierania lub zarządzania kontami bankowymi, rachunkami
oszczędnościowymi lub rachunkami papierów wartościowych;
organizacji wkładu niezbędnego do tworzenia lub prowadzenia
działalności spółek lub zarządzania nimi; tworzenia lub
działalności turystów, spółek lub podobnych struktur bądź
zarządzania nimi;
•
Podmiotów świadczących usługi dla turystów lub
przedsiębiorstw, nieobjętych powyżej określonym
zakresem – jak np. działanie albo organizowanie dla innej
osoby możliwości działania w charakterze prezesa spółki
kapitałowej czy też wspólnika spółki osobowej oraz
zapewnienie siedziby i adresu działalności;
•
Pośredników w obrocie nieruchomościami;
•
Innych osób fizycznych albo prawnych handlujących
towarami, kiedy płatności są dokonywane w gotówce
powyżej 15 000€;
•
Kasyn ( w przypadku kasyn wszyscy klienci nabywający
lub wymieniający żetony do gry o wartości co najmniej 2
000€ powinni być identyfikowani, a ich tożsamość
weryfikowana. Kasyna, które podlegają nadzorowi
państwa powinny dokonywać owych czynności wraz z
rejestracją od razu przy wejściu lub przed wejściem do
kasyna, niezależnie od wartości zakupionych żetonów.
POLSKA A SPK
Polska w pełni akceptuje i wdraża acquis
communautaire w obszarze „Swobodny przepływ
kapitału”, z wyjątkiem części dotyczącej
nabywania nieruchomości w kraju oraz w
odniesieniu do możliwości dokonywania inwestycji
w sektorze transportu lotniczego.
OKRESY PRZEJŚCIOWE
Polska uzyskała dwa okresy przejściowe, w
trakcie których będzie mogła utrzymać przepisy
dotyczące nabywania nieruchomości:
•
okres pięcioletni dla nabywania tzw. "drugich
domów" przez cudzoziemców,
•
okres dwunastoletni dla nabywania
nieruchomości rolnych lub leśnych.