Historia powszechna 1953-1963 

 
A.  Sytuacja w Rosji  po śmierci Stalina (5.III.1953) 

      Powstaje Triumwirat  Mołotow, Beria, Chruszczow  
       Beria zostaje aresztowany w VI.1953  w triumwiracie zastępuje go Malenkow – premier 
       Odprężenie – liberalizacja – prywatna inicjatywa 
     Chruszczow przesuwa Malenkowa z premiera na wice premiera i premierem zostaje 
Bułganin 
Mołotow + Malenkow = stalinowcy przeciwko Chruszczowowi – który postanawia ich 
skompromitować.  
24.II.1956 – tajne posiedzenie XX zjazdu KPZR  tajny referat Chruszczowa  
potępienie Stalina  
Próba zamachu stanu przez (Mołotowa , Malenkowa, Kaganowicza) gdy Chruszczow wraca z 
Finlandii – interwencja Żukowa 
Od XI 1957 – po plenum KC – Chruszczow umacnia pozycję i z liberała staje się konserwatystą 
 

B.  Polityka zewnętrzna ZSRR: 

propozycja spotkania w IV 1953 między ZSRR, WB, USA – nie następuje 
kryzys berliński – 17.VI. 1953 – SED podnosi normy i obniża wynagrodzenia – powstanie w 
Berlinie – Reakcja państw zachodnich : RFN do nato w X. 1954 – poparte przez Bundestag w 
III. 1955 – oficjalne przyjęcie 5.V.1955 
W odpowiedzi utworzony  zostaje Układ Warszawski  14.V.1955 (Polska, ZSRR, 
Czechosłowacja, NRD, Węgry, Bułgaria, Rumunia i Albania (do 1961) – dow. Koniew + 
DOKP – Doradczy komitet Polityczny.  
V. 1955 – niepodległość dla Austrii  pod warunkiem nie jednoczenia się z RFN 
X.1955 Austria ogłasza neutralność  

C.  Sytuacja na Węgrzech: 

- Rakoszi – 1952-1953 – zezwala na liberalne reformy  (rząd Nagy’iego) i w 1955 odwołuje go 
ze stanowiska (wzrost popularności Rakosziego) 
- VII 1956  Rakoszi usunięty z partii – nowy I sek.  Erno Gero : kryzys gospodarczy + terror 
policji politycznej AVH = ludzie chcą powrotu Rakosziego 
- następuje uroczysty pochówek Rajka  6.X.1956  manifestacje  do Węgier dociera 
informacja o odwilży w Polsce (manifestacje poparcia)  
- 24.X.1956  powstanie na Węgrzech – część wojsk po stronie powstańców 
- nowy przywódca partii Kadar premier Nagy  walka z Rosjanami  
- partia uznaje, że powstanie nie ma charakteru politycznego  nagy zwraca się do Andropowa 
(ambasador ZSRR) z żądaniem wyjścia wojsk rosyjskich z Węgier 
- 30.X.1956 – nowy rząd – I.XI.1956 rząd ogłasza wyjście Węgier z Układu Warszawskiego  
- 4.XI 1956 – Rosjanie  atakują Budapeszt – Kadar  ucieka na prowincje, tworzy 
komunistyczny rząd i prosi Rosjan o przywrócenie porządku 11.XI.1956 pada stolica – walki 
na prowincji do 8.XII.1956 
- władzę przejmuje Kadar i rządzi do 1988  
- straty: 20 tyś zabitych + 200 tyś na emigrację 

 
 
 
 
 
 
 

D.  Konflikty na Bliskim Wschodzie 

 14.V.1948 – powstanie państwa Izrael – decyzja ONZ z 1957 – z 57% Palestyny powstanie 
Izrael 
 Atak państw arabskich na Izrael – determinacja Żydów – skuteczna Obrona – utrata znacznego 
terytorium 
 VI.1948 – Izrael prosi o rozejm  - ONZ wszczyna procedurę rozejmową – Żydzi 
wykorzystują czas na intensywne zbrojenia w XI.1948 – mają przewagę. 
 rozejmy z Egiptem (I), Liban (III), Jordania(IV), Syria(VI) 1949 – nie satysfakcjonujące 
    W Egipcie władze przejmuje Ruch Wolnych Oficerów – 1952 obalenie króla Farucha  
   1953 – deportowano Farucha - Egipt republiką socjalistyczną – od 1954 Egiptem rządzi Naser 
 Egipt potrzebuje energii – plan regulacji Nilu- potrzebne są pieniądze – Naser zwraca się o 
banków brytyjskich i amerykańskich o pożyczkę (odmowa) – 1956 – nacjonalizacja kanału 
Sueskiego – kasa za przepłynięcie – wcześniej Naser zamyka cieśninę przez którą Izrael 
otrzymywał broń (1955) 
 Egipt gromadzi wojska na granicy I E 
 plan Kadesh – Izrael atakuje pierwszy -, Francja + Wielka Brytania ląduje po środku aby 
rozdzielić walczących  
 29.X.1956 – początek realizacji planu Kadesh – walki o kanał sueski + bombardowania 
przez Francję i WB Kairu  ZSRR grozi WB atakiem atomowym – Rosjanie proszą USA o 
pomoc dyplomatyczną  
 7.XI.1956 – zawieszenie broni 
 22.XII.1956 Francja i WB wycofują się z Egiptu 

E.  Konflikt kubański 

 4.X.1957 – start pierwszej rakiety w kosmos (radzieckiej) – przewaga Rosjan 
Amerykanie przystępują do wyścigu – są z tyłu i potrzebują czasu – gra na zwłokę 
konferencje w Genewie (V.1959) i Waszyngtonie (IX.1959) – Chruszczow  w USA – mówi że 
zakończy zimną wojnę  
 zestrzelenie U2 nad ZSRR 1.V.1960 – Gary Powers – 5.V. Chruszczow informuje o 
zestrzeleniu, a J.F.K. mówi że to samolot meteorologiczny – Amerykanie odmawiają 
wstrzymania lotów  ZSRR zrywa stosunki dyplomatyczne  
 konferencja ONZ – IX.1960 Chruszczow atakuje USA i WB za kolonializm kontra USA i 
WB oskarżenie ZSRR  o neokolonializm ( JFK obiecał, że USA staną do wyścigu rakietowego i 
stawią czoła komunizmowi w Azji = w czasie kampanii wyborczej) 
 1961 nasilenie konfliktów z powodu JFK – mur berliński 12/13.VIII.1961 => JFK leci do 
Berlina Zachodniego 
 historia komunizmu na Kubie (od 1934 Kuba niepodległa :Batista – prezydent  = 1944 
kryzys na Kubie – Batista ucieka na Florydę a w 1952 powraca jako dyktator Kubańczycy się 
buntują = F.Castro  VI.1956 – próba lądowania na Kubie – rozbity przez wojsko rządowe 
ucieka w góry  partyzantka Castro – ma przewagę nad armią Batisty / Powstaje Kubański 
Front Wyzwolenia = I.1959 Batista ucieka z Kuby na Dominikanę  
 15.IV.1961 – USA = CIA próba przewrotu na Kubie – lądowanie w Zatoce Świń = 
kompromitacja  Castro wygrał z USA 
 1962 Rosjanie wysyłają na Kubę rakiety i samoloty = U2 wykrywają budowane bazy i 
rakiety na statkach 
 15.X.1962 – 29.X.1962 = wymiana not dyplomatycznych między Chruszczowem a 
Kennedym 
 29.X.1962 – odpuścili 5.VIII.1963 – podpisanie umowy o ograniczeniu zbrojeń atomowych 
(polityka odprężenia)