1. Definicja GPW 2. Rodzaje rynku papierów wartościowych i modele funkcjonowania giełd 3. Historia Warszawskiej GPW 4. Rok Byka

GPW jako miejsce

inwestowania



zgodnie z Ustawą z 22 III 1991 o publicznym

obrocie papierami wartościowymi i

funduszach powierniczych GPW to „… zespół

osób, urządzeń i środków technicznych,

zorganizowany w taki sposób, że przy

kojarzeniu ofert sprzedaży i nabycia papierów

wartościowych wszyscy uczestnicy rynku

mają jednakowy dostęp do informacji

rynkowej w tym samym czasie, przy

zachowaniu jednakowych warunków zbywania

i nabywania praw”

Definicja GPW



wg A. Dorsz i M. Puławskiego „ giełdą papierów

wartościowych są regularne, odbywające się w

określonym czasie i miejscu,

podporządkowane określonym normom i

zasadom, spotkania osób pragnących zawrzeć

umowę kupna-sprzedaży oraz osób

pośredniczących w zawieraniu transakcji,

których przedmiot stanowią zmienne papiery

wartościowe, przy czym ceny owych transakcji

ustalane są na podstawie układu podaży i

popytu, a następnie podawane do wiadomości

publicznej”

Definicja GPW



GPW jest to regularne, odbywające

się w określonym czasie i miejscu,

podporządkowane określonym

normom i zasadom spotykanie osób

zawierających transakcje kupna-

sprzedaży

Rodzaje rynku papierów

wartościowych

Papiery wartościowe są

produktami finansowymi, przeto

podlegają takim samym prawom jak

inne produkty. W szczególności

dokonuje się nimi obrotu na rynku.

Dlatego należy odróżniać dwa

podstawowe rodzaje rynku:

Rodzaje rynku papierów

wartościowych



- rynek pierwotny papierów wartościowych występuje

w momencie sprzedania tego papieru przez emitenta

pierwszemu właścicielowi. Emisja papieru

wartościowego dokonywana jest przy spełnieniu

określonych wymogów prawnych. Rynek pierwotny

przestaje istnieć w momencie sprzedaży tego papieru

pierwszemu posiadaczowi.



- rynek wtórny papierów wartościowych, na którym

pap. wart. często zmieniają swojego właściciela. Na

tym rynku kształtuje się wartość pap. Wart., która

bardzo często różni się od ceny emisyjnej. Przykładem

wtórnego rynku papierów wartościowych jest giełda.

Modele funkcjonowania

giełd



amerykański - gdzie giełda jest instytucją prywatno-

prawną, jest zrzeszeniem kupców, przemysłowców,

pośredników i bankierów. Ma charakter spółki akcyjnej.

Celem działania udziałowców jest nabycie członkostwa

giełdy. Liczba członków jest ograniczona. Członkostwo

na giełdzie jest przedmiotem obrotu giełdowego. Tylko

członkowie giełdy uprawnieni są do zawierania

transakcji. Oczywiście członek giełdy to nie pojedynczy

inwestor (ich liczba jest nieograniczona) , tylko np.

biuro maklerskie uprawnione do składania zleceń. Ich

liczba jest ograniczona, więc tylko udziałowiec ma

prawo do świadczenia usług maklerskich. Ten model

giełdy jest szczególnie popularny w anglosaskim kręgu

kulturowym,

Modele funkcjonowania

giełd



niemiecki – w nim giełda jest instytucją publiczno-

prawną, a jej powstanie uzależnione jest od zgody

właściwego organu administracji państwowej (np.

zgoda Ministra Finansów). Liczba członków giełdy nie

jest ograniczona, a członkostwo w giełdzie nie jest

równoznaczne z prawem do przeprowadzania

transakcji na giełdzie tzn. można być

współwłaścicielem giełdy ale można nie mieć

zezwolenia na prowadzenie działalności maklerskiej.

Oczywiście także w tym modelu indywidualny

inwestor może składać zlecenia, bez ograniczeń

poprzez biura maklerskie. Ten model giełdy, gdzie

ingerencja państwa jest większa jest

charakterystyczny dla Europy kontynentalnej. Również

Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie jest

skonstruowana na bazie modelu niemieckiego.

HISTORIA GIEŁDY W

POLSCE



Pierwsza giełda papierów wartościowych w

Polsce otwarta została w Warszawie 12 maja

1817 roku jako Giełda Kupiecka. Pierwsza sesja

giełdowa miała miejsce 16 maja 1817r.

Siedzibą ówczesnej giełdy był gmach Banku

Polskiego. Od 1877r. Sesje odbywały się w

budynku dawnej Ujeżdżalni przy ulicy

Królewskiej. W XIX w. przedmiotem handlu na

giełdzie warszawskiej były przede wszystkim

weksle i obligacje. Handel akcjami rozwinął się

na szerszą skalę w 1897r. W latach między I a

II wojną światową giełdy w Polsce działały na

podstawie rozporządzenia Prezydenta o

organizacji giełd.

HISTORIA GIEŁDY W

POLSCE

W czasach II Rzeczypospolitej łącznie było aż

siedem polskich giełd:



w Warszawie



w Katowicach



we Lwowie



w Łodzi



w Poznaniu



w Wilnie

Podstawowe znaczenie miała jednak giełda

w Warszawie, na której koncentrowało się

97,4% obrotów.

HISTORIA GIEŁDY W

POLSCE

W 1938 r. na warszawskiej giełdzie notowano 130 papierów:

obligacje (państwowe, bankowe, municypalne), listy zastawne

oraz akcje. Z chwilą wybuchu II wojny światowej działalność ich

została przerwana.

Wprawdzie po roku 1945 podjęto próby reaktywowania

działalności giełd w Polsce, jednak ich istnienie było nie do

pogodzenia z narzuconym systemem gospodarki centralnie

planowanej. We wrześniu 1989 r. nowy, niekomunistyczny rząd

rozpoczął program zmiany ustroju i odbudowy gospodarki

rynkowej. Głównym motorem zmian strukturalnych była

prywatyzacja i rozwój rynku kapitałowego. Równocześnie z

prywatyzacją - konieczne było stworzenie niezbędnej

infrastruktury rynku kapitałowego. Pięćdziesięcioletnia przerwa

w funkcjonowaniu polskiego rynku kapitałowego stworzyła

sytuację pustki prawno - instytucjonalnej. Oznaczało to w

praktyce brak doświadczeń i wiedzy fachowej, lecz również

ogromne możliwości rozwoju. Rozważając kilka alternatywnych

rozwiązań, zdecydowano się na bezpośrednie nawiązanie do

wzorców zagranicznych rynków kapitałowych, a więc

przeniesienie nowoczesnych rozwiązań regulacji prawnych i

organizacyjnych. Zaletą takiego wyboru było zdecydowane

przyspieszenie procesu i jak najszybsze przyjęcie rozwiązań

docelowych.

HISTORIA GIEŁDY W

POLSCE



Opracowanie szczegółowych procedur

nowoczesnego obrotu giełdowego w okresie

zaledwie kilku miesięcy było możliwe dzięki

pomocy merytorycznej i finansowej Francji, a

konkretnie Spółki Giełd Francuskich (Société

de Bourses Françaises) i Centralnego

Depozytu SICOVAM. Niezmiernie ważnym

elementem powstającego rynku

kapitałowego była regulacja prawna, którą

należało opracować od początku. Pierwsza

wersja projektu ustawy regulującej publiczny

obrót papierami wartościowymi została

opracowana w lipcu 1990 r.

KALENDARIUM

WARSZAWSKIEJ GPW



W dniu 22 marca 1991 r. Sejm uchwalił

ustawę Prawo o publicznym obrocie

papierami wartościowymi i funduszach

powierniczych. Powstały w ten sposób

podstawy prawne głównych instytucji rynku

kapitałowego: domów maklerskich, giełdy,

funduszy powierniczych, jak również Komisji

Papierów Wartościowych jako organu

administracji rządowej kontrolującego i

promującego rynek papierów wartościowych.

KALENDARIUM

WARSZAWSKIEJ GPW



dnia 12 kwietnia 1991 r., Minister

Przekształceń Własnościowych i

Minister Finansów reprezentujący

Skarb Państwa podpisali akt

założycielski Giełdy Papierów

Wartościowych w Warszawie z

siedzibą w Centrum Bankowo

Finansowym „ Nowy Świat”

KALENDARIUM

WARSZAWSKIEJ GPW



16 kwietnia odbyła się pierwsza sesja giełdowa z

udziałem 7 domów maklerskich, na której notowano

akcje 5 spółek. Wpłynę16 kwietnia odbyła się

pierwsza sesja giełdowa z udziałem 7 domów

maklerskich, na której notowano akcje 5 spółek.

Wpłynęło wówczas 112 zleceń kupna i sprzedaży, a

łączny obrót giełdy wyniósł 1.990 zł.



W grudniu 1991 roku Giełdę Papierów Wartościowych

przyjęto w poczet członków korespondentów

Światowej Federacji Giełd (World Federation of

Exchanges). ło wówczas 112 zleceń kupna i

sprzedaży, a łączny obrót giełdy wyniósł 1.990 zł.

KALENDARIUM

WARSZAWSKIEJ GPW



W październiku 1994 r. polska giełda

została pełnym członkiem tej

organizacji, grupującej wszystkie

najważniejsze giełdy świata. Zadaniem

WFE jest koordynacja współpracy

między giełdami poszczególnych krajów,

wprowadzanie nowoczesnych rozwiązań,

ujednolicanie standardów i poszerzanie

zasięgu transakcji międzynarodowych.

KALENDARIUM

WARSZAWSKIEJ GPW



Od 1992 r. giełda warszawska jest

również członkiem korespondentem

Federacji Europejskich Giełd Papierów

Wartościowych (FESE).

HISTORIA



Tak naprawdę początek giełdom pieniężnym dał jednak

handel wekslami i pośrednictwo w wymianie pieniędzy w

krajach śródziemnomorskich. Wekslarze — jak nazywano

pośredników — mieli swoje miejsca pracy we włoskich

miastach. Zawsze można było ich tam spotkać. Niekiedy był

to określony punkt głównego placu miejskiego ze specjalnie

ustawioną ladą lub ławami. Nieraz były to loggie domów i tak

też —jako “loggie" — zaczęto nazywać pierwowzory giełd

pieniężnych. Były one także miejscem spotkań miejscowych i

przyjezdnych kupców, bankierów, kapitanów statków.

Niejednokrotnie zawierając transakcje między sobą, korzystali

oni z wiedzy wekslarzy, ich znajomości kursów różnych

pieniędzy itd.

Historia nazwy



Współczesna nazwa giełdy, powstała nieco później. Jak można

przeczytać w broszurce wydanej z okazji 100-lecia giełdy

warszawskiej powszechnie narzucał się domysł, że włoska

“borsa", czy holenderska “beurs" (wyrazy te powstały

najwcześniej) wywodzi się z łacińskiego: “bursa", słowa

oznaczającego sakiewkę do pieniędzy. Instytucja mająca

głównie za zadanie obrót pieniędzmi, nosząca miano,

wyprowadzone ze źródłosłowu, tak blisko z pieniędzmi

spokrewnionego, jakby przypuszczać można, zaczerpnęła

nazwę ze swojej treści. Wbrew temu historycy dowodzą, że

nazwa pochodzi od nazwiska wekslarzy w Burges (ówczesnej

metropolii niderlandzkiego handlu), którzy byli tam

najpoważniejszą firmą maklerską. Nazywali się oni według

jednych Van der Bursę. Przed ich domem, ozdobionym godłem

trzech sakiewek, była największa “loggia" wekslarska.

Oczywiście przypuszczać należy, że samo nazwisko wekslarzy

wywodziło się od ich'zawodu i że dlatego to rodowe nazwisko

utożsamiano z

rzemiosłem.

Lokalizacja



W XVI wieku powstają w różnych miastach Europy coraz to

nowe giełdy, przede wszystkim pieniężne, na których

zajmowano się handlem wekslami, wymianą pieniędzy oraz

pośrednictwem w pożyczkach. Pojawiają się pierwsze ceduły

tj. urzędowe notowania kursów giełdowych.

Szczególne znaczenie zyskuje giełda w Antwerpii, która w

1531 roku otrzymuje nawet osobny budynek, nad wejściem

do którego umieszczono następujący napis: “in usum

negotiatorum cujuscunque nationis ac linguae" tj. „dla ludzi

handlu wszystkich narodów i języków". Szybko stało się to

rzeczywistością. Jak zanotował jeden ze zwiedzających tę

giełdę: “Słyszano tam szum z pomieszania wszystkich

języków, widziano pstrą ciżbę, ubraną w przeróżne stroje.

Słowem giełda w Antwerpii wyglądała jak mały świat, w

którym wszystkie części świata były złączone".

Inwestorzy giełdowi



Założenie w 1602 roku najpierw holenderskiej

Kompanii Wschodnio-indyjskiej, a w dwadzieścia lat

później Kompanii Zachodnio-Indyjskiej oznaczało

nowy etap w rozwoju giełd, z których coraz większe

znaczenie zyskuje amsterdamska. Na niej to właśnie

pojawiły się po raz pierwszy akcje tych kompanii.

Zyski jakie przyniosły spowodowały, że ich ceny na

giełdzie szybko szły w górę, zaś ludzi opanowała

gorączka spekulacji. Jak pisał Joseph de Vega w 1688

r.: “Kto raz stanie się właścicielem akcji, ten będzie

je już ciągle kupował i sprzedawał. Obojętnie, gdzie

ci ludzie się znajdują. Myślą i rozmawiają tylko o

nich. Nawet we śnie o nich marzą. (...) Jest to źródło

wszelkich oszustw, pogrzebywania pożytecznych

spraw i źródło niezdrowia".

Operacje giełdowe



Faktem jest, że na giełdzie amsterdamskiej

doszło wówczas do realizacji pierwszej

transakcji terminowej. Otóż część giełdziarzy

zaczęła sprzedawać w znacznych ilościach

akcje, których nie posiadała w momencie

zawierania transakcji. Ich realizacja miała

bowiem nastąpić po pewnym czasie. Na

giełdzie w Amsterdamie zapoczątkowano

także szereg innych, spotykanych obecnie

operacji giełdowych. W ten sposób stała się

ona pierwszą z prawdziwego zdarzenia giełdą

pieniężną.

Kapitał spekulacyjny



Pierwsza połowa XVIII - w historii giełd zaznaczyła się doskonalenie

techniki transakcji, pojawienia się na nich nowych papierów

wartościowych itd. Był to okres szalonych spekulacji.

W Londynie była to m.in. tzw. afera ,,South Sea Bubbles". Otóż

w 1712 roku wypuszczone zostały akcje utworzonej rok wcześniej

Kompanii Mórz Południowych. Początkowo emisja miała opiewać

na 200 tysięcy funtów, ale pod wpływem ogromnego powodzenia

akcji, wręcz wymuszania zmiany gotówki na nie, rozpoczęto

przyjmowanie zapisów do sumy półtora miliona funtów. W tym

czasie ich kurs podskoczył na ponad tysiąc funtów przy nominalnej

wartości stu. Jednocześnie, korzystając z gorączkowych prób

zakupu akcji tej kompanii przez wiele osób, zaczęto zakładać

fikcyjne przedsiębiorstwa, które natychmiast wypuszczały swoje

akcje. Pod wpływem ogólnego rozgorączkowania także i ich ceny

szybko rosły, co pozwalało w krótkim czasie

zbić ogromny

majątek. Kiedy ta fala opadła, specjalną ustawą tzw. “Bubbles Act"

parlament skasował 202 tego rodzaju firmy.

Gorączka spekulacyjna



Podobna gorączka spekulacyjna miała również miejsce na giełdzie

paryskiej, za sprawą Szkota Johna Lawa. Otóż w pierwszej

dekadzie XVIII wieku zwrócił się on do władz Francji z

memorandum. Przedstawił w nim propozycję uzdrowienia

fatalnego stanu finansów publicznych, na których ciążyły

ogromne długi Ludwika XIV. Po wielu kłopotach, dopiero przy

poparciu regenta w 1715 roku zyskał on zezwolenie na

uruchomienie prywatnego banku. Właścicielem banku była

specjalnie utworzona w tym celu kompania. Zgodnie z poglądami

Lawa, głównym zadaniem gospodarki było zapewnienie

szybkiego obiegu pieniądza, zwłaszcza papierowego. Z tego też

powodu jego bank zamieniał przede wszystkim złoto na banknoty.

Ze względu m.in. na wysokie

koneksje, pieniądze te cieszyły się

dużym powodzeniem. Na dodatek regent polecił państwowym

urzędom traktować banknoty Lawa jak gotówkę

Przestępczość finansowa



Początkowo akcje kompanii, która prowadziła bank,

nie zyskiwały nabywców. Law jednakże zaczął podbijać

ich kurs, wypuszczając zresztą jednocześnie nowe

akcje. Osiągnął on w końcu cenę 18 tysięcy liwrów za

nominalnie 500-liwrową akcję. Tak duży wzrost kursu

przy stale nowych emisjach zaczął jednakże budzić

nieufność i mimo np. podniesienia dywidendy z 12 do

40 procent (miało to zapewnić zwiększenie

atrakcyjności akcji), doszło do wielkiego skandalu.

Kiedy w lipcu 1720 roku państwowi urzędnicy

podsumowali stan finansów obydwu instytucji Lawa

okazało się, że ogólna wartość wyemitowanych akcji

wyniosła 3 miliardy liwrów, podczas gdy w kasie

znalazły się wartości na łączną kwotę 120 milionów

liwrów, w tym 21 milionów w gotówce. Law uciekł za

granicę, natomiast gospodarka Francji przez dłuższy

czas nie mogła sobie poradzić ze skutkami jego

działalności.

Nadzór a deregulacja



W odróżnieniu od giełd na kontynencie, nad którymi nadzór

sprawowały w mniejszym lub większym stopniu władze

państwowe, giełdy angielskie powstały jako instytucje

początkowo całkowicie autonomiczne. Mimo braku rygorów

narzuconych z zewnątrz, rządziły się one swoimi,

niejednokrotnie bardzo surowymi regułami wewnętrznymi.

Zostać na przykład członkiem giełdy w Anglii nie było łatwo.

Jeżeli o członkostwo ubiegała się osoba, która wcześniej

niewiele miała wspólnego z giełdą, to musiała przedstawić

rekomendację trzech członków giełdy. Byli oni również

odpowiedzialni finansowo w pewnych sprawach za jej

działalność. Nieco łatwiej było uzyskać członkostwo osobom,

które zatrudnione były już na giełdzie. Członek giełdy musiał

przy tym, pod warunkiem wykluczenia z niej, zajmować się

wyłącznie handlem giełdowym i nie mógł podejmować

jakiejkolwiek innej działalności. Regulamin przewidywał

również wykluczcie z giełdy np. w przypadku zawarcia

małżeństwa z osobą trudniącą się handlem.

POSTACIE CHARAKTERYSTYCZNE DLA
GIEŁDY LONDYŃSKIEJ

•

Jobberzy mogli dokonywać transakcji wyłącznie

na własny rachunek, a brokerzy tylko na

zlecenie osób trzecich. Każdy członek giełdy

musiał przy tym zadeklarować, jakiego rodzaju

działalnością pragnie się zajmować. Podział ten

spowodował wiele zatargów, bowiem

niejednokrotnie zdarzało się, że przychodzący

na giełdę za zleceniami broker, nie znajdując

odpowiednich kontrahentów i przekonany, że

kurs będzie kształtował się korzystnie, zawierał

transakcję faktycznie na własny rachunek. Tego

typu zarzuty co i raz wysuwali przeciwko

brokerom jobberzy. Tamci też nie pozostawali

dłużni, twierdząc, iż jobberzy dokonują po cichu

transakcji również na zlecenie.

POSTACIE CHARAKTERYSTYCZNE DLA
GIEŁDY LONDYŃSKIEJ

Określenie “byk" oznacza osobę grającą na

zwyżkę kursu, natomiast “niedźwiedź" — na

zniżkę. Licząc na wzrost kursu “byki" zaczynały

kupować papiery, co przy w miarę stabilnej

podaży prowadziło do wzrostu ceny. Powstawała

wówczas hossa, czy też “bullish market" (“byczy

rynek"). Należało tylko wybrać odpowiedni

moment sprzedaży, aby zarobić na tym

wszystkim. “Niedźwiedzie" postępowali

natomiast odwrotnie tworząc bessę tj. “bearish

market" (“niedźwiedzi rynek").

•

Na giełdzie londyńskiej powstał jeszcze inne

określenia np. “kulawy jeleń" – czyli kupujący

papiery przed ich wprowadzeniem na giełdę.

Zezwolenia



O ile jednak giełda w Londynie — jak już

wspomniano — była — i w znacznym stopniu

jest — instytucją samodzielną, chociaż

faktycznie kontrolowaną przez administrację,

to giełdy na kontynencie objęte były kontrolą

państwową. Zgodnie np. z niemieckim

prawem giełdowym z 1896 roku do założenia

giełdy potrzebne było zezwolenie rządu,

który sprawował nadzór nad nią. W ten

sposób wyłonił się pierwszy podział giełd.

Giełda jako

przedsiębiorstwo



Jedna grupa to właśnie giełdy, dla których

utworzenia potrzebna jest zgoda władz

państwowych i które poddane są kontroli jego

organów, ustawowo określonych. Tego typu giełdy

istnieją np. w

RFN i Francji.



Do drugiej należą giełdy organizowane, czy to

przez zrzeszenia kupców, czy też samorząd

terytorialny, często w formie spółki akcyjnej. Tego

typu giełdy spotyka się głównie w

USA

i w Wielkiej

Brytanii, przy czym są one również poddane

nadzorowi ze strony organów państwowych.

Rok byka



Rok 2006 był przełomowy dla rynku kapitałowego w Polsce.

Kiedy zbiegły się w czasie informacje o uchwaleniu budżetu,

zwolnieniu podatkowym dochodów z akcji, wreszcie o

obniżeniu oprocentowania wkładów przez banki, inwestorzy

dostali jednoznaczny sygnał: kupować akcje.

Tak zaczęła się słynna

hossa

, której początek nastąpił zaraz po Świętach

Wielkanocnych.

Wystarczy przypomnieć, że tylko w maju 2006 r.

Warszawski Indeks Giełdowy (WIG)

wzrósł o ponad 100

%, a akcje Mostostalu i Elektrimu nawet o 130%.

Na początku czerwca 2006 r. wystąpiły aż trzy czynniki,

które wpłynęły na załamanie

rynku. Po pierwsze - logika giełdy powoduje, że po ostrej

hossie następuje

bessa.

Po drugie - próba odwołania rządu,

w konsekwencji rozwiązanie parlamentu przez prezydenta,

a więc destabilizacja polityczna. Wreszcie ostrożne, ale

jednoznaczne przypo mnienie inwestorom, złożone przez

prezesa giełdy Wiesława Rozłuckiego, że ceny akcji na

giełdzie nie mogą wiecznie rosnąć, co

wywołało panikę wśród początkujących graczy.

Rok bessy



Rok 2007 był przełomowy dla inwestorów

w Polsce jako początej bessy



W rok 2008 WGPW weszła z ontynuacją

trendów spadkowych



Nadzieja inwestorów na odmianę trendu

Document Outline