background image

PODSTAWY  ROBOTYKI 

JW 3.4-3.6

1

background image

4. Roboty i manipulatory o strukturach równoległych

Roboty o strukturach równoległych definiuje się jako roboty złożone z.  dwóch tzw. 

platform połączonych więcej niż jednym łańcuchem kinematycznym. Charakterystyczne dla 
obrabiarek   typu   hexapod   struktury   równoległe   są   oparte   na   zamkniętym   łańcuchu 
kinematycznym.   Taki   sposób   budowy   ma   istotne   zalety   w   stosunku   do   konstrukcji 
konwencjonalnych. Oś napędowa nie „dźwiga” innych osi napędowych. Dzięki małej masie 
własnej członów ruchomych korzystniejsze są warunki do uzyskania dużych przyspieszeń. 
Siła wychodząca z miejsca działania efektora nie jest przenoszona przez długi, szeregowy 
łańcuch wielu elementów, lecz przez kilka równolegle działających ramion, z czego wynika 
duża sztywność struktury układu. W następstwie przeważnie liniowego działania członów 
wykonawczych   w   członach   łączących,   narażonych   jedynie   na   obciążenie   ściskające   lub 
rozciągające, uzyskuje się dla nich niewielki stosunek masy do sztywności. Powyższe zalety 
można ująć w punktach:

możliwość realizacji ruchu w przestrzeni o 6 stopniach swobody,

korzystny stosunek masy do objętości,

duże prędkości i przyspieszenia osiągane przez platformę roboczą,

duża sztywność i wynikająca stąd wysoka dokładność pozycjonowania,

mała masa części ruchomych,

wysoka częstotliwość drgań własnych,

wszystkie napędy są identyczne (elementy powtarzalne), a silniki są umieszczone na 

nieruchomej podstawie.

Przystosowanie tych struktur do przemysłu nie jest łatwe. Wiąże się to z ich wadami, 

którymi są:

ograniczona przestrzeń robocza, często dużo mniejsza niż gabaryty robota,

bezpośrednie parametry geometryczno-kinematyczne są trudne do wyznaczenia,

wysokie   wymagania   w   stosunku   do   układu   sterowania,   ponieważ   są   prowadzone 

transformacje współrzędnych dla wszystkich sześciu osi,

występowanie punktów osobliwych w przestrzeni robota,

możliwość kolizji między podporami a efektorem,

wysokie sprzężenie między ruchomymi łańcuchami kinematycznymi,

duże cieplne długości oddziaływania.

Trudności są również związane z koniecznością efektywnego sterowania takich maszyn 

w trzech  lub więcej  osiach  jednocześnie.  Dopiero  wprowadzenie  sterowników cyfrowych 
umożliwiło prowadzenie odpowiednich obliczeń w czasie rzeczywistym.

Istnieje bardzo duży zestaw rozwiązań manipulatorów o strukturze równoległej. Podział 

ich   uwzględnia   głównie   liczbę   szeregowych   łańcuchów   łączących   platformę   z   podstawą, 
zwanych ramionami robota. Najczęściej spotykane rozwiązania mają sześć lub trzy ramiona i 
są zwane odpowiednio hexapodami i tripodami.

Według danych literaturowych maszyny na bazie hexapodów mogą mieć następujące 

zastosowania:

w   obróbce   wiórowej:   przecinanie   materiału   i   frezowanie   (obróbka   form,   obróbka 

łopatek turbin itd.),

w szlifowaniu: szlifowanie narzędzi, dokładna obróbka materiałów ceramicznych,

w montażu: precyzyjny montaż, precyzyjne manipulowanie lekkimi przedmiotami,

w specyficznych zastosowaniach: cięcie i spawanie laserem, cięcie strugą wody, cięcie 

plazmowe,   wytwarzanie   protez,   wycinanie   w   drewnie,   cięcie   kryształów,   wytwarzanie 
wyrobów jubilerskich, polerowanie, stępianie ostrych krawędzi,

w   obrabiarkach   dużej   wielkości   (np.   o   konstrukcji   bramowej);   do   wykonywania 

dużych narzędzi np. form i matryc,

2

background image

w nanotechnologii do manipulowania bardzo małymi obiektami.

4.1. Manipulatory równoległe o trzech stopniach swobody

4.1.1. Płaskie manipulatory równoległe

Płaski manipulator równoległy zawiera trzy napędzane kończyny o sterowanej zmiennej 

długości   między   odpowiednimi   przegubami   przy   platformie   i   podstawie,   co   umożliwia 
osiągnięcie żądanej pozycji i orientacji platformy w granicach przestrzeni roboczej.

Rozróżnia   się   trzy   typy   płaskich   manipulatorów   równoległych   o   trzech   stopniach 

swobody:
 manipulator   3(RRR)  -   płaski   ruch  platformy   (przesunięcie   i   obrót)   uzyskuje   się   przez 

zmianę długości siłowników kończyn manipulatora (rys. 32a),

 manipulator 3(RPR) - płaski ruch (przesunięcie i obrót) platformy jest określony przez 

zmiany kątów konfiguracyjnych kończyn manipulatora zależnie od czasu (rys. 32b),

manipulator 3(PRR)  piaski ruch platformy (przesunięcie i obrót) uzyskuje się przez 

przesunięcie punktu bazowego wzdłuż boków podstawy (rys. 32c).

Rys. 32. Płaskie manipulatory równoległe: a) 3(RRR). b) 3(RPR), c) 3(PRR)

Manipulatory   równoległe   3(RRR)   charakteryzują   się   większą   przestrzenią   roboczą, 

manipulatory 3(RPR) oraz 3(PRR) większym udźwigiem.

Płaskie manipulatory równoległe są używane w przemyśle elektronicznym do montażu 

drobnych   elementów.   Dzięki   ich   zastosowaniu   uzyskuje   się   wysoką   dokładność 
pozycjonowania i orientowania montowanych elementów. Manipulatory te charakteryzują się 
wysokimi   wartościami   prędkości   i   przyspieszeń,   co   umożliwia   użycie   ich   do   szybkiego 
montażu.

4.1.2. Sferyczne manipulatory równoległe

Pierwsze   sferyczne   manipulatory   równoległe   zostały   zaprojektowane   do   celów 

wojskowych. Ich zadaniem było orientowanie w przestrzeni anten radarowych i satelitarnych: 
mogą być też stosowane do orientowania teleskopów, baterii słonecznych oraz w układach 
zawieszeń   pojazdów.   Obecnie   studiuje   się   możliwości   wykorzystania   sferycznych 
manipulatorów równoległych w biomechanice, m.in. do zastąpienia istniejących sztucznych 
stawów.

Sferyczne manipulatory równoległe charakteryzują się trzema rotacyjnymi  stopniami 

swobody platformy roboczej. Zawierają one trzy łańcuchy kinematyczne (RRR) lub (SPK), 
łączące   człon   roboczy   z   podstawą,   przy   czym   każdy   z   tych   łańcuchów   zastępuje   jedno 
napędzane połączenie obrotowe lub przesuwne.

3

background image

Istnieją dwa rozwiązania sferycznych manipulatorów równoległych różniących się 

rozmieszczeniem siłowników (rys. 33).

Rys. 33. Równoległe manipulatory sferyczne: a) siłowniki są rozmieszczone na 

wierzchołkach podstawy. b) siłowniki są umiejscowione w jednej płaszczyźnie blisko siebie

Sferyczny   manipulator   3(RRR)   składa   się   z   platformy   połączonej   z   podstawą   za 

pomocą trzech łańcuchów kinematycznych z parami obrotowymi (RRR), gdzie każdy łańcuch 
jest napędzany przez oddzielny siłownik umieszczony na podstawie. Takie rozmieszczenie 
siłowników nie obciąża członów ruchomych  i nie ogranicza ich masy.  Charakterystyczną 
cechą   sferycznych   manipulatorów   równoległych   3(RRR)   jest   przecinanie   się   w   jednym 
punkcie   osi   wszystkich   połączeń   obrotowych.   Podstawa   i   człon   roboczy   tworzą   dwa 
ostrosłupy o wspólnym wierzchołku. Osie połączeń obrotowych leżą na krawędziach tych 
ostrosłupów.

Sferyczny manipulator o trzech stopniach może być również napędzany siłownikami 

liniowymi. W takim przypadku człon roboczy jest podparty względem podstawy za pomocą 
przegubu   kulistego,   określającego   środek   ruchu   kulistego,   a   ponadto   jest   połączony   z 
podstawą za pośrednictwem trzech kończyn w trzech oddzielnych punktach. Każda z kończyn 
ma połączenie kuliste z członem roboczym i połączenie z przegubem krzyżowym z podstawą. 
Długości kończyn są sterowane za pomocą siłowników.

4.2. Przestrzenne manipulatory równoległe o większej liczbie stopni swobody
4.2.1. Platforma Stewarta i Stewarta-Gougha

Platforma Stewarta, której ogólny schemat kinematyczny przedstawiono na rys. 34, ma 

sześć   kończyn,   połączonych   z   podstawą   i   platformą   za   pomocą   przegubów   kulistych 
(sferycznych)  lub krzyżakowych.  Przez sterowanie  zmianami  długości  wszystkich  sześciu 
kończyn można zapewnić platformie odpowiednią liczbę stopni swobody.

4

background image

Rys. 34. Platforma Stewarta

Dla   przestrzennych   manipulatorów   równoległych   typu   (6-6)   o   szczególnych 

proporcjach   wymiarów,   np.   o   symetrycznym   rozmieszczeniu   przegubów   przy   płaskiej 
podstawie   lub   płaskiej   platformie   (rys.   35).   można   otrzymać   jawne   rozwiązania   zadania 
prostego   kinematyki   do   określenia   położenia   członu   roboczego.   Nic   więc   dziwnego,   że 
manipulatory o symetrycznej topologii równoległej ze swoimi zdolnościami manipulacyjnymi 
są bardzo szeroko stosowane, choć wydaje się, że najlepiej będą wykorzystane w procesach 
elastycznego montażu.

Rys. 35. Schemat ogólny platformy Stewarta-Gougha

Na   rys.   36   pokazano   platformę   Stewarta-Gongha   zaprojektowaną   z   myślą   o 

zastosowaniu   w   neurochirurgii   testowaną   też   w   procesach   elastycznego   montażu.   Na 
platformie podstawowej (górnej) rozmieszczono symetrycznie sześć przegubów kulistych, a 
na   platformie   roboczej   (dolnej)   3x2   przegubów   kulistych,   które   są   połączone   za 

5

background image

pośrednictwem   sześciu   kończyn,   gdzie   każda   para   kończyn   tworzy   trójkąt   równoboczny. 
Zmianę położenia platformy roboczej uzyskuje się poprzez obracanie sześcioma nakrętkami, 
a więc zamiana  ruchu obrotowego na postępowy powoduje przemieszczanie  się punktów 
podparcia wspornika wzdłuż osi śruby.

Rys. 36. Prototyp platformy Stewarta-Gougha 

4.2.2. Manipulator równoległy o strukturze POLMAN

Ogólną   koncepcję   dźwigniowego   mechanizmu   przestrzennego   wykorzystanego   w 

konstrukcji manipulatora POLMAN pokazano na rys. 37.

Rys. 37. Koncepcja ogólna manipulatora równoległego POLMAN-3-3

6

background image

Konstrukcja   manipulatora   ma   kształt   dźwigniowego   mechanizmu   przestrzennego   o 

stałych długościach elementów ruchomych i sześciu zmiennych współrzędnych: liniowych l

1

l

2

  i l

3

  i kątowych φ

1

, φ

2

  i φ

3

, zapewniających realizację przemieszczeń w trzech osiach i 

zmianę kątów orientacji wokół tych osi elementu wyjściowego z chwytakiem. Mechanizm ma 
konstrukcję   równołeglą   i   składa   się   z   trzech   identycznych   modułów.   Platformę   ruchomą 
stanowi   półkrzyżak   przestrzenny,   którego   konstrukcję   wygodnie   jest   rozważać   jako 
skojarzoną z ostrosłupem będącym  wyciętym  narożem sześcianu o identycznych  ścianach 
tłocznych.   Równoboczny   trójkąt   ściany   podstawy   ostrosłupa   stanowi   płytę   mocowania 
chwytaka.   W   wierzchołku   głównym   ostrosłupa   P   umieszczono   specjalny   przegub 
wielokrotny,   który   może   być   traktowany   jako   uogólniony   trzykrotny   przegub   kulisty, 
zapewniający wspólny punkt stały przegubów trzech łączników zawieszenia platformy na 
wózkach   trzech   silników   liniowych   l

1

,   l

2

  i   l

3  

ulokowanych   na   podstawie.   Zmiany 

współrzędnych  l

i

  wywołują przemieszczenia punktu P w przestrzeni. Łączniki związane z 

przegubem   wielokrotnym   są   nazywane   łącznikami   przemieszczeń.   Są   one   połączone   z 
wózkami   za   pomocą   przegubów   kulistych.   W   wierzchołkach   trójkąta   równobocznego 
platformy ruchomej umieszczono przeguby kuliste kolejnych trzech łączników skojarzonych 
z łącznikami przemieszczeń, tak ze każdy z nich ma identyczną długość jak łącznik, z którym 
jest skojarzony, a na drugim końcu jest zakończony przegubem kulistym związanym z tzw. 
mostkiem o długości identycznej jak krawędź boczna ostrosłupa platformy ruchomej. Mostki 
są   związane   z   wózkami   silników   l

i

  obrotowo,   w   ten   sposób   że   punkty   stałe   przegubów 

łączników przemieszczeń nie zmieniają swego położenia w układach wózków (znajdują się na 
osiach   obrotu),   natomiast   mostki   z   punktami   stałymi   przegubów   łączników   skojarzonych 
mogą być obracane wokół tych osi o kąty φ

1

, φ

2

 i φ

3

.

Napęd tych ruchów może być też realizowany za pomocą silników za montowanych na 

wózkach   l

i

  lub   transmitowany   za   pomocą   mechanizmów   tzw.   równoległowodowych,   z 

silników ulokowanych na odstawie w sposób pokazany na rys. 38.

Rys. 38. Manipulator POLMAN z silnikami ulokowanymi w podstawie

7

background image

Ruchy   obrotowe   elementów   wejściowych   mechanizmów   równoległowodowych   φ

przenoszone   na   mostki   i   przez   łączniki   skojarzone   na   platformę   ruchomą   manipulatora 
zapewniają zmianę orientacji chwytaka w przestrzeni. Łączniki te są nazywane łącznikami 
transmisji ruchów obrotowych. Wersję takiego manipulatora z dołączonymi mechanizmami 
równoległowodowymi   zrealizowanymi   z   użyciem   podwójnych   przekładni   paskowych 
zębatych o przełożeniu 1:1 pokazano na rys. 38. Zakres ruchu silników liniowych wynosi 
0,2÷0,25 długości łączników, ruch obrotowy równoległowodów w zakresie +60° zapewnia 
zmianę orientacji chwytaka w obrębie stożka o kącie wierzchołkowym ok. 120°.

W   przypadku   zastosowania   liniowych   silników   elektrycznych   mechanizm   może 

zapewnić wykorzystanie pełnych możliwości tych napędów, jak: krótkie stałe czasowe, brak 
histerezy   mechanicznej,   możliwość   rozwijania   dużych   przyśpieszeń,   bardzo   krótkie   czasy 
realizacji   ruchów.   Jednocześnie   kompensuje   się   wady   tych   napędów,   jak   duża   masa   czy 
wrażliwość   na   zmianę   bezwładności   dołączonej.   Napędy   ulokowane   na   podstawie   nie 
obciążają   elementów   ruchomych   manipulatora,   nie   pogarszając   w   ten   sposób   jego 
właściwości   dynamicznych.   Nie   występuje   problem   zginania   czy   skręcania   kabli,   mogą 
bowiem być na stałe związane ze stałymi, nieruchomymi fragmentami konstrukcji. Również 
kabel napędu chwytaka nie podlega skręcaniu, a jedynie ograniczonemu przeginaniu. 

Obecnie   jednym   z   poważniejszych   problemów   badawczych   podejmowanych   i 

rozwijanych  przez  wiele ośrodków na świecie  są właściwości manipulacyjne  robotów. W 
przypadku   manipulatorów   równoległych   mogą   one   dotyczyć   prędkości   i   przyspieszeń 
rozwijanych   przez   końcówkę   manipulatora   i   są   związane   z   dokładnością   odtwarzania 
trajektorii, sztywnością oraz możliwością oddziaływania siłowego na otoczenie, co jest bardzo 
istotne   dla   robotów   technologicznych   wykorzystywanych   np.   w   obróbce   skrawaniem. 
Podejmowane   są   również   prace   nad   analizą   manipulatorów   pod   kątem   unikania   przez 
manipulator położeń osobliwych oraz analizą i syntezą mechanizmów manipulacyjnych pod 
względem  ich   izotropowości.   Dobre   właściwości  izotropowe   są  pożądane,   gdy  końcówka 
robota   stosowanego   w   procesach   technologicznych,   jak   montaż   lub   operacje   typu   rapid-
prototyping, powinna poruszać się w przestrzeni z dużą prędkością i osiągać odpowiednio 
dużą dokładność.

4.2.3. Manipulator równoległy typu DELTA

Klasycznym   przykładem   rozwiązania   konstrukcyjnego   manipulatorów   równoległych 

jest manipulator typu DELTA o strukturze 3(RRR) - rys. 39. Umożliwia on przemieszczanie 
chwytaka do zadanej pozycji w trójwymiarowej przestrzeni, określonej przez trzy osie XY, 
Z, przy czym platforma wykonuje ruchy równoległe do płaszczyzny odniesienia, ale nie może 
obracać się wokół osi prostopadłej do tej płaszczyzny - osi Z.

Człon   roboczy   łączą   z   podstawą   trzy   identyczne   kończyny   składające   się   z   dwóch 

części:   z   ramienia   obracającego   się   w   płaszczyźnie   pionowej,   napędzanego   przez   silnik 
zamocowany   na   podstawie   i   z   dwóch   przegubów   kulistych,   łączących   ramię   z   dolnym 
równoległobokiem przegubowym, który przekazuje ruch platformie.

Przemieszczenie platformy wynika ze złożenia ruchów trzech łańcuchów (kończyn). 

Każdy   z   nich   składa   się   z   ramienia   obrotowego   o   napędzanej   osi   przy   podstawie   i 
równoległoboku przegubowego, połączonego z ramieniem i platformą. Trzy równoległoboki 
zapewniają stateczność układu (trzy ruchy orientacji są wyeliminowane przez połączenie z 
jedną wspólną platformą). Przeguby łączące trzy równoległoboki z platformą są usytuowane 
na trzech bokach trójkąta równobocznego. Konstrukcja taka wymaga jednoczesnego ruchu 
trzech silników w celu uzyskania prostoliniowego przemieszczenia platformy ruchomej, a 
dodatkowo - ponieważ przyrosty przemieszczeń są zmiennymi funkcjami położenia platformy 

8

background image

i   kierunku   ruchu   -   przy   stałej   prędkości   silników   uzyskuje   się   zmienną   prędkość   ruchu 
platformy.

Rys. 39. Schemat manipulatora DELTA

W   manipulatorach   o   takiej   strukturze   silniki   i   przekładnie   są   zamocowane   na 

nieruchomej   podstawie   (poza   przestrzenią   roboczą),   co   nie   powoduje   obciążeń   członów 
ruchomych   i   nie   determinuje   doboru   silników   ze   względu   na   ich   wielkość   i   masę. 
Rozwiązania takiego typu nie będzie dotyczyć więc problem ruchomych kabli, co ułatwia 
podłączenie silników i układów sterowania. Na rys. 40 pokazano manipulator typu DELTA.

Rys. 40. Manipulator DELTA

W   praktyce   manipulatory   typu   DELTA   są   stosowane   do   manipulacji   drobnymi 

przedmiotami   występującymi   w   elektronice,   przemyśle   farmaceutycznym   i   spożywczym, 
zwłaszcza w środowiskach, gdzie obecność człowieka jest niepożądana.

5. Roboty i manipulatory o strukturach hybrydowych

9

background image

Punktem wyjściowym do rozwoju hybrydowych struktur manipulatorów były zadania 

wychodzące z przemysłu. Elektryczny napęd bezpośredni tworzy nowe perspektywy,  ale i 
nowe problemy w konstrukcji robotów. Brak luzów i małe tarcie w manipulatorach z takim 
napędem umożliwia wykorzystanie ich zdeterminowanych modeli dynamicznych w układach 
sterowania. Jednostki napędu bezpośredniego są jednak bardzo ciężkie, a oprócz tego między 
poszczególnymi   stopniami   swobody   występują   z   reguły   znacznie   większe   sprzężenia 
dynamiczne,   niż   w   przypadku   tradycyjnego   napędu   z   reduktorami   o   dużym   przełożeniu. 
Podejmowane   są   próby   zmniejszenia   tych   sprzężeń   przez   odpowiedni   rozkład   mas   oraz 
zdalny napęd z użyciem tzw. równoległowodów (z ang. Parallel plate driver lub parallel-link 
coupling).
 Typowym przykładem jest robot ADEPT ONE typu SCARA z dwoma silnikami 
napędu bezpośredniego, umieszczonymi na podstawie. Pierwszy człon tego manipulatora jest 
napędzany   bezpośrednio,   a   drugi   za   pośrednictwem   taśmy   stalowej   spełniającej   zadanie 
równoległowodu o zakresie przenoszonych przemieszczeń kątowych ograniczonych do ok. 
±30°. Wprowadzenie rozwiązań zapewniających nieograniczone zakresy ruchów obrotowych 
w   przegubach   manipulatorów   znacznie   poprawia   ich   właściwości   manipulacyjne. 
Zwiększenie prędkości w takich manipulatorach nie wymaga stosowania skomplikowanych 
zabezpieczeń   i   uwzględniania   stref   hamowania   w   pobliżu   granic   przestrzeni   roboczej. 
Przykładem   robota   o   sześciu   stopniach   swobody   i   nieograniczonym   zakresie   ruchów 
obrotowych   we   wszystkich   przegubach   jest   TELBOT,   w   którym   silniki   napędowe   są 
umieszczone   na  podstawie,   a  transmisja  napędu   odbywa  się   za  pośrednictwem  wałków  i 
przekładni zębatych stożkowych. Manipulator ten nie ma żadnych ograniczeń konfiguracji, 
ale ze względu na małą sztywność konstrukcji i skomplikowany układ przenoszenia napędu 
zawierający 20 przekładni zębatych stożkowych, nie może być wykorzystywany do realizacji 
szybkich i dokładnych ruchów.

5.1. Manipulator o strukturze hybrydowej PAROS-4

Przykładem   robota   o   strukturze   hybrydowej   jest   manipulator   PAROS-4   o   czterech 

stopniach swobody, przeznaczony do cięcia szkła do produkcji samochodów osobowych. W 
tym przypadku problem sprowadza się do odpowiedniego orientowania końcowego efektora, 
którym   jest   koło   tnące.   Tak   więc,   dla   efektora   roboczego   wymaga   się   wolnego   stopnia 
swobody wzdłuż osi Z, tak aby zapewnić większą swobodę ruchu do orientacji narzędzia 
wokół tej osi. Strukturę manipulatora pokazano na rys. 41.

10

background image

Rys. 41. Struktura manipulatora wraz z silnikami i przekładniami 

Silnik nr 1 przez zamianę ruchu obrotowego na przesuwny realizuje przesuw wzdłuż osi 

Z, silniki nr  2  i  4  powiązane z odpowiednimi przekładniami  są odpowiedzialne za ruchy 
obrotowe (rotacja bez ograniczeń), silnik nr 3, powodujący obrót całego ramienia, ma zakres 
obrotu   ograniczony   do   ok.   60°.   Do   obrotu   wrzeciona   może   być   zastosowany   napęd 
bezpośredni.

Omawiany manipulator jest wykorzystywany w obróbce szkła, gdzie współpracuje ze 

specjalnie zaprojektowanym ruchomym stołem o dwóch stopniach swobody w kierunkach osi 
X i Y; stół ten dodatkowo może być przechylany wokół tych osi.

Taka kombinacja hybrydowego manipulatora o czterech stopniach swobody ze stołem 

ruchomym (dwa stopnie swobody) umożliwia cięcie w sześciu osiach. Możliwe jest użycie 
PAROS-a 4, oprócz ciecia szkła, również do innych zadań w obszarze obróbki 6-osiowcj z 
małymi siłami, jak np. obróbka miękkich materiałów czy grawerowanie.

Struktura   manipulatora   PAROS   4,   w   przeciwieństwie   do   konwencjonalnych 

kinematycznych maszyn, jak również do całkowicie równoległych struktur, ma następujące 
zalety:
 dobre   właściwości   dynamiczne,   dzięki   temu,   że   wszystkie   napędy   są   umieszczone   na 

nieruchomej  górnej   półce,  przez  co  nie  obciążają   członów  roboczych  maszyny   (zaleta 
typowa dla struktur równoległych),

 duża ruchliwość efektora,
 nie występuje problem zginania czy skręcania kabli,
 kompatybilna   budowa,   z   powodu   uporządkowania   wszystkich   napędów   wzdłuż   jednej 

głównej osi,

 nieskomplikowane   sterowanie,   gdyż   zadanie   proste   i   odwrotne   kinematyki   jest 

rozwiązywalne analitycznie.

Dodatkową   zaletą   zastosowania   takiego   rozwiązania   jest   możliwość   usunięcia 

wewnętrznego łańcucha kinematycznego i przez to zredukowanie maszyny do trzech stopni 
swobody.   W   takim   przypadku   wszystkie   kable   energetyczne   i   sygnałowe   mogą   być 
poprowadzone bezpośrednio przez wnętrze manipulatora wzdłuż osi głównej, co jest dużą 
zaletą w takich zadaniach, jak cięcie strumieniem wody, prowadzenie laserowe, nanoszenie 
kleju lub masy uszczelniającej.

5.2. Manipulator o strukturze hybrydowej Georg V

Innym   przykładem   robota   o  strukturze   hybrydowej   jest   manipulator   typu   Georg   V, 

przeznaczony do cięcia i spawania laserowego. Manipulator jest przedstawiony rys. 42.

11

background image

Rys. 42. Robot o strukturze hybrydowej typu Georg V

Charakter hybrydowy maszyny ujawnia się w szeregowym połączeniu struktury tripoda 

oraz   dwóch   napędów   umieszczonych   na   platformie   roboczej.   Dodatkowe   napędy 
umiejscowione   na   platformie   umożliwiają   orientację   efektora   końcowego   w   przestrzeni. 
Pierwszy   napęd   umożliwia   obracanie   efektora   wokół   osi   prostopadłej   do   płaszczyzny 
platformy o kąt 360°, drugi natomiast wokół osi prostopadłej do poprzedniej o kąt ±60°. 
Zastosowanie   takiej   struktury   łączy   zalety   manipulatorów   o   strukturach   równoległych   i 
szeregowych, takich jak:
 duża sztywność konstrukcji
oraz
 dobre właściwości dynamiczne zapewnione dzięki zastosowaniu struktury tripoda,
 możliwość orientacji efektora w przestrzeni dzięki zastosowaniu dodatkowych osi obrotu.

Dlatego   możliwe   jest   użycie   manipulatora   Georg   V   do   obróbki   laserowej   np.   w 

przemyśle samochodowym. Zastosowanie serwonapędów oraz wysokiej jakości sterowania 
numerycznego   umożliwia   osiągnięcie   przez   efektor   końcowy   stosunkowo   dużych 
przyspieszeń i prędkości.

Literatura
Honczarenko J.: Roboty przemysłowe. Budowa i zastosowanie. WNT Warszawa, 2004.

12


Document Outline