O PROJEKTOWANIU
GRUPOWEGO
I OSOBISTEGO
TRENINGU TWÓRCZOŚCI
rozgrzewka
O PROJEKTOWANIU
GRUPOWEGO
I OSOBISTEGO
TRENINGU TWÓRCZOŚCI
rozgrzewka
CZY MOŻNA TRENOWAĆ TWÓRCZOŚĆ?
Proces twórczy – jest to proces psychiczny, w
rezultacie którego podmiot dochodzi do
nowego i cennego wyniku
(proces – ruchliwość, zmiana nastawienia; reakcja – zdziwienie, akceptacja;
produkt – nowość i wartość)
Potoczna mitologia i elitarność twórczości
Demistyfikacja twórczości: zwyczajne operacje
poznawcze
Egalitarne podejście do twórczości: każdy może
Człowiek jest twórczy ze swej istoty
Warunki zaistnienia twórczego aktu
CELE TRENINGU
a)
Przełamywanie barier
- - percepcyjnych (fiksacja funkcjonalna);
- - osłabianie wewnętrznej cenzury;
- - rozwój twórczej samooceny;
- strategicznych (hamujących nawyków)
.
Budowanie motywacji
- ciekawość poznawcza;
- potrzeba naprawiania.
Rozwój twórczych zdolności
- - abstrahowania;
- - dokonywania skojarzeń;
- - rozumowania dedukcyjnego;
- - rozumowania indukcyjnego (analogie);
- - myślenia metaforycznego;
- - transformowania
CELE TRENINGU (CD)
a)
Uczenie się heurystyk (zasad, strategii) twórczego
rozwiązywania
problemów:
- - burzy mózgów;
- - myślenia lateralnego („skoku w bok”)
- - synektyki;
- - analizy morfologicznej;
- - „O!” heurystyki
- - TROPu.
b)
Dostarczenie uczestnikom szkolenia konstruktywnego
doświadczenia
grupowej współpracy w zakresach: komunikowania się,
formułowania
problemów zadaniowych i ich rozwiązywania w
oryginalny sposób.
Trening grupowy:
-
- umiejętności interpersonalne (współdziałanie,
porozumiewanie się,
klimat grupowy);
-
TELETURNIEJ - JAK MIEĆ PO KOLEI W
GŁOWIE ?
.
KOLEJNOŚĆ BLOKÓW
(SUGEROWANA)
KOLEJNOŚĆ BLOKÓW
(PRZYPADKOWA)
a. Ćwiczenia – skok w bok
(heurystyka)
b. Ćwiczenia – burza mózgów
(heurystyka)
c. Twórcze zdolności (np. analogie)
d. Podsumowanie i informacje
zwrotne
e. Pora na wzajemne przedstawienie
f. Ćwiczenia – bariery i motywacje
g. Ćwiczenia – zaufanie i
współdziałanie
h. Ćwiczenia – komunikacja
i. Ćwiczenia – konstruktywna krytyka
e. Pora na wzajemne przedstawienie
g. Ćwiczenia – zaufanie i
współdziałanie
h. Ćwiczenia – komunikacja
f. Ćwiczenia – bariery i motywacje
b. Ćwiczenia – burza mózgów
(heurystyka)
a. Ćwiczenia – skok w bok
(heurystyka)
c. Twórcze zdolności (np. analogie)
i. Ćwiczenia – konstruktywna krytyka
d. Podsumowanie i informacje
zwrotne
PRACA W BLOKACH
1. Wprowadzenie do twórczości
a) przedstawienie się trenerów;
b) twórcza tożsamość uczestnika;
c) przedstawienie programu zajęć;
d) kontrakt.
Ćwiczenia: Z czym i po co tutaj przybyliśmy
vs. tworzenie nowej tożsamości
2. Integracja – twórczy trening zdolności interpersonalnych
a) scalanie grupy (klimat grupowy);
b) bezpieczeństwo i współpraca;
c) porozumiewanie się;
- potem jako czujnik dla klimatu grupowego;
- należy pamiętać o kontakcie z „ciałem”.
Ćwiczenia: bricolage, kolektyw; rzeźbienie w g ... point
3. Przełamywanie barier i budowanie motywacji
a) bariery percepcyjne;
b) wewnętrzna cenzura;
c) samoocena;
d) bariery strategiczne.
Ćwiczenia: patrzenie umysłem Buddy, mój wewnętrzny
Adam Słodowy, odraczanie oceny
4. Budowanie motywacji
a) dostrzeganie różnorodności świata;
b) próbujemy inaczej;
c) rozwijanie intuicji.
Ćwiczenia: z dystansem, trochę fantazji, moje miejsce na Ziemi
5. Nabywanie podstawowych zasad, aby nie powstał kwas (heurystyki)
a) „odroczenie oceny” - burza mózgów;
b) „skok w bok” - myślenie lateralne;
c) „zamiana zwyczajnego na dziwne” – synektyka;
d) „tworzenie jako proces” – „O!” heurystyka, TROP.
ZBIERA SIĘ NA BURZĘ MÓZGÓW
I FAZA (20 min.), PROCES TWORZENIA POMYSŁÓW
1.
Ilość rodzi jakość (każdy pomysł może służyć jako inspiracja)
2.
Mniej niż zero krytyki I samokrytyki (pozytywnej ani
negatywnej)
3.
Liczą się wszystkie pomysły (nie rozważa się ich użyteczności)
4.
Rozwijaj pomysły z tablicy w idee (skojarzenia partnerów są
inspiracją)
5.
Jest tylko jeden autor – grupa
6.
Nie ma tu autorytetów, za wyjątkiem ks. Rydzyka, ale on nie
mógł przyjechać (egalitaryzm)
II FAZA (15 min.), PROCES OCENIANIA POMYSŁÓW
1.
Kategoryzacja pomysłów
2.
Ocena pod względem użyteczności oraz innych, wybranych
kryteriów
Osborn (1953) – „odroczone
wartościowanie” wyzwala kreatywność
Zadanie: kropki należy połączyć przy pomocy
najwyżej
TRZECH
odcinków bez odrywania
ołówka od kartki.
WIELOKROPEK DAJE WIELE DO MYŚLENIA
WIELOKROPEK DAJE WIELE DO MYŚLENIA
SKOK W BOK
problem
wzorzec działania
bezpośrednie
rozwiązanie
Strategia twórczego odskoku
analogia, przypadek,
prowokacja, odrzucenie
twórcze
rozwiązanie
zmiana wzorca
Strategia
bezpośrednia
De Bono (1970/1971) - nowy wgląd w zagadnienie
SYNEKTYKA
problem
wzorzec działania
bezpośrednie
rozwiązanie
Rozwiązywanie
problemu w innej
dziedzinie
twórcze
rozwiązanie
odejście w inną
dziedzinę
Strategia
bezpośrednia
Gordon (1961, 1980), „zamiana zwyczajnego na dziwne”
Przeniesienie
rozwiązań do problemu
wyjściowego
O! heurystyka
O
DKRYWANIE
PROBLEMU
O
DKRYWANIE
POMYSŁU
O
DKRYWANIE
ROZWIĄZANIA
O
DKRYWANIE
OCENY
a) Inwentarz cech b) Analogie i metafory c) Gra słów
d) 3 tak
i co należy rozwinąć
6. Ćwiczenie twórczych zdolności
a) dokonywanie skojarzeń;
b) abstrahowanie;
c) transformowanie;
d) rozumowanie indukcyjne (analogie);
e) rozumowanie dedukcyjne;
f) myślenie metaforyczne.
-
1. Co decyduje, że dane skojarzenia są nieoczekiwane?
- 2. Mednick i Mednick (1946) – odległe (stół – Rycerz, np.
Rycerze
Okrągłego Stołu) vs bliskie (stół – łyżka)
-
Odległe skojarzenia dokonują się na podstawie, np..:
o - powierzchownego podobieństwa bodźców (stół – wół);
o - przypadkowego zetknięcia się („czujesz lakier?”);
o - mechanizmu pośredniczenia
-
Ten sam obiekt w dwóch różnych systemach odniesienia
(bisocjacja):
treser – król ; mediator „lew” (lew – z cyrku, król zwierząt)
- Wieloznaczność atrybutów poszczególnych pojęć:
rycerz – stół; mediator okrągły (okrągły – znaczenie dosłowne i
przenośne)
DOKONYWANIE SKOJARZEŃ
Ćwiczenia: łańcuch vs. rozgwiazda, transpozycje, gra słów
1) Najprostsza prezentacja; 2) zasada; 3) ćwiczenie z rozwiązaniem problemu
Ci, którzy niszczą lasy,
zabijają nie tylko drzewa
-
1. „Zwracanie uwagi na niektóre cechy obiektów, a
ignorowanie
reszty” (przy formułowaniu problemu –
Einstein 55 minut)
-
2. Analiza funkcjonalna – jeśli wychodzimy od typowego
obiektu, trudno
wynaleźć coś nowego; należy wyabstrahować
jego funkcje i wykreować nowy obiekt
ABSTRAHOWANIE
Ćwiczenia: chińska encyklopedia; inwentarz cech; analiza funkcjonalna
TRANSFORMOWANIE
Zmienianie wszystkich lub niektórych cech obiektu
tak, aby jego końcowa postać różniła się od
postaci wyjściowej.
a) Zmienić wymiary? Powiększyć? Zmniejszyć?
b) Zmienić czas?
c)
Zmienić koszty? (behawioralne i materialne)
d) Zastosować inaczej? (użyć zupełnie do innych celów)
e) Przystosować do nowej funkcji?
f)
Zmodyfikować? Nadać nową formę? Zmienić parametry
zmysłowe?
g) Odwrócić rolę? Zmienić kolejność?
h) Zestawić, kombinować, łączyć?
i)
Wprowadzić nowe elementy?
Ćwiczenia: pytania modyfikujące
Ćwiczenia: winda wyobraźni; pastisz
MYŚLENIE DEDUKCYJNE
Rozumowanie sylogistyczne leży u podstaw wielu zadań związanych
z twórczością, np. przewidywanie konsekwencji
Sylogizm konsekwentny – za podstawę przyjęcia wniosku uznaje jego wynikanie
z przesłanek
(przed Einsteinem wielu uczonych wiedziało o efekcie Michelsona,
który nie zgadzał się z paradygmatem fizyki nierelatywistycznej)
Twórcze rozumowanie jest kompletne – wyciągnięte są wszystkie wnioski
tkwiące implicite w przesłankach (sylogizmy naturalne)
Twórcze rozumowanie jest hipotetyczne (co by było gdyby przesłanka była
prawdziwa – co by było gdybym był promieniem świetlnym)
MYŚLENIE INDUKCYJNE
Polega na wyciąganiu wniosków z niepełnego zbioru danych
(transfer wiedzy – uzupełnianie serii, klasyfikowanie, wnioskowanie z analogii)
ANALOGIA – WSPÓLNOTA WIELU CECH
A:B :: C:D
człon porównywany (obiekt) - człon porównujący (nośnik)
Bezpieczna prezerwatywa jest jak (analogie) - szczelna tama, niezdobyta twierdza
Gdyby życie było tak proste,
jak korzystanie z Yahoo
Ćwiczenia: analogia trafna, analogia nośna
METAFORYZOWANIE
Polega na odniesieniu jednej rzeczy (obiektu) w terminach właściwych
zupełnie innej rzeczy (nośnik)
Duża agencja – WP, mała agencja – Ghandii
Funkcje metafory:
1) nowe informacje dla zrozumienia obiektu (efekt nowości, zaskoczenia)
2) złożony obiekt w terminach właściwych czemuś prostszemu
Ćwiczenia: identyfikacja z przedmiotem, reanimacja umarłych metafor
7. Wszystko dobre, co się dobrze kończy
a) podsumowanie doświadczeń;
b) sesja informacji zwrotnych.