Żeby mogła krążyć

KREW



Wypełnia łożysko naczyniowe



Oddzielona śródbłonkiem



Stanowi 5 – 7% masy ciała



PŁYN, w którym pływają komórki



Składa się z OSOCZA (roztwór białek,

lipidów, elektrolitów) i elementów

morfotycznych: erytrocytów

leukocytów
trombocytów



HEMATOKRYT – jaki % objętości krwi

stanowią komórki

Hematokryt (liczba hematokrytowa, wskaźnik hematokrytowy) (oznacza się
skrótem Ht lub Hct) – stosunek objętości skoagulowanych erytrocytów do objętości
całej krwi

lub stosunek wszystkich elementów morfotycznych krwi do całej objętości.

Wyrażany jest zwykle w procentach lub w postaci ułamka (tzw. frakcji objętości).



Transport – tlen z płuc do tkanek

- CO2 z tkanek do płuc
- substancje odżywcze do tk.
- produkty metabolizmu do nerek
- hormony, witaminy



Magazyn (białka osocza)



Homeostaza (temperatura, pH, ciś. osmot.)



Obrona (leukocyty, przeciwciała, ukł.

dopełniacza)



Powstają w szpiku kostnym



Żyją we krwi do 4 miesięcy (stare usuwane z

obiegu przez śledzionę)



Przenoszą tlen z płuc do tkanek



Kształt dwuwklęsłego dysku, dzięki

białkom strukturalnym



Większy niż większość naczyń włosowatych

(musi się zwinąć, by przepłynąć)



Wypełniony prawie w całości

HEMOGLOBINĄ

Hemoglobina, oznaczana też skrótami Hb lub HGB – czerwony barwnik krwi,
białko zawarte w erytrocytach, którego zasadniczą funkcją jest przenoszenie
tlenu – przyłączanie go w płucach i uwalnianie w tkankach. Mutacje genu
hemoglobiny prowadzą do chorób dziedzicznych: anemii sierpowatej, talasemii
lub rzadkich chorób zwanych hemoglobinopatiami

.



Liczba - M: 4,5 – 5,6 K: 4 – 5 (mln/mm3)



Ht - M: 42 – 50 K: 36 – 45 (%)



Hb - M: 14 – 17,5 K: 12 – 15,5 (g/dl)



MCV to średnia objętość pojedynczej

krwinki.(mean cell volume) K: 81-99 fl, M: 80-94

fl(

femtolitr

) MCV



MCH to średnia masa hemoglobiny w krwince

(mean corpuscular hemoglobin) K: 27-31 pg, M: 27-

34 pg (

picogram

) MCH



MCHC to średnie stężenie hemoglobiny w krwince

(MCH concentration) 33-37 g/dl MCHC

Wizualizacja cząsteczki
hemoglobiny. Cztery
zasocjowane podjednostki, z
których każda zawiera cząsteczkę
hemu (zaznaczoną na zielono).
Nie pokazano grup bocznych
aminokwasów, a tylko
konformację łańcuchów
peptydowych – tzw. model
wstęgowy.



Cząsteczka białka (globiny), zbudowana z 4

łańcuchów peptydowych:

- 2



i 2



(w Hb A1)

- 2



i 2



(w Hb A2)

- 2



i 2



(w Hb F)



Połączona z 4 cząsteczkami hemu (każdy

połączony z jednym łańcuchem pept.)



HBA (Hb A1) prawidłowa hemoglobina dorosłych

– 97%



Hb A2 prawidłowa hemoglobina dorosłych;

stanowi około 1,5% – 3% hemoglobiny



Hb F hemoglobina płodowa; ma większe

powinowactwo do tlenu niż HbA, dzięki czemu

jest w stanie pobrać tlen z krwi matki przez

łożysko i uwolnić go w tkankach płodu. W życiu

pozamacicznym jest zastępowana, gdyż słabiej

uwalnia tlen w tkankach przy wyższym ciśnieniu

parcjalnym tlenu. (po 6 miesiącu życia). U

dorosłych do 0,5%- 2% .

1.

TRANSPORT TLENU z płuc do komórek.

2.

Transport niewielkiej ilości CO2 (6%) – tzw.
karbaminohemoglobina.

3.

Magazyn tlenu – na kilka sekund.



1 cząsteczka Hb wiąże 8 atomów tlenu:

(w cz. hemu 1 cz. Fe2+ łączy się z 1 cz. O2):

OKSYHEMOGLOBINA



% Hb utlenowanej zależy od:

- pO2 (

cisnienia parcjalnego tlenu

)

- pH i pCO2

( stężenia jonów wodorowych i ciśnienia parcjalnego

dwutlenku węgla

)

- temperatury



To funkcja wysycenia Hb tlenem (SaO2) w

zależności od prężności tlenu we krwi (pO2)

Efekt Bohra - zjawisko występujące w fizjologii, polegające na
zmniejszaniu powinowactwa hemoglobiny do tlenu w warunkach
obniżonego pH (wzrost stężenia jonów wodorowych, H

+

).

• Powoduje to, że tlen jest łatwiej oddawany przez hemoglobinę
(dysocjacja tlenu).
•Ułatwia to oddawanie tlenu w tkankach.
• Przeciwnie podwyższenie pH zwiększa powinowactwo wiązaniu
tlenu przez hemoglobinę i utrudnia oddawanie go w tkankach.
•W procesie tym bierze udział H

2

CO

3(kwas węglowy)

, który pod

wpływem anhydrazy węglanowej rozkłada się do jonu
wodorowęglanowego oraz kationu wodoru.
• Krzywa wysycenia hemoglobiny tlenem, ma kształt sigmoidalny.

Krzywa saturacji
hemoglobiny w zależności
od warunków.
Na zielono krzywa w
warunkach prawidłowych.





temp,



pCO2 i



pH – przesuwają krzywą w

lewo (wzrost powinowactwa tlenu do Hb ):

przy tej samej pO2 więcej Hb wysyconej tlenem





temp,



pCO2 i



pH – przesuwa krzywą w

prawo: mniej Hb wysyconej tlenem, ale także

łatwiej oddaje O2 w tkankach.



Methemoglobina – atom żelaza utleniony do

Fe3+

( trzy atomowa cząsteczka żelaza)

powoduje całkowitą

utratę zdolności wiązania tlenu przez Hb.



Karboksyhemoglobina – związana z tlenkiem

węgla (HbCO), który ma 200x większe

powinowactwo do Hb niż tlen i łączy się z nią
na wiele godzin.



Rozpad głównie w śledzionie.



Globina ulega hydrolizie, aminokwasy do

ponownego wykorzystania.



Fe uwolnione do surowicy do ponownego

wykorzystania w szpiku.



Hem



biliwerdyna



bilirubina



wydalana z

żółcią.



Biliwerdyna – organiczny związek chemiczny, zielonkawy barwnik żółciowy

zbudowany z dwóch pierścieni pirolowych i dwóch pirolidonowych połączonych

mostkami metinowymi =CH-. Produkt reakcji rozpadu pierścienia porfirynowego

hemu.



Bilirubina – pomarańczowoczerwony barwnik żółciowy ,produkt rozpadu

hemu hemoglobiny i innych hemoprotein. Wzrost stężenia bilirubiny we krwi

i tkankach może powodować zażółcenie skóry i białkówki oczu, czyli

żółtaczkę



Ponad 40 różnych antygenów o różnym

znaczeniu.



Układ grup głównych AB0



Układ grup Rh



Układ antygenów tkankowych HLA

Na błonie komórkowej erytrocytów obecne

substancje grupowe A, B, lub H, determinujące

4 grupy główne:

1.

A (antygen A w otoczce, przeciwciała anty-A

w surowicy)

2.

B (antygen B, przeciwciała anty-A)

3.

AB (antygeny A i B, bez przeciwciał)

4.

0 (substancja grupowa H bez własności

antygenowych, przeciwciała anty-A i anty-B)

1.

W otoczce antygen D – gr. Rh-dodatnia.

2.

Brak antygenu D – gr. Rh-ujemna.



Przetoczanie krwi Rh(+) pacjentowi Rh(-)

prowadzi do immunizacji (przeciwciała anty-

D).



Ponowne przetoczenie doprowadzi do

aglutynacji krwinek dawcy.



Aby uniknąć odczynu poprzetoczeniowego

spowodowanego niezgodnością grup dalszych.



Polega na inkubacji krwinek dawcy z surowicą

biorcy i krwinek biorcy z surowicą dawcy.



Wystąpienie aglutynacji (próba dodatnia)

wyklucza przetoczenie.



Na powierzchni leukocytów i trombocytów



Na ich podstawie identyfikowane są obce

komórki, które zostaną zlikwidowane



Zgodność w układzie HLA – bliźnięta

jednojajowe



Typowanie – dobieranie biorcy narządów

możliwie najmniej niezgodnego w ukł. HLA,

by uniknąć odrzutu przeszczepu



Granulocyty - obojętnochłonne 35 – 70 %

- kwasochłonne 0 – 8 %
- zasadochłonne 0 – 2 %



Limfocyty 20 – 45 %



Monocyty 2 – 7 %



Powstają w szpiku kostnym czerwonym



Ziarnistości obojętnochłonne (neutrofile)

kwasochłonne (eozynofile)

zasadochłonne (bazofile)



Zdolność - chemotaksji

(zdolność ruchu)

- fagocytozy (

pochłanianie, trawienie komórek drobnoustrojów

oraz martwych krwinek czerwonych przez część krwinek białych)

- diapedezy

(jest to proces przechodzenia leukocytów przez

śródbłonek naczyń z udziałem cząsteczek adhezyjnych do płynu śródmiąższowego

tkanek, w których wystąpiło zapalenie)

- degranulacji (enzymy, mediatory zap.)

- oddychania wybuchowego (w. rodniki)

(Oddychanie wybuchowe to tworzenie wolnych rodników tlenowych przy
udziale NADPH). Dinukleotyd nikotynoamidoadeninowy (NADH - forma
zredukowana, NAD

+

- forma utleniona) – organiczny związek chemiczny,

nukleotyd pełniący istotną rolę w procesach oddychania komórkowego.



Jądro pałkowate lub segmentowe (do 5 seg)



Pula wolno krążących



Pula przyścienna (ponad połowa puli

całkowitej), może być b. szybko zmobilizowana

(wysiłek, hormony nadnerczy)



Pula całkowita może się zwiększyć

kilkukrotnie w kilka godzin – z rezerwy

szpikowej (toksyny bakteryjne, interleukina

(

grupa cytokin biorąca udział w procesach układu odpornościowego i

krwiotwórczych

)



Obrona przed infekcją bakteryjną (fagocytoza)



Po ok. 7 godz. diapedeza (nie wracają) do

miejsc zakażenia (chemotaksja)



W ognisku – degranulacja i uwalnianie

enzymów, wolnych rodników (H2O2-

Nadtlenek

wodoru

, OH



- grupa hydroksylowa

)



Funkcjonują podobnie (chemotaksja,

diapedeza, fagocytoza)



Szczególnie aktywne w parazytozach (

Choroby

pasożytnicze

).



Uczestniczą w raekcjach nadwrażliwości (np.
anafilaksja)



Degranulują pod wpływem IgE-

Immunoglobuliny

typu E (IgE),

nazywane też reaginami lub atopinami odgrywają szczególną rolę w ochronie organizmu przed

pasożytami oraz zmianami alergicznymi. Zaburzenia z nimi związane mogą zwiastować

poważne choroby jak nowotwór gardła lub oskrz

eli.



Uwalniają histaminę,



Uwalniają leukotrieny

( lipidy związane z układem immunologicznym. Biorą udział w

mechanizmach odpornościowych i procesach zapalnych, m.in. związanych z astmą i
alergicznym nieżytem nos

a

),



Uwalniają heparynę (jak komórki tuczne)

Heparyna Jest naturalnym czynnikiem zapobiegającym krzepnięciu krwi w naczyniach

krwionośnych, działając hamująco na wszystkie jego etapy, głównie na fazę przejścia

protrombiny w trombinę i jej działanie na fibrynogen. Heparyna aktywuje antytrombinę –

osoczowy czynnik hamujący działanie trombiny. Obniża także poziom cholesterolu i lipidów,

poprzez aktywację lipazy lipoproteinowej . Wytwarzana przez komórki tuczne, makrofagi i

komórki śródbłonka naczyń, działa szybko, lecz krótkotrwale

.

Komórki tuczne to komórki tkanki

łącznej oraz błon śluzowych, mające okrągły lub owalny kształt

[

.



Powstają w układzie limfatycznym (szpik

czerwony, grasica, węzły chłonne, grudki

chłonne, śledziona)



3 grupy: - limfocyty T (thymus) – grasicozależne

70%

- limfocyty B (bone marrow) –

szpikozależne 15%

- l. NK (natural killer) – cytotoksyczne 15%

1.

L. T helper – uwalniają cytokiny (interleukiny,

interferon, TNF), które aktywują limfocyty B i

T

2.

L. T cytotoksyczne – niszczą komórki

zawierające antygen – tzw. Odporność
komórkowa



„Uczulone” limfocyty B (po ekspozycji

antygenu) migrują do węzłów chłonnych



Tam przekształcają się w komórki

plazmatyczne



Które produkują i uwalniają swoiste

przeciwciała (przeciwko temu antygenowi) –
tzw. odporność humoralna



Niszczą komórki z wirusami (jak T

cytotoksyczne) i nowotworowe



Za pomocą białek uszkadzających ich błonę

komórkową

Limfocyty NKT – komórki posiadające cechy zarówno
limfocytów T, jak i komórek NK

Dawniej do populacji limfocytów zaliczano również komórki NK.
Komórki te mimo tego, że posiadają morfologię i sposób
uśmiercania komórek podobny do limfocytów T, nie potrafią
swoiście rozpoznawać antygenów.

1.

Obca komórka/substancja zostaje

zfagocytowana

2.

Niektóre jej fragmenty (antygeny) uwolnione z

kom. fagocytarnej płyną chłonką do węzłów

chłonnych

3.

Antygen przyczepia się do błony kom.

makrofaga - komórki prezentującej antygen

limfocytom T helper

4.

Cytokiny makrofaga i T helper aktywują

limfocyty B, które przekształcają się w

komórki plazmatyczne i produkują swoiste
immunoglobuliny (przeciwciała)

5.

Antygen jest wiązany z przeciwciałem i jego

stężenie spada – zaczyna przeważać

działanie T supresor, które hamują

limfocyty B – spada miano przeciwciał

1.

Jeżeli ten sam antygen pojawi się ponownie,

zostaje związany z przeciwciałami na

powierzchni uprzednio uczulonych

limfocytów B (limfocyty B pamięci)

2.

Z tych limfocytów powstają przez podział

liczne komórki plazmatyczne, uwalniające
swoiste przeciwciała do chłonki



krwi



Powstają w szpiku kostnym czerwonym



Pozostają we krwi 8 – 72 godz. głównie w puli

przyściennej



Po przejściu do tkanek stają się makrofagami
tkankowymi, jako część układu siateczkowo-

śródbłonkowego

1.

Inicjacja (przez prezentowanie antygenu

limfocytom T i B) reakcji odpornościowej

komórkowej i humoralnej

2.

Usuwanie komórek drobnoustrojów

3.

Usuwanie własnych uszkodzonych tkanek

4.

Regulacja czynności fibroblastów i kom. tkanki

łącznej oraz angiogenezy-

proces tworzenia naczyń

włosowatych

(przez przekaźniki humoralne, np.

czynniki wzrostowe, interleukiny-

grupa cytokin

biorąca udział w procesach układu odpornościowego i krwiotwórczych

,

eikozanoidy-

produkty przemiany tłuszczowe

j.



Powstają w szpiku kostnym czerwonym, jako

oderwane fragmenty megakariocytów



Krążą we krwi 8 – 10 dni



Rozpad w śledzionie

Zlepiają się (agregacja) w miejscu uszkodzenia

śródbłonka naczyniowego, tworząc czop

płytkowy, będący szkieletem skrzepu.



Jest roztworem wielu substancji organicznych i

nieorganicznych



Składniki nieorganiczne osocza:

- kationy (Na+, K+, Ca2+, Mg2+, ...)
- aniony (Cl¯, HCO3¯, PO4²¯, SO4²¯, ...)



Składniki organiczne osocza:

- białka
-węglowodany
- lipidy
-produkty przemiany białek, hemu, ...



Na+ ~ 140 mmol/l



K+ ~ 4 mmol/l



Ca²+ ~ 2,5 mmol/l



Mg²+ ~ 1 mmol/l



Cl¯ ~ 103 mmol/l



HCO³¯ ~ 26 mmol/l



PO4³¯ ~ 1 mmol/l



SO4²¯ ~ 0,5 mmol/l



Albuminy 55% (wytwarzane w wątrobie,
wywierają ciśnienie osmotyczne, nośnik

hormonów, leków,...)



Globuliny 38% (



,



2,



,



) – białka

enzymatyczne, nośnikowe, odpornościowe..



Fibrynogen 7 % (wytwarzany w wątrobie, w

przebiegu procesów krzepnięcia aktywowany
przez trombinę do fibryny (włóknik),

tworzącej skrzep



Glukoza



Aminokwasy



Kwas mlekowy



Amoniak



mocznik



Bilirubina



Kwas moczowy



Kreatynina



Lipidy osocza



Cholesterol



Trójglicerydy



Fosfolipidy



Wolne kwasy tłuszczowe



Hormony sterydowe (nadnerczowe, płciowe)



Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach (A,

D, E, K)