I. Przesłanki ideowo-polityczne

1. 

Likwidacja wrogości między narodami

2. 

Utrwalenie demokracji, pokoju i bezpieczeństwa

3. 

Rozwój dobrobytu społeczeństw państw członkowskich

II. Przesłanki ekonomiczne

1. 

Odbudowa Europy po II wojnie światowej

2. 

Kształtowanie wspólnego rynku (efekty skali)

3. 

Wzrost konkurencyjności na arenie międzynarodowej

III. Idea nowej organizacji ponadnarodowej

1. Idee Jeana Moneta nowej organizacji ponadnarodowej
2. Kształtowanie systemu i mechanizmu prawno-instytucjonalnego

3

Unia Polityczna

Unia Gospodarcza (UG-W)

Unia walutowa

Unia Celna

Strefa Wolnego Handlu

Umowa preferencyjna

Traktaty założycielskie

Traktat o ustanowieniu Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali

(Paryż 1951)

Traktat o ustanowieniu Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej,

(Rzym 1957)

Traktat o Europejskiej Wspólnocie Energii Atomowej (Rzym 1957)

Zmiany traktatów założycielskich

Traktat o Fuzji Organów (1965)
Jednolity Akt Europejski (1986)
Traktat z Maastricht (1992)
Traktat z Amsterdamu (1997)
Traktat z Nicei (2001)
Traktat Konstytucyjny (2004)
Traktat Lizboński (TF UE) z 13 grudnia 2007 r

4

1972 - Dania, Wielka Brytania, Irlandia
1979 - Grecja
1985 - Hiszpania i Portugalia
1994 - Austria, Finlandia, Szwecja
2003 - Polska, Czechy, Słowacja, Węgry,

Słowenia, Litwa, Łotwa, Estonia, Malta, Cypr

2006 - Bułgaria i Rumunia
2011 –

planowane podpisanie traktatu z

Chorwacją

5

Organy główne

 

Parlament Europejski

 

Rada Europejska

 

Rada Unii Europejskiej

 

Komisja Europejska

 

Trybunał Sprawiedliwości

 

Trybunał Obrachunkowy

 

Europejskie Urzędy Nadzoru

 

Europejski Bank Centralny

Organy pomocnicze

 

Komitet Regionów

 

Komitet Ekonomiczno -
Społeczny

 

Plenarne posiedzenia odbywa w Strasburgu, wiele prac roboczych

odbywa się w Brukseli

 

Składa się z 735 deputowanych (posłów), z których każdy

reprezentuje wszystkie społeczeństwa Unii

 

Wyłaniany jest na 5 –letnią kadencję w wyborach powszechnych,

bezpośrednich, przeprowadzanych w krajach członkowskich

 

Nie ma wprost mocy stanowiącej, jednak współdziała z Radą UE w

procesie tworzenia prawa. Główne uprawnienia: budżetowe,

kontrolne, opiniodawcze.

 

Niektóre akty UE wymagają jego zgody, np. przystąpienie nowego

państwa i podpisanie innych umów międzynarodowych

 

Składa się z głów państw lub szefów rządów państw członkowskich,

swojego przewodniczącego (wybieranego przez Radę Europejską

na 2,5 letnią kadencję oraz przewodniczącego Komisji Europejskiej.

W pracach bierze udział wysoki przedstawiciel Unii ds.

zagranicznych i polityki bezpieczeństwa.

 

Zbiera się dwa razy w ciągu półrocza lub na posiedzeniach

nadzwyczajnych zwoływanych przez przewodniczącego Rady

Europejskiej.

 

Zadaniem Rady Europejskiej jest wyznaczanie ogólnych kierunków

rozwoju Unii i jej priorytetów politycznych. Nie ma uprawnień

prawodawczych.

 

Rada ma szereg uprawnień w zakresie decyzji personalnych, m.in

wskazuje kandydata na przewodniczącego Komisji Europejskiej,

ustala listę komisarzy, mianuje komisarzy, wybiera Zarząd EBC.

Kompetencje:

 

Rada jest podstawowym
decyzyjnym (stanowiącym
prawo) organem Unii

 

Koordynuje politykę
gospodarczą państw
członkowskich

 

Podejmuje decyzje w
zakresie upoważnień
zawartych w traktatach

Skład:

 

Ministrowie - po jednym z każdego
państwa członkowskiego ( nie mogą
być zastąpieni, np. przez wiceministrów)

 

Skład Rady jest zmienny (w zależności
od przedmiotu obrad delegowani są różni
ministrowie)

 

Rada ds. Ogólnych – Rada obradująca w
składzie ministrów spraw zagranicznych

 

Rada Branżowa - Rada obradująca w
składzie innych ministrów

Przewodnictwo
w Radzie

 

Sprawowane jest przez kolejne
państwa członkowskie w
cyklach 6-cio miesięcznych

 

Przewodniczącym Rady jest
każdorazowo minister spraw
zagranicznych państwa
sprawującego przewodnictwo

Sposób głosowania
w Radzie

Decyzje podejmowane są:
- jednogłośnie (sprawy wymienione w

traktatach o znaczeniu
fundamentalnym)

- kwalifikowaną większością (liczne

sprawy, w których stosuje się
tzw. system ważenia głosów)

- zwykłą większością (pozostałe

sprawy)

Skład:

  Komisję tworzy 27 komisarzy pochodzących ze wszystkich krajów

członkowskich, powoływanych na 5 lat

  Wyłaniana jest przez rządy państw członkowskich (Rada

Europejska), które najpierw ustalają osobę przewodniczącego, a
następnie, na podstawie jego opinii, pozostałych członków

  Uzgodniony przez państwa członkowskie skład zatwierdza

Parlament Europejski

  Komisarze mają obowiązek działać w interesie Unii Europejskiej (nie

mogą kierować się instrukcjami państw, których są obywatelami)

Kompetencje:

  Inicjowanie polityki Unii Europejskiej
  Reprezentowanie interesów Unii Europejskiej w stosunkach z

państwami trzecimi i organizacjami międzynarodowymi, specjalne
uprawnienia wysokiego przedstawiciela ds. zagranicznych i polityki
bezpieczeństwa

  Wykonywanie zadań przewidzianych w traktatach oraz

rozporządzeń Rady Unii Europejskiej

  Występowanie z inicjatywą prawodawczą do Rady Unii Europejskiej
  Wydawanie aktów prawodawczych uzupełniających akty wydane

przez Radę Unii Europejskiej

  Składa się z 27 sędziów powoływanych na 6 lat przez Radę Unii Europejskiej
  Siedzibą Trybunału jest Luksemburg
  Sędzią może być tylko obywatel państwa należącego do Unii
  Częścią Trybunału jest tzw. Sąd (d. Sąd I Instancji) powołany dla odciążenia Trybunału
  Sędziowie Trybunału wybierają ze swego grona przewodniczącego
  Podstawowym zadaniem Trybunału jest zagwarantowanie przestrzegania prawa

europejskiego – traktatów i wydanych na jego podstawie aktów – przez jego wykładnię i

zapewnienie jednolitego stosowania

  Trybunał orzeka:

- na posiedzeniach plenarnych,
- w składach 3- osobowych
- w składach 5- osobowych

  Sędziów wspiera 8- śmiu tzw. Rzeczników Generalnych, których zadaniem jest

przygotowywanie niezależnych opinii

  Szczególną rolę odgrywa I-szy Rzecznik Generalny, powoływany przez Trybunał spośród

rzeczników na 1 rok, którego zadaniem jest rozdział spraw oraz przygotowywanie wniosku
końcowego z propozycją sposobu zakończenia sprawy

Prawo pisane

Traktaty założycielskie wraz z

aktami Uzupełniającymi

(umowy międzynarodowe

między członkami UE)

Prawo niepisane

 

ogólne zasady

prawne

 

prawo zwyczajowe

Prawo wtórne:

 

pochodzi od instytucji UE

 

przyjmowane na podstawie i w ramach prawa
pierwotnego

 

zgodność z prawem pierwotnym

 

jurysdykcja ETS

Rozporządzenie:

 

Jest aktem prawnym zawierającym normy prawne

(nie odnosi się do konkretnego przypadku)

 

Rozporządzenie może wydawać Rada Unii

Europejskiej (także z udziałem Parlamentu lub

Komisji) w ramach upoważnień wynikających z

traktatów

 

Rozporządzenie ma bezpośrednią moc obowiązującą

w państwach członkowskich ( nie wymaga aktów

włączających je do systemu prawa wewnętrznego)

 

Obowiązuje zarówno organy wspólnotowe jak i

państwa członkowskie oraz ich obywateli, osoby

prawne i instytucje

Dyrektywa:

 

Nie znajduje odpowiednika w prawie wewnętrznym państw
członkowskich

 

Kierowana jest wyłącznie do członków UE, którzy zobowiązani są do
wydana przepisów wewnętrznych odpowiadających treści dyrektywy

 

Wiąże państwo tylko co do celu, pozostawiając mu swobodę wyboru
drogi

 

Władze i sądy państw członkowskich zobowiązane są dokonywać
wykładni prawa wewnętrznego zgodnie z treścią dyrektyw

 

Dyrektywa nie zrealizowana w całości może działać bezpośrednio
(osoba fizyczna lub prawna może powoływać się wobec państwa na jej
treść) – raczej wyjątek

 

Dyrektywy wydawane są przez Radę Unii Europejskiej, niekiedy
wspólnie z Parlamentem

 

Publikowane są w dzienniku urzędowym

Decyzja:

 

Dotyczy indywidualnych przypadków

 

Może być kierowana zarówno do osób fizycznych bądź
prawnych jak i państw członkowskich (w tym przypadku jest
podobna do decyzji administracyjnej w prawie wewnętrznym)

 

Ma zazwyczaj również cechy dyrektywy, ponieważ jej
wykonanie wymaga najczęściej zmian w prawie wewnętrznym

 

Decyzje mogą być zaskarżane do Trybunału Sprawiedliwości
przez osoby fizyczne i prawne

 

Decyzje mogą nakładać na adresata zobowiązania pieniężne
(nie dotyczy to decyzji skierowanych do państw)

art. 90 ust. 1 Konstytucji z 1997 r.
Rzeczpospolita Polska może na podstawie

umowy międzynarodowej przekazać
organizacji międzynarodowej lub organowi
międzynarodowemu kompetencje
organów władzy państwowej w niektórych
sprawach.

Relacje między normami prawa UE i normami

prawa polskiego opierają się na zasadzie:

 

prymatu prawa UE (pierwszeństwo stosowania)

 

bezpośredniego stosowania prawa UE

 

bezpośredniego skutku prawa UE (norma jest

samodzielnym źródłem prawa i obowiązków).

Bezpośredniość skutku normy jest możliwa, gdy

norma jest:

 

jasna i jednoznaczna – precyzyjnie określa prawo jednostki

 

bezwarunkowa - stosowanie normy nie może być uzależnione od

swobodnego uznania (dyskrecji) organu stosującego (UE lub państwa

członkowskiego)

 

zupełna / kompletna - stosowanie normy nie zależy od przedsięwzięcia

dalszych środków implementacyjnych (na poziomie UE lub krajowym)

 

Swobody zostały wpisane już do Traktatów

rzymskich. Obecnie normuje je TFUE.

 

Swoboda przepływu towarów (a także

Wspólna Polityka Handlowa).

 

Swoboda przepływu osób.

 

Swoboda świadczenia usług.

 

Swoboda przedsiębiorczości.

 

Soboda przepływu kapitału i płatności.