background image

 

 

AKCJE

jako 

kierunek 

inwestowan

ia

Prof. dr hab. Irena Jędrzejczyk

Zakład Prawa i Finansów

Wydział Nauk Ekonomicznych 

SGGW Warszawa

WYKŁAD 5.12.2009

background image

 

 

Terminowi „akcja”, używanemu czy to w przepisach, czy to w 

doktrynie, przypisywane są różne znaczenia. Zwykle wyróżnia się trzy 
znaczenia tego terminu i – w konsekwencji – pojęcia akcji. Zatem 
„akcja” oznacza:

1.  część  kapitału  zakładowego  spółki,  ściślej  ułamek  kapitału, 
wynikający  z  podziału  wysokości  spółki  przez  ilość  wyemitowanych 
przez spółkę akcji

2. ogół praw (niekiedy także obowiązków) akcjonariusza w stosunku do 
spółki, przy czym oznacza no jednocześnie uczestnictwo akcjonariusza 
w spółce 

3.  papier  wartościowy,  czyli  dokument  wystawiony  przez  spółkę, 
ucieleśniający prawo podmiotowe akcjonariusza

Znaczenie terminu „akcja” 

background image

 

 

W  języku  potocznym,  a  także  w  doktrynie,  terminu 

„akcja” używa się dla określenia papieru wartościowego. 

 

Miedzy  trzema  znaczeniami  terminu  „akcja”  zachodzą 

istotne związki wyrażające się m.in. 

- w określeniu chwili powstawania prawa podmiotowego, 

- chwili powstania papieru wartościowego, 

-  uregulowaniu  zagadnienia  możliwości  rozporządzania  prawem 
czy jego unicestwienia. 

Pojęcia  te  bywają  zatem  ze  sobą  utożsamiane  i 

niejednokrotnie  terminu  „akcja”  używa  się  więcej  niż  w  jednym 
znaczeniu.

background image

 

 

                Jedną  z  podstawowych  cech  papierów  wartościowych  jest 
związana  z  nimi  zasada  legitymacji  formalnej.  Przez  legitymację 
formalną  rozumie  się  zwykle  ustawowo  określony  sposób 
wykazywania  posługującego  danemu  podmiotowi  uprawnienia. 
Opiera  się  ona  na  domniemaniu,  że  posiadać  dokumentu  jest 
uprawniony 

materialnie, 

czyli 

jest 

podmiotem 

prawa 

inkorporowanego w dokumencie i może nimi rozporządzać.

W  ramach  klasyfikacji  papierów  wartościowych  ze  względu 

na funkcje prawne, akcje zaliczane są do papierów inkorporujących 
tzw. prawa udziałowe. Można zatem określić także w ten sposób, że 
akcja jest prawem podmiotowym, w skład którego wchodzi „wiązka” 
różnych uprawnień. 

Akcja jako papier wartościowy

background image

 

 

Akcja  jest  tzw.  deklaratywnym  papierem  wartościowym,  gdyż 

dla  powstania  prawa  podmiotowego  akcjonariusza  –  a  także 
wykonywania  niektórych  przynajmniej  praw  udziałowych  –  nie  jest 
niezbędne ani wystawienie, ani wydanie dokumentu akcyjnego. Innymi 
słowy,  dokument  akcyjny  może  być  wydany  określonej  osobie,  dlatego 
że jest ona już uprawniona z prawa podmiotowego, które ucieleśnione 
zostanie w dokumencie jest już akcjonariuszem).

 

Akcja  jako  papier  wartościowy  powstaje  nie  z  chwilą 

sporządzenia przez spółkę dokumentu, tylko z chwilą wydania jej – na 
podstawie  umowy  –  do  rąk  akcjonariusza.  Do  powstania  papieru 
wartościowego  konieczne  jest  wystąpienie  zdarzenia  powodującego 
powstanie akcji – prawa podmiotowego, inkorporowanie tego prawa w 
dokumencie oraz wydanie tego dokumentu do rak akcjonariusza.

background image

 

 

Prawo  polskie  kształtuje  akcje  przede  wszystkim  przez 

przepisy 
KSH – Kodeks Spółek Handlowych dotyczące spółki akcyjnej, a także 
spółki komandytowo-akcyjnej, bo i ta może emitować akcje. 

Doniosłe  znaczenie  maja  również  przepisy  zawarte  w 

PrPapW  –  Prawa  o  publicznym  obrocie  papierami  wartościowymi, 
regulujące  obrót  pierwotny  i  wtórny  papierami  wartościowymi 
emitowanymi  w  serii,  w  tym  akcjami,  przez  co  rozumie  się 
proponowanie  nabycia  lub  nabywania  tych  papierów,  przy 
wykorzystaniu środków masowego przekazu albo w inny sposób. 

W obrocie regulowanym przepisami PrPapW akcje występują 

w postaci „zdematerializowanej”, nie są zatem ucieleśnione w 
dokumentach. 

Reżim prawny akcji jako papier wartościowych

background image

 

 

Forma dokumentu akcji

Przepisy  KSH  nie  regulują  formy,  w  jakiej  powinien  być 

sporządzany  dokument  akcji.  Kwestia  ta  pozostawiona  zatem  została 
uznaniu spółki emitującej akcje. W normalnym toku rzeczy, decyzje co 
do formy dokumentu akcji podejmuje zarząd, chyba że statut zawiera 
w  tym  względzie  odmienne  rozwiązania,  czy  to  przyznając  w  tym 
zakresie  kompetencję  innemu  organowi,  czy  to  wprost  określając 
formę dokumentu. 

Dokument akcji. Forma i treść. 

background image

 

 

„dematerializowa

ne”

„zdematerializowane”

formy akcji

              w  formie  tradycyjnych 
dokumentów
 

wystawionych 

dowolnej 

formie 

– 

występuje 

konieczność 

umieszczenia 

na 

dokumencie 

oryginalnej 

pieczęci 

spółki 

oraz 

podpisów 

członków 

zarządu, 

brak 

któregoś 

tych 

elementów  na 

dokumencie  akcji 

powoduje jego nieważność

        Papierowy dokument akcji zwany 
jest 

popularnie 

„płaszczem”. 

Dokument  ten  może  być  sporządzany 
na  dowolnym  nośniku  i  dowolna 
techniką.  Do  dokumentu  akcji  mogą 
być  dołączone  kupony  dywidendowe 
(na  podstawie  których  wypłacane  są 
dywidendy), 

także 

talon 

umożliwiający wymianę dokumentu na 
nowy 

przypadku 

wyczerpania 

kuponów dywidendowych. 

-                  czyli  nie  przybierające 
postaci dokumentu
 

Akcje  te  nie  maja  formy 

dokumentu  i  wyrażają  się  w  formie 
zapisu 

pamięci 

centralnego 

komputera 

Krajowego 

Depozytu 

Papierów  Wartościowych,  a  także  na 
rachunkach  papierów  wartościowych, 
prowadzanych  dla  uprawnionych  z  tych 
akcji. 

„Dematerializacja” 

akcji 

nie 

pozbawia 

jej 

statusu 

papieru 

wartościowego. 

background image

 

 

Wymagalna  treść  dokumentu  akcji  określa  przepis  art.  328  §  1 

KSH.  Jednak  treść  dokumentu  akcji  powinna  być  nieco  bogatsza  niż 
wymagania w art. 339 KH. Tak więc dokument akcji powinien zawierać 
następujące elementy i dane:

Treść dokumentu akcji.

•nazwa dokumentu („akcja”)
•    firma, siedziba oraz adres spółki 
•   oznaczenie sądu rejestrowego i 
numeru, pod którym spółka     wpisana 
jest do rejestru sądowego

•   data zarejestrowania spółki
•   data „wystawienia akcji” 
(wystawienia dokumentu akcji, a nie 
data emisji akcji)

•    wartość nominalna, seria i numer, 
rodzaj danej akcji i uprawnienia 
szczególne z akcji,   postanowienia 
statutu o związanych z akcją 
obowiązkach wobec spółki

•   wysokość „wpłaty” w przypadku akcji 
imiennych, co odnosi się także do akcji 
wydanych w zamian za wkłady 
niepieniężne 

•   ograniczenia co do każdej postaci 
„rozporządzania akcją” 

Dokument akcji nie zawierający danych, o których mowa w art. 

328  §  1  pkt  1,  2  i  4  KSH,  albo  też  zawierający  dane  niezgodne  z 
rzeczywistością, względnie nie opatrzony pieczęcią spółki lub podpisami 
zarządu jest nieważny.

 

background image

 

 

Wartość akcji

Wartość nominalna : 

  wartość  tę  wyraża  się  zawsze  w  złotych  (niezależnie  od  tego, 
jakiego  rodzaju  wkłady  wnoszone  są  przez  akcjonariuszy  na 
pokrycie akcji) 

 nie może być ona mniejsza niż 1zł

  wszystkie  akcje  emitowane  przez  dana  spółkę  muszą  posiadać 
jednakową  wartość  nominalną  (wartość  ta  może  ulegać 
podwyższeniu względnie obniżeniu, ale nie zawsze z zachowaniem 
wymogów  odnoszących  się,  odpowiednio,  do  podwyższenia  albo 
obniżenia kapitału zakładowego) 

nominalna

emisyjna

rynkowa

background image

 

 

Wartość emisyjna :

 jest to należna spółce „cena”, za którą akcje są obejmowane przez 
akcjonariuszy w ramach tzw. obrotu pierwotnego

  z  reguły  wartość  nominalna  akcji  =  cena  emisyjna  akcji  (w 
przypadku pierwszej emisji akcji)

  natomiast  w  przypadku  następnych  emisji  akcji  (podwyższenia 
kapitału  przez  spółkę  już  działającą  na  rynku)  cena  emisyjna  > 
wartości  nominalnej  akcji,  gdyż  wartość  spółki,  przypadająca  na 
jedną akcję, przewyższa z reguły wartość nominalną akcji

Wartość rynkowa:

 cena, za jaka akcję można zbyć w tzw. obrocie wtórnym 

 cena, po której można sprzedać akcje na giełdzie 

 zależy od korzyści, jaką akcja przynosi posiadaczowi, głównie od 
dywidendy

 kształtuje się na giełdzie, a jej cena giełdowa nazywa się kursem

background image

 

 

 koszt uplasowania emitowanych akcji w publicznym obrocie 
  koszt  związane  z  publiczną  emisją  akcji  są  rekompensowane 
poprzez:

•  bezpłatną  reklamę  w  mediach,  które  przedstawiają  spółki 
dopuszczone 
do publicznego obrotu,

• łatwość pozyskania nowych inwestorów,
•  uzyskanie  statusu  „bezpiecznej”  spółki  po  badaniu  kondycji 
finansowej dokonanej przez Komisję Nadzoru Finansowego

Koszty związane z emisja akcji.

background image

 

 

Zalety emisji akcji:

  długoterminowy  charakter  kapitału  (brak  określonego  terminu 
wymagalności) 
 korzyści z kontroli nad spółką:

•  kontrola  nad  decyzjami  strategicznymi,  dotyczącymi 
kierunków przyszłego rozwoju spółki,

• kontrola decyzji związanych z polityką dywidendy (decyzje 
te w pośredni sposób oddziałują na koszt kapitału własnego 
spółki

Wady emisji akcji:

 zmniejszenie wpływu dotychczasowych właścicieli na spółkę.
 zmniejszenie udziału w zyskach dotychczasowych właścicieli.
 najwyższy koszt kapitału spośród wszystkich składników struktury 
finansow. przedsiębiorstwa.
 stosunkowo długi czas oczekiwania na środki z emisji akcji.
 w przypadku publicznej emisji udziałów konieczność sporządzenia 
prospektu emisyjnego

background image

 

 

Rodzaje akcji

Akcja jako papier wartościowy, a także rozumiana jako prawo 
podmiotowe, może występować w różnych postaciach. Istnieją 
zatem różne rodzaje akcji.

Kodeks spółek handlowych rozróżnia następujące akcje:

 imienne i na okaziciela
 aportowe i gotówkowe
 zwykłe i uprzywilejowane

background image

 

 

Rodzaje akcji

 akcje imienne - akcje z których uprawnienia przysługują osobie 
(fizycznej lub prawnej) wskazanej w dokumencie akcji. Cechą 
charakterystyczną akcji imiennych jest to, że akcje te związane są z 
konkretną osobą wymienioną w dokumencie akcji z imienia i 
nazwiska (w przypadku osób fizycznych) bądź nazwy firmy (w 
przypadku osób prawnych)
 

Dochodzenie praw ucieleśnionych w akcji imiennej wymaga, oprócz 
okazania dokumentu akcji, wykazania przez posiadacza tego 
dokumentu, że jest on osobą wymienioną w jego treści i że 
rzeczywiście jemu przysługuje inkorporowane w dokumencie 
prawo.

 

background image

 

 

Uprawnieni z akcji imiennych wpisywani są do księgi 

akcji imiennych i świadectw tymczasowych(księga akcyjna), 
prowadzonej przez spółkę. Księga akcyjna jest wewnętrznym 
dokumentem spółki, dostępnym tylko dla członków organów 
spółki i akcjonariuszy (uprawnionych zarówno z akcji imiennych 
jak i z akcji na okaziciela). 
Ujawnia się w niej:

 akcjonariuszy posiadających akcje imienne wraz z ich 
adresem 

             (siedzibą) 

 wysokość dokonanych wpłat na akcje 
 wpisy o przeniesieniu akcji na inną osobę wraz z datą 
wpisu 
 ustanowienie na akcji ograniczonego prawa rzeczowego 
(zastawu lub       użytkowania)

Rodzaje akcji

background image

 

 

Rodzaje akcji

 akcje na okaziciela - akcje, z których uprawnionym jest każda 
osoba będąca w posiadaniu dokumentu akcji. 

    W przeciwieństwie do akcji imiennych 

nie są związane z konkretną osobą, a dane osobowe akcjonariusza 
nie są uwidocznione na dokumencie akcji.

Dokument akcji na okaziciela, legitymuje osobę, która jest 

jego posiadaczem. Osoba ta jest legitymowana do wykonywania 
wszystkich praw udziałowych(z wyjątkiem uczestnictwa w walnym 
zgromadzeniu), za okazaniem dokumentu akcji.

Dokumenty akcji na okaziciela nie mogą być wydawane 

przed pełną wpłatą. Spółka na dowód posiadania akcji i 
dokonywanych na nie wpłat wydaje imienne świadectwa 
tymczasowe, które wymagają wpisu do księgi akcyjnej.

 

background image

 

 

Rodzaje akcji

 akcje aportowe - akcje pokryte wkładem niepieniężnym. 
Przedmiotem aportu nie może być prawo niezbywalne lub 
świadczenie pracy albo usług, zasad pokrycia akcji, czasowego 
ograniczenia obrotu oraz odpowiedzialności akcjonariuszy 
wnoszących wkład niepieniężny z tytułu wad.

 

Akcje obejmowane za wkłady niepieniężne powinny być 

pokryte w całości nie później niż przed upływem roku po 
zarejestrowaniu spółki. Jeżeli cena po której obejmowane są akcje 
jest wyższa od wartości nominalnej, cała nadwyżka powinna być 
opłacona przed zarejestrowaniem spółki.

 

background image

 

 

Rodzaje akcji

 akcje gotówkowe - akcje pokryte w formie pieniężnej. 
Wymagają one pokrycia co najmniej w jednej czwartej ich 
wartości nominalnej przed rejestracją spółki albo podwyższenia 
kapitału. 

Jeżeli cena, po jakiej obejmowane są akcje jest wyższa od 
wartości nominalnej, cała nadwyżka powinna być uiszczona 
przed rejestracją.

Wpłaty na akcje dokonywane są bezpośrednio lub za 
pośrednictwem domu maklerskiego, na rachunek spółki 
prowadzony przez bank.

background image

 

 

Rodzaje akcji

 akcje zwykłe - akcje, którym przysługują “standardowe” 
uprawnienia, przewidziane przepisami KSH. Jeżeli statut spółki nie 
przyznaje niektórym akcjom szczególnych uprawnień, to wszystkie 
akcje spółki są akcjami zwykłymi. 

Akcjonariusze, uprawnieni z akcji zwykłych, mają taki zakres praw 
w spółce – jeżeli nie występują w niej akcje uprzywilejowane – jaki 
wynika z proporcji udziału wartości nominalnej ich akcji w kapitale 
zakładowym. 

Akcje zwykłe upoważniają ich posiadacza do  na  w sprawach 
wyboru , kierunków rozwoju  oraz do udziału w wypracowanych 
przez spółkę zyskach proporcjonalnie do liczby posiadanych akcji.

background image

 

 

 akcje uprzywilejowane – są akcjami imiennymi. Akcje, które 
przyznają uprawnionym – z mocy postanowień statutu – szerszy 
zakres uprawnień niż wynikający z modelu kodeksowego, a 
przysługujący akcjom zwykłym. Spółka może wydawać akcje o 
szczególnych uprawnieniach, które powinny być w statucie 
określone.
Wedle przepisów KSH, można wyraźnie wyróżnić dwa rodzaje 
przywilejów, jakie przysługiwać mogą akcjonariuszom:

a) przyznanie szczególnych uprawnień konkretnemu 
akcjonariuszowi, związanych z jego osobą. W tym przypadku 
zbycie akcji nie powoduje przejścia uprawnień osobistych na 
nabywcę. 

b) szczególne korzyści, polegać mogą na uprzywilejowaniu 
akcji. W tym przypadku, szczególne korzyści związane z 
akcją przechodzą na następcę prawnego akcjonariusza. 

Przywileje akcyjne powinny być określone w statucie

Rodzaje akcji

background image

 

 

Rodzaje akcji

 uprzywilejowanie co do dywidendy

Akcji uprzywilejowanej w zakresie dywidendy może przypadać 
dywidenda wyższa niż wyliczona dla akcji zwykłej, ale nie może ona 
przekraczać 150% wysokości dywidendy przysługującej z akcji 
zwykłej.

 uprzywilejowanie co do głosu

Większa liczba głosów na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy. 
Obecnie liczba ta może wynosić 2 głosy za każdą posiadaną akcję.
Uprzywilejowanie takie wygasa w przypadku zamiany akcji 
uprzywilejowanej na akcję na okaziciela.

 uprzywilejowanie co do kwoty likwidacyjnej

Przypis art. 351 par 2 KSH wspomina o uprzywilejowaniu akcji co do 
“podziału majątku w przypadku likwidacji spółki”. Jego istota 
sprowadza się do zagwarantowania akcjonariuszowi – w związku z 
likwidacją spółki – pełnego zwrotu wniesionych przez niego wpłat na 
akcje.

background image

 

 

 akcje „nieme”
 
KSH wprowadził nową, nieznaną wcześniej prawu polskiemu, 
instytucję akcji niemych, czyli pozbawionych prawa głosu. 

To akcje, z których akcjonariuszowi nie przysługuje prawo głosu, w 
zamian za to posiadacz takiej akcji jest uprzywilejowany co do 
wysokości dywidendy (przy czym może to być więcej niż 150% 
dywidendy przypadającej na akcje nieuprzywilejowane) oraz prawa 
pierwszeństwo wypłaty dywidendy.

Akcjom niemym – i tylko takim akcjom – może być przyznany 
dodatkowy przywilej polegający na uprawnienie do poboru 
dywidendy “zaległej”, czyli prawo do wypłaty w całości lub w części 
dywidendy nie wypłaconej w danym roku obrotowym z zysku lat 
następnych. 

Rodzaje akcji

background image

 

 

Rodzaje akcji

 akcja złota

 jest szczególnym rodzajem akcji, uprawniającym akcjonariusza 
posiadającego jedną akcję, do zgłoszenia veta wobec istotnych 
uchwał walnego zgromadzenia. 

 akcje założycielskie 

(imienne świadectwa założycielskie) - mogą być wydawane w celu 
wynagrodzenia usług świadczonych przez założycieli spółki.

 

background image

 

 

Prawa akcjonariuszy

 

     

Akcjonariusz- 

Akcjonariusz- osoba, która jest wpisana do księgi akcyjnej lub 

też posiada akcje na okaziciela, z uwzględnieniem przepisów 
o publicznym obrocie papierami wartościowymi. 

     

     

     

Akcjonariuszem

Akcjonariuszem jest ten, kto legitymuje się aktualnym 

świadectwem depozytowym. Zgodnie z ustawą Prawo 
o publicznym obrocie papierami wartościowymi, prawa 
z papierów wartościowych dopuszczonych do publicznego 
obrotu, powstają z chwilą zapisania papierów po raz pierwszy 
na rachunku papierów wartościowych i przysługują 
właścicielowi tego rachunku.

     

Akcjonariusz

Akcjonariusz jako formalny właściciel majątku spółki nie 

posiada jednak prawa do bezpośredniego dysponowania jej 
majątkiem, tzn. fizycznie nie może sprzedać części majątku 
spółki, a może jedynie zbyć swoje akcje.

background image

 

 

Prawa akcjonariuszy

Prawa akcjonariuszy

Ogół praw przysługujących akcjonariuszom spółki można podzielić na:

 

 

1)

1)

Uprawnienia majątkowe (udziałowe)

Uprawnienia majątkowe (udziałowe)

Prawo do udziału w zysku spółki (prawo do dywidendy) 

          -  Każdy akcjonariusz spółki ma prawo do udziału w jej zysku wykazanym 

w sprawozdaniu finansowym. Przysługiwanie prawa nie jest  równoznaczne 

z otrzymaniem udziału w zyskach. Podstawą jego realizacji jest 

wypracowanie przez spółkę zysku w danym roku obrachunkowym oraz 

przekazanie, przez walne zgromadzenie, części tego zysku do podziału dla 

akcjonariuszy.

          - Organem decyzyjnym w zakresie podjęcia uchwały o przeznaczeniu zysku 

jest walne zgromadzenie akcjonariuszy spółki (WZA). Jeżeli  zgodnie 

z oczekiwaniami akcjonariuszy, WZA zdecyduje się wypłacić zysk 

akcjonariuszom to jego podział następuje w stosunku do liczby posiadanych 

akcji lub w stosunku do dokonanych wpłat na akcje.

               

background image

 

 

Prawa akcjonariuszy

Prawa akcjonariuszy

      

- Zgodnie z Kodeksem Spółek Handlowych zysk nie może zostać 

wypłacony jeśli w poprzednich latach spółka osiągnęła straty i nie 

zostały one jeszcze w całości pokryte. Część zysku spółka musi 

przeznaczyć na kapitał zapasowy (co najmniej 8 % za dany rok, 

dopóki kapitał ten nie osiągnie co najmniej 1/3 kapitału 

zakładowego).

      - Zysk przypadający na jedną akcję nazywany jest 

dywidendą. 

dywidendą. 

      - W spółce publicznej, walne zgromadzenie ustala dzień dywidendy 

oraz termin wypłaty dywidendy. 

       - Dywidenda może zostać wypłacona zaliczkowo, jeżeli spółka 

posiada środki wystarczające na wypłatę.

Prawo do udziału w zysku spółki (prawo do dywidendy)- c.d.

 

background image

 

 

Prawa akcjonariuszy

Prawa akcjonariuszy

Prawo pierwszeństwa w objęciu nowych akcji (prawo poboru) 

       - W przypadku podwyższenia kapitału akcyjnego spółki, dotychczasowi 

akcjonariusze mają prawo pierwszeństwa w objęciu nowych akcji, w stosunku 

do liczby posiadanych akcji (o ile statut lub uchwała o podwyższeniu kapitału 

nie stanowi inaczej). 

       - W interesie spółki WZA, większością 4/5 głosów, może pozbawić 

akcjonariuszy prawa poboru akcji w części lub w całości. Uchwała o wyłączeniu 

prawa pierwszeństwa musi znajdować się w porządku obrad WZA. 

       - Istotną cechą prawa poboru jest możliwość zbycia prawa poboru na giełdzie. 

Jest ono przedmiotem obrotu giełdowego jako osobny papier. Dotychczasowi 

właściciele akcji mogą zatem zrezygnować z objęcia akcji nowej emisji.

background image

 

 

Prawa akcjonariuszy

Prawa akcjonariuszy

Prawo do majątku spółki w przypadku jej likwidacji (prawo 

do kwoty likwidacyjnej) 

       - Kwota likwidacyjna to nadwyżka czystego majątku spółki 

po pokryciu jej zobowiązań. W przypadku rozwiązania spółki, 

podziałowi majątku nie podlega cały majątek spółki, ale tylko 

to co pozostanie po uregulowaniu zobowiązań wobec 

wierzycieli. Jeśli istnieją akcje uprzywilejowane co do majątku 

mają one pierwszeństwo przed akcjami zwykłymi.

background image

 

 

Prawa akcjonariuszy

Prawa akcjonariuszy

2) Uprawnienia organizacyjne (prawa korporacyjne) - ich celem jest 

zapewnienie wpływu akcjonariuszy na działalność spółki oraz stanowienie 
pewnej kontroli nad organami zarządzającymi i kontrolnymi spółki. W przypadku 
większości tych uprawnień nie istnieje obowiązek świadczenia po stronie spółki.

     Prawo do udziału w walnym zgromadzeniu (WZ) 

      - Do uczestnictwa w WZ uprawnieni są posiadacze akcji imiennych i świadectw 

tymczasowych oraz zastawnicy i użytkownicy, którym przysługuje prawo głosu, 
jeżeli zostali wpisani do księgi akcyjnej co najmniej tydzień przed odbyciem 
walnego zgromadzenia. Posiadacze akcji na okaziciela muszą złożyć w spółce 
dokumenty akcji również co najmniej na tydzień przed walnym zgromadzeniem 

       - Akcjonariusze spółek publicznych, aby wziąć udział w WZ, powinni złożyć 

w spółce, imienne świadectwa depozytowe wystawione przez podmiot 
prowadzący rachunek papierów wartościowych zgodnie z przepisami 
o publicznym obrocie papierami wartościowymi .

       

background image

 

 

Prawa akcjonariuszy

Prawa akcjonariuszy

Wraz z prawem udziału w walnym zgromadzeniu akcjonariuszom 

Wraz z prawem udziału w walnym zgromadzeniu akcjonariuszom 

przysługują prawo do:

przysługują prawo do:

• składania wniosków przed i w trakcie walnego zgromadzenia, 
• wydania odpisu wniosków w sprawach objętych porządkiem obrad,  
• umieszczenia określonych spraw na porządku obrad najbliższego 

zgromadzenia, (prawo to przysługuje akcjonariuszom 
reprezentującym co najmniej 1/10 kapitału, chociaż statut może 
przyznać takie uprawnienia także akcjonariuszom reprezentującym 
mniej niż 1/10 kapitału), 

• przeglądania księgi protokołów z walnego zgromadzenia, 
• żądania wydania poświadczonych przez zarząd odpisów uchwał, 
• żądania tajnego głosowania, 
• zaskarżenia uchwał walnego zgromadzenia, 

background image

 

 

Prawa akcjonariuszy

Prawa akcjonariuszy

Prawo do informacji

     Akcjonariusz może wymagać od Zarządu spółki udzielenia mu informacji 

dotyczących spraw objętych porządkiem obrad WZ . Zarząd jest 
zobowiązany udzielić akcjonariuszowi żądanych informacji. Ma prawo 
jednak odmówić udzielenia informacji w przypadku, gdy:

      - mogłoby to wyrządzić szkodę spółce albo spółce z nią powiązanej bądź 

spółce lub spółdzielni zależnej, w szczególności przez ujawnienie tajemnic 
technicznych, handlowych albo organizacyjnych przedsiębiorstwa, 

      - mogłoby narazić członka zarządu na poniesienie odpowiedzialności 

karnej, cywilnoprawnej lub administracyjnej. 

       Jeżeli akcjonariuszowi odmówiono ujawnienia informacji podczas obrad 

walnego zgromadzenia i zgłosił on swój sprzeciw do protokołu, może 
złożyć do sądu rejestrowego wniosek o zobowiązanie zarządu do udzielenia 
informacji.

background image

 

 

Prawa akcjonariuszy

Prawa akcjonariuszy

Prawo do głosu 
       - Prawo do udziału w walnym zgromadzeniu oznacza jednocześnie prawo 

głosu.

       Akcja daje prawo do jednego głosu na WZ. Posiadaczom akcji 

uprzywilejowanych co do głosu mogą być przyznane najwyżej 2 głosy na 
akcję .

      Statut spółki może ograniczyć prawo głosu akcjonariuszowi posiadającemu 

ponad 1/5 ogółu głosów w spółce.

      - Akcjonariusze mogą uczestniczyć w walnym zgromadzeniu oraz wykonywać 

prawo głosu osobiście lub przez przedstawicieli. Pełnomocnictwo powinno być 
udzielone na piśmie pod rygorem nieważności i dołączone do protokołu 
walnego zgromadzenia.

       - Prawo głosu ze świadectwa tymczasowego lub akcji imiennej, na której 

ustanowiono zastaw lub użytkowanie mogą wykonywać zastawnik 
i użytkownik, jeżeli przewiduje to czynność prawna ustanawiająca ograniczone 
prawo rzeczowe oraz gdy w księdze akcyjnej dokonano wzmianki o jego 
ustanowieniu i o upoważnieniu do wykonywania prawa głosu.

      - Jednocześnie prawo głosu z akcji dopuszczonych do publicznego obrotu, na 

których ustanowiono użytkowanie lub zastaw, a które są zapisane na 
rachunkach papierów wartościowych w domu maklerskim lub w banku 
prowadzącym rachunki papierów wartościowych, przysługuje wyłącznie 
akcjonariuszowi, a nie użytkownikowi czy zastawnikowi.

background image

 

 

Prawa akcjonariuszy

Prawa akcjonariuszy

• Prawo do otrzymania od spółki dokumentu akcyjnego. 

       Roszczenie o wydanie dokumentu akcyjnego nabywa 

akcjonariusz w terminie miesiąca od dnia rejestracji spółki. 

Dokument powinien zostać wydany w terminie tygodnia od 

dnia zgłoszenia. Akcjonariusz spółki publicznej ma prawo do 

otrzymania imiennego świadectwa depozytowego 

wystawionego przez podmiot prowadzący rachunek papierów 

wartościowych, zgonie z przepisami o publicznym obrocie 

papierami wartościowymi. 

background image

 

 

Prawa akcjonariuszy

Prawa akcjonariuszy

   Prawo przeglądania księgi akcyjnej
     Każdy akcjonariusz ma prawo wglądu w księgę akcyjną i żądania 

odpisu za zwrotem kosztów jego sporządzenia. 

     Spółka może wydawać akcje o szczególnych uprawnieniach (akcje 

uprzywilejowane), dlatego też niektóre prawa akcjonariuszy 
wynikają z rodzaju posiadanych akcji. Akcje imienne mogą być 
uprzywilejowane:

     - co do głosu (najwyżej 2 głosy na jedną akcję), 
     - co do dywidendy (nie więcej niż o połowę dywidendy przyznanej 

innym akcjonariuszom), 

     - do podziału majątku w przypadku likwidacji. 
      Niektórym indywidualnie oznaczonym akcjonariuszom statut może 

również przyznawać osobiste uprawnienia. Katalog uprawnień, 
które mogą być przyznane osobiście akcjonariuszowi, jest otwarty. 
Istnieje możliwość przyznania innych praw, np. do swobodnego 
zbycia posiadanych przez niego akcji mimo ograniczenia 
nałożonego na pozostałych akcjonariuszy. Uprawnienia związane 
z indywidualnie określonym akcjonariuszem muszą być 
zamieszczone w statucie spółki akcyjnej.

      Prawa akcjonariusza powstają z chwilą rejestracji spółki.

background image

 

 

Obowiązki akcjonariuszy

Obowiązki akcjonariuszy

 

Podstawowym obowiązkiem akcjonariusza spółki jest wniesienie 

pełnego wkładu na akcje 

     - Wpłaty powinny być dokonywane równomiernie na wszystkie akcje, 

bezpośrednio lub za pośrednictwem domu maklerskiego, na 
rachunek spółki prowadzony przez bank w Rzeczpospolitej Polskiej.

     - Termin i wysokości wpłat na akcje określa statut lub walne 

zgromadzenie. 

     - O unieważnieniu akcji z powodu niedokonania wpłat spółka 

zawiadamia akcjonariusza, który nie dokonał wpłaty, oraz jego 
prawnych poprzedników, którzy w ciągu ostatnich pięciu lat byli 
wpisani do księgi akcyjnej. Numery unieważnionych akcji oraz 
świadectw tymczasowych powinny zostać ogłoszone w pismach 
przewidzianych do ogłoszeń spółki. Po ogłoszeniu numerów 
unieważnionych spółka powinna wydać nowe dokumenty akcji lub 
świadectwa tymczasowe pod dawnymi numerami i sprzedać je za 
pośrednictwem notariusza, domu maklerskiego lub banku. Z kwoty 
uzyskanej ze sprzedaży spółka pokrywa koszty ogłoszeń, odsetki, 
odszkodowania zaliczane na zaległą płatność, a pozostałe środki 
zwraca akcjonariuszowi, który spóźnił się z wpłatą. Inne obowiązki 
akcjonariuszy mają w zasadzie charakter wtórny i wynikają 
z podstawowego obowiązku dokonania pełnej wpłaty na akcje. 
Spośród nich można wymienić obowiązek zwrotu wypłaty 
otrzymanej wbrew przepisom prawa albo postanowieniom statutu. 


Document Outline