background image

Zawał mięśnia 
sercowego

background image

Zawał serca

Niedokrwienna martwica mięśnia 

sercowego, będąca następstwem nagłego 
zmniejszenia przepływu krwi przez 
określoną okolicę serca.

background image

Ostre zespoły wieńcowe

Zaburzenie równowagi pomiędzy 

zapotrzebowaniem mięśnia sercowego na 
tlen a podażą tlenu.

Podział:

Ostry zespół bez uniesienia odcinka ST:

▫Niestabilna dławica piersiowa (UA)
▫Zawał serca bez uniesienia ST (NSTEMI)

Zawał serca z uniesieniem odcinka ST 
(STEMI)

background image

Ostry zespół bez uniesienia 
odcinka ST-

ograniczenie przepływu krwi przez 
tętnice wieńcową,  mogące 
doprowadzić do martwicy małych 
obszarów mięśnia sercowego.

Niestabilna dławica piersiowa (UA)-

nasilenie choroby niedokrwiennej 
serca. Stan zagrożenia wystąpieniem 
zawału serca lub nagłego zgonu.

background image

Zawał serca bez uniesienia ST 
(NSTEMI)-

▫stwierdza się martwicę małych obszarów 

mięśnia sercowego ze wzrostem markerów 
we krwi.

(w odróżnieniu od stabilnej choroby 

wieńcowej , dolegliwości mogą wystąpić w 
spoczynku i nie ustępują po podaniu 
nitrogliceryny podjęzykowo)

background image

Zawał serca z uniesieniem 
odcinka ST (STEMI)-

nagłe zmniejszenie lub ustanie przepływu 
krwi przez tętnicę wieńcową, co prowadzi 
do niedokrwienia i martwicy mięśnia 
sercowego

background image

Podział zawału ze względu na 
rozległość

Zawał pełnościenny-obejmuje całą 
grubość mięśnia sercowego od nasierdzia 
do wsierdzia, z charakterystycznym w 
EKG głębokim i szerokim załamkiem Q.

Zawał podwsierdziowy-obejmuje 
wewnętrzną część mięśnia

Klasyfikowany tylko na podstawie zapisu 

EKG

background image

Zawał ściany przedniej zwykle jest 

większy i ma gorsze rokowania. Jest 
następstwem zamknięcia lewej tętnicy 
wieńcowej.

Zawał ściany dolno-tylnej spowodowany 

jest zamknięciem prawej tętnicy 
wieńcowej.

Obszar zawału powyżej 50% lewej komory 

najczęściej prowadzi do wstrząsu 
kardiogennego oraz zgonu.

background image
background image

Etiologia i patogeneza

Zakrzep rozwijający cię na podłożu zmian 
miażdżycowych

▫Pęknięcie blaszki miażdżycowej i aktywacja 

procesów krzepnięcia

▫Zwiększona miejscowa skłonność do zakrzepicy 

(zaburzona produkcja substancji 
p/zakrzepowych)

Zator w krążeniu wieńcowym w skutek 
zapalenia wsierdzia, zniszczenia zastawek

Zapalenie, uraz tętniak w tętnicach 
wieńcowych

background image

Wrodzone anomalie tętnic wieńcowych

Stenoza zastawki aortalnej

Skurcz naczyń wieńcowych (zaburzenia 
produkcji substancji rozszerzających 
naczynia, leki naczynioskurczowe)

Zwiększona gęstość i lepkość krwi

background image

Czynniki ryzyka

wiek (u mężczyzn 32-50 lat, u kobiet 45-70)

płeć męska

palenie tytoniu

nadciśnienie tętnicze krwi

 przerostu lewej komory serca 
(kardiompatia, przerost po stosowaniu leków 
sterydowych)

wysoki poziom cholesterolu

zaburzona proporcja pomiędzy 
cholesterolem LDL i HDL

background image

wysoki poziom trójglicerydów

brak aktywności fizycznej

cukrzyca

predyspozycje rodzinne i genetyczne 
(zawał w rodzinie w wywiadzie)

otyłość (zwłaszcza brzuszna).

background image

Objawy

Uciskający ból zamostkowy, trwający 
powyżej 20 min i nieustępujący po podaniu 
podjęzykowo azotanów, promieniujący do 
ramion, pleców, szyi, żuchwy, nadbrzusza

Tachykardia lub inne zaburzenia rytmu 
serca

 CTK

Pobudzenie ruchowe

Duszność (uczucie krótkiego oddechu lub 
braku powietrza)

background image

Nudności

Zwiększona potliwość

Lęk, panika

„maska brzuszna” występuje w zawale 
serca ściany dolnej. Przebiega z bólami 
nadbrzusza, nudnościami, wymiotami.

Nietypowa postać zawału, bez ww. objawów 

może wystąpić u pacjentów z neuropatią, 
np. u cukrzyków.

background image

Diagnostyka

Zapis EKG:

Zawał pełnościenny: uniesienie odcinka ST, 

odwrócenie załamka T, poszerzenie i 

pogłębienie załamka Q

Zawał niepełnościenny: uniesienie lub 

obniżenie odcinka ST i odwrócenie załamka T.

Prawidłowy zapis EKG nie wyklucza 

niestabilnej dławicy piersiowej, która może 

nasilić się i doprowadzić do wystąpienia 

zawału.

background image

Prawidłowy zapis EKG

background image

Zawał w EKG

background image

Diagnostyka

Markery uszkodzenia mięśnia sercowego:

Troponiny-białka obecne we wszystkich 
mięśniach prążkowanych, wchodzące w skład 
systemu umożliwiającego skurcz mięśni. 
Uwalniane w wyniku uszkodzenia komórek 
mięśniowych.  Frakcja cTn (cardiac Troponin
jest charakterystyczna dla uszkodzeń mięśnia 
sercowego. Podwyższone stężenie troponin w 
surowicy krwi można wykryć po 4-6h od 
wystąpienia objawów i utrzymuje się do 7-10 
dni.

background image

Kinaza kreatynowa (CK)- wzrost aktywności 
enzymu w ostrych zespołach wieńcowych. 
Występuje w wielu innych narządach, dlatego nie 
zaleca się stosowania jej jako markera zawału

Izoenzym CK-MB-frakcja sercowa kinazy 
kreatynowej, marker  swoisty dla mięśnia 
sercowego. Do wzrostu stężenia dochodzi po 4-
10h od wystąpienia epizodu bólowego, szczyt 
następuje po 24h, podwyższony poziom 
utrzymuje się do 3 dni. Rutynowe pomiary 
stężenia CK-MB przy przyjęciu i co 8h 
potwierdzają lub wykluczają rozpoznanie zawału.

background image

Mioglobina-białko o zdolnościach wiązania 
tlenu syntetyzowane w mięśniach 
prążkowanych. Łatwo uwalniana z komórek 
mięśniowych w przypadku ich martwicy lub 
uszkodzenia, dlatego w ostrych zespołach 
wieńcowych mioglobina pojawia się w 
krwiobiegu w krótkim czasie po wystąpieniu 
dolegliwości ok. 2h. Jej prawidłowe stężenie po 
10h od początku objawów praktycznie wyklucza 
zawał serca. Wzrost stężenia mioglobiny może 
również wystąpić w wyniku: urazu mięśni, 
odmrożenia, oparzenia, niedoczynności 
tarczycy, zatrucia alkoholem, gorączki.

background image

Diagnostyka

Badania obrazowe:

Echokardiografia (ultrasonokardiografia-UKG) 
jest to badanie ultrasonograficzne serca, 
przezklatkowe lub przezprzełykowe. Pozwala na 
ocenę budowy serca i jego pracy. Podczas 
badania ECHO oceniane są zastawki (ich budowa 
i funkcja), jamy serca (przedsionki i komory), 
dokonuje się pomiaru ich objętości, grubości 
ścian, kurczliwości, dzięki czemu możliwe jest 
zobrazowanie ewentualnych zaburzeń pracy 
niedotlenionego mięśnia. 

background image

Koronarografia- angiografia naczyń wieńcowych. 
Badanie polegające na nakłuciu tętnicy udowej, a 
następnie wprowadzeniu cewnika aż do tętnic 
wieńcowych i podaniu do ich światła kontrastu, 
umożliwiającego ich uwidocznienie za pomocą 
promieniowania rentgenowskiego. 

W przypadku ujawnienia w badaniu zwężeń 
krytycznych istnieje możliwość angioplastyki. 
Światło naczynia udrażnia się za pomocą 
balonika, a następnie umieszcza w tym miejscu 
stent (metalowe rusztowanie), aby zapobiec 
zapadnięciu się naczynia.

background image

Rozpoznanie zawału serca

Stwierdzenie podwyższonego poziomu 
markerów martwicy mięśnia sercowego 
+ co najmniej jeden z poniższych:

▫ Charakterystyczne objawy podmiotowe 

niedokrwienia

▫ Typowe zmiany w EKG
▫ Stwierdzenie w badaniach obrazowych 

zaburzeń kurczliwości ściany serca

▫ Krytyczne zwężenia w koronarografii

background image

Leczenie

Celem leczenia ostrych zespołów wieńcowych 

jest jak najszybsze przywrócenie zdrożności 
naczyń wieńcowych (rewaskularyzacja, 
reperfuzja) oraz zapobieganie powikłaniom.

Pacjent z objawami zawału serca powinien w 

ciągu godziny od wystąpienia objawów trafić 
na oddział intensywnej terapii (po upływie ok. 
60 min od pojawienia się dolegliwości dochodzi 
do nieodwracalnej martwicy  kardiomiocytów)

background image

Leczenie przedszpitalne

Ułożenie w pozycji półwysokiej lub bocznej 
ustalonej

Podaż nitratów podjęzykowo (Nitrogliceryna) 
w celu rozszerzenia naczyń. Podawać co 5 
min, pod kontrolą CTK (ryzyko zapaści, gdy 
wartość skurczowa ≤ 90 mm Hg)

Kwas acetylkosalicylowy-hamuje 
powstawanie zakrzepu płytkowego, hamuje 
skurcz tętnic wieńcowych (Polopiryna)

background image

Leczenie szpitalne

Farmakoterapia:

Tlenoterapia 4-5 l/min

Podaż fibrynolityków (trombolityków) – 

działanie polega na przekształceniu 

plazminogenu w czynny enzym zwany 

plazminą, która rozpuszcza skrzep 

(Streptokinaza)

▫Przeciwwskazania: czynne krwawienia 

wewnętrzne, ciężka reanimacja, udary 

krwotoczne mózgu oraz urazy głowy przebyte w 

ciągu ostatniego miesiąca, ciąża, skaza 

krwotoczna.

background image

Leczenie przeciwzakrzepowe Heparyną. 
Hamuje powstawanie zakrzepu płytkowego 
na drodze aktywacji fizjologicznej 
antytrombiny III, która blokuje czynniki 
krzepnięcia. Terapia powinna trwać do 5 dni, 
pod kontrolą parametrów krzepliwości.

Wprowadzenie Nitrogliceryny we wlewie 
dożylnym. NO zmniejsza strefę martwicy 
ponieważ rozszerza naczynia wieńcowe i 
ułatwia przepływ wieńcowy. Działa 
antyrytmicznie, tłumi ból wieńcowy, 
zapobiega obrzękowi płuc.

background image

Inhibitory konwertazy angiotenzyny 
(ACEI) np. Kaptopril. Hamuje wzrost 
włókien mięśniowych  oraz proces 
włóknienia, co prowadzi do hamowania 
remodelingu serca.

Leczenie beta-blokerami np. Metaprolol, 
Atenolol powoduje spadek 
zapotrzebowania serca na tlen ( pracy 

serca), wydłużenie fazy rozkurczu ( 

przepływu wieńcowego)

background image

Leczenie przeciwbólowe: 

▫ NLA - rodzaj znieczulenia, w którym podaje się dożylnie 

krótko działający analgetyk narkotyczny (np. Fentanyl w 
dawce 0.1mg, powtarzany co 30 min w dawce 0.05-
0.1mg) oraz silny neuroleptyk (np. droperidol - 
Dehydrobenzperydol DHBP w dawce 2.5-5mg), 
uzyskując analgezję i silną sedację bez utraty 
przytomności. Ryzyko  CTK

▫ Morfina - Wywołuje euforię, potem senność i anestezję. 

Słabo wpływa na układ krążenia, czasem wywołuje 
hipotensję. Rzadko wywołuje arytmię i bradykardię. 
Może wywoływać wymioty, kurczy zwieracze i zwalnia 
perystaltykę. Zwalnia oddychanie aż do zatrzymania, 
może wywołać skurcz oskrzeli. 

background image

Petydyna (Dolargan)

▫- rozkurcza mięśniówkę oskrzeli, dróg 

pokarmowych, moczowodów, tętnic. 
Poprzez uwalnianie histaminy może 
wywołać skurcz oskrzeli.

▫ Może wywołać wymioty.
▫ Działa depresyjnie na ośrodek oddechowy.

background image

Interwencje mechaniczne:

Przezskórna interwencja wieńcowa (PCI) – 
angioplastyka-stentowanie naczyń wieńcowych

background image

Pomostowanie tętnic wieńcowych (CABG) – 
operacja wiążąca się z torakotomią.

 Polega na wszczepieniu pomostów naczyniowych 
(tzw. by-passów) między tętnicą główną a 
tętnicami wieńcowymi w celu ominięcia miejsca 
zwężenia. Zapewnia poprawę ukrwienia 
niedokrwionego obszaru mięśnia sercowego. Do 
utworzenia by-passów stosuje się żyłę 
dopiszczelową, tętnicę piersiową wewnętrzną lub 
tętnicę promieniową. Do takiego leczenia 
kwalifikują się chorzy ze zwężeniami w wielu 
naczyniach lub u których nie można uzyskać 
poprawy ukrwienia mięśnia sercowego poprzez 
angioplastykę.

background image

Powikłania zawału serca

Zaburzenia rytmu serca

Zatrzymanie krążenia – defibrylacja, resuscytacja 
krążeniowo-oddechowa

Niewydolność serca – proporcjonalna do 
uszkodzenia lewej komory serca

Obniżone ciśnienie krwi - w wyniku 
zmniejszonego powrotu żylnego i osłabienia siły 
skurczu

Wstrząs kardiogenny - CTK, tachykardia, 

diurezy, zaburzenia świadomości, potliwość, 

zimna i wilgotna skóra.

background image

Nawracające niedokrwienie – objawiające się 
bólem zamostkowym, wskazuje na 
zagrożenie kolejnym zawałem, wymaga 
leczenia.

Dysfunkcja mięśnia brodawkowatego – 
niedomykanie się płatków zastawki mitralnej

Uszkodzenie mięśnia serca:

▫Pęknięcie mięśnia brodawkowatego
▫Pęknięcie przegrody międzykomorowej 
▫Pęknięcie zewnętrzne (tamponada serca)

background image

Tętniak serca

Skrzepliny przyścienne

Zapalenie osierdzia

Zespół pozawałowy (gorączka, zapalenie 
osierdzia, wysięk opłucnej, bóle stawów) 
zespół autoimmunologiczny.

background image

Remodeling (przebudowa) serca – 
przerost objętościowy komór serca w 
wyniku przyrostu włókien mięśniowych. W 
patogenezie tego zjawiska obserwuje się 
zwiększoną aktywność konwertazy 
angiotenzyny i nadmierne wytwarzanie 
angiotensyny II, która  pobudza 
fibroblasty do produkcji kolagenu oraz 
zwiększa uwalnianie czynników 
wzrostowych w mięśniu sercowym.  

background image

Działania pielęgniarskie w przypadku 
chorego z zawałem mięśnia sercowego

Zapewnienie poczucia bezpieczeństwa przez 
informowanie chorego o celu działań 
podejmowanych wobec niego

Obserwacja w kierunku wystąpienia zaburzeń 
rytmu serca (ciągłe monitorowanie i 
udokumentowanie w indywidualnej karcie 
obserwacyjnej parametrów życiowych)

Wykonanie zleceń lekarskich według 
indywidualnej karty zleceń

Pomoc w realizacji potrzeb chorego w zakresie 
higieny, żywienia, wydalania

background image

Zapewnienie wsparcia psychicznego, pomoc w 
utrzymaniu kontaktu z rodziną

Prawidłowe przygotowanie psychiczne i fizyczne 
pacjenta do zabiegu (koronarografia, 
angioplastyka)

background image

Diagnoza pielęgniarska

Ból w klatce piersiowej

Odczucie lęku

Zaburzona wymiana gazowa

Możliwość wystąpienia wczesnych powikłań 
zawału serca

Możliwość wystąpienia powikłań krwotocznych 
po zastosowaniu leczenia fibrynolitycznego

Możliwość wystąpienia spadku CTK po podaniu 
leków rozszerzających naczynia

Deficyt wiedzy na temat czynników ryzyka 
choroby niedokrwiennej i stylu życia po zawale

background image

Ból w klatce piersiowej

Cechy charakterystyczne: ból za mostkiem, 

uciskający, piekący, dławiący, gniotący lub 
ściskający, promieniujący do żuchwy, pleców, 
brzucha, lewego barku lub ramienia.

Cel opieki:

Zminimalizowanie lub wyeliminowanie bólu

Zapobieganie poszerzeniu się strefy bólu

Zapobieganie wtórnemu stresowi związanemu z 
utrzymaniem się objawów bólowych

Poprawa ukrwienia mięśnia sercowgo

background image

Działania pielęgniarskie:

Monitorowanie, ograniczenie i wyeliminowanie bólu 
poprzez: ocenę odczuć bólowych zgłaszanych przez 
chorego, ocenę pozawerbalnych oznak bólu (grymas 
twarzy, wzmożone napięcie mięśniowe, bladość 
powłok skórnych, wzmożona potliwość, 
przyspieszone tętno i oddech, spadek lub wzrost 
CTK)

Ułożenie chorego w wygodnej pozycji i 
minimalizacja wysiłku (pozycja półwysoka)

Wyjaśnienie choremu przyczyny bólu i jego wpływu 
na organizm

Zapewnieni spokoju i ciszy

Wyjaśnienie celowości podejmowanych działań 
pielęgniarskich, terapeutycznych i diagnostycznych

background image

Podłączenie kardiomonitora 

Założenie karty obserwacyjnej - monitorowanie 
tętna, oddechów, CTK, czynności serca - EKG,  
temperatury ciała, zabarwienia powłok skórnych, 
saturacji oraz stanu świadomości

Kontrola parametrów życiowych pacjenta w 
zależności od jego stanu (co 15 min, a gdy są 
prawidłowe, co 2h)

Zapewnienie dostępu do żyły (dwa: jedno do 
podawania leków, drugie do ewentualnego 
podawania streptokinazy - każde podpisane)

Pobranie krwi do badań laboratoryjnych 
(Troponina, CK-MB, mioglobina, APTT, elektrolity, 
gazometria oraz innych według zaleceń lekarza)

background image

Zwalczenie dolegliwości bólowych poprzez 
farmakoterapię  według zleceń lekarskich

Wdrożenie tlenoterapii na zlecenie lekarza

Posiłki lekkostrawne, częściej a mniejsze 
objętościowo

Zapobieganie zaparciom [dieta, laktuloza ]

Gimnastyka oddechowa

Prowadzenie bilansu płynów

Pomoc w czynnościach samoobsługowych

Obserwacja w kierunku wystąpienia powikłań tj. 
obrzęk płuc, wstrząs kardiogenny, zaburzenia 
rytmu serca.

Udział w farmakoterapii (wg zleceń lekarskich):

background image

▫Leczenie p/bólowe:

 informuje chorego o silnym działaniu p/bólowym, 

uspokajającym, zmniejszajacym uczucie leku i 
zagrożenia,

 obserwacja działań niepożądanych (osłabienie 

czynności oddechowej, nudności, wymioty, 
bradykardia, zatrzymanie moczu, skurcz oskrzeli)

 antagonista morfiny-Nalokson

▫Leczenie trombolityczne:

 w pompie infuzyjnej streptokinaza
 obserwacja działań ubocznych (krwawienia)
 kontrolne EKG po podaniu leku zaznaczając na 

zapisie „Streptokinaza”

 przez wkłucie dla streptokinazy nie podajemy 

innych leków

background image

 nie podajemy leków drogą i.m. - powodują 

bolesne rozległe krwiaki,

 po usunięcie venflonu długo i skutecznie 

ucisnąć miejsce wkłucia

▫Leczenie antykoagulacyjne:

 obserwacja działań ubocznych (krwawienia)
 Siarczan Protaminy hamuje działanie 

Heparyny

background image

Odczucie lęku

Cechy charakterystyczne: 

Poczucie zagubienia i bezradności, 

Nieumiejętność komunikowanie problemów, 

Wycofanie z kontaktów społecznych

Cel opieki:

Zapewnienie poczucia bezpieczeństwa

Obniżenie poziomu lęku

Wsparcie rodziny pacjenta

background image

Działania pielęgniarskie:

Nawiązanie kontaktu terapeutycznego (cierpliwość, 
okazanie troski i zainteresowania, aktywne 
słuchanie)

Umożliwienie kontaktu z rodziną

Zapewnienie warunków intymności

Informowanie chorego o dalszych badaniach i 
zabiegach pielęgnacyjnych, procesie leczenia oraz 
przejściowych ograniczeniach spowodowanych 
zawałem serca

Zastosowanie technik terapeutycznych, np. 
relaksacji, wizualizacji.

Podanie leków uspokajających (wg zleceń)

Zapewnienie warunków do spokojnego wypoczynku

background image

Zaburzona wymiana gazowa

Cechy charakterystyczne:

Zmiana liczby i głębokości oddechów

Duszność, oddychanie wysiłkowe

Zmniejszona tolerancja wysiłku

Cel opieki:

Poprawa wentylacji i lepszego 
utlenowania tkanek

background image

Działania pielęgniarskie

Wywietrzenie sali, przygotowanie sprzętu 
do tlenoterapii (przed przybyciem 
pacjenta)

Ułożenie w pozycji półwysokiej

Stosowanie tlenoterapii biernej

Ocena stanu pacjenta na podstawie 
parametrów z pulsoksymetru, wyników 
gazometrii, zabarwienia powłok skórnych, 
częstości i charakteru oddechów. 

background image

Możliwość wystąpienia 
wczesnych powikłań zawału 
serca

Cel opieki:
Wczesne wykrycie stanu zagrożenia życia

Działania pielęgniarskie:

Stałe monitorowanie wartości podstawowych 
parametrów( tętno, CTK, saturacja, oddechy) a 
także zapisu EKG oraz prowadzenie bilansu 
płynów

Dokumentowanie wykonanych pomiarów w 
karcie obserwacji chorego

background image

Podawanie leków zgodnie z kartą zleceń i 
obserwacja reakcji na nie

Szybkie reagowanie na zgłaszane przez chorego 
dolegliwości

Dostosowanie wysiłku do możliwości chorego

background image

Możliwość wystąpienia powikłań 
krwotocznych po zastosowaniu 
leczenia fibrynolitycznego

Cel opieki:

Wczesne wykrycie powikłań

Zapobieganie powikłaniom

Działania pielęgniarskie:

Obserwacja chorego w kierunku wystąpienia 
ewentualnych objawów ubocznych przyjmowania 
leków fibrynolitycznych (krwawienie ze 
śluzówek, miejsc wkłucia, nosa, przewodu 
pokarmowego, układu moczowego-czerwone 
zabarwienie moczu)

background image

Skuteczne i długie uciśnięcie miejsc wkłuć (np. po 
usunięciu kaniuli obwodowej, dożylnej)

Monitorowanie podstawowych parametrów 
życiowych, zabarwienia powłok skórnych i 
świadomości pacjenta

Unikanie iniekcji domięśniowych ze względu na 
możliwość powstania bolesnych, rozległych 
krwiaków

W przypadku wystąpienia krwawień postępowanie 
wg zleceń lekarskich ( przerwanie leczenia 
fibrynolitycznego, przetaczanie krwi, osocza)

background image

Możliwość wystąpienia spadku CTK po 
podaniu leków rozszerzających 
naczynia

Cel opieki: zapobieganie hipotonii polekowej

Działanie pielęgniarskie:

Podawanie leków zgodnie z kartą zleceń i obserwacja 
ich działania

Kontrola CTK, dokumentowanie pomiarów

Obserwacja pacjenta (zabarwienie powłok skórnych, 
potliwość)

Pouczenie chorego o ograniczeniu aktywności 
ruchowej

Szybkie reagowanie na skargi chorego i odnotowanie 
ich

background image

Powiadomienie lekarza o każdym znacznym 
spadku ciśnienia

background image

Deficyt wiedzy na temat czynników 
ryzyka choroby niedokrwiennej i stylu 
życia po zawale

Cel opieki: 

Włączenie pacjenta do współpracy z zespołem 
terapeutycznym

Dostarczenie materiałów edukacyjnych, 
wskazanie źródeł informacji na temat choroby

background image

Działania pielęgniarskie:

informacje na temat  choroby (przyczyny, objawy)

samodzielne zwalczanie dolegliwości (czynniki 
wyzwalające, objawy wymagające interwencji 
medycznej)

farmakoterapia (nazwy leków, działanie, objawy 
uboczne, przechowywanie)

przygotowanie pacjenta do samoopieki : 
samodzielny pomiar CTK, przestrzeganie diety, 
normalizacja masy ciała, eliminacja nałogów, 
wysiłku fizycznego, 

umiejętność rozładowania napięcia emocjonalnego

badania kontrolne

background image

Przygotowanie pacjenta do 
koronarografii/angioplastyki

Założenie, utrzymanie dwóch drożnych kaniul 
obwodowych (do jednej 500 ml 0,9% NaCl-
zapobieganie nefropatii kontarsowej)

Pobranie krwi do badań (morfologia, elektrolity, ukł. 
krzepnięcia, glukoza, kreatynina, ASPAT, ALAT, 
lipidogram, markery martwicy m.s. itd.)

Pomiar tętna, CTK, saturacji, wykonanie EKG

Relanium 30 min przed zabiegiem

Przygotowanie miejsca nakłucia: usunięcie 
owłosienia 

Poinformowanie o konieczności usunięcia protez, 
biżuterii, okularów itd.

background image

Bezpośrednio przed zabiegiem pacjent powinien 
oddać mocz, przebrać się w czystą bieliznę

Rozmowa z pacjentem-dostarczenie informacji 
medycznej na temat zabiegu.

Zgromadzenie dokumentacji, upewnienie się czy 
została wyrażona pisemna zgoda na zabieg

Transport w pozycji leżącej do pracowni 
hemodynamiki

background image

Postępowanie po zabiegu

Pacjent pozostaje w łóżku w pozycji leżącej przez 
ok. 6-12h z opatrunkiem uciskowym w miejscu 
nakłucia ( 2h po założeniu opatrunku należy do 
sprawdzić i poluzować)

Zakaz wykonywania gwałtownych ruchów, 
siadania, wstawania, zginania nakłutej kończyny

W ciągu 4h po zabiegu pacjent powinien oddać 
mocz

Przyjmować dużo płynów 1-2l (wydalenie środka 
cieniującego)

background image

Przygotowanie pacjenta do 
pomostowania naczyń 
wieńćowych

udzielenie informacji medycznej zgodnie z aktualna 
wiedzą i ze swoimi kompetencjami, rozwianie 
ewentualnych wątpliwości, które mogą powodować 
u pacjenta stan napięcia emocjonalnego, uzyskanie 
pisemnej zgody na operację

dążenie do optymalizacji stanu zdrowia pacjenta, 
tak, aby podejmowany zabieg operacyjny był 
przeprowadzony w czasie i w warunkach 
najbardziej dla niego korzystnych

Zapewnienie dwóch wkłuć dożylnych, pobranie 
krwi do badań

background image

Wykonanie EKG, pomiarów parametrów stanu 
ogólnego

Przygotowanie pola operacyjnego (usunięcie 
owłosienia, toaleta całego ciała ze szczególnym 
uwzględnieniem miejsca nacięcia)

Poinformowanie pacjenta o konieczności wstrzymania 
się od spożywania posiłków stałych i płynnych na 
minimum 6 – 8h

Profilaktyka p/zakrzepowa w przypadku występowania 
żylaków kończyn dolnych.

Poinformowanie o konieczności usunięcia protez, 
biżuterii, okularów, zmyć makijaż, lakier z paznokci itd.

Premedykacja (wg zleceń)

Zapewnienie świeżej bielizny

Transport chorego w pozycji leżącej na salę operacyjną

background image

Document Outline