Giełda papierów wartościowych wykład 5 12 2009

background image

1. Definicja GPW

1. Definicja GPW

2. Rodzaje rynku papierów wartościowych i modele

2. Rodzaje rynku papierów wartościowych i modele

funkcjonowania giełd

funkcjonowania giełd

3. Historia Warszawskiej GPW

3. Historia Warszawskiej GPW

4. Rok Byka

4. Rok Byka

5. Czas bessy

5. Czas bessy

WYKŁAD 5.12.2009

background image

GPW jako miejsce

GPW jako miejsce

inwestowania

inwestowania

zgodnie z Ustawą z 22 III 1991 o publicznym

zgodnie z Ustawą z 22 III 1991 o publicznym

obrocie papierami wartościowymi i

obrocie papierami wartościowymi i

funduszach powierniczych GPW to „… zespół

funduszach powierniczych GPW to „… zespół

osób, urządzeń i środków technicznych,

osób, urządzeń i środków technicznych,

zorganizowany w taki sposób, że przy

zorganizowany w taki sposób, że przy

kojarzeniu ofert sprzedaży i nabycia papierów

kojarzeniu ofert sprzedaży i nabycia papierów

wartościowych wszyscy uczestnicy rynku

wartościowych wszyscy uczestnicy rynku

mają jednakowy dostęp do informacji

mają jednakowy dostęp do informacji

rynkowej w tym samym czasie, przy

rynkowej w tym samym czasie, przy

zachowaniu jednakowych warunków zbywania

zachowaniu jednakowych warunków zbywania

i nabywania praw”

i nabywania praw”

background image

Definicja GPW

Definicja GPW

wg A. Dorsz i M. Puławskiego „ giełdą papierów

wg A. Dorsz i M. Puławskiego „ giełdą papierów

wartościowych są regularne, odbywające się w

wartościowych są regularne, odbywające się w

określonym czasie i miejscu,

określonym czasie i miejscu,

podporządkowane określonym normom i

podporządkowane określonym normom i

zasadom, spotkania osób pragnących zawrzeć

zasadom, spotkania osób pragnących zawrzeć

umowę kupna-sprzedaży oraz osób

umowę kupna-sprzedaży oraz osób

pośredniczących w zawieraniu transakcji,

pośredniczących w zawieraniu transakcji,

których przedmiot stanowią zmienne papiery

których przedmiot stanowią zmienne papiery

wartościowe, przy czym ceny owych transakcji

wartościowe, przy czym ceny owych transakcji

ustalane są na podstawie układu podaży i

ustalane są na podstawie układu podaży i

popytu, a następnie podawane do wiadomości

popytu, a następnie podawane do wiadomości

publicznej”

publicznej”

background image

Definicja GPW

Definicja GPW

GPW jest to regularne, odbywające

GPW jest to regularne, odbywające

się w określonym czasie i miejscu,

się w określonym czasie i miejscu,

podporządkowane określonym

podporządkowane określonym

normom i zasadom spotykanie osób

normom i zasadom spotykanie osób

zawierających transakcje kupna-

zawierających transakcje kupna-

sprzedaży

sprzedaży

background image

Rodzaje rynku papierów

Rodzaje rynku papierów

wartościowych

wartościowych

Papiery wartościowe są

Papiery wartościowe są

produktami finansowymi, przeto

produktami finansowymi, przeto

podlegają takim samym prawom jak

podlegają takim samym prawom jak

inne produkty. W szczególności

inne produkty. W szczególności

dokonuje się nimi obrotu na rynku.

dokonuje się nimi obrotu na rynku.

Dlatego należy odróżniać dwa

Dlatego należy odróżniać dwa

podstawowe rodzaje rynku:

podstawowe rodzaje rynku:

background image

Rodzaje rynku papierów

Rodzaje rynku papierów

wartościowych

wartościowych

- rynek pierwotny papierów wartościowych występuje

- rynek pierwotny papierów wartościowych występuje

w momencie sprzedania tego papieru przez emitenta

w momencie sprzedania tego papieru przez emitenta

pierwszemu właścicielowi. Emisja papieru

pierwszemu właścicielowi. Emisja papieru

wartościowego dokonywana jest przy spełnieniu

wartościowego dokonywana jest przy spełnieniu

określonych wymogów prawnych. Rynek pierwotny

określonych wymogów prawnych. Rynek pierwotny

przestaje istnieć w momencie sprzedaży tego papieru

przestaje istnieć w momencie sprzedaży tego papieru

pierwszemu posiadaczowi.

pierwszemu posiadaczowi.

- rynek wtórny papierów wartościowych, na którym

- rynek wtórny papierów wartościowych, na którym

pap. wart. często zmieniają swojego właściciela. Na

pap. wart. często zmieniają swojego właściciela. Na

tym rynku kształtuje się wartość pap. Wart., która

tym rynku kształtuje się wartość pap. Wart., która

bardzo często różni się od ceny emisyjnej. Przykładem

bardzo często różni się od ceny emisyjnej. Przykładem

wtórnego rynku papierów wartościowych jest giełda.

wtórnego rynku papierów wartościowych jest giełda.

background image

Modele funkcjonowania

Modele funkcjonowania

giełd

giełd

a)

a)

amerykański - gdzie giełda jest instytucją prywatno-

amerykański - gdzie giełda jest instytucją prywatno-

prawną, jest zrzeszeniem kupców, przemysłowców,

prawną, jest zrzeszeniem kupców, przemysłowców,

pośredników i bankierów. Ma charakter spółki akcyjnej.

pośredników i bankierów. Ma charakter spółki akcyjnej.

Celem działania udziałowców jest nabycie członkostwa

Celem działania udziałowców jest nabycie członkostwa

giełdy. Liczba członków jest ograniczona. Członkostwo

giełdy. Liczba członków jest ograniczona. Członkostwo

na giełdzie jest przedmiotem obrotu giełdowego. Tylko

na giełdzie jest przedmiotem obrotu giełdowego. Tylko

członkowie giełdy uprawnieni są do zawierania

członkowie giełdy uprawnieni są do zawierania

transakcji. Oczywiście członek giełdy to nie pojedynczy

transakcji. Oczywiście członek giełdy to nie pojedynczy

inwestor (ich liczba jest nieograniczona) , tylko np.

inwestor (ich liczba jest nieograniczona) , tylko np.

biuro maklerskie uprawnione do składania zleceń. Ich

biuro maklerskie uprawnione do składania zleceń. Ich

liczba jest ograniczona, więc tylko udziałowiec ma

liczba jest ograniczona, więc tylko udziałowiec ma

prawo do świadczenia usług maklerskich. Ten model

prawo do świadczenia usług maklerskich. Ten model

giełdy jest szczególnie popularny w anglosaskim kręgu

giełdy jest szczególnie popularny w anglosaskim kręgu

kulturowym,

kulturowym,

background image

Modele funkcjonowania

Modele funkcjonowania

giełd

giełd

b)

b)

niemiecki – w nim giełda jest instytucją publiczno-

niemiecki – w nim giełda jest instytucją publiczno-

prawną, a jej powstanie uzależnione jest od zgody

prawną, a jej powstanie uzależnione jest od zgody

właściwego organu administracji państwowej (np.

właściwego organu administracji państwowej (np.

zgoda Ministra Finansów). Liczba członków giełdy nie

zgoda Ministra Finansów). Liczba członków giełdy nie

jest ograniczona, a członkostwo w giełdzie nie jest

jest ograniczona, a członkostwo w giełdzie nie jest

równoznaczne z prawem do przeprowadzania

równoznaczne z prawem do przeprowadzania

transakcji na giełdzie tzn. można być

transakcji na giełdzie tzn. można być

współwłaścicielem giełdy ale można nie mieć

współwłaścicielem giełdy ale można nie mieć

zezwolenia na prowadzenie działalności maklerskiej.

zezwolenia na prowadzenie działalności maklerskiej.

Oczywiście także w tym modelu indywidualny

Oczywiście także w tym modelu indywidualny

inwestor może składać zlecenia, bez ograniczeń

inwestor może składać zlecenia, bez ograniczeń

poprzez biura maklerskie. Ten model giełdy, gdzie

poprzez biura maklerskie. Ten model giełdy, gdzie

ingerencja państwa jest większa jest

ingerencja państwa jest większa jest

charakterystyczny dla Europy kontynentalnej. Również

charakterystyczny dla Europy kontynentalnej. Również

Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie jest

Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie jest

skonstruowana na bazie modelu niemieckiego.

skonstruowana na bazie modelu niemieckiego.

background image

Historia GPW

Nathan Rotschild -
(1744 –
1812),protoplasty
najpotężniejszej rodziny
bankierskiej w dziejach
świata. W 1798 roku w
wieku 21 lat Nathan
opuszcza rodzinny Frankfurt
nad Menem i osiedla się w
Manchesterze. Początkowo
zajmuje się handlem
tekstyliami i finansami. Po
kilku latach przenosi się do
Londynu, , zakłada swój
bank.

background image

HISTORIA GIEŁDY W

HISTORIA GIEŁDY W

POLSCE

POLSCE

Pierwsza giełda papierów wartościowych w

Pierwsza giełda papierów wartościowych w

Polsce otwarta została w Warszawie 12 maja

Polsce otwarta została w Warszawie 12 maja

1817 roku jako Giełda Kupiecka. Pierwsza sesja

1817 roku jako Giełda Kupiecka. Pierwsza sesja

giełdowa miała miejsce 16 maja 1817r.

giełdowa miała miejsce 16 maja 1817r.

Siedzibą ówczesnej giełdy był gmach Banku

Siedzibą ówczesnej giełdy był gmach Banku

Polskiego. Od 1877r. Sesje odbywały się w

Polskiego. Od 1877r. Sesje odbywały się w

budynku dawnej Ujeżdżalni przy ulicy

budynku dawnej Ujeżdżalni przy ulicy

Królewskiej. W XIX w. przedmiotem handlu na

Królewskiej. W XIX w. przedmiotem handlu na

giełdzie warszawskiej były przede wszystkim

giełdzie warszawskiej były przede wszystkim

weksle i obligacje. Handel akcjami rozwinął się

weksle i obligacje. Handel akcjami rozwinął się

na szerszą skalę w 1897r. W latach między I a

na szerszą skalę w 1897r. W latach między I a

II wojną światową giełdy w Polsce działały na

II wojną światową giełdy w Polsce działały na

podstawie rozporządzenia Prezydenta o

podstawie rozporządzenia Prezydenta o

organizacji giełd.

organizacji giełd.

background image

HISTORIA GIEŁDY W

HISTORIA GIEŁDY W

POLSCE

POLSCE

W czasach II Rzeczypospolitej łącznie było aż

W czasach II Rzeczypospolitej łącznie było aż

siedem polskich giełd:

siedem polskich giełd:

w Warszawie

w Warszawie

w Katowicach

w Katowicach

we Lwowie

we Lwowie

w Łodzi

w Łodzi

w Poznaniu

w Poznaniu

w Wilnie

w Wilnie

Podstawowe znaczenie miała jednak giełda

Podstawowe znaczenie miała jednak giełda

w Warszawie, na której koncentrowało się

w Warszawie, na której koncentrowało się

97,4% obrotów.

97,4% obrotów.

background image

HISTORIA GIEŁDY W

HISTORIA GIEŁDY W

POLSCE

POLSCE

W 1938 r. na warszawskiej giełdzie notowano 130 papierów:

W 1938 r. na warszawskiej giełdzie notowano 130 papierów:

obligacje (państwowe, bankowe, municypalne), listy zastawne

obligacje (państwowe, bankowe, municypalne), listy zastawne

oraz akcje. Z chwilą wybuchu II wojny światowej działalność ich

oraz akcje. Z chwilą wybuchu II wojny światowej działalność ich

została przerwana.

została przerwana.

Wprawdzie po roku 1945 podjęto próby reaktywowania

Wprawdzie po roku 1945 podjęto próby reaktywowania

działalności giełd w Polsce, jednak ich istnienie było nie do

działalności giełd w Polsce, jednak ich istnienie było nie do

pogodzenia z narzuconym systemem gospodarki centralnie

pogodzenia z narzuconym systemem gospodarki centralnie

planowanej. We wrześniu 1989 r. nowy, niekomunistyczny rząd

planowanej. We wrześniu 1989 r. nowy, niekomunistyczny rząd

rozpoczął program zmiany ustroju i odbudowy gospodarki

rozpoczął program zmiany ustroju i odbudowy gospodarki

rynkowej. Głównym motorem zmian strukturalnych była

rynkowej. Głównym motorem zmian strukturalnych była

prywatyzacja i rozwój rynku kapitałowego. Równocześnie z

prywatyzacja i rozwój rynku kapitałowego. Równocześnie z

prywatyzacją - konieczne było stworzenie niezbędnej

prywatyzacją - konieczne było stworzenie niezbędnej

infrastruktury rynku kapitałowego. Pięćdziesięcioletnia przerwa

infrastruktury rynku kapitałowego. Pięćdziesięcioletnia przerwa

w funkcjonowaniu polskiego rynku kapitałowego stworzyła

w funkcjonowaniu polskiego rynku kapitałowego stworzyła

sytuację pustki prawno - instytucjonalnej. Oznaczało to w

sytuację pustki prawno - instytucjonalnej. Oznaczało to w

praktyce brak doświadczeń i wiedzy fachowej, lecz również

praktyce brak doświadczeń i wiedzy fachowej, lecz również

ogromne możliwości rozwoju. Rozważając kilka alternatywnych

ogromne możliwości rozwoju. Rozważając kilka alternatywnych

rozwiązań, zdecydowano się na bezpośrednie nawiązanie do

rozwiązań, zdecydowano się na bezpośrednie nawiązanie do

wzorców zagranicznych rynków kapitałowych, a więc

wzorców zagranicznych rynków kapitałowych, a więc

przeniesienie nowoczesnych rozwiązań regulacji prawnych i

przeniesienie nowoczesnych rozwiązań regulacji prawnych i

organizacyjnych. Zaletą takiego wyboru było zdecydowane

organizacyjnych. Zaletą takiego wyboru było zdecydowane

przyspieszenie procesu i jak najszybsze przyjęcie rozwiązań

przyspieszenie procesu i jak najszybsze przyjęcie rozwiązań

docelowych.

docelowych.

background image

HISTORIA GIEŁDY W

HISTORIA GIEŁDY W

POLSCE

POLSCE

Opracowanie szczegółowych procedur

Opracowanie szczegółowych procedur

nowoczesnego obrotu giełdowego w okresie

nowoczesnego obrotu giełdowego w okresie

zaledwie kilku miesięcy było możliwe dzięki

zaledwie kilku miesięcy było możliwe dzięki

pomocy merytorycznej i finansowej Francji, a

pomocy merytorycznej i finansowej Francji, a

konkretnie Spółki Giełd Francuskich (Société

konkretnie Spółki Giełd Francuskich (Société

de Bourses Françaises) i Centralnego

de Bourses Françaises) i Centralnego

Depozytu SICOVAM. Niezmiernie ważnym

Depozytu SICOVAM. Niezmiernie ważnym

elementem powstającego rynku

elementem powstającego rynku

kapitałowego była regulacja prawna, którą

kapitałowego była regulacja prawna, którą

należało opracować od początku. Pierwsza

należało opracować od początku. Pierwsza

wersja projektu ustawy regulującej publiczny

wersja projektu ustawy regulującej publiczny

obrót papierami wartościowymi została

obrót papierami wartościowymi została

opracowana w lipcu 1990 r.

opracowana w lipcu 1990 r.

background image

KALENDARIUM

KALENDARIUM

WARSZAWSKIEJ GPW

WARSZAWSKIEJ GPW

W dniu 22 marca 1991 r. Sejm uchwalił

W dniu 22 marca 1991 r. Sejm uchwalił

ustawę Prawo o publicznym obrocie

ustawę Prawo o publicznym obrocie

papierami wartościowymi i funduszach

papierami wartościowymi i funduszach

powierniczych. Powstały w ten sposób

powierniczych. Powstały w ten sposób

podstawy prawne głównych instytucji rynku

podstawy prawne głównych instytucji rynku

kapitałowego: domów maklerskich, giełdy,

kapitałowego: domów maklerskich, giełdy,

funduszy powierniczych, jak również Komisji

funduszy powierniczych, jak również Komisji

Papierów Wartościowych jako organu

Papierów Wartościowych jako organu

administracji rządowej kontrolującego i

administracji rządowej kontrolującego i

promującego rynek papierów wartościowych.

promującego rynek papierów wartościowych.

background image

KALENDARIUM

KALENDARIUM

WARSZAWSKIEJ GPW

WARSZAWSKIEJ GPW

dnia 12 kwietnia 1991 r., Minister

dnia 12 kwietnia 1991 r., Minister

Przekształceń Własnościowych i

Przekształceń Własnościowych i

Minister Finansów reprezentujący

Minister Finansów reprezentujący

Skarb Państwa podpisali akt

Skarb Państwa podpisali akt

założycielski Giełdy Papierów

założycielski Giełdy Papierów

Wartościowych w Warszawie z

Wartościowych w Warszawie z

siedzibą w Centrum Bankowo

siedzibą w Centrum Bankowo

Finansowym „ Nowy Świat”

Finansowym „ Nowy Świat”

background image

KALENDARIUM

KALENDARIUM

WARSZAWSKIEJ GPW

WARSZAWSKIEJ GPW

16 kwietnia odbyła się pierwsza sesja giełdowa z

16 kwietnia odbyła się pierwsza sesja giełdowa z

udziałem 7 domów maklerskich, na której notowano

udziałem 7 domów maklerskich, na której notowano

akcje 5 spółek. Wpłynę16 kwietnia odbyła się

akcje 5 spółek. Wpłynę16 kwietnia odbyła się

pierwsza sesja giełdowa z udziałem 7 domów

pierwsza sesja giełdowa z udziałem 7 domów

maklerskich, na której notowano akcje 5 spółek.

maklerskich, na której notowano akcje 5 spółek.

Wpłynęło wówczas 112 zleceń kupna i sprzedaży, a

Wpłynęło wówczas 112 zleceń kupna i sprzedaży, a

łączny obrót giełdy wyniósł 1.990 zł.

łączny obrót giełdy wyniósł 1.990 zł.

W grudniu 1991 roku Giełdę Papierów Wartościowych

W grudniu 1991 roku Giełdę Papierów Wartościowych

przyjęto w poczet członków korespondentów

przyjęto w poczet członków korespondentów

Światowej Federacji Giełd (World Federation of

Światowej Federacji Giełd (World Federation of

Exchanges). ło wówczas 112 zleceń kupna i

Exchanges). ło wówczas 112 zleceń kupna i

sprzedaży, a łączny obrót giełdy wyniósł 1.990 zł.

sprzedaży, a łączny obrót giełdy wyniósł 1.990 zł.

background image

KALENDARIUM

KALENDARIUM

WARSZAWSKIEJ GPW

WARSZAWSKIEJ GPW

W październiku 1994 r. polska giełda

W październiku 1994 r. polska giełda

została pełnym członkiem tej

została pełnym członkiem tej

organizacji, grupującej wszystkie

organizacji, grupującej wszystkie

najważniejsze giełdy świata. Zadaniem

najważniejsze giełdy świata. Zadaniem

WFE jest koordynacja współpracy

WFE jest koordynacja współpracy

między giełdami poszczególnych krajów,

między giełdami poszczególnych krajów,

wprowadzanie nowoczesnych rozwiązań,

wprowadzanie nowoczesnych rozwiązań,

ujednolicanie standardów i poszerzanie

ujednolicanie standardów i poszerzanie

zasięgu transakcji międzynarodowych.

zasięgu transakcji międzynarodowych.

background image

KALENDARIUM

KALENDARIUM

WARSZAWSKIEJ GPW

WARSZAWSKIEJ GPW

Od 1992 r. giełda warszawska jest

Od 1992 r. giełda warszawska jest

również członkiem korespondentem

również członkiem korespondentem

Federacji Europejskich Giełd Papierów

Federacji Europejskich Giełd Papierów

Wartościowych (FESE).

Wartościowych (FESE).

background image

A jak było na

A jak było na

początku..................

początku..................

background image

Historia

Przodkiem giełdy był jarmark
— instytucja handlowa znana
już w Babilonie czy w
starożytnym Egipcie, a
wzmianki o nim można znaleźć
w tekstach pochodzących
zarówno z tamtych jak i
późniejszych czasów. Na
przykład Marek Terencjusz
Varro pisał o corocznym
jarmarku w Rzymie, na którym
sprzedawano szynki, kiełbasy i
słoninę z Galii. Słynne jarmarki
na dworcu księżnej Marii w
Szampanii, czy też zwykłe
spotkania bankierów w celu
wymiany informacji

background image

HISTORIA

HISTORIA

Tak naprawdę początek giełdom pieniężnym dał jednak

Tak naprawdę początek giełdom pieniężnym dał jednak

handel wekslami i pośrednictwo w wymianie pieniędzy w

handel wekslami i pośrednictwo w wymianie pieniędzy w

krajach śródziemnomorskich. Wekslarze — jak nazywano

krajach śródziemnomorskich. Wekslarze — jak nazywano

pośredników — mieli swoje miejsca pracy we włoskich

pośredników — mieli swoje miejsca pracy we włoskich

miastach. Zawsze można było ich tam spotkać. Niekiedy był

miastach. Zawsze można było ich tam spotkać. Niekiedy był

to określony punkt głównego placu miejskiego ze specjalnie

to określony punkt głównego placu miejskiego ze specjalnie

ustawioną ladą lub ławami. Nieraz były to loggie domów i tak

ustawioną ladą lub ławami. Nieraz były to loggie domów i tak

też —jako “loggie" — zaczęto nazywać pierwowzory giełd

też —jako “loggie" — zaczęto nazywać pierwowzory giełd

pieniężnych. Były one także miejscem spotkań miejscowych i

pieniężnych. Były one także miejscem spotkań miejscowych i

przyjezdnych kupców, bankierów, kapitanów statków.

przyjezdnych kupców, bankierów, kapitanów statków.

Niejednokrotnie zawierając transakcje między sobą, korzystali

Niejednokrotnie zawierając transakcje między sobą, korzystali

oni z wiedzy wekslarzy, ich znajomości kursów różnych

oni z wiedzy wekslarzy, ich znajomości kursów różnych

pieniędzy itd.

pieniędzy itd.

background image

Historia nazwy

Historia nazwy

Współczesna nazwa giełdy, powstała nieco później. Jak można

Współczesna nazwa giełdy, powstała nieco później. Jak można

przeczytać w broszurce wydanej z okazji 100-lecia giełdy

przeczytać w broszurce wydanej z okazji 100-lecia giełdy

warszawskiej powszechnie narzucał się domysł, że włoska

warszawskiej powszechnie narzucał się domysł, że włoska

“borsa", czy holenderska “beurs" (wyrazy te powstały

“borsa", czy holenderska “beurs" (wyrazy te powstały

najwcześniej) wywodzi się z łacińskiego: “bursa", słowa

najwcześniej) wywodzi się z łacińskiego: “bursa", słowa

oznaczającego sakiewkę do pieniędzy. Instytucja mająca

oznaczającego sakiewkę do pieniędzy. Instytucja mająca

głównie za zadanie obrót pieniędzmi, nosząca miano,

głównie za zadanie obrót pieniędzmi, nosząca miano,

wyprowadzone ze źródłosłowu, tak blisko z pieniędzmi

wyprowadzone ze źródłosłowu, tak blisko z pieniędzmi

spokrewnionego, jakby przypuszczać można, zaczerpnęła

spokrewnionego, jakby przypuszczać można, zaczerpnęła

nazwę ze swojej treści. Wbrew temu historycy dowodzą, że

nazwę ze swojej treści. Wbrew temu historycy dowodzą, że

nazwa pochodzi od nazwiska wekslarzy w Burges (ówczesnej

nazwa pochodzi od nazwiska wekslarzy w Burges (ówczesnej

metropolii niderlandzkiego handlu), którzy byli tam

metropolii niderlandzkiego handlu), którzy byli tam

najpoważniejszą firmą maklerską. Nazywali się oni według

najpoważniejszą firmą maklerską. Nazywali się oni według

jednych Van der Bursę. Przed ich domem, ozdobionym godłem

jednych Van der Bursę. Przed ich domem, ozdobionym godłem

trzech sakiewek, była największa “loggia" wekslarska.

trzech sakiewek, była największa “loggia" wekslarska.

Oczywiście przypuszczać należy, że samo nazwisko wekslarzy

Oczywiście przypuszczać należy, że samo nazwisko wekslarzy

wywodziło się od ich'zawodu i że dlatego to rodowe nazwisko

wywodziło się od ich'zawodu i że dlatego to rodowe nazwisko

utożsamiano z

utożsamiano z

rzemiosłem.

rzemiosłem.

background image

Lokalizacja

Lokalizacja

W XVI wieku powstają w różnych miastach Europy coraz to

W XVI wieku powstają w różnych miastach Europy coraz to

nowe giełdy, przede wszystkim pieniężne, na których

nowe giełdy, przede wszystkim pieniężne, na których

zajmowano się handlem wekslami, wymianą pieniędzy oraz

zajmowano się handlem wekslami, wymianą pieniędzy oraz

pośrednictwem w pożyczkach. Pojawiają się pierwsze ceduły

pośrednictwem w pożyczkach. Pojawiają się pierwsze ceduły

tj. urzędowe notowania kursów giełdowych.

tj. urzędowe notowania kursów giełdowych.

Szczególne znaczenie zyskuje giełda w Antwerpii, która w

Szczególne znaczenie zyskuje giełda w Antwerpii, która w

1531 roku otrzymuje nawet osobny budynek, nad wejściem

1531 roku otrzymuje nawet osobny budynek, nad wejściem

do którego umieszczono następujący napis: “in usum

do którego umieszczono następujący napis: “in usum

negotiatorum cujuscunque nationis ac linguae" tj. „dla ludzi

negotiatorum cujuscunque nationis ac linguae" tj. „dla ludzi

handlu wszystkich narodów i języków". Szybko stało się to

handlu wszystkich narodów i języków". Szybko stało się to

rzeczywistością. Jak zanotował jeden ze zwiedzających tę

rzeczywistością. Jak zanotował jeden ze zwiedzających tę

giełdę: “Słyszano tam szum z pomieszania wszystkich

giełdę: “Słyszano tam szum z pomieszania wszystkich

języków, widziano pstrą ciżbę, ubraną w przeróżne stroje.

języków, widziano pstrą ciżbę, ubraną w przeróżne stroje.

Słowem giełda w Antwerpii wyglądała jak mały świat, w

Słowem giełda w Antwerpii wyglądała jak mały świat, w

którym wszystkie części świata były złączone".

którym wszystkie części świata były złączone".

background image

Inwestorzy giełdowi

Inwestorzy giełdowi

Założenie w 1602 roku najpierw holenderskiej

Założenie w 1602 roku najpierw holenderskiej

Kompanii Wschodnio-indyjskiej, a w dwadzieścia lat

Kompanii Wschodnio-indyjskiej, a w dwadzieścia lat

później Kompanii Zachodnio-Indyjskiej oznaczało

później Kompanii Zachodnio-Indyjskiej oznaczało

nowy etap w rozwoju giełd, z których coraz większe

nowy etap w rozwoju giełd, z których coraz większe

znaczenie zyskuje amsterdamska. Na niej to właśnie

znaczenie zyskuje amsterdamska. Na niej to właśnie

pojawiły się po raz pierwszy akcje tych kompanii.

pojawiły się po raz pierwszy akcje tych kompanii.

Zyski jakie przyniosły spowodowały, że ich ceny na

Zyski jakie przyniosły spowodowały, że ich ceny na

giełdzie szybko szły w górę, zaś ludzi opanowała

giełdzie szybko szły w górę, zaś ludzi opanowała

gorączka spekulacji. Jak pisał Joseph de Vega w 1688

gorączka spekulacji. Jak pisał Joseph de Vega w 1688

r.: “Kto raz stanie się właścicielem akcji, ten będzie

r.: “Kto raz stanie się właścicielem akcji, ten będzie

je już ciągle kupował i sprzedawał. Obojętnie, gdzie

je już ciągle kupował i sprzedawał. Obojętnie, gdzie

ci ludzie się znajdują. Myślą i rozmawiają tylko o

ci ludzie się znajdują. Myślą i rozmawiają tylko o

nich. Nawet we śnie o nich marzą. (...) Jest to źródło

nich. Nawet we śnie o nich marzą. (...) Jest to źródło

wszelkich oszustw, pogrzebywania pożytecznych

wszelkich oszustw, pogrzebywania pożytecznych

spraw i źródło niezdrowia".

spraw i źródło niezdrowia".

background image

Operacje giełdowe

Operacje giełdowe

Faktem jest, że na giełdzie amsterdamskiej

Faktem jest, że na giełdzie amsterdamskiej

doszło wówczas do realizacji pierwszej

doszło wówczas do realizacji pierwszej

transakcji terminowej. Otóż część giełdziarzy

transakcji terminowej. Otóż część giełdziarzy

zaczęła sprzedawać w znacznych ilościach

zaczęła sprzedawać w znacznych ilościach

akcje, których nie posiadała w momencie

akcje, których nie posiadała w momencie

zawierania transakcji. Ich realizacja miała

zawierania transakcji. Ich realizacja miała

bowiem nastąpić po pewnym czasie. Na

bowiem nastąpić po pewnym czasie. Na

giełdzie w Amsterdamie zapoczątkowano

giełdzie w Amsterdamie zapoczątkowano

także szereg innych, spotykanych obecnie

także szereg innych, spotykanych obecnie

operacji giełdowych. W ten sposób stała się

operacji giełdowych. W ten sposób stała się

ona pierwszą z prawdziwego zdarzenia giełdą

ona pierwszą z prawdziwego zdarzenia giełdą

pieniężną.

pieniężną.

background image

Kapitał spekulacyjny

Kapitał spekulacyjny

Pierwsza połowa XVIII - w historii giełd zaznaczyła się doskonalenie

Pierwsza połowa XVIII - w historii giełd zaznaczyła się doskonalenie

techniki transakcji, pojawienia się na nich nowych papierów

techniki transakcji, pojawienia się na nich nowych papierów

wartościowych itd. Był to okres szalonych spekulacji.

wartościowych itd. Był to okres szalonych spekulacji.

W Londynie była to m.in. tzw. afera ,,South Sea Bubbles". Otóż

W Londynie była to m.in. tzw. afera ,,South Sea Bubbles". Otóż

w 1712 roku wypuszczone zostały akcje utworzonej rok wcześniej

w 1712 roku wypuszczone zostały akcje utworzonej rok wcześniej

Kompanii Mórz Południowych. Początkowo emisja miała opiewać

Kompanii Mórz Południowych. Początkowo emisja miała opiewać

na 200 tysięcy funtów, ale pod wpływem ogromnego powodzenia

na 200 tysięcy funtów, ale pod wpływem ogromnego powodzenia

akcji, wręcz wymuszania zmiany gotówki na nie, rozpoczęto

akcji, wręcz wymuszania zmiany gotówki na nie, rozpoczęto

przyjmowanie zapisów do sumy półtora miliona funtów. W tym

przyjmowanie zapisów do sumy półtora miliona funtów. W tym

czasie ich kurs podskoczył na ponad tysiąc funtów przy nominalnej

czasie ich kurs podskoczył na ponad tysiąc funtów przy nominalnej

wartości stu. Jednocześnie, korzystając z gorączkowych prób

wartości stu. Jednocześnie, korzystając z gorączkowych prób

zakupu akcji tej kompanii przez wiele osób, zaczęto zakładać

zakupu akcji tej kompanii przez wiele osób, zaczęto zakładać

fikcyjne przedsiębiorstwa, które natychmiast wypuszczały swoje

fikcyjne przedsiębiorstwa, które natychmiast wypuszczały swoje

akcje. Pod wpływem ogólnego rozgorączkowania także i ich ceny

akcje. Pod wpływem ogólnego rozgorączkowania także i ich ceny

szybko rosły, co pozwalało w krótkim czasie

szybko rosły, co pozwalało w krótkim czasie

zbić ogromny

zbić ogromny

majątek. Kiedy ta fala opadła, specjalną ustawą tzw. “Bubbles Act"

majątek. Kiedy ta fala opadła, specjalną ustawą tzw. “Bubbles Act"

parlament skasował 202 tego rodzaju firmy.

parlament skasował 202 tego rodzaju firmy.

background image

Gorączka spekulacyjna

Gorączka spekulacyjna

Podobna gorączka spekulacyjna miała również miejsce na giełdzie

Podobna gorączka spekulacyjna miała również miejsce na giełdzie

paryskiej, za sprawą Szkota Johna Lawa. Otóż w pierwszej

paryskiej, za sprawą Szkota Johna Lawa. Otóż w pierwszej

dekadzie XVIII wieku zwrócił się on do władz Francji z

dekadzie XVIII wieku zwrócił się on do władz Francji z

memorandum. Przedstawił w nim propozycję uzdrowienia

memorandum. Przedstawił w nim propozycję uzdrowienia

fatalnego stanu finansów publicznych, na których ciążyły

fatalnego stanu finansów publicznych, na których ciążyły

ogromne długi Ludwika XIV. Po wielu kłopotach, dopiero przy

ogromne długi Ludwika XIV. Po wielu kłopotach, dopiero przy

poparciu regenta w 1715 roku zyskał on zezwolenie na

poparciu regenta w 1715 roku zyskał on zezwolenie na

uruchomienie prywatnego banku. Właścicielem banku była

uruchomienie prywatnego banku. Właścicielem banku była

specjalnie utworzona w tym celu kompania. Zgodnie z poglądami

specjalnie utworzona w tym celu kompania. Zgodnie z poglądami

Lawa, głównym zadaniem gospodarki było zapewnienie

Lawa, głównym zadaniem gospodarki było zapewnienie

szybkiego obiegu pieniądza, zwłaszcza papierowego. Z tego też

szybkiego obiegu pieniądza, zwłaszcza papierowego. Z tego też

powodu jego bank zamieniał przede wszystkim złoto na banknoty.

powodu jego bank zamieniał przede wszystkim złoto na banknoty.

Ze względu m.in. na wysokie

Ze względu m.in. na wysokie

koneksje, pieniądze te cieszyły się

koneksje, pieniądze te cieszyły się

dużym powodzeniem. Na dodatek regent polecił państwowym

dużym powodzeniem. Na dodatek regent polecił państwowym

urzędom traktować banknoty Lawa jak gotówkę

urzędom traktować banknoty Lawa jak gotówkę

background image

Przestępczość finansowa

Przestępczość finansowa

.

.

Początkowo akcje kompanii, która prowadziła bank,

Początkowo akcje kompanii, która prowadziła bank,

nie zyskiwały nabywców. Law jednakże zaczął podbijać

nie zyskiwały nabywców. Law jednakże zaczął podbijać

ich kurs, wypuszczając zresztą jednocześnie nowe

ich kurs, wypuszczając zresztą jednocześnie nowe

akcje. Osiągnął on w końcu cenę 18 tysięcy liwrów za

akcje. Osiągnął on w końcu cenę 18 tysięcy liwrów za

nominalnie 500-liwrową akcję. Tak duży wzrost kursu

nominalnie 500-liwrową akcję. Tak duży wzrost kursu

przy stale nowych emisjach zaczął jednakże budzić

przy stale nowych emisjach zaczął jednakże budzić

nieufność i mimo np. podniesienia dywidendy z 12 do

nieufność i mimo np. podniesienia dywidendy z 12 do

40 procent (miało to zapewnić zwiększenie

40 procent (miało to zapewnić zwiększenie

atrakcyjności akcji), doszło do wielkiego skandalu.

atrakcyjności akcji), doszło do wielkiego skandalu.

Kiedy w lipcu 1720 roku państwowi urzędnicy

Kiedy w lipcu 1720 roku państwowi urzędnicy

podsumowali stan finansów obydwu instytucji Lawa

podsumowali stan finansów obydwu instytucji Lawa

okazało się, że ogólna wartość wyemitowanych akcji

okazało się, że ogólna wartość wyemitowanych akcji

wyniosła 3 miliardy liwrów, podczas gdy w kasie

wyniosła 3 miliardy liwrów, podczas gdy w kasie

znalazły się wartości na łączną kwotę 120 milionów

znalazły się wartości na łączną kwotę 120 milionów

liwrów, w tym 21 milionów w gotówce. Law uciekł za

liwrów, w tym 21 milionów w gotówce. Law uciekł za

granicę, natomiast gospodarka Francji przez dłuższy

granicę, natomiast gospodarka Francji przez dłuższy

czas nie mogła sobie poradzić ze skutkami jego

czas nie mogła sobie poradzić ze skutkami jego

działalności.

działalności.

background image

Nadzór a deregulacja

Nadzór a deregulacja

W odróżnieniu od giełd na kontynencie, nad którymi nadzór

W odróżnieniu od giełd na kontynencie, nad którymi nadzór

sprawowały w mniejszym lub większym stopniu władze

sprawowały w mniejszym lub większym stopniu władze

państwowe, giełdy angielskie powstały jako instytucje

państwowe, giełdy angielskie powstały jako instytucje

początkowo całkowicie autonomiczne. Mimo braku rygorów

początkowo całkowicie autonomiczne. Mimo braku rygorów

narzuconych z zewnątrz, rządziły się one swoimi,

narzuconych z zewnątrz, rządziły się one swoimi,

niejednokrotnie bardzo surowymi regułami wewnętrznymi.

niejednokrotnie bardzo surowymi regułami wewnętrznymi.

Zostać na przykład członkiem giełdy w Anglii nie było łatwo.

Zostać na przykład członkiem giełdy w Anglii nie było łatwo.

Jeżeli o członkostwo ubiegała się osoba, która wcześniej

Jeżeli o członkostwo ubiegała się osoba, która wcześniej

niewiele miała wspólnego z giełdą, to musiała przedstawić

niewiele miała wspólnego z giełdą, to musiała przedstawić

rekomendację trzech członków giełdy. Byli oni również

rekomendację trzech członków giełdy. Byli oni również

odpowiedzialni finansowo w pewnych sprawach za jej

odpowiedzialni finansowo w pewnych sprawach za jej

działalność. Nieco łatwiej było uzyskać członkostwo osobom,

działalność. Nieco łatwiej było uzyskać członkostwo osobom,

które zatrudnione były już na giełdzie. Członek giełdy musiał

które zatrudnione były już na giełdzie. Członek giełdy musiał

przy tym, pod warunkiem wykluczenia z niej, zajmować się

przy tym, pod warunkiem wykluczenia z niej, zajmować się

wyłącznie handlem giełdowym i nie mógł podejmować

wyłącznie handlem giełdowym i nie mógł podejmować

jakiejkolwiek innej działalności. Regulamin przewidywał

jakiejkolwiek innej działalności. Regulamin przewidywał

również wykluczcie z giełdy np. w przypadku zawarcia

również wykluczcie z giełdy np. w przypadku zawarcia

małżeństwa z osobą trudniącą się handlem.

małżeństwa z osobą trudniącą się handlem.

background image

POSTACIE CHARAKTERYSTYCZNE DLA
GIEŁDY LONDYŃSKIEJ

jobberzy

brokerzy.

byki

niedźwiedzie

background image

POSTACIE CHARAKTERYSTYCZNE DLA
GIEŁDY LONDYŃSKIEJ

Jobberzy mogli dokonywać transakcji wyłącznie

na własny rachunek, a brokerzy tylko na

zlecenie osób trzecich. Każdy członek giełdy

musiał przy tym zadeklarować, jakiego rodzaju

działalnością pragnie się zajmować. Podział ten

spowodował wiele zatargów, bowiem

niejednokrotnie zdarzało się, że przychodzący

na giełdę za zleceniami broker, nie znajdując

odpowiednich kontrahentów i przekonany, że

kurs będzie kształtował się korzystnie, zawierał

transakcję faktycznie na własny rachunek. Tego

typu zarzuty co i raz wysuwali przeciwko

brokerom jobberzy. Tamci też nie pozostawali

dłużni, twierdząc, iż jobberzy dokonują po cichu

transakcji również na zlecenie.

background image

POSTACIE CHARAKTERYSTYCZNE DLA
GIEŁDY LONDYŃSKIEJ

Określenie “byk" oznacza osobę grającą na

zwyżkę kursu, natomiast “niedźwiedź" — na

zniżkę. Licząc na wzrost kursu “byki" zaczynały

kupować papiery, co przy w miarę stabilnej

podaży prowadziło do wzrostu ceny. Powstawała

wówczas hossa, czy też “bullish market" (“byczy

rynek"). Należało tylko wybrać odpowiedni

moment sprzedaży, aby zarobić na tym

wszystkim. “Niedźwiedzie" postępowali

natomiast odwrotnie tworząc bessę tj. “bearish

market" (“niedźwiedzi rynek").

Na giełdzie londyńskiej powstał jeszcze inne

określenia np. “kulawy jeleń" – czyli kupujący

papiery przed ich wprowadzeniem na giełdę.

background image

Zezwolenia

Zezwolenia

O ile jednak giełda w Londynie — jak już

O ile jednak giełda w Londynie — jak już

wspomniano — była — i w znacznym stopniu

wspomniano — była — i w znacznym stopniu

jest — instytucją samodzielną, chociaż

jest — instytucją samodzielną, chociaż

faktycznie kontrolowaną przez administrację,

faktycznie kontrolowaną przez administrację,

to giełdy na kontynencie objęte były kontrolą

to giełdy na kontynencie objęte były kontrolą

państwową. Zgodnie np. z niemieckim

państwową. Zgodnie np. z niemieckim

prawem giełdowym z 1896 roku do założenia

prawem giełdowym z 1896 roku do założenia

giełdy potrzebne było zezwolenie rządu,

giełdy potrzebne było zezwolenie rządu,

który sprawował nadzór nad nią. W ten

który sprawował nadzór nad nią. W ten

sposób wyłonił się pierwszy podział giełd.

sposób wyłonił się pierwszy podział giełd.

background image

Giełda jako

Giełda jako

przedsiębiorstwo

przedsiębiorstwo

Jedna grupa to właśnie giełdy, dla których

Jedna grupa to właśnie giełdy, dla których

utworzenia potrzebna jest zgoda władz

utworzenia potrzebna jest zgoda władz

państwowych i które poddane są kontroli jego

państwowych i które poddane są kontroli jego

organów, ustawowo określonych. Tego typu giełdy

organów, ustawowo określonych. Tego typu giełdy

istnieją np. w

istnieją np. w

RFN i Francji.

RFN i Francji.

Do drugiej należą giełdy organizowane, czy to

Do drugiej należą giełdy organizowane, czy to

przez zrzeszenia kupców, czy też samorząd

przez zrzeszenia kupców, czy też samorząd

terytorialny, często w formie spółki akcyjnej. Tego

terytorialny, często w formie spółki akcyjnej. Tego

typu giełdy spotyka się głównie w

typu giełdy spotyka się głównie w

USA

USA

i w Wielkiej

i w Wielkiej

Brytanii, przy czym są one również poddane

Brytanii, przy czym są one również poddane

nadzorowi ze strony organów państwowych.

nadzorowi ze strony organów państwowych.

background image

Rok byka

Rok byka

Rok 2006 był przełomowy dla rynku kapitałowego w Polsce.

Rok 2006 był przełomowy dla rynku kapitałowego w Polsce.

Kiedy zbiegły się w czasie informacje o uchwaleniu budżetu,

Kiedy zbiegły się w czasie informacje o uchwaleniu budżetu,

zwolnieniu podatkowym dochodów z akcji, wreszcie o

zwolnieniu podatkowym dochodów z akcji, wreszcie o

obniżeniu oprocentowania wkładów przez banki, inwestorzy

obniżeniu oprocentowania wkładów przez banki, inwestorzy

dostali jednoznaczny sygnał: kupować akcje.

dostali jednoznaczny sygnał: kupować akcje.

Tak zaczęła się słynna

Tak zaczęła się słynna

hossa

hossa

, której początek nastąpił zaraz po Świętach

, której początek nastąpił zaraz po Świętach

Wielkanocnych.

Wielkanocnych.

Wystarczy przypomnieć, że tylko w maju 2006 r.

Wystarczy przypomnieć, że tylko w maju 2006 r.

Warszawski Indeks Giełdowy (WIG)

Warszawski Indeks Giełdowy (WIG)

wzrósł o ponad 100

wzrósł o ponad 100

%, a akcje Mostostalu i Elektrimu nawet o 130%.

%, a akcje Mostostalu i Elektrimu nawet o 130%.

Na początku czerwca 2006 r. wystąpiły aż trzy czynniki,

Na początku czerwca 2006 r. wystąpiły aż trzy czynniki,

które wpłynęły na załamanie

które wpłynęły na załamanie

rynku. Po pierwsze - logika giełdy powoduje, że po ostrej

rynku. Po pierwsze - logika giełdy powoduje, że po ostrej

hossie następuje

hossie następuje

bessa.

bessa.

Po drugie - próba odwołania rządu,

Po drugie - próba odwołania rządu,

w konsekwencji rozwiązanie parlamentu przez prezydenta,

w konsekwencji rozwiązanie parlamentu przez prezydenta,

a więc destabilizacja polityczna. Wreszcie ostrożne, ale

a więc destabilizacja polityczna. Wreszcie ostrożne, ale

jednoznaczne przypo mnienie inwestorom, złożone przez

jednoznaczne przypo mnienie inwestorom, złożone przez

prezesa giełdy Wiesława Rozłuckiego, że ceny akcji na

prezesa giełdy Wiesława Rozłuckiego, że ceny akcji na

giełdzie nie mogą wiecznie rosnąć, co

giełdzie nie mogą wiecznie rosnąć, co

wywołało panikę wśród początkujących graczy.

wywołało panikę wśród początkujących graczy.

background image

Rok bessy

Rok bessy

Rok 2007 był przełomowy dla inwestorów

Rok 2007 był przełomowy dla inwestorów

w Polsce jako początej bessy

w Polsce jako początej bessy

W rok 2008 WGPW weszła z ontynuacją

W rok 2008 WGPW weszła z ontynuacją

trendów spadkowych

trendów spadkowych

Nadzieja inwestorów na odmianę trendu

Nadzieja inwestorów na odmianę trendu

background image

Dziękuję Państwu

Dziękuję Państwu

za uwagę

za uwagę


Document Outline


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Giełda Papierów Wartościowych, Wykłady rachunkowość bankowość
Catalyst Przewodnik dla inwestorów, Giełda Papierów Wartościowych, Warszawa 2009
GIEŁDA PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH, semestr 3, Rynki finansowe, wykłady
Giełda Papierów Wartościowych, UEK, Finanse 2008-2009
Catalyst Przewodnik dla inwestorów, Giełda Papierów Wartościowych, Warszawa 2009
wykład Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie 2014
gpw i gielda papierow wartosciowych w praktyce
Wykład  12 2009
hsm-wykład 9- 9.12.2009
Giełda, Warszawska giełda papierów wartościowych (11 stron), Historia
Ergonomia i?zpieczenstwo pracy wyklad! 12 2009
Ergonomia i?zpieczenstwo pracy wyklad 12 2009
gpw i gielda papierow wartosciowych w praktyce
Ergonomia i?zpieczenstwo pracy wyklad 12 2009
Wykład 9  12 2009
Gielda Papierow Wartosciowych w praktyce

więcej podobnych podstron