dz_u_2003-47-401

ROZPORZ

DZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY

(1)

z dnia 6 lutego 2003 r.

w sprawie bezpiecze

stwa i higieny pracy podczas wykonywania robót

budowlanych

Na podstawie art. 237

§ 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21,

poz. 94, z pó

n. zm.

(2)

) zarz

dza si

, co nast

puje:

Rozdział 1

Przepisy ogólne

§ 1. Ilekro

w rozporz

dzeniu jest mowa o:

1) „zagospodarowaniu terenu budowy” - rozumie si

przez to rozmieszczenie, zgodne z przepisami i

zasadami wiedzy technicznej, na terenie budowy maszyn i innych urz

dze

technicznych, składowisk

materiałów i konstrukcji budowlanych, dróg kołowych i pieszych, sieci, ruroci

gów i przewodów

instalacji oraz obiektów, pomieszcze

i urz

dze

administracyjnych, socjalnych i sanitarnych, z

uwzgl

dnieniem warunków usytuowania i u

ytkowania istniej

cych i projektowanych obiektów;

2) „planie bioz” - rozumie si

przez to plan bezpiecze

stwa i ochrony zdrowia w rozumieniu przepisów

rozporz

dzenia

(3)

Ministra Infrastruktury z dnia 27 sierpnia 2002 r. w sprawie szczegółowego zakresu

i formy planu bezpiecze

stwa i ochrony zdrowia oraz szczegółowego zakresu rodzajów robót

budowlanych, stwarzaj

cych zagro

enia bezpiecze

stwa i zdrowia ludzi (Dz. U. Nr 151, poz. 1256);

3) „strefie niebezpiecznej” - rozumie si

przez to miejsce na terenie budowy, w którym wyst

puj

zagro

enia dla zdrowia lub

ycia ludzi;

4) „instrukcji bezpiecznego wykonywania robót budowlanych” - rozumie si

przez to sposób

zapobiegania zagro

eniom zwi

zanym z wykonywaniem robót budowlanych, o których mowa w art.

21a ust. 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 2000 r. Nr 106, poz. 1126, z
pó

n. zm.

(4)

), oraz sposób post

powania w przypadku wyst

pienia tych zagro

;

5) „sieci ogniowej” - rozumie si

przez to zestaw lontów i zapalników, słu

Ŝą

cych do zadziałania

ładunków materiału wybuchowego;

6) „rusztowaniu roboczym” - rozumie si

przez to konstrukcj

budowlan

, tymczasow

, z której mog

wykonywane prace na wysoko

ci, słu

Ŝą

do utrzymywania osób, materiałów i sprz

tu;

7) „rusztowaniu ochronnym” - rozumie si

przez to konstrukcj

budowlan

, tymczasow

, słu

Ŝą

zabezpieczenia przed upadkiem z wysoko

ci ludzi oraz przedmiotów;

8) „rusztowaniu systemowym” - rozumie si

przez to konstrukcj

budowlan

, tymczasow

, w której

wymiary siatki konstrukcyjnej s

jednoznacznie narzucone poprzez wymiary elementów rusztowania,

słu

Ŝą

do utrzymywania osób, materiałów i sprz

tu.

§ 2. Wykonawca przed przyst

pieniem do wykonywania robót budowlanych jest obowi

zany

opracowa

instrukcj

bezpiecznego ich wykonywania i zaznajomi

z ni

pracowników w zakresie

wykonywanych przez nich robót.

Rozdział 2

Warunki przygotowania i prowadzenia robót budowlanych

§ 3. Inwestor jest obowi

zany zawiadomi

o zamiarze rozpocz

cia robót budowlanych wła

ciwego

inspektora pracy, na 7 dni przed rozpocz

ciem budowy lub rozbiórki, na której przewiduje si

wykonywanie

robót budowlanych trwaj

cych dłu

ej ni

30 dni roboczych i jednoczesne zatrudnienie co najmniej 20 osób

albo na której planowany zakres robót przekracza 500 osobodni.

§ 4. 1. Uczestnicy procesu budowlanego współdziałaj

ze sob

w zakresie bezpiecze

stwa i higieny

pracy w procesie przygotowania i realizacji budowy.

2. Stosowanie niezb

dnych

rodków ochrony indywidualnej obowi

zuje wszystkie osoby przebywaj

na terenie budowy.

§ 5. Bezpo

redni nadzór nad bezpiecze

stwem i higien

pracy na stanowiskach pracy sprawuj

odpowiednio kierownik robót oraz mistrz budowlany, stosownie do zakresu obowi

zków.

§ 6. 1. Do zabezpiecze

stanowisk pracy na wysoko

ci, przed upadkiem z wysoko

ci, nale

y stosowa

rodki ochrony zbiorowej, w szczególno

ci balustrady, o których mowa w § 15 ust. 2, siatki ochronne i siatki

bezpiecze

stwa.

2. Stosowanie

rodków ochrony indywidualnej, w szczególno

ci takich jak szelki bezpiecze

stwa, jest

dopuszczalne, gdy nie ma mo

liwo

ci stosowania

rodków ochrony zbiorowej.

§ 7. 1. Osoba wykonuj

ca roboty w pobli

u kraw

dzi dachu płaskiego lub dachu o nachyleniu do 20%,

jest obowi

zana posiada

odpowiednie zabezpieczenia przed upadkiem z wysoko

ci, o których mowa w §

2. Osoba wykonuj

ca roboty na dachu o nachyleniu powy

ej 20%, je

eli nie stosuje si

rusztowa

ochronnych, jest obowi

zana stosowa

rodki ochrony indywidualnej lub inne urz

dzenia ochronne.

Rozdział 3

Zagospodarowanie terenu budowy

§ 8. Zagospodarowanie terenu budowy wykonuje si

przed rozpocz

ciem robót budowlanych, co

najmniej w zakresie:

1) ogrodzenia terenu i wyznaczenia stref niebezpiecznych;
2) wykonania dróg, wyj

ść

i przej

ść

dla pieszych;

3) doprowadzenia energii elektrycznej oraz wody, zwanych dalej „mediami”, oraz odprowadzania lub

utylizacji

cieków;

4) urz

dzenia pomieszcze

higieniczno-sanitarnych i socjalnych;

5) zapewnienia o

wietlenia naturalnego i sztucznego;

6) zapewnienia wła

ciwej wentylacji;

7) zapewnienia ł

czno

ci telefonicznej;

8) urz

dzenia składowisk materiałów i wyrobów.

§ 9. 1. Teren budowy lub robót nale

y ogrodzi

albo w inny sposób uniemo

liwi

wej

cie osobom

nieupowa

nionym.

2. Je

eli ogrodzenie terenu budowy lub robót nie jest mo

liwe, nale

y oznakowa

granice terenu za

pomoc

tablic ostrzegawczych, a w razie potrzeby zapewni

stały nadzór.

§ 10. Ogrodzenie terenu budowy wykonuje si

w taki sposób, aby nie stwarzało zagro

enia dla ludzi.

Wysoko

ść

ogrodzenia powinna wynosi

co najmniej 1,5 m.

§ 11. Dla pojazdów u

ywanych w trakcie wykonywania robót budowlanych wyznacza si

miejsca

postojowe na terenie budowy.

§ 12. Szeroko

ść

drogi przeznaczonej dla ruchu pieszego jednokierunkowego powinna wynosi

najmniej 0,75 m, a dwukierunkowego - 1,2 m.

§ 13. Pochylnie, po których dokonuje si

cznego przenoszenia ci

ęŜ

arów, nie powinny mie

spadków

kszych ni

10%.

§ 14. Drogi komunikacyjne dla wózków i taczek nie mog

nachylone wi

cej ni

1) dla wózków szynowych - 4%;
2) dla wózków bezszynowych - 5%;
3) dla taczek - 10%.

§ 15. 1. Drogi komunikacyjne dla wózków i taczek, usytuowane nad poziomem terenu powy

ej 1 m,

zabezpiecza si

balustrad

2. Balustrada, o której mowa w ust. 1, składa si

z deski kraw

ęŜ

nikowej o wysoko

ci 0,15 m i por

czy

ochronnej umieszczonej na wysoko

ci 1,1 m. Woln

przestrze

pomi

dzy desk

kraw

ęŜ

nikow

a por

wypełnia si

w sposób zabezpieczaj

cy pracowników przed upadkiem z wysoko

ci.

3. W przypadku rusztowa

systemowych dopuszcza si

umieszczanie por

czy ochronnej na wysoko

1 m.

§ 16. Przej

cia o pochyleniu wi

kszym ni

15% zaopatruje si

w listwy umocowane poprzecznie, w

odst

pach nie mniejszych ni

0,4 m lub w schody o szeroko

ci nie mniejszej ni

0,75 m, co najmniej z

jednostronnym zabezpieczeniem, o którym mowa w § 15 ust. 2.

§ 17. Przej

cia i strefy niebezpieczne o

wietla si

i oznakowuje znakami ostrzegawczymi lub znakami

zakazu.

§ 18. Wyj

cia z magazynów oraz przej

cia pomi

dzy budynkami wychodz

ce na drogi zabezpiecza si

por

czami ochronnymi umieszczonymi na wysoko

ci 1,1 m lub w inny sposób, w szczególno

ci labiryntami.

§ 19. Przed skrzy

owaniem dróg z napowietrznymi liniami elektroenergetycznymi, w odległo

ci nie

mniejszej ni

15 m, ustawia si

oznakowane bramki, o

wietlone w warunkach ograniczonej widoczno

ci,

wyznaczaj

ce dopuszczalne gabaryty przeje

cych pojazdów.

§ 20. 1. Stref

niebezpieczn

ogradza si

i oznakowuje w sposób uniemo

liwiaj

cy dost

p osobom

postronnym.

2. Przej

cia, przejazdy i stanowiska pracy w strefie niebezpiecznej zabezpiecza si

daszkami

ochronnymi.

§ 21. 1. Stref

niebezpieczn

, w której istnieje zagro

enie spadania z wysoko

ci przedmiotów, ogradza

balustradami, o których mowa w § 15 ust. 2.

2. Strefa niebezpieczna, o której mowa w ust. 1, w swym najmniejszym wymiarze liniowym liczonym od

płaszczyzny obiektu budowlanego, nie mo

e wynosi

mniej ni

1/10 wysoko

ci, z której mog

spada

przedmioty, lecz nie mniej ni

6 m.

3. W zwartej zabudowie miejskiej strefa niebezpieczna, o której mowa w ust. 1, mo

e by

zmniejszona

pod warunkiem zastosowania innych rozwi

technicznych lub organizacyjnych, zabezpieczaj

cych

przed spadaniem przedmiotów.

§ 22. 1. Daszki ochronne powinny znajdowa

na wysoko

ci nie mniejszej ni

2,4 m nad terenem w

najni

szym miejscu i by

nachylone pod k

tem 45° w kierunku

ródła zagro

enia. Pokrycie daszków

powinno by

szczelne i odporne na przebicie przez spadaj

ce przedmioty.

2. W miejscach przej

ść

i przejazdów szeroko

ść

daszka ochronnego wynosi co najmniej o 0,5 m wi

cej

z ka

dej strony ni

szeroko

ść

przej

cia lub przejazdu.

3. U

ywanie daszków ochronnych jako rusztowa

lub miejsc składowania narz

dzi, sprz

tu, materiałów

jest zabronione.

§ 23. Na terenie budowy wyznacza si

, utwardza i odwadnia miejsca do składowania materiałów i

wyrobów.

§ 24. Doły na wapno gaszone powinny mie

umocnione

ciany i by

zabezpieczone balustradami

ochronnymi, o których mowa w § 15 ust. 2, umieszczonymi w odległo

ci nie mniejszej ni

1 m od kraw

dzi

dołu.

§ 25. 1. W przypadku przechowywania w magazynach substancji i preparatów niebezpiecznych nale

informacj

o tym zamie

na tablicach ostrzegawczych, umieszczonych w widocznych miejscach. Towary

te na terenie budowy przechowuje si

i u

ytkuje zgodnie z instrukcjami producenta.

2. Substancje i preparaty niebezpieczne przechowuje si

i przemieszcza na terenie budowy w

opakowaniach producenta.

3. W pomieszczeniach magazynowych umieszcza si

tablice okre

laj

ce dopuszczalne obci

ąŜ

enie

regałów magazynowych, a tak

e dopuszczalne obci

ąŜ

enie powierzchni stropu.

§ 26. 1. Składowiska materiałów, wyrobów i urz

dze

technicznych wykonuje si

w sposób

wykluczaj

cy mo

liwo

ść

wywrócenia, zsuni

cia, rozsuni

cia si

lub spadni

cia składowanych wyrobów i

urz

dze

2. Materiały składuje si

w miejscu wyrównanym do poziomu.

3. Materiały drobnicowe układa si

w stosy o wysoko

ci nie wi

kszej ni

2 m, dostosowane do rodzaju i

wytrzymało

ci tych materiałów.

4. Stosy materiałów workowanych układa si

w warstwach krzy

owo do wysoko

ci nieprzekraczaj

cej

10 warstw.

5. Przy składowaniu materiałów odległo

ść

stosów nie powinna by

mniejsza ni

1) 0,75 m - od ogrodzenia lub zabudowa

;

2) 5 m - od stałego stanowiska pracy.

§ 27. Opieranie składowanych materiałów lub wyrobów o płoty, słupy napowietrznych linii

elektroenergetycznych, konstrukcje wsporcze sieci trakcyjnej lub

ciany obiektu budowlanego, jest

zabronione.

§ 28. Wchodzenie i schodzenie ze stosu utworzonego ze składowanych materiałów lub wyrobów jest

dopuszczalne wył

cznie przy u

yciu drabiny lub schodni.

§ 29. Podczas mechanicznego załadunku lub rozładunku materiałów lub wyrobów, przemieszczanie ich

nad lud

mi lub kabin

, w której znajduje si

kierowca, jest zabronione. Na czas wykonywania tych

czynno

ci kierowca jest obowi

zany opu

kabin

Rozdział 4

Warunki socjalne i higieniczne

§ 30. Na terenie budowy urz

dza si

wydzielone pomieszczenia szatni na odzie

robocz

i ochronn

umywalni, jadalni, suszarni i ust

pów.

§ 31. 1. Na terenie budowy, na której roboty budowlane wykonuje wi

cej ni

20 pracuj

cych, zabrania

urz

dzania w jednym pomieszczeniu szatni i jadalni.

2. Szafki na odzie

osób wykonuj

cych roboty na terenie budowy, o której mowa w ust. 1, powinny by

dwudzielne, zapewniaj

ce mo

liwo

ść

przechowywania oddzielnie odzie

y roboczej i własnej.

§ 32. Dopuszczalne jest korzystanie z istniej

cych na terenie budowy pomieszcze

i urz

dze

higieniczno-sanitarnych inwestora, je

eli przewiduje to zawarta umowa.

§ 33. W przypadku usytuowania pomieszcze

higieniczno-sanitarnych w kontenerach dopuszcza si

wysoko

ść

tych pomieszcze

okre

lona w § 1 ust. 4 zał

cznika nr 3 do rozporz

dzenia Ministra

Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 wrze

nia 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpiecze

stwa i

higieny pracy (Dz. U. Nr 129, poz. 844 oraz z 2002 r. Nr 91, poz. 811).

§ 34. Dopuszcza si

stosowanie ławek w pomieszczeniach higieniczno-sanitarnych jako miejsc

siedz

cych, je

eli s

one trwale przytwierdzone do podło

§ 35. Jadalnie urz

dzane na budowie powinny spełnia

wymagania dla jadalni typu II, okre

lone w § 30

zał

cznika nr 3 do rozporz

dzenia, o którym mowa w § 33.

§ 36. Palenie tytoniu mo

e odbywa

wył

cznie na otwartej przestrzeni lub w specjalnie do tego celu

przystosowanym pomieszczeniu (palarni).

§ 37. 1. Je

eli wymaga tego bezpiecze

stwo lub ochrona zdrowia osób wykonuj

cych roboty

budowlane, albo gdy wynika to z rodzaju wykonywanych robót, nale

y zapewni

osobom wykonuj

cym

takie roboty pomieszczenia do odpoczynku lub pomieszczenia mieszkalne.

2. Pomieszczenia, o których mowa w ust. 1, wyposa

a si

w odpowiedni

do liczby zatrudnionych osób

liczb

stołów i krzeseł z oparciami.

3. Stacjonarne pomieszczenia mieszkalne powinny posiada

wystarczaj

ce wyposa

enie sanitarne,

jadalni

, pomieszczenie do odpoczynku, łó

ka, szafki kuchenne, stoły i krzesła z oparciami, stosownie do

liczby osób.

4. W innych przypadkach ni

okre

lone w ust. 1 zapewnia si

inne miejsca, wykorzystywane podczas

przerw w pracy.

§ 38. W sprawach dotycz

cych warunków higieniczno-sanitarnych, nieuregulowanych w niniejszym

rozdziale, stosuje si

ogólne przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy.

Rozdział 5

Wymagania dotycz

ce miejsc pracy usytuowanych w budynkach oraz w

obiektach poddawanych remontowi lub przebudowie

§ 39. 1. Strefy gromadzenia i usuwania odpadów nale

y wygrodzi

i oznakowa

2. Odpady nale

y usuwa

w sposób ograniczaj

cy ich rozrzut i pylenie.

§ 40. 1. Na czas układania podłóg i podło

y pod posadzki na ci

gach komunikacyjnych nale

y uło

pomosty wyrównuj

ce poziomy robocze.

ciany i inne przegrody, które mog

ulec przewróceniu w czasie monta

u lub wznoszenia, nale

odpowiednio zabezpieczy

3. Kraw

dzie stropów nieobudowanych

cianami nale

y zabezpieczy

balustradami, o których mowa

w § 15 ust. 2.

§ 41. 1. Drogi ewakuacyjne musz

odpowiada

wymaganiom przepisów techniczno-budowlanych oraz

przepisów przeciwpo

arowych.

2. Drogi i wyj

cia ewakuacyjne, wymagaj

ce o

wietlenia, zaopatruje si

, w przypadku awarii

wietlenia ogólnego (podstawowego), w o

wietlenie awaryjne zapewniaj

ce dostateczne nat

ęŜ

enie

wietlenia, zgodnie z Polsk

Norm

3. Przed rozpocz

ciem robót budowlanych ustala si

istniej

ce trasy przebiegu mediów i zapoznaje

z symbolami oznacze

tych tras osoby wykonuj

ce roboty budowlane.

§ 42. 1. Teren budowy wyposa

a si

w niezb

dny sprz

t do gaszenia po

aru oraz, w zale

ci od

potrzeb, w system sygnalizacji po

arowej, dostosowany do charakteru budowy, rozmiarów i sposobu

wykorzystania pomieszcze

, wyposa

enia budowy, fizycznych i chemicznych wła

ciwo

ci substancji

znajduj

cych si

na terenie budowy, w ilo

ci wynikaj

cej z liczby zagro

onych osób.

2. Sprz

t do gaszenia po

aru, o którym mowa w ust. 1, regularnie sprawdza si

, konserwuje i

uzupełnia, zgodnie z wymaganiami producentów i przepisów przeciwpo

arowych.

3. Ilo

ść

i rozmieszczenie ga

nic przeno

nych powinno by

zgodne z wymaganiami przepisów

przeciwpo

arowych.

§ 43. 1. W pomieszczeniach zamkni

tych zapewnia si

wymian

powietrza, wynikaj

z potrzeb

bezpiecze

stwa pracy.

2. Wentylacja powinna działa

sprawnie i zapewnia

dopływ

wie

ego powietrza, w ilo

ci nie mniejszej

okre

lona w Polskich Normach.

3. Wentylacja nie mo

e powodowa

przeci

gów, wyzi

bienia lub przegrzewania pomieszcze

pracy.

4. Je

eli potrzeba ochrony zdrowia osób wymaga zastosowania systemu wentylacyjnego, system ten

powinien by

uruchamiany automatycznie lub wł

czany przez osoby przed wej

ciem w stref

, w której

atmosfera mo

e zawiera

substancje wybuchowe, palne lub toksyczne albo szkodliwe.

§ 44. 1. Osoby wykonuj

ce roboty budowlane nie mog

nara

one na działanie czynników

szkodliwych dla zdrowia lub niebezpiecznych, a w szczególno

ci takich jak hałas, wibracje, promieniowanie

elektromagnetyczne, pyły i gazy o nat

ęŜ

eniach i st

ęŜ

eniach przekraczaj

cych warto

ci dopuszczalne.

2. Je

eli osoby s

obowi

zane wej

ść

do strefy, o której mowa w § 43 ust. 4, atmosfera tej strefy

powinna by

monitorowana za pomoc

czujników alarmuj

cych o stanach niebezpiecznych, a tak

powinny by

podj

te odpowiednie

rodki zapobiegaj

ce zagro

eniom.

3. W przestrzeniach zamkni

tych, w których atmosfera charakteryzuje si

niewystarczaj

zawarto

tlenu lub wyst

puj

czynniki o st

ęŜ

eniach nieprzekraczaj

cych warto

ci dopuszczalnych, osoba

wykonuj

ca zadanie powinna by

obserwowana i asekurowana, w celu zapewnienia natychmiastowej

ewakuacji i skutecznej pomocy.

4. Roboty budowlane, zwi

zane z impregnacj

drewna lub innych materiałów, mog

wykonywa

osoby

zapoznane z wyst

puj

cymi zagro

eniami i instrukcj

producenta dotycz

posługiwania si

stosowanymi

rodkami impregnacyjnymi.

5. Osób, u których wyst

puj

objawy uczulenia na

rodki chemiczne, nie nale

y zatrudnia

przy

robotach impregnacyjnych.

6. W miejscu wykonywania robót impregnacyjnych jest niedopuszczalne:
1) u

ywanie otwartego ognia;

2) palenie tytoniu;
3) spo

ywanie posiłków.

7. Niezwłocznie po zako

czeniu robót impregnacyjnych oraz w przerwach przeznaczonych na posiłki

osobom wykonuj

cym roboty nale

y umo

liwi

umycie si

ciepł

wod

i korzystanie ze

rodków higieny

osobistej.

8. Miejsca i pomieszczenia przeznaczone do impregnacji nale

y zaopatrzy

w sprz

t do gaszenia

arów, dostosowany do rodzaju u

ywanego

rodka impregnacyjnego oraz ogrodzi

i zaopatrzy

odpowiednie tablice ostrzegawcze.

9. W pomieszczeniach zamkni

tych, w których s

wykonywane roboty impregnacyjne, nale

zainstalowa

wentylacj

mechaniczn

10. Miejsca, w których wykonywane s

roboty impregnacyjne, nale

y zabezpieczy

przed

zanieczyszczeniem

rodowiska

rodkami impregnacyjnymi.

§ 45. 1. Stanowiska pracy, pomieszczenia i drogi komunikacji powinny by

, w miar

liwo

ci,

wietlone

wiatłem dziennym.

2. Skrzydła otwieranych cz

ęś

ci okien nie mog

stanowi

zagro

enia dla pracowników.

3. Je

eli

wiatło naturalne jest niewystarczaj

ce do wykonywania robót oraz w porze nocnej, nale

stosowa

wietlenie sztuczne.

4. W razie konieczno

ci mog

stosowane przeno

ródła

wiatła sztucznego. Ich konstrukcja i

obudowa oraz sposób zasilania w energi

elektryczn

nie mog

powodowa

zagro

enia pora

eniem

dem elektrycznym.

5. Sztuczne

ródła

wiatła nie mog

powodowa

w szczególno

ci:

1) wydłu

onych cieni;

2) ol

nienia wzroku;

3) zmiany barwy znaków lub zakłóce

odbioru i postrzegania sygnałów oraz znaków stosowanych w

transporcie;

4) zjawisk stroboskopowych.

§ 46. 1. Otwory komunikacyjne w przegrodach budowlanych powinny odpowiada

wymaganiom

zawartym w przepisach techniczno-budowlanych.

2. Drogi ewakuacyjne oraz wyst

puj

ce na nich drzwi i bramy oznakowuje si

znakami

bezpiecze

stwa.

3. W bezpo

rednim s

siedztwie bram dla ruchu kołowego powinny znajdowa

furtki, które nale

oznakowa

w sposób widoczny.

4. Drzwi i bramy zamykane i otwierane automatycznie powinny otwiera

bez stwarzania ryzyka

urazu oraz posiada

dodatkowe mechanizmy do r

cznego otwierania na wypadek przerwy w dopływie

energii elektrycznej.

5. Schody ruchome i podno

niki w budynku powinny funkcjonowa

bezpiecznie. Strefy niebezpieczne

powinny by

trwale i jednoznacznie oznakowane.

6. Mechanizmy nap

dowe schodów ruchomych i podno

ników powinny by

obudowane i niedost

pne

dla osób nieupowa

nionych.

7. Schody ruchome i pochylnie powinny by

wyposa

one w łatwo rozpoznawalne i łatwo dost

pne

urz

dzenia do ich zatrzymania.

8. Drogi komunikacyjne powinny by

zabezpieczone przed spadaj

cymi przedmiotami.

9. Drogi komunikacyjne i ewakuacyjne powinny mie

1) trwałe i ustabilizowane podło

2) trwał

, wytrzymał

i stabiln

konstrukcj

§ 47. 1. W czasie układania posadzek i wykładzin podłogowych lub

ciennych w pomieszczeniach z

zastosowaniem mas palnych lub zawieraj

cych palne rozpuszczalniki o wła

ciwo

ciach wybuchowych

oraz w czasie pokrywania podłóg lakierem lub innymi materiałami o podobnych wła

ciwo

ciach

wybuchowych, nale

y na czas wykonywania robót i wyparowania rozpuszczalników:

1) usun

ąć

otwarte

ródła ognia na odległo

ść

co najmniej 30 m od tych pomieszcze

;

2) zapewni

skuteczn

wentylacj

;

3) u

ywa

obuwia niepowoduj

cego iskrzenia;

4) nie stosowa

narz

dzi wykonanych z materiałów iskrz

cych.

2. Przed wej

ciem do budynku i do poszczególnych pomieszcze

, o których mowa w ust. 1, nale

umie

tablice ostrzegawcze o pracy z materiałem łatwo zapalnym i zakazuj

ce palenia tytoniu.

3. Roboty, o których mowa w ust. 1, powinny by

wykonywane pod nadzorem technicznym.

4. Palenie tytoniu oraz zbli

anie si

osób do otwartych

ródeł ognia w ubraniach roboczych nasyconych

parami rozpuszczalników jest niedopuszczalne.

§ 48. 1. Dopuszcza si

wykonywanie robót malarskich przy u

yciu drabin rozstawnych tylko do

wysoko

ci nieprzekraczaj

cej 4 m od poziomu podłogi.

2. Drabiny nale

y zabezpieczy

przed po

lizgiem i rozsuni

ciem si

oraz zapewni

ich stabilno

ść

§ 49. 1. Wewn

trzne roboty malarskie z zastosowaniem składników wydzielaj

cych szkodliwe dla

zdrowia substancje lotne nale

y wykonywa

przy zapewnieniu intensywnej wentylacji pomieszcze

uwzgl

dniaj

cej wła

ciwo

ci fizykochemiczne materiałów.

2. W czasie wypalania farb olejnych na elementach budowlanych w pomieszczeniach nale

y zapewni

odpowiedni

wentylacj

3. W pomieszczeniach, w których s

prowadzone roboty malarskie roztworami wodnymi, nale

wył

czy

instalacj

elektryczn

i stosowa

zasilanie niemog

ce powodowa

zagro

enia pora

eniem

dem elektrycznym.

§ 50. 1. Obróbka kamieni na terenie budowy powinna by

dokonywana w ogrodzonym miejscu, bez

dost

pu osób postronnych.

2. Stanowiska pracy obróbki kamieni oddalone od siebie o mniej ni

3 m zabezpiecza si

ekranami o

wysoko

ci co najmniej 2 m.

3. W pomieszczeniu, w którym w czasie wykonywania obróbki elementów wyst

puje wydzielanie si

pyłu, nale

y zainstalowa

na stanowisku roboczym wentylacj

z miejscowym wyci

giem powietrza.

4. W czasie stosowania spr

ęŜ

onego powietrza do obróbki płaszczyzn kamienia pracownicy s

obowi

zani u

ywa

rodków ochrony indywidualnej.

5. Przy r

cznej lub mechanicznej obróbce elementów kamiennych pracownicy s

obowi

zani u

ywa

rodków ochrony indywidualnej, takich jak: gogle lub przyłbice ochronne, kaski, r

kawice wzmocnione skór

oraz obuwie z wkładkami stalowymi chroni

cymi palce stóp.

§ 51. Wymiary pomostów i ramp powinny by

dostosowane do wymiarów przeładowywanych ładunków

rodków transportu.

§ 52. 1. Stanowiska pracy powinny umo

liwia

swobod

ruchu, niezb

do wykonania pracy.

2. Stanowiska pracy o niestałym charakterze nale

y poddawa

sprawdzeniu pod wzgl

dem ich

stabilno

ci, zamocowa

oraz zabezpiecze

przed upadkiem osób i przedmiotów. Sprawdzenia nale

dokona

po ka

dej zmianie usytuowania, po ka

dej przerwie w pracy trwaj

cej dłu

ej ni

7 dni, a dla

stanowisk usytuowanych na zewn

trz budynku - po silnym wietrze, opadach

niegu lub oblodzeniu.

Rozdział 6

Instalacje i urz

dzenia elektroenergetyczne

§ 53. 1. Instalacje rozdziału energii elektrycznej na terenie budowy powinny by

zaprojektowane i

wykonane oraz utrzymywane i u

ytkowane w taki sposób, aby nie stanowiły zagro

enia po

arowego lub

wybuchowego, a tak

e chroniły w dostatecznym stopniu pracowników przed pora

eniem pr

dem

elektrycznym.

2. Projekt, konstrukcj

i wybór materiałów oraz urz

dze

ochronnych w instalacji, o której mowa w ust.

1, nale

y dostosowa

do typu, rodzaju i mocy rozdzielanej energii, warunków zewn

trznych oraz do

poziomu kwalifikacji osób maj

cych dost

p do instalacji.

§ 54. Roboty zwi

zane z podł

czaniem, sprawdzaniem, konserwacj

i napraw

instalacji i urz

dze

elektrycznych mog

wykonywane wył

cznie przez osoby posiadaj

ce odpowiednie uprawnienia.

§ 55. 1. Nie jest dopuszczalne sytuowanie stanowisk pracy, składowisk wyrobów i materiałów lub

maszyn i urz

dze

budowlanych bezpo

rednio pod napowietrznymi liniami elektroenergetycznymi lub w

odległo

ci liczonej w poziomie od skrajnych przewodów, mniejszej ni

1) 3 m - dla linii o napi

ciu znamionowym nieprzekraczaj

cym 1 kV;

2) 5 m - dla linii o napi

ciu znamionowym powy

ej 1 kV, lecz nieprzekraczaj

cym 15 kV;

3) 10 m - dla linii o napi

ciu znamionowym powy

ej 15 kV, lecz nieprzekraczaj

cym 30 kV;

4) 15 m - dla linii o napi

ciu znamionowym powy

ej 30 kV, lecz nieprzekraczaj

cym 110 kV;

5) 30 m - dla linii o napi

ciu znamionowym powy

ej 110 kV.

2. W czasie wykonywania robót budowlanych z zastosowaniem

urawi lub urz

dze

załadowczo-

wyładowczych zachowuje si

odległo

ci, o których mowa w ust. 1, mierzone do najdalej wysuni

tego punktu

urz

dzenia wraz z ładunkiem.

3. Przy wykonywaniu robót budowlanych przy u

yciu maszyn lub innych urz

dze

technicznych,

bezpo

rednio pod lini

wysokiego napi

cia, nale

y uzgodni

bezpieczne warunki pracy z jej u

ytkownikiem.

urawie samojezdne, koparki i inne urz

dzenia ruchome, które mog

zbli

na niebezpieczn

odległo

ść

do napowietrznych lub kablowych linii elektroenergetycznych, o których mowa w ust. 1, powinny

wyposa

one w sygnalizatory napi

cia.

§ 56. 1. Rozdzielnice budowlane pr

du elektrycznego znajduj

ce si

na terenie budowy zabezpiecza

przed dost

pem nieupowa

nionych osób.

2. Rozdzielnice, o których mowa w ust, 1, powinny by

usytuowane w odległo

ci nie wi

kszej ni

50 m

od odbiorników energii.

§ 57. 1. Poł

czenia przewodów elektrycznych z urz

dzeniami mechanicznymi wykonuje si

sposób zapewniaj

cy bezpiecze

stwo pracy osób obsługuj

cych takie urz

dzenia.

2. Przewody, o których mowa w ust. 1, zabezpiecza si

przed uszkodzeniami mechanicznymi.

§ 58. Okresowa kontrola stanu stacjonarnych urz

dze

elektrycznych pod wzgl

dem bezpiecze

stwa

odbywa si

co najmniej jeden raz w miesi

cu, natomiast kontrola stanu i oporno

ci izolacji tych urz

dze

, co

najmniej dwa razy w roku, a ponadto:

1) przed uruchomieniem urz

dzenia po dokonaniu zmian i napraw cz

ęś

ci elektrycznych i

mechanicznych;

2) przed uruchomieniem urz

dzenia, je

eli urz

dzenie było nieczynne przez ponad miesi

3) przed uruchomieniem urz

dzenia po jego przemieszczeniu.

§ 59. 1. W przypadku zastosowania urz

dze

ochronnych ró

nicowopr

dowych w instalacji, o której

mowa w § 53 ust. 1, nale

y sprawdzi

ich działanie ka

dorazowo przed przyst

pieniem do pracy.

2. Kopie zapisu pomiarów skuteczno

ci zabezpieczenia przed pora

eniem pr

dem elektrycznym

powinny znajdowa

u kierownika budowy.

3. Dokonywane naprawy i przegl

dy urz

dze

elektrycznych powinny by

odnotowane w ksi

ąŜ

konserwacji urz

dze

§ 60. 1. Miejsca wykonania robót, drogi na terenie budowy, doj

cia i dojazdy w czasie wykonywania

robót powinny by

dostatecznie o

wietlone.

urawie, maszty lub inne wysokie konstrukcje o zmroku i w nocy powinny posiada

wietlenie

pozycyjne.

3. Punkty

wietlne rozmieszcza si

w sposób zapewniaj

cy odczytanie tablic i znaków ostrzegawczych

oraz znaków sygnalizacji ruchu na terenie budowy.

4. Słupy z punktami

wietlnymi na drogach znajduj

cych si

na terenie budowy nale

y rozmie

wzdłu

dróg i na ich skrzy

owaniach. Na łukach dróg, przy jednostronnym o

wietleniu, słupy nale

ustawia

po zewn

trznej stronie łuku.

5. Punkty

wietlne i sygnalizacyjne powinny spełnia

wymagania okre

lone w § 45 ust. 4 i 5.

Rozdział 7

Maszyny i inne urz

dzenia techniczne

§ 61. Maszyny i inne urz

dzenia techniczne oraz narz

dzia zmechanizowane powinny by

montowane,

eksploatowane i obsługiwane zgodnie z instrukcj

producenta oraz spełnia

wymagania okre

lone w

przepisach dotycz

cych systemu oceny zgodno

ci.

§ 62. 1. Maszyny i inne urz

dzenia techniczne, podlegaj

ce dozorowi technicznemu, mog

ywane na terenie budowy tylko wówczas, je

eli wystawiono dokumenty uprawniaj

ce do ich eksploatacji.

2. Dokumenty te powinny by

dost

pne dla organów kontroli w miejscu eksploatacji maszyn i urz

dze

o których mowa w ust. 1.

§ 63. 1. Wykonawca, u

ytkuj

cy maszyny i inne urz

dzenia techniczne, niepodlegaj

ce dozorowi

technicznemu, udost

pnia organom kontroli dokumentacj

techniczno-ruchow

lub instrukcj

obsługi tych

maszyn lub urz

dze

2. Wykonawca zapoznaje pracowników z dokumentacj

, o której mowa w ust. 1, przed dopuszczeniem

ich do wykonywania robót.

3. Maszyny i inne urz

dzenia techniczne eksploatuje si

, konserwuje i naprawia zgodnie z instrukcj

producenta, w sposób zapewniaj

cy ich sprawne funkcjonowanie.

§ 64. 1. Maszyny i inne urz

dzenia techniczne powinny by

1) utrzymywane w stanie zapewniaj

cym ich sprawno

ść

;

2) stosowane wył

cznie do prac, do jakich zostały przeznaczone;

3) obsługiwane przez przeszkolone osoby.
2. Maszyny i inne urz

dzenia techniczne pracuj

ce pod ci

nieniem powinny by

sprawdzane i

poddawane regularnym kontrolom, zgodnie z przepisami odr

bnymi.

§ 65. Przeci

ąŜ

anie maszyn i innych urz

dze

technicznych ponad dopuszczalne obci

ąŜ

enie robocze

jest zabronione, z wyj

tkiem przeci

ąŜ

dokonanych w czasie bada

i prób.

§ 66. Operatorzy lub maszyni

urawi, maszyn budowlanych, kierowcy wózków i innych maszyn o

nap

dzie silnikowym powinni posiada

wymagane kwalifikacje.

§ 67. W przypadku stwierdzenia w czasie pracy uszkodzenia maszyny lub innego urz

dzenia

technicznego nale

y je niezwłocznie unieruchomi

i odł

czy

dopływ energii.

§ 68. Na stanowiskach pracy przy stacjonarnych maszynach i innych urz

dzeniach technicznych

powinny by

dost

pne instrukcje bezpiecznej obsługi i konserwacji, z którymi zapoznaje si

osoby

upowa

nione do pracy na tych stanowiskach.

§ 69. 1. Stanowiska pracy operatorów maszyn lub innych urz

dze

technicznych, które nie posiadaj

kabin, powinny by

1) zadaszone i zabezpieczone przez spadaj

cymi przedmiotami;

2) osłoni

te w okresie zimowym.

2. Zabezpieczenia, o których mowa w ust. 1, nie mog

ogranicza

widoczno

ci operatorowi.

§ 70. 1. Maszyny i inne urz

dzenia techniczne przed rozpocz

ciem pracy i przy zmianie obsługi

powinny by

sprawdzone pod wzgl

dem sprawno

ci technicznej i bezpiecznego u

ytkowania.

2. W przypadku maszyn i innych urz

dze

technicznych, dla których prowadzona jest wymagana

dokumentacja, sprawdzenie, o którym mowa w ust. 1, potwierdza si

wpisem do tej dokumentacji.

§ 71. Odtłuszczanie lub oczyszczanie powierzchni oraz cz

ęś

ci maszyn lub innych urz

dze

technicznych wykonuje si

rodkami do tego przeznaczonymi.

§ 72. Dokonywanie napraw i czynno

ci konserwacyjnych sprz

tu zmechanizowanego b

cego w

ruchu jest zabronione.

§ 73. Zblocza jednokr

ąŜ

kowe i wielokr

ąŜ

kowe oraz inne zawiesia pomocnicze niepoł

czone na stałe z

maszyn

lub innymi urz

dzeniami technicznymi powinny by

poddawane próbie obci

ąŜ

enia co najmniej raz

w roku.

§ 74. 1. Przewody pracuj

ce pod ci

nieniem spr

ęŜ

onego powietrza powinny mie

wytrzymało

ść

dostosowan

do ci

nienia roboczego, z uwzgl

dnieniem współczynnika bezpiecze

stwa tych przewodów.

2. U

ywanie uszkodzonych przewodów lub przewodów o nieznanej wytrzymało

ci jest zabronione.

§ 75. 1. Haki do przemieszczania ładunków powinny spełnia

wymagania okre

lone w przepisach

dotycz

cych systemu oceny zgodno

ci i mie

wyra

nie zaznaczon

ść

maksymaln

2. Je

eli przy przemieszczaniu ładunków zachodzi mo

liwo

ść

wysuni

cia si

zawiesia z gardzieli haka,

nale

y stosowa

haki wyposa

one w urz

dzenia zamykaj

ce gardziel.

3. Ocena stopnia zu

ycia haków i ustalenie ich przydatno

ci do dalszej pracy powinny by

przeprowadzane przed rozpocz

ciem ka

dej zmiany roboczej przez osob

posiadaj

odpowiednie

kwalifikacje.

§ 76. Stosowanie elementów słu

Ŝą

cych do zawieszania ładunku na haku, w szczególno

ci pier

cieni,

ogniw, p

tli, których wymiary uniemo

liwiaj

swobodne wło

enie elementów na dno gardzieli haka, jest

zabronione.

§ 77. 1. Płyty pomostowe do przemieszczania ładunku z pojazdu na ramp

lub na drugi pojazd powinny

zapewnia

bezpieczne przemieszczanie tych ładunków.

2. Płyty, o których mowa w ust. 1, powinny by

trwale oznaczone z wyra

nym napisem informuj

cym o

dopuszczalnym obci

ąŜ

eniu roboczym.

§ 78. Pomosty i stojaki u

ywane do przeładunku powinny odpowiada

wymaganiom

wytrzymało

ciowym, a ich dopuszczalne obci

ąŜ

enie powinno by

trwale uwidocznione wyra

nym napisem.

§ 79. 1. Pomosty lub rampy, przeznaczone do przejazdu pojazdów i sprz

tu, powinny by

szersze o 1,2

m od pojazdów i zabezpieczone barierami ochronnymi oraz zawiera

prowadnice dla kół pojazdów.

2. Pr

dko

ść

pojazdów na pomostach i rampach nie powinna przekracza

5 km/h.

§ 80. Do przemieszczania ładunków płynnych lub plastycznych oraz materiałów

cych i parz

cych

nale

y stosowa

specjalne pojemniki, a do ładunków płynnych w balonach - palety ze

cianami bocznymi.

§ 81. Podstawki ładunkowe i palety powinny mie

gładkie powierzchnie i kraw

dzie.

§ 82. 1. Zawiesia budowlane powinny spełnia

wymagania okre

lone w przepisach dotycz

cych

systemu oceny zgodno

ci.

2. Dopuszczalne obci

ąŜ

enie robocze zawiesi dwu- i wieloci

gnowych powinno by

uzale

nione od

wielko

ci k

ta wierzchołkowego, mierzonego po przek

tnej mi

dzy ci

gnami, i wynosi

1) przy k

cie 0,783 rad (45°) - 90%,

2) przy k

cie 1,566 rad (90°) - 70%,

3) przy k

cie 2,092 rad (120°) - 50%

dopuszczalnego obci

ąŜ

enia zawiesia w układzie pionowym.

3. K

t rozwarcia ci

gien zawiesia nie mo

e by

kszy ni

2,092 rad (120°).

4. Przy u

yciu zawiesia wieloci

gnowego w celu okre

lenia dopuszczalnego obci

ąŜ

enia roboczego

nale

y przyjmowa

stan pracy dwóch ci

gien.

5. Przy u

yciu dwóch zawiesi, o obwodzie zamkni

tym, ich ł

czne obci

ąŜ

enie nie powinno by

ksze

wielko

ść

obci

ąŜ

enia roboczego przewidzianego dla jednego zawiesia.

6. Dopuszczalne obci

ąŜ

enie robocze dla zawiesi wykonanych z ła

cuchów, u

ytkowanych w

temperaturach poni

ej 253 K (-20°C), nale

y obni

o 50%.

7. Na zawiesiu nale

y umie

napis okre

laj

cy jego dopuszczalne obci

ąŜ

enie robocze oraz termin

ostatniego i nast

pnego badania.

8. Wykonywanie w

złów na linach i ła

cuchach i ł

czenie lin stalowych na długo

ci jest zabronione.

§ 83.

rodki transportu do przewozu na terenie budowy butli z gazami technicznymi, kwasami lub

innymi

cymi cieczami powinny by

wyposa

one w urz

dzenia zabezpieczaj

ce ładunek przed

wypadni

ciem lub przemieszczeniem.

§ 84. R

czne wózki szynowe, u

ywane na torze o pochyleniu wi

kszym ni

1%, powinny by

zaopatrzone w sprawne hamulce.

§ 85. Drogi dla wózków i taczek umieszczone nad poziomem terenu powy

ej 1 m powinny by

zabezpieczone w sposób okre

lony w § 15 ust. 2.

§ 86. Zł

cza szyn jezdnych

urawi powinny by

zbocznikowane w sposób nieutrudniaj

cy dylatacji

termicznej szyn.

§ 87. 1. Je

eli drzwi kabiny

urawia znajduj

na wysoko

ci powy

ej 0,3 m ponad pomostami, przy

kabinie nale

y zainstalowa

schodki lub stałe drabinki z por

czami, ułatwiaj

ce wej

cie.

2. W okresie zimowym w kabinie powinna by

zapewniona temperatura nie ni

sza ni

288 K (15°C),

a w okresie letnim temperatura w kabinie nie powinna przekracza

temperatury zewn

trznej.

3. Maszynista powinien mie

liwo

ść

sterowania

urawiem i obserwowania terenu pracy z pozycji

siedz

cej.

4. Maszynista powinien mie

liwo

ść

opuszczenia kabiny w ka

dym roboczym poło

eniu

urawia.

§ 88.

urawie zaopatruje si

w tablice znamionowe z oznaczeniem dopuszczalnego ud

wigu, a w

przypadku ud

wigu zmiennego powinien by

podany jego wymagany ud

wig przy okre

lonych poło

eniach

wysi

gnika lub wózka na wysi

gniku poziomym.

§ 89. Odległo

ść

pomi

dzy skrajni

podwozia lub platformy obrotowej

urawia a zewn

trznymi

ęś

ciami konstrukcji montowanego obiektu budowlanego lub jego zabezpiecze

tymczasowych b

stosami składowanych wyrobów, materiałów lub elementów powinna wynosi

co najmniej 0,75 m.

§ 90. Zabrania si

w szczególno

ci:

1) składowania materiałów i wyrobów pomi

dzy skrajni

urawia lub pomi

dzy torowiskiem

urawia a

konstrukcj

obiektu budowlanego lub jego tymczasowymi zabezpieczeniami;

2) przechodzenia osób w czasie pracy

urawia pomi

dzy obiektem budowlanym a podwoziem

urawia

lub wychylania si

przez otwory w obiekcie budowlanym;

3) pozostawiania zawieszonego elementu lub innego ładunku na haku

urawia w czasie przerwy w

pracy lub po jej zako

czeniu;

4) podnoszenia

urawiem zamro

onych lub zakleszczonych przedmiotów, wyrywania słupów oraz

przeci

gania wagonów kolejowych;

5) podnoszenia

urawiem przedmiotów o nieznanej masie;

6) instalowania dodatkowych lamp o

wietleniowych na konstrukcjach

urawia;

7) podnoszenia ładunku przy uko

nym uło

eniu liny

urawia.

§ 91. Poziome przemieszczanie ładunku

urawiem powinno odbywa

na wysoko

ci nie mniejszej

1 m ponad przedmiotami znajduj

cymi si

na drodze przenoszonego ładunku.

§ 92. W czasie mechanicznego załadunku i rozładunku materiałów i wyrobów przemieszczanie ich

bezpo

rednio nad lud

mi lub nad kabin

kierowcy jest zabronione.

§ 93. Roboczy zasi

g haka

urawia powinien by

kszy co najmniej o 0,5 m od poło

enia

rodka

masy montowanego elementu lub miejsca układanego ładunku.

§ 94. Stanowisko pracy operatora d

wigu budowlanego powinno znajdowa

w odległo

ci nie

mniejszej ni

6 m od konstrukcji tego d

wigu, przy czym operator ten powinien mie

liwo

ść

obserwacji

ruchu platformy na całej wysoko

ci d

wigu.

§ 95. Nad stanowiskiem pracy przy załadunku materiałów z poziomu terenu na platform

wigu

budowlanego wykonuje si

daszek ochronny. Daszek ten powinien wystawa

co najmniej 2 m, licz

c od

zewn

trznej kraw

dzi platformy, w kierunku miejsca dostawy materiałów i wyrobów.

§ 96. D

wig wyposa

a si

w urz

dzenia sygnalizacyjne, umo

liwiaj

ce porozumiewanie si

osób

dzy stanowiskami obsługi i odbioru.

§ 97. Dost

p z pomostów roboczych do platformy ładunkowej szybowych d

wigów budowlanych

zabezpiecza si

ruchomymi zaporami o wysoko

ci 1,1 m, w odległo

ci 0,3 m od kraw

dzi pomostu

roboczego.

§ 98. Ładunek przewo

ony na platformie d

wigu zabezpiecza si

przed zmian

poło

enia.

§ 99. 1. Podniesienie i opuszczenie kosza betoniarki powinno by

poprzedzone sygnałem umownym, w

szczególno

ci d

kowym.

2. Wchodzenie pod podniesiony kosz betoniarki jest zabronione.

§ 100. Pomi

dzy stanowiskiem odbioru mieszanki betonowej lub zaprawy a operatorem pompy

powinna by

zapewniona sygnalizacja.

§ 101. 1. Przeje

anie lub przechodzenie po przewodach słu

Ŝą

cych do transportu mieszanki

betonowej lub zaprawy jest zabronione.

2. Przed przyst

pieniem do przenoszenia, rozbierania lub przedłu

ania przewodów nale

y uprzednio

wył

czy

pomp

i zredukowa

w przewodach ci

nienie do ci

nienia atmosferycznego.

3. W razie zatkania si

przewodu przepychanie go od strony wylotu jest zabronione.

4. W czasie rozł

czania i oczyszczania przewodu nale

y zawsze stosowa

rodki ochrony

indywidualnej.

5. Zwi

kszenie ci

nienia w przewodach ponad warto

ść

dopuszczaln

jest zabronione.

§ 102. 1. U

ywanie narz

dzi uszkodzonych jest zabronione.

2. Wszelkie samowolne przeróbki narz

dzi s

zabronione.

§ 103. Narz

dzia do pracy udarowej nie mog

mie

1) uszkodzonych zako

cze

roboczych;

2) p

kni

ęć

, zadr i ostrych kraw

dzi w miejscu r

cznego uchwytu;

3) r

koje

ci krótszych ni

0,15 m.

§ 104. 1. Obsługa pistoletu do wstrzeliwania kołków mo

e by

powierzona wył

cznie osobie

posiadaj

cej wymagane uprawnienia.

2. Osoba, o której mowa w ust. 1, stosuje si

do szczegółowych wymaga

okre

lonych w instrukcji

obsługi.

§ 105. Narz

dzia r

czne o nap

dzie elektrycznym nale

y kontrolowa

zgodnie z instrukcj

producenta.

Wyniki kontroli powinny by

odnotowywane i przechowywane przez osob

, o której mowa w § 5.

§ 106. Stosowanie koksowników do przesuszania pomieszcze

zamkni

tych jest zabronione.

§ 107. 1. Przebywanie osób w pomieszczeniach osuszanych urz

dzeniami grzewczymi, wydzielaj

cymi

szkodliwe dla zdrowia spaliny w stopniu przekraczaj

cym dopuszczalne ich st

ęŜ

enie jest zabronione.

2. Do pomieszcze

, o których mowa w ust. 1, mog

mie

dost

p wył

cznie osoby obsługuj

urz

dzenia grzewcze, maj

ce nad nimi nadzór. Mog

one przebywa

w tych pomieszczeniach wył

cznie

przez okres niezb

dny do zabezpieczenia eksploatacji i dozoru tych urz

dze

3. Przed wej

ciem do pomieszcze

, o których mowa w ust. 1, nale

y je przewietrzy

, a po wej

ciu do

nich zachowa

niezb

dne

rodki ostro

ci.

Rozdział 8

Rusztowania i ruchome podesty robocze

§ 108. 1. Rusztowania i ruchome podesty robocze powinny by

wykonywane zgodnie z dokumentacj

producenta albo projektem indywidualnym.

2. Rusztowania systemowe powinny by

montowane zgodnie z dokumentacj

projektow

z elementów

poddanych przez producenta badaniom na zgodno

ść

z wymaganiami konstrukcyjnymi i materiałowymi,

okre

lonymi w kryteriach oceny wyrobów pod wzgl

dem bezpiecze

stwa.

3. Elementy rusztowa

, innych ni

wymienione w ust. 2, powinny by

montowane zgodnie z projektem

indywidualnym.

4. Monta

rusztowa

, ich eksploatacja i demonta

powinny by

wykonywane zgodnie z instrukcj

producenta albo projektem indywidualnym.

§ 109. Osoby zatrudnione przy monta

u i demonta

u rusztowa

oraz monterzy ruchomych podestów

roboczych powinni posiada

wymagane uprawnienia.

§ 110. 1. U

ytkowanie rusztowania jest dopuszczalne po dokonaniu jego odbioru przez kierownika

budowy lub uprawnion

osob

2. Odbiór rusztowania potwierdza si

wpisem w dzienniku budowy lub w protokole odbioru

technicznego.

3. Wpis w dzienniku budowy lub w protokole odbioru technicznego rusztowania okre

la w

szczególno

ci:

1) u

ytkownika rusztowania;

2) przeznaczenie rusztowania;
3) wykonawc

monta

u rusztowania z podaniem imienia i nazwiska albo nazwy oraz numeru telefonu;

4) dopuszczalne obci

ąŜ

enia pomostów i konstrukcji rusztowania;

5) dat

przekazania rusztowania do u

ytkowania;

6) oporno

ść

uziomu;

7) terminy kolejnych przegl

dów rusztowania.

§ 111. 1. Na rusztowaniu lub ruchomym pode

cie roboczym powinna by

umieszczona tablica

okre

laj

ca:

1) wykonawc

monta

u rusztowania lub ruchomego podestu roboczego z podaniem imienia i nazwiska

albo nazwy oraz numeru telefonu;

2) dopuszczalne obci

ąŜ

enia pomostów i konstrukcji rusztowania lub ruchomego podestu roboczego.

2. Rusztowania i ruchome podesty robocze powinny by

wykorzystywane zgodnie z przeznaczeniem.

§ 112. Rusztowania i ruchome podesty robocze powinny:
1) posiada

pomost o powierzchni roboczej wystarczaj

cej dla osób wykonuj

cych roboty oraz do

składowania narz

dzi i niezb

dnej ilo

ci materiałów;

2) posiada

stabiln

konstrukcj

dostosowan

do przeniesienia obci

ąŜ

;

3) zapewnia

bezpieczn

komunikacj

i swobodny dost

p do stanowisk pracy;

4) zapewnia

liwo

ść

wykonywania robót w pozycji niepowoduj

cej nadmiernego wysiłku;

5) posiada

por

cz ochronn

, o której mowa w § 15 ust. 2;

6) posiada

piony komunikacyjne.

§ 113. 1. Rusztowania stojakowe powinny mie

wydzielone bezpieczne piony komunikacyjne.

2. Odległo

ść

najbardziej oddalonego stanowiska pracy od pionu komunikacyjnego rusztowania nie

powinna by

ksza ni

20 m, a mi

dzy pionami nie wi

ksza ni

40 m.

§ 114. Rusztowania nale

y ustawia

na podło

u ustabilizowanym i wyprofilowanym, ze spadkiem

umo

liwiaj

cym odpływ wód opadowych.

§ 115. 1. Liczb

i rozmieszczenie zakotwie

rusztowania oraz wielko

ść

siły kotwi

cej nale

y okre

projekcie rusztowania lub dokumentacji producenta.

2. Składowa pozioma jednego zamocowania rusztowania nie powinna by

mniejsza ni

2,5 kN.

3. Konstrukcja rusztowania nie powinna wystawa

poza najwy

ej poło

lini

kotew wi

cej ni

3 m, a

pomost roboczy umieszcza si

nie wy

ej ni

1,5 m ponad t

lini

4. W przypadku odsuni

cia rusztowania od

ciany ponad 0,2 m nale

y stosowa

balustrady, o których

mowa w § 15 ust. 2, od strony tej

ciany.

§ 116. Ud

wig urz

dzenia do transportu materiałów na wysi

gnikach mocowanych do konstrukcji

rusztowania nie mo

e przekracza

1,5 kN.

§ 117. Rusztowanie z elementów metalowych powinno by

uziemione i posiada

instalacj

piorunochronn

§ 118. 1. Usytuowanie rusztowania w obr

bie ci

gów komunikacyjnych wymaga zgody wła

ciwych

organów nadzoruj

cych te ci

gi oraz zastosowania wymaganych przez nie

rodków bezpiecze

stwa.

rodki

bezpiecze

stwa powinny by

okre

lone w projekcie organizacji ruchu.

2. Rusztowania, o których mowa w ust. 1, oprócz wymaga

okre

lonych w § 112, powinny posiada

najmniej:

1) zabezpieczenia przed spadaniem przedmiotów z rusztowania;
2) zabezpieczenie przechodniów przed mo

liwo

powstania urazów oraz uszkodzeniem odzie

przez elementy konstrukcyjne rusztowania.

§ 119. 1. Rusztowania, usytuowane bezpo

rednio przy drogach, ulicach oraz w miejscach przejazdów i

przej

ść

dla pieszych, oprócz wymaga

okre

lonych w § 112, powinny posiada

daszki ochronne i osłon

siatek ochronnych.

2. Stosowanie siatek ochronnych nie zwalnia z obowi

zku stosowania balustrad, o których mowa w §

15 ust. 2.

§ 120. 1. Osoby dokonuj

ce monta

u i demonta

u rusztowa

obowi

zane do stosowania urz

dze

zabezpieczaj

cych przed upadkiem z wysoko

ci.

2. Przed monta

em lub demonta

em rusztowa

nale

y wyznaczy

i ogrodzi

stref

niebezpieczn

§ 121. 1. Równoczesne wykonywanie robót na ró

nych poziomach rusztowania jest dopuszczalne, pod

warunkiem zachowania wymaganych odst

pów mi

dzy stanowiskami pracy.

2. W przypadkach innych, ni

okre

lone w ust. 1, odległo

ci bezpieczne wynosz

w poziomie co

najmniej 5 m, a w pionie wynikaj

z zachowania co najmniej jednego szczelnego pomostu, nie licz

pomostu, na którym roboty s

wykonywane.

§ 122. Monta

, eksploatacja i demonta

rusztowa

oraz ruchomych podestów roboczych,

usytuowanych w s

siedztwie napowietrznych linii elektroenergetycznych, s

dopuszczalne, je

eli linie

znajduj

poza stref

niebezpieczn

. W innym przypadku, przed rozpocz

ciem robót, napi

cie w liniach

napowietrznych powinno by

wył

czone.

§ 123. Monta

, eksploatacja i demonta

rusztowa

i ruchomych podestów roboczych s

zabronione:

1) je

eli o zmroku nie zapewniono o

wietlenia pozwalaj

cego na dobr

widoczno

ść

;

2) w czasie g

stej mgły, opadów deszczu,

niegu oraz gołoledzi;

3) w czasie burzy lub wiatru, o pr

dko

ci przekraczaj

cej 10 m/s.

§ 124. Pozostawianie materiałów i wyrobów na pomostach rusztowa

i ruchomych podestów roboczych

po zako

czeniu pracy jest zabronione.

§ 125. Zrzucanie elementów demontowanych rusztowa

i ruchomych podestów roboczych jest

zabronione.

§ 126. 1. Wchodzenie i schodzenie osób na pomost ruchomego podestu roboczego jest dozwolone,

eli pomost znajduje si

w najni

szym poło

eniu lub w poło

eniu przewidzianym do wchodzenia oraz jest

wyposa

ony w zabezpieczenia, zgodnie z instrukcj

producenta.

2. Na pomo

cie ruchomego podestu roboczego nie powinno przebywa

jednocze

nie wi

cej osób, ni

przewiduje instrukcja producenta.

3. Wykonywanie gwałtownych ruchów, przechylanie si

przez por

cze, gromadzenie wyrobów,

materiałów i narz

dzi po jednej stronie ruchomego podestu roboczego oraz opieranie si

cian

obiektu budowlanego przez osoby znajduj

ce si

na pode

cie jest zabronione.

4. Ł

czenie ze sob

dwóch s

siednich ruchomych podestów roboczych oraz przechodzenie z jednego

na drugi jest zabronione.

§ 127. 1. Rusztowania i ruchome podesty robocze powinny by

dorazowo sprawdzane, przez

kierownika budowy lub uprawnion

osob

, po silnym wietrze, opadach atmosferycznych oraz działaniu

innych czynników, stwarzaj

cych zagro

enie dla bezpiecze

stwa wykonania prac, i przerwach roboczych

dłu

szych ni

10 dni oraz okresowo, nie rzadziej ni

raz w miesi

cu.

2. Zakres czynno

ci obj

tych sprawdzeniem, o którym mowa w ust. 1, okre

la instrukcja producenta lub

projekt indywidualny.

§ 128. W czasie burzy i przy wietrze o pr

dko

ci wi

kszej ni

10 m/s prac

na ruchomym pode

cie

roboczym nale

y przerwa

, a pomost podestu opu

do najni

szego poło

enia i zabezpieczy

przed jego

przemieszczaniem.

§ 129. 1. W przypadku braku dopływu pr

du elektrycznego przez dłu

szy okres czasu, znajduj

cy si

górze pomost ruchomego podestu roboczego nale

y opu

za pomoc

cznego urz

dzenia.

2. Naprawa ruchomych podestów roboczych mo

e by

dokonywana wył

cznie w ich najni

szym

poło

eniu.

§ 130. Droga przemieszczania rusztowa

przejezdnych powinna by

wyrównana, utwardzona,

odwodniona, a jej spadek nie mo

e przekracza

1%.

§ 131. Rusztowania przejezdne powinny by

zabezpieczone co najmniej w dwóch miejscach przed

przypadkowym przemieszczeniem.

§ 132. Przemieszczanie rusztowa

przejezdnych, w przypadku gdy przebywaj

na nich ludzie, jest

zabronione.

Rozdział 9

Roboty na wysoko

§ 133. 1. Osoby przebywaj

ce na stanowiskach pracy, znajduj

ce si

na wysoko

ci co najmniej 1 m od

poziomu podłogi lub ziemi, powinny by

zabezpieczone przed upadkiem z wysoko

ci w sposób, o którym

mowa w § 15 ust. 2.

2. Przepis ust. 1 stosuje si

do przej

ść

i doj

ść

do tych stanowisk oraz do klatek schodowych.

§ 134. Otwory w stropach, na których prowadzone s

roboty lub do których mo

liwy jest dost

p ludzi,

nale

y zabezpieczy

przed mo

liwo

wpadni

cia lub ogrodzi

balustrad

, o której mowa w § 15 ust. 2.

§ 135. Pomosty robocze, wykonane z desek lub bali, powinny by

dostosowane do zaprojektowanego

obci

ąŜ

enia, szczelne i zabezpieczone przed zmian

poło

enia.

§ 136. Otwory w

cianach zewn

trznych obiektu budowlanego, stropach lub inne, których dolna

kraw

znajduje si

poni

ej 1,1 m od poziomu stropu lub pomostu, powinny by

zabezpieczone

balustrad

, o której mowa w § 15 ust. 2.

§ 137. Pozostawione w czasie wykonywania robót w

cianach otwory, zwłaszcza otwory na drzwi,

balkony, szyby d

wigów, powinny by

zabezpieczone balustrad

, o której mowa w § 15 ust. 2.

§ 138. 1. Przemieszczane w poziomie stanowisko pracy powinno mie

zapewnione mocowanie

cówki linki bezpiecze

stwa do pomocniczej liny ochronnej lub prowadnicy poziomej, zamocowanej na

wysoko

ci około 1,5 m, wzdłu

zewn

trznej strony kraw

dzi przej

cia.

2. Wytrzymało

ść

i sposób zamocowania prowadnicy, o której mowa w ust. 1, powinny uwzgl

dnia

obci

ąŜ

enie dynamiczne spadaj

cej osoby.

§ 139. 1. W przypadku gdy zachodzi konieczno

ść

przemieszczania stanowiska pracy w pionie, linka

bezpiecze

stwa szelek bezpiecze

stwa powinna by

zamocowana do prowadnicy pionowej za pomoc

urz

dzenia samohamuj

cego.

2. Długo

ść

linki bezpiecze

stwa szelek bezpiecze

stwa nie powinna by

ksza ni

1,5 m.

§ 140. Amortyzatory spadania nie s

wymagane, je

eli linki asekuracyjne s

mocowane do linek

urz

dze

samohamuj

cych, ograniczaj

cych wyst

pienie siły dynamicznej w momencie spadania,

zwłaszcza aparatów bezpiecze

stwa lub pasów bezwładno

ciowych.

§ 141. 1. Drabina bez pał

ków, której długo

ść

przekracza 4 m, przed podniesieniem lub

zamontowaniem powinna by

wyposa

ona w prowadnic

pionow

, umo

liwiaj

zało

enie urz

dzenia

samohamuj

cego, poł

czonego z link

bezpiecze

stwa szelek bezpiecze

stwa.

2. Prowadnica pionowa z urz

dzeniem samohamuj

cym mo

e by

zamocowana na wznoszonej

konstrukcji drabiny, na klamrach lub szczeblach, w odległo

ci od osi drabiny nie wi

kszej ni

0,4 m.

§ 142. 1. Osoby korzystaj

ce z urz

dze

krzesełkowych, drabin linowych lub ruchomych podestów

roboczych powinny by

dodatkowo zabezpieczone przed upadkiem z wysoko

ci za pomoc

prowadnicy

pionowej, zamocowanej niezale

nie od lin no

nych drabiny, krzesełka lub podestu.

2. Prowadnica pionowa, o której mowa w ust. 1, powinna by

naci

gni

ta w sposób umo

liwiaj

przesuwanie w gór

aparatu samohamuj

cego.

3. Prowadnica pionowa, o której mowa w ust. 1, powinna by

zabezpieczona przed odchylaniem si

kszym ni

o 2 m. Urz

dzenia zabezpieczaj

ce przed odchylaniem si

lin powinny umo

liwia

przesuwanie si

urz

dzenia samohamuj

cego.

4. Długo

ść

linki bezpiecze

stwa, ł

cej szelki bezpiecze

stwa z aparatem samohamuj

cym, nie

powinna przekracza

0,5 m.

Rozdział 10

Roboty ziemne

§ 143. Roboty ziemne powinny by

prowadzone na podstawie projektu, okre

laj

cego poło

enie

instalacji i urz

dze

podziemnych, mog

cych znale

źć

w zasi

gu prowadzonych robót.

§ 144. 1. Wykonywanie robót ziemnych w bezpo

rednim s

siedztwie sieci, takich jak:

elektroenergetyczne, gazowe, telekomunikacyjne, ciepłownicze, wodoci

gowe i kanalizacyjne powinno by

poprzedzone okre

leniem przez kierownika budowy bezpiecznej odległo

ci, w jakiej mog

one

wykonywane od istniej

cej sieci, i sposobu wykonywania tych robót.

2. Bezpieczn

odległo

ść

wykonywania robót, o których mowa w ust. 1, ustala kierownik budowy w

porozumieniu z wła

ciw

jednostk

, w której zarz

dzie lub u

ytkowaniu znajduj

te instalacje. Miejsca

tych robót nale

y oznakowa

napisami ostrzegawczymi i ogrodzi

3. W czasie wykonywania robót ziemnych miejsca niebezpieczne nale

y ogrodzi

i umie

napisy

ostrzegawcze.

4. Prowadzenie robót ziemnych w pobli

u instalacji podziemnych, a tak

e gł

bienie wykopów

poszukiwawczych powinno odbywa

cznie.

§ 145. 1. W czasie wykonywania wykopów w miejscach dost

pnych dla osób niezatrudnionych przy

tych robotach nale

y wokół wykopów pozostawionych na czas zmroku i w nocy ustawi

balustrady, o

których mowa w § 15 ust. 2, zaopatrzone w

wiatło ostrzegawcze koloru czerwonego.

2. Por

cze balustrad, o których mowa w ust. 1, powinny znajdowa

na wysoko

ci 1,1 m nad

terenem i w odległo

ci nie mniejszej ni

1 m od kraw

dzi wykopu.

3. Niezale

nie od ustawienia balustrad, o których mowa w ust. 1, w przypadkach uzasadnionych

wzgl

dami bezpiecze

stwa wykop nale

y szczelnie przykry

, w sposób uniemo

liwiaj

cy wpadni

cie do

wykopu.

4. W przypadku przykrycia wykopu, zamiast balustrad, o których mowa w ust. 3, teren robót mo

oznaczy

za pomoc

balustrad z lin lub ta

m z tworzyw sztucznych, umieszczonych wzdłu

wykopu na

wysoko

ci 1,1 m i w odległo

ci 1 m od kraw

dzi wykopu.

§ 146. Je

eli teren, na którym s

wykonywane roboty ziemne, nie mo

e by

ogrodzony, wykonawca

robót powinien zapewni

stały jego dozór.

§ 147. 1. Wykopy o

cianach pionowych nieumocnionych, bez rozparcia lub podparcia, mog

wykonywane tylko do gł

boko

ci 1 m w gruntach zwartych, w przypadku gdy teren przy wykopie nie jest

obci

ąŜ

ony w pasie o szeroko

ci równej gł

boko

ci wykopu.

2. Wykopy bez umocnie

, o gł

boko

ci wi

kszej ni

1 m, lecz nie wi

kszej od 2 m, mo

na wykonywa

eli pozwalaj

na to wyniki bada

gruntu i dokumentacja geologiczno-in

ynierska.

3. Zabezpieczenie a

urowe

cian wykopów mo

na stosowa

tylko w gruntach zwartych. Stosowanie

zabezpieczenia a

urowego

cian wykopów w okresie zimowym jest zabronione.

4. Niedopuszczalne jest u

ywanie elementów obudowy wykopu niezgodnie z przeznaczeniem.

§ 148. W czasie wykonywania wykopów ze skarpami o bezpiecznym nachyleniu, zgodnym z

przepisami odr

bnymi, nale

1) w pasie terenu przylegaj

cego do górnej kraw

dzi skarpy, na szeroko

ci równej trzykrotnej

gł

boko

ci wykopu, wykona

spadki umo

liwiaj

ce łatwy odpływ wód opadowych w kierunku od

wykopu;

2) likwidowa

naruszenie struktury gruntu skarpy, usuwaj

c naruszony grunt, z zachowaniem

bezpiecznego nachylenia w ka

dym punkcie skarpy;

3) sprawdza

stan skarpy po deszczu, mrozie lub po dłu

szej przerwie w pracy.

§ 149. Bezpieczne nachylenie

cian wykopów powinno by

okre

lone w dokumentacji projektowej

wówczas, gdy:

1) roboty ziemne s

wykonywane w gruncie nawodnionym;

2) teren przy skarpie wykopu ma by

obci

ąŜ

ony w pasie równym gł

boko

ci wykopu;

3) grunt stanowi

iły skłonne do p

cznienia;

4) wykopu dokonuje si

na terenach osuwiskowych;

5) gł

boko

ść

wykopu wynosi wi

cej ni

4 m.

§ 150. W czasie wykonywania kopark

wykopów w

skoprzestrzennych nale

y wykonywa

obudow

wył

cznie z zabezpieczonej cz

ęś

ci wykopu lub zastosowa

obudow

prefabrykowan

, z u

yciem wcze

niej

przewidzianych urz

dze

mechanicznych.

§ 151. 1. Je

eli wykop osi

gnie gł

boko

ść

ksz

1 m od poziomu terenu, nale

y wykona

zej

cie

(wej

cie) do wykopu.

2. Odległo

ść

pomi

dzy zej

ciami (wej

ciami) do wykopu nie powinna przekracza

20 m.

3. Wchodzenie do wykopu i wychodzenie po rozporach oraz przemieszczanie osób urz

dzeniami

słu

Ŝą

cymi do wydobywania urobku jest zabronione.

§ 152. Ka

dorazowe rozpocz

cie robót w wykopie wymaga sprawdzenia stanu jego obudowy lub skarp.

§ 153. 1. Je

eli roboty odbywaj

w wykopie w

skoprzestrzennym jednocze

nie z transportem

urobku, wykop przykrywa si

szczelnym i wytrzymałym zabezpieczeniem.

2. Pojemniki do transportu urobku powinny by

załadowane poni

ej górnej ich kraw

dzi.

§ 154. Składowanie urobku, materiałów i wyrobów jest zabronione:
1) w odległo

ci mniejszej ni

0,6 m od kraw

dzi wykopu, je

eli

ciany wykopu s

obudowane oraz je

eli

obci

ąŜ

enie urobku jest przewidziane w doborze obudowy;

2) w strefie klina naturalnego odłamu gruntu, je

eli

ciany wykopu nie s

obudowane.

§ 155. Ruch

rodków transportowych obok wykopów powinien odbywa

poza granic

klina

naturalnego odłamu gruntu.

§ 156. 1. W czasie zasypywania obudowanych wykopów zabezpieczenie nale

y demontowa

od dna

wykopu i stopniowo usuwa

je, w miar

zasypywania wykopu.

2. Zabezpieczenie mo

na usuwa

jednoetapowo z wykopów wykonanych:

1) w gruntach spoistych - na gł

boko

ci nie wi

kszej ni

0,5 m;

2) w pozostałych gruntach - na gł

boko

ci nie wi

kszej ni

0,3 m.

§ 157. W czasie wykonywania robót ziemnych nie powinno dopuszcza

do tworzenia si

nawisów

gruntu.

§ 158. 1. Koparka w czasie pracy powinna by

ustawiona w odległo

ci od wykopu co najmniej 0,6 m

poza granic

klina naturalnego odłamu gruntu.

2. Przy wykonywaniu robót ziemnych sprz

tem zmechanizowanym nale

y wyznaczy

w terenie stref

niebezpieczn

i odpowiednio j

oznakowa

§ 159. Przebywanie osób pomi

dzy

cian

wykopu a kopark

, nawet w czasie postoju, jest zabronione.

§ 160. Podgrzewanie, rozmra

anie lub zamra

anie gruntu powinno by

prowadzone zgodnie z

dokumentacj

projektow

oraz instrukcj

bezpiecze

stwa, opracowan

przez wykonawc

§ 161. Teren, na którym odbywa si

podgrzewanie, rozmra

anie lub zamra

anie gruntu powinien by

przez cały czas procesu ogrodzony i oznakowany tablicami ostrzegawczymi, o

wietlony o zmroku i w porze

nocnej oraz fachowo nadzorowany.

§ 162. Zakładanie obudowy lub monta

rur w uprzednio wykonanym wykopie o

cianach pionowych i

na gł

boko

ci poni

ej 1 m wymaga tymczasowego zabezpieczenia osób klatkami osłonowymi lub obudow

prefabrykowan

§ 163. 1. Grodzie i kesony powinny by

1) zbudowane z materiałów trwałych o wymaganej w projekcie wytrzymało

ci;

2) wyposa

one w urz

dzenia zapewniaj

ce osobom schronienie w przypadku wpływu wody lub innych

substancji.

2. Budowa, przebudowa oraz demonta

grodzi i kesonów powinny odbywa

pod nadzorem osób, o

których mowa w § 5.

3. Grodzie i kesony powinny by

regularnie kontrolowane przez osoby, o których mowa w § 5.

4. W czasie wbijania grodzi przebywanie osób w odległo

ci mniejszej ni

10 m od miejsca ich wbijania

jest zabronione.

5. W czasie wyrywania grodzi przebywanie osób w promieniu równym długo

ci grodzi powi

kszonym o

5 m jest zabronione.

§ 164. 1. Pomieszczenia zamkni

te, tunele, zbiorniki, studnie, urz

dzenia techniczne, kanały powinny

wyposa

one w wentylacj

grawitacyjn

lub w razie potrzeby w wentylacj

mechaniczn

2. Urz

dzenia elektryczne, stosowane w pomieszczeniach, o których mowa w ust. 1, powinny posiada

zabezpieczenia chroni

ce przed pora

eniem pr

dem elektrycznym i wybuchem.

3. Stanowiska pracy na otwartym powietrzu powinny by

wydzielone, wła

ciwie oznakowane i

zabezpieczone przed wej

ciem osób postronnych.

4. Osoby powinny mie

zapewnion

szybk

drog

ewakuacyjn

na wypadek zalania, po

aru lub

wyst

pienia szkodliwych gazów, a tak

e mo

liwo

ść

uzyskania niezwłocznie pierwszej pomocy medycznej.

§ 165. 1. W czasie prowadzenia robót ziemnych metod

bezodkrywkow

nale

y zapewni

osobom

bezpieczne poł

czenie podziemnych stanowisk pracy ze stanowiskami pracy zlokalizowanymi na

powierzchni terenu, za pomoc

szybów i tuneli, obudowanych w sposób uwzgl

dniaj

cy parcie ziemi i wód

gruntowych.

2. Ka

da osoba pracuj

ca w wyrobiskach podziemnych lub udaj

ca si

pod ziemi

, niezale

nie od

wietlenia ogólnego, powinna posiada

sprawnie działaj

lamp

z własnym zasilaniem, zapewniaj

cym

nieprzerwane o

wietlenie co najmniej przez 10 godzin.

3. Na ka

dym odcinku prowadzenia robót podziemnych nale

y zapewni

1) system ł

czno

ci, umo

liwiaj

cy porozumiewanie si

z podziemnych stanowisk roboczych ze

stanowiskami na powierzchni ziemi oraz z pogotowiem zabezpieczaj

cym;

2) ustalony system alarmowania osób, znajduj

cych si

pod poziomem terenu i pogotowia

zabezpieczaj

cego na wypadek zagro

enia, wymagaj

cego wycofania osób z wyrobisk

podziemnych.

4. W przypadku zagro

enia w czasie wykonywania robót pod ziemi

, osoba sprawuj

ca nadzór

techniczny jest obowi

zana do niezwłocznego wstrzymania robót na zagro

onych stanowiskach pracy i

wycofania osób w bezpieczne miejsce.

5. Wyrobiska i pomieszczenia podziemne z dost

pem dla ludzi powinny by

przewietrzane w taki

sposób, aby zawarto

ść

tlenu w powietrzu nie była mniejsza ni

19%. W przypadku gdy zawarto

ść

tlenu jest

mniejsza, osoby znajduj

ce si

w tych pomieszczeniach nale

y niezwłocznie ewakuowa

w bezpieczne

miejsce.

6. Temperatura powietrza w miejscu pracy nie powinna przekracza

301 K (28°C).

7. Ilo

ść

powietrza doprowadzonego do wyrobisk powinna zapewnia

utrzymanie wymaganego składu i

temperatury powietrza. Obj

ść

dostarczanego powietrza powinna wynosi

co najmniej 6 m[3], na jedn

osob

najliczniejszej zmiany.

8. Pr

dko

ść

ruchu powietrza w wyrobiskach korytarzowych powinna wynosi

nie mniej ni

0,1 m/s i nie

cej ni

8 m/s.

§ 166. Wykonawca robót tunelowych powinien zapewni

stały nadzór nad działaniem wentylacji.

§ 167. Stan urz

dze

wentylacyjnych nale

y systematycznie kontrolowa

, a stwierdzone usterki

natychmiast usuwa

§ 168. Wykonawca robót tunelowych powinien zapewni

na powierzchni terenu, odpowiednio

wyposa

ony w

rodki medyczne, punkt pierwszej pomocy medycznej, czynny w czasie ka

dej zmiany

roboczej, na poszczególnych odcinkach za

, na których trwaj

roboty, punkty wyposa

one w niezb

dne

rodki opatrunkowe i nosze.

§ 169. Tymczasowa obudowa wykopów i wyrobisk podziemnych nie powinna by

eksploatowana dłu

2 lata, je

eli projekt zabezpiecze

nie przewiduje inaczej.

Rozdział 11

Roboty impregnacyjne i odgrzybieniowe

§ 170.

rodki impregnacyjne powinny by

magazynowane i przechowywane zgodnie z wymaganiami

producenta.

§ 171. 1. Roboty impregnacyjne i odgrzybieniowe powinny by

wykonywane przez osoby posiadaj

orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskaza

zdrowotnych do pracy z substancjami i preparatami

chemicznymi.

2. Osoby, u których stwierdzono objawy zatrucia lub uczulenia na stosowane wyroby do impregnacji,

odsuwa si

od kontaktu z tymi

rodkami.

§ 172. Roboty impregnacyjne lub odgrzybieniowe powinny by

prowadzone z uwzgl

dnieniem instrukcji

producenta

rodków słu

Ŝą

cych do wykonywania tych robót.

§ 173. 1. Teren, na którym b

prowadzone roboty impregnacyjne lub odgrzybieniowe, odpowiednio

oznakowuje si

2. Teren, o którym mowa w ust. 1, przygotowuje si

w sposób uniemo

liwiaj

cy ska

enie

rodowiska w

przypadku rozlania impregnatu.

3. W czasie wykonywania robót impregnacyjnych lub odgrzybieniowych nie prowadzi si

, na tym

samym stanowisku pracy, innych robót budowlanych.

§ 174. 1. Przygotowanie impregnatów i prowadzenie robót impregnacyjnych powinno odbywa

oddzielnych pomieszczeniach lub na wydzielonych stanowiskach pracy pod zadaszeniem.

2. Pomieszczenia zamkni

te powinny by

wyposa

one w wentylacj

grawitacyjn

i w miar

potrzeby w

wentylacj

mechaniczn

3. W przypadku zakwalifikowania pomieszcze

, o których mowa w ust. 1, do pomieszcze

zagro

onych

wybuchem, narz

dzia elektryczne i inne narz

dzia w tych pomieszczeniach nie powinny powodowa

iskrzenia oraz powinny posiada

zabezpieczenia chroni

ce przed pora

eniem pr

dem elektrycznym.

4. Stanowiska pracy na otwartym powietrzu powinny by

wydzielone, wła

ciwie oznakowane i

zabezpieczone por

czami przed wej

ciem osób postronnych.

5. Miejsca i pomieszczenia wymienione w ust. 1, 3 i 4 nale

y zaopatrzy

w sprz

t przeciwpo

arowy

dostosowany do rodzaju impregnatu.

§ 175. Prowadzenie robót impregnacyjnych w pomieszczeniach zamkni

tych powinno mie

zapewnion

kontrol

ęŜ

enia substancji i preparatów chemicznych w powietrzu. Warto

ci tych st

ęŜ

rodowisku pracy nie mog

przekracza

najwy

szych dopuszczalnych st

ęŜ

§ 176. Osoby wykonuj

ce roboty zwi

zane z przygotowaniem podło

a pod impregnacj

i nara

one na

pylenie powinny by

wyposa

one w

rodki ochrony indywidualnej.

§ 177. Przy impregnowaniu elementów obiektu wchodz

cych w skład konstrukcji nale

y przestrzega

nast

puj

cych zasad:

1) przewody i urz

dzenia elektryczne nale

y zabezpieczy

przed działaniem impregnatu;

2) do o

wietlenia stanowisk pracy stosowa

lampy elektryczne zasilane pr

dem o napi

ciu

bezpiecznym.

§ 178. Materiały budowlane impregnowane mog

yte do monta

u dopiero po zupełnym

wyschni

ciu impregnatu.

§ 179. Zabronione jest zbli

anie si

do otwartego ognia w odzie

y zanieczyszczonej impregnatem.

§ 180. 1.

rodki oleiste nale

y podgrzewa

na słabym ogniu, w naczyniach z pokrywami lub w

beczkach z wykr

conym czopem, pod nadzorem wykwalifikowanego pracownika.

2. W czasie podgrzewania nale

y chroni

rodek oleisty przed opadami atmosferycznymi i nie mo

przekroczy

temperatury zapłonu tego

rodka.

3. Roztwory wodne soli oraz płyny oleiste mo

na podgrzewa

na otwartym ogniu w odległo

ci nie

mniejszej ni

10 m od obiektów murowanych i 15 m od obiektów drewnianych.

4. Podgrzewanie pasty impregnacyjnej mo

e odbywa

wył

cznie w specjalnie do tego celu

przeznaczonych naczyniach.

§ 181. Osoby wykonuj

ce roboty impregnacyjne lub odgrzybieniowe powinny by

wyposa

one w

rodki

ochrony indywidualnej, odpowiednie do wyst

puj

cych zagro

§ 182. 1. W czasie wykonywania robót metod

powlekania i natrysku szczotki i p

dzle oraz ko

cówki

urz

dze

natryskowych powinny by

osadzone na trzonkach z osłonami zapobiegaj

cymi

ciekaniu

impregnatu na r

ce pracownika.

2. Sprz

t ci

nieniowy, słu

Ŝą

cy do natrysku i opryskiwania, powinien odpowiada

wymaganiom dla

urz

dze

nieniowych.

3. Podgrzewany impregnat mo

e by

pobierany wył

cznie po zgaszeniu otwartego ognia.

§ 183. 1. Załadowywanie i wyładowywanie drewna z wanien i basenów powinno by

zmechanizowane.

2. Wanny i baseny po napełnieniu drewnem powinny zosta

przykryte.

§ 184. W czasie wykonywania robót impregnacyjnych i odgrzybieniowych:
1) metod

iniekcji - nale

y przestrzega

przepisów dotycz

cych robót z urz

dzeniami ci

nieniowymi;

2) metod

banda

owania - nale

y stosowa

dzle do nanoszenia impregnatów przed przygotowaniem

banda

3) metod

suchej impregnacji - nale

y miejsce jej stosowania zabezpieczy

przed przeci

gami.

§ 185. Wchodzenie do basenów i wanien w celu wykonania prac konserwacyjnych jest mo

liwe

wył

cznie po opró

nieniu i przewietrzeniu tych basenów i wanien, a wchodz

cy pracownicy powinni by

asekurowani i zabezpieczeni link

bezpiecze

stwa.

§ 186. Osoby zatrudnione przy pracach, przy których istnieje mo

liwo

ść

zetkni

cia si

ze szkodliwymi

dla zdrowia substancjami, powinny by

zaopatrzone w

rodki ochrony indywidualnej i krem ochronny. Przed

rozpocz

ciem impregnacji osoby te powinny natrze

odkryte miejsca ciała kremem ochronnym.

§ 187. 1. W miejscu wykonywania robót impregnacyjnych i odgrzybieniowych powinna znajdowa

apteczka podr

czna, zaopatrzona w szczególno

ci w

rodki przeciw oparzeniom i zatruciom oraz

rodki

opatrunkowe.

2. W miejscu, o którym mowa w ust. 1, powinien by

umieszczony numer telefonu najbli

szego punktu

pomocy medycznej.

Rozdział 12

Roboty murarskie i tynkarskie

§ 188. 1. Roboty murarskie i tynkarskie na wysoko

ci powy

ej 1 m nale

y wykonywa

z pomostów

rusztowa

2. Pomost rusztowania do robót murarskich powinien znajdowa

poni

ej wznoszonego muru, na

poziomie co najmniej 0,5 m od jego górnej kraw

dzi.

§ 189. Wykonywanie robót murarskich i tynkarskich z drabin przystawnych jest zabronione.

§ 190. Chodzenie po

wie

o wykonanych murach, przesklepieniach, płytach, stropach, przekryciach

otworów i niestabilnych deskowaniach oraz wychylanie si

poza kraw

dzie konstrukcji bez dodatkowego

zabezpieczenia i opieranie si

o balustrady jest zabronione.

§ 191. 1. Wykonywanie robót murarskich i tynkarskich w wykopach jest dozwolone wył

cznie po

uprzednim zabezpieczeniu

cian wykopów.

2. Je

eli stanowisko pracy do wykonania

ciany znajduje si

pomi

dzy skarp

wykopu a wznoszon

cian

, szeroko

ść

stanowiska pracy powinna wynosi

co najmniej 0,7 m.

Rozdział 13

Roboty ciesielskie

§ 192. Cie

le powinni by

wyposa

eni w zasobniki na narz

dzia r

czne, uniemo

liwiaj

ce wypadanie

narz

dzi oraz nieutrudniaj

ce swobody ruchu.

§ 193. R

czne podawanie w pionie długich przedmiotów, a w szczególno

ci desek lub bali, jest

dozwolone wył

cznie do wysoko

ci 3 m.

§ 194. Roboty ciesielskie z drabin mo

na wykonywa

wył

cznie do wysoko

ci 3 m.

§ 195. 1. W czasie monta

u oraz demonta

u deskowa

nale

y zapewni

rodki zabezpieczaj

ce przed

liwo

zawalenia si

konstrukcji usztywniaj

cych i rozpieraj

cych.

2. O kolejno

ci monta

u i demonta

u poszczególnych elementów decyduj

osoby, o których mowa w §

3. Roboty ciesielskie monta

owe wykonuje zespół licz

cy co najmniej 2 osoby.

Rozdział 14

Roboty zbrojarskie i betoniarskie

§ 196. 1. Stoły warsztatowe i maszyny zbrojarskie powinny by

ustawione w pomieszczeniach lub pod

wiatami.

2. Stanowiska pracy zbrojarzy, znajduj

ce si

po obu stronach stołu, nale

y oddzieli

umieszczon

nad

stołem siatk

o wysoko

ci 1 m i o oczkach nie wi

kszych ni

20 mm.

3. Stoły warsztatowe do przygotowania zbrojenia powinny mie

stabiln

konstrukcj

i by

przytwierdzone do podło

4. Miejsca pracy przy stołach zbrojarskich i stanowiskach obsługi maszyn powinny by

wyposa

one w

pomosty drewniane lub wykonane z innych materiałów o wła

ciwo

ciach termoizolacyjnych.

§ 197. Pr

ty zbrojeniowe w czasie transportu powinny by

zabezpieczone przed przemieszczaniem

w kierunku poprzecznym i podłu

nym.

§ 198. 1. Poszczególne rodzaje elementów zbrojenia i kształtowników stalowych powinny by

składowane oddzielnie, na wyrównanym i odwodnionym podło

u albo na podkładach.

2. Chodzenie po uło

onych elementach zbrojenia jest zabronione.

§ 199. Elementy zbrojenia, przenoszone za pomoc

urawi, powinny by

zawieszone stabilnie i

zabezpieczone przed wysuni

ciem si

§ 200. Zabronione jest:
1) podchodzenie do transportowanego zbrojenia, znajduj

cego si

w poło

eniu wy

szym ni

0,5 m

ponad miejscem uło

enia;

2) chwytanie r

kami za skrajne elementy zbrojenia układanego w formy;

3) rzucanie elementów zbrojenia.

§ 201. Kołowrotki do rozwijania zwojów stali zbrojeniowej oraz przestrze

pomi

dzy kołowrotkami a

pro

ciarkami powinny by

ogrodzone.

§ 202. 1. W przypadku prostowania stali metod

wyci

gania - stanowiska pracy, miejsca zamocowania

tów oraz tras

z obu stron toru wyci

gowego nale

y zabezpieczy

ogrodzeniem zabezpieczaj

cym

pracowników.

2. Na wydzielonym terenie, o którym mowa w ust. 1, jest zabronione:

1) przebywanie osoby wzdłu

wyci

ganego pr

ta zbrojeniowego w czasie prostowania stali;

2) przebywanie osób niezatrudnionych przy prostowaniu stali;
3) organizowanie innych stanowisk roboczych i składowisk.

§ 203. Wprowadzanie do pro

ciarki pr

ta ze zwoju jest dopuszczalne jedynie przed jej uruchomieniem.

§ 204. 1. W czasie ci

cia pr

tów zbrojeniowych no

ycami r

cznymi pr

t ci

ty nale

y oprze

obustronnie na kozłach lub na stole zbrojarskim.

2. Ci

cie pr

tów zbrojeniowych o

rednicy wi

kszej ni

20 mm no

ycami r

cznymi jest zabronione.

3. W czasie przecinania mechanicznego pr

tów zbrojeniowych chwytanie r

tów w odległo

mniejszej ni

0,5 m od urz

dzenia tn

cego jest zabronione.

§ 205. 1. Pr

ty o

rednicy wi

kszej ni

20 mm nale

y odgina

wył

cznie za pomoc

urz

dze

mechanicznych.

2. Zakładanie zbrojenia, przestawianie odbojnic lub trzpieni przy gi

ciu stali na mechanicznej gi

tarce

jest dopuszczalne wył

cznie przy unieruchomionej tarczy gi

tarki.

§ 206. Do monta

u zbrojenia na stanowisku pracy poło

onym na wysoko

ci stosuje si

przepisy

rozdziału 9.

§ 207. W czasie dodawania do mieszanki betonowej

rodków chemicznych roztwór nale

przygotowywa

w wydzielonych naczyniach i w wyznaczonych miejscach, a osoby zatrudnione przy

rozcie

czaniu

rodków chemicznych powinny by

zaopatrzone w

rodki ochrony indywidualnej.

§ 208. 1. Pojemniki do transportu mieszanki betonowej powinny by

zabezpieczone przed

przypadkowym wylaniem mieszanki oraz wyposa

one w klapy łatwo otwieralne.

2. Opró

nianie pojemnika z mieszanki betonowej powinno odbywa

stopniowo i równomiernie, aby

nie dopu

do przeci

ąŜ

enia deskowania.

3. Wylewanie mieszanki betonowej w deskowanie z wysoko

ci wi

kszej ni

1 m jest zabronione.

§ 209. Przy dostawie masy betonowej pojazdem punkt zsypu powinien by

wyposa

ony w odbojnice

zabezpieczaj

ce pojazd przed stoczeniem si

§ 210. 1. W czasie podgrzewania lub naparzania materiałów nale

y zabezpieczy

pracowników przed

oparzeniem.

2. Zawory przewodów pary nale

y umieszcza

w miejscach łatwo dost

pnych dla obsługi urz

dze

§ 211. Naprawy instalacji parowej lub gor

cej wody nale

y wykonywa

po uprzednim ich wył

czeniu,

opró

nieniu i ostudzeniu.

§ 212. Formy do produkcji elementów prefabrykowanych o masie wi

kszej ni

50 kg powinny by

przemieszczane za pomoc

urz

dze

mechanicznych.

§ 213. 1. W czasie podnoszenia elementu prefabrykowanego nale

y sprawdzi

dynamometrem mas

elementu zawieszonego na haku d

wigu oraz stwierdzi

, czy nie nast

piło przyssanie lub przyczepienie si

powierzchni elementu do formy.

2. W przypadku odczytywania wskaza

dynamometru na ziemi odczytuj

cy pracownik nie powinien

znajdowa

bli

ej kraw

dzi formy ni

1,5 m.

3. Je

eli strzałka dynamometru dojdzie do granicy nominalnego ud

wigu, a element nie zostanie

podniesiony, nale

y natychmiast wstrzyma

dalsze podnoszenie. Ponowne podnoszenie mo

e nast

odspojeniu elementu od powierzchni formy.

Rozdział 15

Roboty monta

owe

§ 214. Roboty monta

owe konstrukcji stalowych i prefabrykowanych elementów wielkowymiarowych

mog

wykonywane, na podstawie projektu monta

u oraz planu bioz, przez pracowników zapoznanych z

instrukcj

organizacji monta

u oraz rodzajem u

ywanych maszyn i innych urz

dze

technicznych.

§ 215. 1. Urz

dzenia pomocnicze, przeznaczone do monta

u, powinny posiada

wymagane

dokumenty.

2. Stan techniczny narz

dzi i urz

dze

pomocniczych sprawdza codziennie osoba, o której mowa w §

§ 216. Przebywanie osób na górnych płaszczyznach

cian, belek, słupów, ram lub kratownic oraz na

dwóch ni

szych kondygnacjach, znajduj

cych si

bezpo

rednio pod kondygnacj

, na której s

prowadzone

roboty monta

owe, jest zabronione.

§ 217. 1. Prowadzenie monta

u z elementów wielkowymiarowych jest zabronione:

1) przy pr

dko

ci wiatru powy

ej 10 m/s;

2) przy złej widoczno

ci o zmierzchu, we mgle i w porze nocnej, je

eli stanowiska pracy nie maj

wymaganego przepisami odr

bnymi o

wietlenia.

2. Punkty

wietlne przy stanowiskach monta

owych powinny by

tak rozmieszczone, aby zapewniały

równomierne o

wietlenie, bez ostrych cieni i ol

nie

osób.

§ 218. Przed podniesieniem elementu konstrukcji stalowej lub

elbetowej nale

y przewidzie

bezpieczny sposób:

1) naprowadzenia elementu na miejsce wbudowania;
2) stabilizacji elementu;
3) uwolnienia elementu z haków zawiesia;
4) podnoszenia elementu, po wyposa

eniu w bezpieczne doj

cia i pomosty monta

owe, je

eli

wykonanie czynno

ci nie jest mo

liwe bezpo

rednio z poziomu terenu lub stropu.

§ 219. Elementy prefabrykowane mo

na zwolni

z podwieszenia, po ich uprzednim zamocowaniu w

miejscu wbudowania.

§ 220. W czasie zakładania st

ęŜ

monta

owych, wykonywania robót spawalniczych, odczepiania

elementów prefabrykowanych z zawiesi i betonowania styków nale

y stosowa

wył

cznie pomosty

monta

owe lub drabiny rozstawne.

§ 221. 1. W czasie podnoszenia elementów prefabrykowanych nale

1) stosowa

zawiesia odpowiednie do rodzaju elementu;

2) podnosi

na zawiesiu elementy o masie nieprzekraczaj

cej dopuszczalnego nominalnego ud

wigu;

3) dokona

ogl

dzin zewn

trznych elementu;

4) stosowa

liny kierunkowe;

5) skontrolowa

prawidłowo

ść

zawieszenia elementu na haku po jego podniesieniu na wysoko

ść

0,5

2. W czasie monta

u, w szczególno

ci słupów, belek i wi

zarów, nale

y stosowa

podkładki pod liny

zawiesi, zapobiegaj

ce przetarciu i załamaniu lin.

3. Podnoszenie i przemieszczanie na elementach prefabrykowanych osób, przedmiotów, materiałów

lub wyrobów jest zabronione.

§ 222. Podanie sygnału do podnoszenia elementu mo

e nast

po usuni

ciu osób ze strefy

niebezpiecznej.

Rozdział 16

Roboty spawalnicze

§ 223. Stałe stanowiska spawalnicze, zlokalizowane na otwartej przestrzeni, powinny by

zabezpieczone przed działaniem czynników atmosferycznych.

§ 224. W czasie spawania gazowego nale

y u

ywa

wył

cznie butli posiadaj

cych wa

cech

organu dozoru technicznego.

§ 225. Przemieszczanie butli o pojemno

ci wodnej powy

ej 10 dm[3] powinno odbywa

zgodnie z

przepisami dotycz

cymi bezpiecze

stwa i higieny pracy przy pracach spawalniczych.

§ 226. 1. W czasie korzystania z gazu z butli powinny by

one ustawione w pozycji pionowej lub pod

tem nie mniejszym ni

45° od poziomu.

2. Odległo

ść

płomienia palnika od butli nie powinna by

mniejsza ni

1 m.

§ 227. 1. Przewody do tlenu i acetylenu powinny wyró

nia

wymagan

kolorystyk

, a ich długo

ść

powinna wynosi

co najmniej 5 m.

2. Nie stosuje si

przewodów u

ywanych uprzednio do innych gazów.

3. Zamocowanie przewodów na nasadkach reduktorów, bezpieczników wodnych, palników i ł

czników

wykonuje si

wył

cznie za pomoc

płaskich zacisków.

4. Przewody nale

y chroni

przed uszkodzeniami mechanicznymi.

5. Miejsca uszkodzone w przewodach powinny by

wyci

te. Ł

czenia przewodów nale

y wykona

pomoc

specjalnych ł

czników metalowych, o przekroju wewn

trznym odpowiadaj

cym prze

witowi

czonego przewodu.

§ 228. Stosowanie do tlenu i acetylenu przewodów igielitowych, z tworzyw sztucznych lub o podobnych

wła

ciwo

ciach jest zabronione.

§ 229. W przypadku zamarzni

cia zaworu butli gazowej, wytwornicy lub bezpiecznika wodnego,

odmra

anie powinno by

dokonywane za pomoc

gor

cej wody lub pary wodnej. Odmra

anie za pomoc

płomienia jest zabronione.

§ 230. 1. Sprz

t do spawania elektrycznego powinien spełnia

wymagania okre

lone w przepisach

dotycz

cych systemu oceny zgodno

ci oraz by

ytkowany zgodnie z dokumentacj

techniczno-ruchow

2. Spawacz, przed rozpocz

ciem spawania elektrycznego, jest obowi

zany sprawdzi

prawidłowo

ść

poł

cze

przewodów i przył

czenia ko

cówki przewodu roboczego do uchwytu.

3. Do zasilania uchwytu elektrody i do masy nale

y stosowa

wył

cznie przewody oponowe -

spawalnicze, o wła

ciwie dobranym przekroju.

4. Ka

dy spawany przedmiot powinien by

uziemiony.

§ 231. Stałe stanowisko spawacza powinno by

wyposa

one w miejscow

wentylacj

wyci

gow

§ 232. Stanowisko spawacza powinno by

wydzielone w sposób zabezpieczaj

cy inne osoby przed

szkodliwym działaniem

wiatła na wzrok.

§ 233. W czasie opadów atmosferycznych spawanie lub ci

cie metali jest dozwolone wył

cznie po

osłoni

ciu stanowiska pracy.

§ 234. 1. Spawanie zbiorników lub naczy

, w których były przechowywane ciecze lub gazy łatwo

zapalne b

truj

ce, jest dozwolone wył

cznie po uprzednim ich oczyszczeniu z resztek gazów, cieczy i

ich par oraz po starannym wymyciu lub napełnieniu wod

albo gazem oboj

tnym.

2. Roboty spawalnicze w zbiornikach lub kotłach mog

wykonywane wył

cznie przy asekuracji

osób znajduj

cych si

na zewn

trz, z zachowaniem wzajemnej ł

czno

ci oraz z mo

liwo

udzielenia

natychmiastowej pomocy.

3. Osoby znajduj

ce si

wewn

trz zbiornika powinny by

wyposa

one w szelki bezpiecze

stwa, do

których nale

y przymocowa

link

bezpiecze

stwa trzyman

przez osob

ubezpieczaj

znajduj

zewn

trz zbiornika.

§ 235. Osoby znajduj

ce si

wewn

trz zbiornika powinny mie

zapewniony dopływ

wie

ego powietrza

oraz o

wietlenie elektryczne o bezpiecznym napi

ciu.

Rozdział 17

Roboty dekarskie i izolacyjne

§ 236. Na dachach, których wytrzymało

ść

nie zapewnia bezpiecznego przebywania na nich osób,

nale

y wykona

stałe lub przeno

ne mostki i kładki zabezpieczaj

ce.

§ 237. 1. Kotły do podgrzewania masy bitumicznej powinny by

zaopatrzone w pokrywy i szczelnie

zamkni

te.

2. Kotły i zbiorniki do podgrzewania i transportu r

cznego mas bitumicznych powinny by

wypełnione

nie wi

cej ni

do 3/4 ich wysoko

ci.

3. Przewóz mas bitumicznych odbywa si

w szczelnie zamkni

tych zbiornikach.

4. Podgrzewanie masy bitumicznej powinno odbywa

w kotłach do tego przystosowanych, zgodnie

z wymaganiami okre

lonymi w przepisach przeciwpo

arowych.

5. Podgrzewanie masy bitumicznej w beczkach i pojemnikach słu

Ŝą

cych do jej przechowywania i

transportu jest zabronione.

§ 238. 1. Mieszanie asfaltu z benzyn

powinno odbywa

w odległo

ci nie mniejszej ni

50 m od

ródła otwartego ognia i przy u

yciu wył

cznie drewnianych mieszadeł.

2. Wylewanie podgrzanego asfaltu do benzyny powinno odbywa

przy stałym mieszaniu.

3. Wlewanie benzyny do asfaltu jest zabronione.
4. U

ywanie do rozcie

czenia asfaltu benzyny etylizowanej i benzenu jest zabronione.

§ 239. 1. W czasie wykonywania robót izolacyjnych wewn

trz zbiorników i w pomieszczeniach

zamkni

tych stosowanie rozpuszczalników i materiałów szkodliwych, łatwo zapalnych lub wybuchowych jest

dopuszczalne pod warunkiem zapewnienia odpowiednio:

1) intensywnej wymiany powietrza;
2) zastosowania

rodków ochrony indywidualnej i po udzieleniu zatrudnionym osobom odpowiedniego

instrukta

u stanowiskowego przez wykonawc

lub osob

upowa

nion

oraz

3) odpowiedniej asekuracji z zewn

trz.

2. Rozpuszczalniki i materiały, o których mowa w ust. 1, powinny by

przygotowane na zewn

trz i

dostarczane do zbiorników i pomieszcze

zamkni

tych gotowe do u

ycia.

Rozdział 18

Roboty rozbiórkowe

§ 240. 1. Roboty rozbiórkowe powinny by

wykonywane na podstawie dokumentacji projektowej.

2. Teren, na którym prowadzone s

roboty rozbiórkowe obiektu budowlanego, nale

y ogrodzi

oznakowa

tablicami ostrzegawczymi.

3. Przed rozpocz

ciem robót rozbiórkowych nale

y obiekt odł

czy

od sieci gazowej, cieplnej,

elektroenergetycznej, teletechnicznej, wodoci

gowej i kanalizacyjnej.

§ 241. 1. Prowadzenie robót rozbiórkowych, je

eli zachodzi mo

liwo

ść

przewrócenia cz

ęś

ci konstrukcji

obiektu przez wiatr, jest zabronione.

2. Roboty nale

y wstrzyma

w przypadku, gdy pr

dko

ść

wiatru przekracza 10 m/s.

§ 242. W czasie prowadzenia robót rozbiórkowych przebywanie ludzi na ni

ej poło

onych

kondygnacjach jest zabronione.

§ 243. 1. Do usuwania gruzu w czasie robót rozbiórkowych nale

y stosowa

zsuwnice pochyłe lub

rynny zsypowe.

2. Rynny zsypowe powinny mie

zabezpieczenie przed wypadaniem gruzu.

§ 244. Przewracanie

cian lub innych cz

ęś

ci obiektu przez podkopywanie i podcinanie jest zabronione.

§ 245. 1. W czasie wykonywania robót rozbiórkowych sposobami zmechanizowanymi wszystkie osoby i

maszyny powinny znajdowa

poza stref

niebezpieczn

2. W czasie wykonywania robót rozbiórkowych sposobem przewracania długo

ść

umocowanych lin

powinna by

trzykrotnie wi

ksza od wysoko

ci obiektu, a ich umocowanie powinno by

niezawodne.

Rozdział 19

Roboty budowlane wykonywane z u

yciem materiałów wybuchowych

§ 246. 1. Kierownik budowy jest obowi

zany zapozna

wszystkie osoby, uczestnicz

ce w organizacji i

realizacji robót budowlanych wykonywanych z u

yciem materiałów wybuchowych, z przepisami i zasadami

bezpiecze

stwa i higieny pracy dotycz

cymi tych robót.

2. Pracownicy, przed przyst

pieniem do wykonywania robót, o których mowa w ust. 1, po zapoznaniu

z przepisami i zasadami bezpiecze

stwa i higieny pracy - potwierdzaj

pisemnie,

e zostali do tych robót

odpowiednio przygotowani.

§ 247. Przed przyst

pieniem do realizacji prac strzałowych w obiekcie budowlanym, obiekt ten nale

odł

czy

od wszelkich instalacji.

§ 248. Roboty strzałowe mo

e wykonywa

tylko jedna osoba, o wymaganych kwalifikacjach i

uprawnieniach, wyznaczona do tych czynno

ci.

§ 249. W przypadkach uzasadnionych wzgl

dami konstrukcyjnymi, przed przeprowadzeniem

wyburzenia zasadniczego, nale

y dokona

niszcze

klatek schodowych, szybów wind oraz innych

elementów stanowi

cych usztywnienie przestrzenne konstrukcji. O zakresie niszcze

decyduje projektant

prac wyburzeniowych.

§ 250. Rozdrabnianie elementów

elbetowych spr

ęŜ

onych i betonowych, złomu

eliwnego i stalowego

powinno odbywa

w specjalnie do tego celu przeznaczonych, odpowiednio zaprojektowanych i

wyposa

onych dołach strzałowych.

§ 251. W celu ograniczenia masy jednocze

nie upadaj

cych elementów konstrukcji, powoduj

cych

wstrz

s, zaleca si

stosowanie inicjowania zwłocznego.

§ 252. 1. Prace rozbiórkowe nale

y prowadzi

w sposób uniemo

liwiaj

cy powstanie sp

fragmentach nierozbieranej cz

ęś

ci konstrukcji, jej rozszczelnienie oraz uszkodzenie urz

dze

hydrotechnicznych.

2. Przed przyst

pieniem do prac strzałowych w konstrukcjach nadwodnych nale

y zdemontowa

wyposa

enie nabrze

y i pomostów.

3. Umieszczone w wodzie ładunki nale

y zamocowa

w sposób zapewniaj

cy dokładne ich przyleganie

do niszczonej konstrukcji. Ładunki nale

y zabezpieczy

przed wypłyni

ciem, wypadni

ciem lub wymyciem.

§ 253. 1. Przed przyst

pieniem do wykonywania strzelania nale

y powiadomi

wszystkie osoby

znajduj

ce si

w strefie rozrzutu o terminie rozbiórki z zastosowaniem materiałów wybuchowych i

zapewni

1) opuszczenie strefy zagro

enia przez przebywaj

ce tam ewentualnie osoby trzecie;

2) usuni

cie wszystkich urz

dze

, instalacji i innych ni

konstrukcyjne elementów budowlanych,

mog

cych spowodowa

obni

enie bezpiecze

stwa wykonywania robót strzałowych oraz nara

onych

na zniszczenie lub uszkodzenie.

2. Teren placu ogradza si

i ochrania w taki sposób, aby istniała

cisła kontrola osób i pojazdów

wchodz

cych i wychodz

cych. Na ogrodzeniu budowy powinny by

umieszczone tablice ostrzegawcze.

3. W czasie strzelania strefa niebezpieczna powinna by

zabezpieczona przed dost

pem osób trzecich,

w szczególno

ci przez posterunki, patrole lub blokady.

4. Strefy destrukcyjnego oddziaływania wybuchu nale

y zabezpieczy

przed przedostaniem si

do nich

osób postronnych.

5. W strefie wykonywania robót strzałowych palenie tytoniu oraz otwartego ognia jest zabronione.
6. Ładunki wybuchowe nale

y odpala

po uprzednim usuni

ciu wszystkich osób poza stref

niebezpieczn

§ 254. W czasie trwania robót strzałowych stosuje si

sygnały ostrzegawcze, okre

lone w przepisach

prawa górniczego i geologicznego.

§ 255. 1. Na terenie budowy, w miejscu wyznaczonym przez kierownika budowy, nale

y zorganizowa

tymczasowy skład do przechowywania i wydawania

rodków strzałowych.

2. Tymczasowy skład

rodków strzałowych lokalizuje si

w osobnym budynku o specjalnej konstrukcji

przeciwwybuchowej, z dala od dróg komunikacyjnych budowy oraz innych budynków.

3. Miejsce wokół składu o szeroko

ci co najmniej 5 m powinno by

oznakowane tablicami

ostrzegawczymi, zakazuj

cymi wst

pu na teren osobom postronnym.

4. Skład powinien by

wyposa

ony w sprz

t przeciwpo

arowy. Na terenie składu nale

przestrzega

rodków ostro

ci i przepisów przeciwpo

arowych, a w szczególno

ci zabrania si

palenia

tytoniu i u

ywania otwartego ognia.

5. W tymczasowym składzie

rodków strzałowych zabrania si

1) przecinania lontu detonuj

cego;

2) uzbrajania ładunków;
3) wykonywania innych czynno

ci niezgodnych z zasadami bezpiecze

stwa.

6. Ilo

ść

dostarczanych dziennie

rodków strzałowych do składu tymczasowego powinna by

w miar

liwo

ci tak skalkulowana, aby została w tym dniu zu

yta.

§ 256. 1.

rodki strzałowe wydaje i rozlicza wył

cznie wydawca

rodków strzałowych.

2. Wydawanie

rodków strzałowych odbywa si

na podstawie zapotrzebowania wystawionego przez

kierownika prac strzałowych.

3. Wydawca

rodków strzałowych dokonuje w obecno

ci strzałowego napełnienia puszek strzałowych

materiałem wybuchowym oraz ładownic i spłonników

rodkami inicjuj

cymi.

4. Wydawca

rodków strzałowych prowadzi rejestr wydanych i zwróconych materiałów wybuchowych

rodków inicjuj

cych w ksi

ąŜ

ce obrotu

rodkami strzałowymi.

§ 257. 1. Strzałowi, przenosz

rodki strzałowe, nosz

na prawym ramieniu opask

ostrzegawcz

koloru

ółtego.

2. Zabrania si

przenoszenia przez jedn

osob

skrzynek z materiałem wybuchowym o masie powy

25 kg.

3. Przy jednoczesnym przenoszeniu wi

kszej ilo

ci skrzynek ze

rodkami strzałowymi nale

y zachowa

odległo

ść

co najmniej 5 m mi

dzy przenoszonymi opakowaniami.

4. Na koniec zmiany roboczej ka

dy strzałowy dokonuje rozliczenia zu

ytych

rodków strzałowych we

własnym dzienniku strzałowym.

5. Kierownik prac strzałowych dokonuje dziennego rozliczenia

rodków strzałowych w dzienniku

strzela

§ 258. 1. Po ka

dej zmianie roboczej puste puszki strzałowe, ładownice, spłonniki oraz niezu

yte

rodki

strzałowe powinny by

zwrócone do tymczasowego składu

rodków strzałowych. Niewykorzystane w danym

dniu

rodki strzałowe nale

y przewie

źć

do magazynu stałego. Dopuszcza si

pozostawienie

rodków

strzałowych w składzie tymczasowym pod warunkiem zapewnienia ich ochrony.

2. Odległo

ść

dzy miejscem składowania materiałów wybuchowych i miejscem składowania

rodków

inicjuj

cych powinna wynosi

co najmniej 2 m.

3. Składowane

rodki strzałowe powinny posiada

odpowiednie certyfikaty oraz nieuszkodzone

opakowania.

§ 259. 1. Podczas wykonywania robót rozbiórkowych nale

y stosowa

materiały wybuchowe w postaci

standardowych ładunków dostarczonych przez producenta, pakietowanych lub porcjowanych przez
wykonawc

, według zasad okre

lonych w metryce strzałowej.

2. Do przenoszenia materiałów wybuchowych i

rodków inicjuj

cych do miejsc załadowania nale

stosowa

puszki strzałowe, ładownice i spłonniki.

3. W czasie realizacji prac strzałowych dopuszcza si

przenoszenie materiałów wybuchowych

rodków inicjuj

cych w opakowaniach fabrycznych b

w drewnianych skrzyniach posiadaj

cych trwałe

zamkni

cie.

§ 260. 1. Inicjowanie ładunków przy zastosowaniu lontu detonuj

cego mo

e odbywa

tylko

bezspłonkowo.

2. W wersji kombinowanej odpalanie sieci ogniowej nale

y realizowa

elektrycznie, za pomoc

zapalników o odpowiednim impulsie inicjowania.

3. W przypadku stosowania ładunków w otworach strzałowych uzbrajanie ładunków powinno odbywa

bezpo

rednio przed ich załadowaniem w miejscu prowadzenia prac strzałowych.

§ 261. 1. Do wykonywania otworów strzałowych nale

y stosowa

sprz

t wiertniczy o nap

dzie

elektrycznym lub pneumatycznym.

2. Przy wierceniu otworów pionowych urz

dzeniami elektrycznymi nale

y wykona

przewiert

wynosz

cy do 10% długo

ci otworu strzałowego albo stosowa

gł

boko

ść

projektowan

, pod warunkiem

oczyszczenia otworów spr

ęŜ

onym powietrzem lub wybierakiem.

3. Otwory w elementach metalowych zaleca si

wykonywa

przez wypalanie.

4. Zalecana

rednica otworu, o którym mowa w ust. 3, wynosi od 30 do 35 mm.

5. Wiercenie i wypalanie nale

y prowadzi

z zachowaniem wymogów zawartych w przepisach

dotycz

cych tego rodzaju robót.

§ 262. 1. Do przygotowania sieci ogniowych nale

y stosowa

specjalistyczne no

e minerskie,

obciskacze spłonek, ta

izolacyjn

, b

bny na lont detonacyjny oraz spłonniki.

2. Inicjowanie sieci ogniowej nale

y realizowa

za pomoc

zapalaczy chloranowych lub zapłonników

tarciowych.

§ 263. W przypadku niezadziałania sieci strzałowej nale

y j

sprawdzi

, usun

ąć

usterki i powtórnie

zainicjowa

. Do czasu usuni

cia usterek sieci strzałowej podawanie sygnału odwoławczego jest

zabronione.

§ 264. 1. W przypadku stwierdzenia niewybuchów nale

y je likwidowa

pojedynczo lub zale

nymi od

siebie grupami.

2. Przy likwidacji niewybuchów nale

y wykona

osłony bezpo

rednie i po

rednie, zapewniaj

ce pełne

bezpiecze

stwo.

3. W przypadku braku dost

pu do niewybuchu nale

y dokona

cznego oddzielenia elementu z

niewybuchem od pozostałej cz

ęś

ci konstrukcji (zwałowiska).

4. Przenoszenie niewybuchu poza rejon prowadzenia prac strzałowych jest zabronione.

§ 265. 1. Zasady współdziałania ekip strzałowych z pozostałymi zespołami realizacyjnymi okre

kierownik budowy, w porozumieniu z kierownikiem prac strzałowych.

2. W okresie od rozpocz

cia ładowania otworów strzałowych materiałem wybuchowym do chwili

zako

czenia prac strzałowych wszyscy pracownicy budowy wykonuj

polecenia kierownika prac

strzałowych.

3. W trakcie prowadzenia prac strzałowych nale

y zapewni

czno

ść

dzy członkami ekipy

strzałowej.

4. W trakcie prowadzenia prac strzałowych ekipa strzałowa powinna by

ubrana w jednolit

odzie

spełniaj

wymagania ochrony przed elektryczno

statyczn

Rozdział 20

Przepisy ko

cowe

§ 266. Trac

moc:

1) rozporz

dzenie Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 28 marca 1972 r.

w sprawie bezpiecze

stwa i higieny pracy przy wykonywaniu robót budowlano-monta

owych i

rozbiórkowych (Dz. U. Nr 13, poz. 93) oraz

2) rozporz

dzenie Rady Ministrów z dnia 4 lutego 1956 r. w sprawie bezpiecze

stwa i higieny pracy

przy robotach impregnacyjnych i odgrzybieniowych (Dz. U. Nr 5, poz. 25).

§ 267. Rozporz

dzenie wchodzi w

ycie

(5)

po upływie 6 miesi

cy od dnia ogłoszenia.