plik

Strona

SYLABUS MODUŁU KSZTAŁCENIA

Nazwa modułu:

HISTORIA POWSZECHNA KINA

Symbol modułu: HPK OU
Koordynator modułu: dr Paulina Kwiatkowska
Wykładowca/y modułu: dr Paulina Kwiatkowska

Zajęcia ogólnouczelniane
Tryb i poziom studiów: Studia stacjonarne I stopnia

Kierunek studiów: Reżyseria
Specjalizacja: Reżyseria filmowa

Kierunek studiów: Obraz multimedialny
Specjalizacja: Realizacja obrazu filmowego

Kierunek studiów: Aktorstwo nowych mediów
Specjalizacja: -

Język wykładowy: polski

Cykl dydaktyczny

Rok

III

Semestr

III

Punkty ECTS

Ilość godzin
dydaktycznych (45
min.) w tygodniu /
w semestrze

50 godz.

(10 x 5

godz.)

20 projekcji

filmowych

50 godz.

(10 x 5

godz.)

20 projekcji

filmowych

Sposób zaliczenia



Egzamin (E)



Zaliczenie na

ocenę (ZO)



Zaliczenie (Z)

Forma uzyskania zaliczenia / weryfikacja osiągniętych efektów kształcenia

Forma uzyskania zaliczenia

/ weryfikacja osiągniętych efektów kształcenia

SEMESTRY

III

Niepotrzebne skreślić

Strona

1. Test z zadaniami otwartymi lub zamkniętymi

2. Praca pisemna na zadany temat

3. Forma ustna, polegająca na odpowiedzi na zadane pytania

lub rozwiązaniu przedstawionego problemu

4. Forma prezentacji praktycznej: przedstawienie projektu /

utworu / wykonania artystycznego

5. Zaliczenie na podstawie ocen cząstkowych wystawionych w

trakcie semestru za określone działania / wytwory pracy
studenta

6. Zaliczenie na podstawie obecności na zajęciach / aktywnego

udziału w zajęciach

7. Dopuszczenie do zaliczenia / egzaminu na podstawie

obecności na zajęciach / aktywnego udziału w zajęciach

8. Dopuszczenie do zaliczenia / egzaminu na podstawie prac

wykonanych / zaliczonych przez studenta w trakcie trwania
semestru

9. Inne - jakie?

Wymagania dot. zaliczenia / kryteria oceny efektów kształcenia uzyskanych przez
studentów

Warunkiem  dopuszczenia  do  egzaminu  pisemnego  (testu)  na  koniec  pierwszego  semestru
oraz  do  egzaminu  ustnego  na  koniec  drugiego  semestru  jest  obecność  na  zajęciach.  W
każdym  semestrze  dopuszczalne  są  dwie  nieobecności.  Jeśli  student  jest  nieobecny  trzy  lub
cztery  razy,  zobowiązany  jest  do  samodzielnego  przygotowania  oraz  ustnego  zaliczenia
dodatkowych  nieobecności.  Jeśli  student  jest  nieobecny  pięć  lub  więcej  razy,  zobowiązany
jest  do  samodzielnego  przygotowania  oraz  ustnego  zaliczenia  dodatkowych  nieobecności,  a
także do napisania pracy pisemnej  na temat  zadany przez prowadzącego  zajęcia.  Zaliczenie
pierwszego  semestru  ma  formę  testu,  na  który  składają  się  pytania  otwarte  oraz  zamknięte.
Semestr drugi kończy się ustnym egzaminem z całości materiału realizowanego w pierwszym
i drugim semestrze.

Strona

Główne metody nauczania / formy zajęć

Wykłady

50%

Projekcje

30%

Ćwiczenia

20%

Lektorat

0 %

Warsztaty

0 %

Seminarium

0 %

Konsultacje

0 %

Inne (jakie?)

0 %

Wymagania wstępne

Warunkiem wstępnym uczestniczenia w zajęciach jest zdany egzamin z historii filmu
polskiego.

Treści programowe nauczania

I.  Narodziny  kinematografii  i  przekształcenie  kinematografu  w  kino:  wynalazki
techniczne poprzedzające wynalezienie kinematografu; narodziny kinematografii w Europie i
w USA (bracia Lumiérowie, Tomasz A. Edison, Georges Méliès); pierwsze pokazy filmowe;
społeczny odbiór nowego medium; inscenizacja teatralna a inscenizacja  filmowa; podstawy
filmu  dokumentalnego  oraz  fabularnego  w  dziełach  pionierów  kina  („kino  wierzących  w
rzeczywistość”  i  „kino  wierzących  w  obraz”);  formowanie  się  podstaw  kina  gatunków;
Georges  Méliès  jako  twórca  reżyserii  filmowej;  Szkoła  Brightońska;  pierwsze  tricki,
odkrycie montażu.
II.  Narodziny  przemysłu  filmowego  i  rozwój  filmu  amerykańskiego:  pierwsze  wielkie
spółki  filmowe  i  ich  system  pracy;  kinofikacja  w  Europie  i  w  USA;  założenie  pierwszej
filmowej  metropolii  –  Hollywood;  narodziny  systemu  gwiazdorskiego;        D.  W.  Griffith  –
nowatorskie  odkrycia  w  dziedzinie  montażu  oraz  filmowej  narracji;  wielkie  freski
historyczne; szkoła filmu amerykańskiego; romantyzm i realizm w filmie; groteska i komedia
slapstickowa.

D. W. Griffith Nietolerancja (1916) i wczesne filmy Chaplina

III.  Kino  nieme  w  Europie:  formowanie  się  kinematografii  narodowych:  Dania,  Szwecja,
Francja,  Włochy,  Rosja,  Czechy  i  in.;  źródła  inspiracji  kinematografii  europejskiej  i
poszukiwania  estetyczne  zmierzające  do  przekształcenia  filmu  w  pełnoprawną  dziedzinę
sztuki  (rozwój  technik,  poszukiwania  na  gruncie  struktur  narracyjnych,  eksploatowanie
nowych  zakresów  tematycznych);  adaptacje  klasyki  literackiej;  najwybitniejsze  dzieła  kina
niemego; pierwsze szkoły aktorskie; europejski film awangardowy (francuski impresjonizm,
futuryzm, surrealizm).

Carl Theodor Dreyer Męczeństwo Joanny d’Arc (1928)
Luis Buñuel i Salvador Dali Pies andaluzyjski (1928)

Strona

IV. Niemiecki ekspresjonizm: estetyczne podstawy ekspresjonizmu niemieckiego; literackie
i filozoficzne inspiracje; ekspresjonizm w teatrze i sztukach plastycznych; wpływ
ekspresjonizmu na rzeczywistość społeczną („widmo faszyzmu”); Kammerspiel.

Robert Wiene Gabinet doktora Caligari (1920)

V. Radziecka szkoła montażu: kino jako „najważniejsza ze sztuk”; Rewolucja
Październikowa, przemiany społeczno-polityczne a film; ideologiczne możliwości kina;
eksperymenty Lwa Kuleszowa i teoria montażu intelektualnego (i montażu atrakcji) Siergieja
Eisensteina; pozostali najwybitniejsi twórcy klasycznego okresu sowieckiego filmu niemego:
Dziga Wiertow, Aleksandr Dowżenko, Wsiewołod Pudowkin.

Siergiej Eisenstein Pancernik Potiomkin (1925)

Dziga Wiertow Człowiek z kamerą (1929)

VI. Przełom dźwiękowy w kinie: dźwięk jako filmowy środek ekspresji; pierwsze rekcje
twórców, widzów i teoretyków na wprowadzenie dźwięku do filmu; początkowe trudności
(nowe oczekiwania wobec aktorów, różnice językowe, wzrost kosztów produkcji, problemy z
dystrybucją) i pierwsze sukcesy; narodziny musicalu.

Fritz Lang M – Morderca (1931)

VII.  Kino  lat  trzydziestych:  wielki  kryzys  gospodarczy  i  jego  odzwierciedlenie  w  filmie
(przede  wszystkim  amerykańskim);  film  realistyczny  i  film  gangsterski;  wprowadzenie
kodeksu  Haysa  i  wpływ  cenzury  obyczajowej  na  film;  francuski  czarny  realizm  poetycki;
amerykańskie  kino  New  Deal  –  film  przywraca  wiarę  w  demokratyczny  ład  społeczny  i
osiągnięcie  dobrobytu;  faszystowska  propaganda  filmowa  w  Niemczech  i  we  Włoszech;
tematy antyfaszystowskie w socrealistycznym filmie radzieckim oraz kult Stalina.

Howard Hawks Człowiek z blizną (1932)

Leni Riefenstahl Triumf woli (1935)

VIII.  Film  w  czasie  II  wojny  światowej:  najważniejsze  zjawiska  w  kinie  amerykańskim  i
europejskim  w  latach  1938  –  1945;  USA  –  filmy  batalistyczne  i  narodziny  czarnego  kina
(noir);  Francja  –  tendencje  eskapistyczne;  Anglia  –  misja  „krzepienia  serc”  i  twórczość
Laurence’a Oliviera.

Robert Montgomery Tajemnica jeziora (1947)

IX. Wielcy reformatorzy kina: Orson Welles i Alfred Hitchcock; nowe pojmowanie
narracji filmowej; wpływ twórczości filmowej Wellesa i Hitchcocka na powojenne kino
amerykańskie i europejskie.

Orson Welles Obywatel Kane (1941)

Orson Welles Dotyk zła (1958)

Alfred Hitchcock Zawrót głowy (1958)
X. Włoski neorealizm: geneza neorealizmu filmowego; przepracowanie doświadczenia II
wojny światowej; najważniejsi twórcy i najwybitniejsze filmy; wpływ dokonań neorealistów
na rozwój kina europejskiego (w tym również na polską szkołę filmową).

Roberto Rossellini Rzym, miasto otwarte (1945)

Vittorio de Sica Złodzieje rowerów (1948)

Strona

XI. Nowa Fala: geneza Nowej Fali w kinie francuskim; rozwój języka filmu; ekspansja
autotematyzmu w filmie; narracja eseistyczna; Nowa Fala w kinie czechosłowackim;
angielskie kino „młodych gniewnych”; amerykańskie kino kontestacji.

Jean-Luc Godard Do utraty tchu (1959)

Miloš Forman Miłość blondynki (1965)

XII. Kino autorskie: teoria kina autorskiego i jej praktyczne realizacje w kinematografii
europejskiej; nowe tendencje w kinie europejskim; najwybitniejsi przedstawiciele kina
autorskiego.

Ingmar Bergman Szepty i krzyki (1972)
XIII.  Kino  amerykańskie  lat  siedemdziesiątych  i  osiemdziesiątych:  odchodzenie  od
klasycznej  formuły  kina  hollywoodzkiego  zapoczątkowane  w  latach  sześćdziesiątych;  kino
kontestacji;  przekształcenia  w  obrębie  kina  gatunków  (antywestern,  politycznie
zaangażowany  musical,  komedia  o  ambicjach  intelektualnych);  najwybitniejsi  twórcy  kina
popularnego; wzrost znaczenia niezależnych twórców (Jim Jarmush, Robert Altman).

Dennis Hopper Easy Rider (1969)

Jim Jarmusch Nieustające wakacje (1980)

XIV.

Europejskie

i amerykańskie kino „postmodernistyczne”: problem ze

zdefiniowaniem  pojęcia  „postmodernizmu”;  filozoficzne  i  estetyczne  uwarunkowania
„postmodernizmu”;  przekształcenia  struktur  narracyjnych  i  języka  filmu;  wpływ  rozwoju
mediów  elektronicznych  (telewizja,  gry  video,  Internet)  na  twórczość  stricte  filmową;
twórczość  filmowa:  Dereka  Jarmana,  Pedro  Almodóvara,  Wima  Wendersa,  Petera
Greenaway’a, Davida Lyncha, Quentina Tarantino, Todda Solondza.

David Lynch Dzikość serca (1990)

Todd Solondz Happiness (1999)

Literatura podstawowa

 Historia kina, red. Tadeusz Lubelski, Iwona Sowińska, Rafał Syska
 Olga Katafiasz, Joanna Wojnicka, Słownik wiedzy o filmie


Jerzy Płażewski, Historia filmu: 1895-2005

Literatura uzupełniająca

  Autorzy kina europejskiego, red. Grażyna Stachówna, Joanna Wojnicka
  Autorzy kina europejskiego II, red. Alicja Helman i Andrzej Pitrus
  Autorzy kina europejskiego III, red. Alicja Helman i Andrzej Pitrus
  Autorzy kina europejskiego IV, red. Alicja Helman i Andrzej Pitrus
  Autorzy kina europejskiego V, red. Alicja Helman i Andrzej Pitrus


Bogusław Drewniak, Teatr i film Trzeciej Rzeszy



Marcin Giżycki, Wenders do domu!



Andrzej Gwóźdź, Technologie widzenia, czyli media w poszukiwaniu autora: Wim
Wendres

 Peter Hames, Czechosłowacka Nowa Fala
 Alicja Helman, Urok zmierzchu. Filmy Luchino Viscontiego

Strona



Stanisław Janicki, Film japoński



Kino gatunków wczoraj i dziś, red. Krzysztof Loska

  Konrad Klejsa, Filmowe oblicza kontestacji
  Piotr Kletowski, Filmowa odyseja Stanleya Kubricka
  Maria Kornatowska, Fellini
  Siegfried Kracauer, Od Caligariego do Hitlera


Elżbieta Królikowska, Śladami Buñuela. Kino hiszpańskie

  Arkadiusz Lewicki, Sztuczne światy. Postmodernizm w filmie fabularnym
  Krzysztof Loska, Hitchcock – autor wśród gatunków
  Tadeusz Lubelski, Nowa fala: O pewnej przygodzie kina francuskiego


Rafał Marszałek, Nowe kino angielskie

  Ewa Mazierska, Uwięzienie w teraźniejszości i inne postmodernistyczne stany
  Michelangelo Antonioni, red. Bogusław Zmudziński
  Tadeusz Miczka, Kino włoskie


Mistrzowie kina amerykańskiego. Klasycy, red. Łukasz Plesnar, Rafał Syska



Mistrzowie kina amerykańskiego. Bunt i nostalgia, red. Łukasz Plesnar, Rafał Syska

 Mistrzowie kina europejskiego, red. Kazimierz Sobotka


Paweł Mościcki, Godard. Pasaże



Bogusław Mucha, Sztuka filmowa w Rosji 1896 – 1996



Pasolini: Tak pięknie jest śnić, red. Andrzej Pitrus



Jerzy Płażewski, Historia filmu francuskiego

 Donald Spoto, Alfred Hitchcock


Rafał Syska, Przemoc i film



Tadeusz Szczepański, Zwierciadło Bergmana

Wymagania dotyczące pomocy dydaktycznych / sprzętu / pomieszczeń dydaktycznych
Zajęcia odbywają się w sali wykładowej wyposażonej w projektor multimedialny oraz
komputer z dostępem do Internetu.

Cel zajęć

Celem zajęć jest ukazanie ponad stuletniej historii filmu, jako medium konstytutywnego dla
historii kultury XX wieku. To właśnie wiek XX  określany bywa mianem „wieku obrazów”:
ciężar  rozważań  estetycznych  i  teoretycznych  wyraźnie  przenosi  się  z  literatury  na  media
audiowizualne,  w  obrębie  których  film  ma  niewątpliwie  status  wyjątkowy.  Narodziny  i
ekspansja  kinematografu  oraz  jego  sukcesywne  wypieranie  przez  media  elektroniczne
wyznaczają  okres  twórczej  dominacji  kina.  Przyjęcie  w  programie  zajęć  perspektywy
historyczno-filmowej  pozwoli  na  prześledzenie  kolejnych  faz  rozwoju  form  filmowych
(kształtowanie  się  języka  filmu,  dominująca  estetyka,  doświadczenia  awangardy  filmowej,
kino  gatunków,  kino  niezależne)  oraz  zmieniającej  się  roli  instytucji  kinematograficznych
(system  produkcji  i  dystrybucji  filmów,  cenzura)  w  Europie  i  w  USA.  Program  zajęć
pomyślany  jest  tak,  by  z  jednej  strony,  w  porządku  chronologicznym  ukazać,  jak  kino  z
rozrywki  jarmarcznej  staje  się  sztuką,  z  drugiej  zaś,  jak  utrwala  swoją  pozycję  medium

Strona

popularnego, skierowanego do masowego odbiorcy. W trakcie kolejnych zajęć studenci
zapoznają się z najwybitniejszymi dziełami kinematografii europejskiej i amerykańskiej.

Zamierzone efekty kształcenia

A/ Wiedza - student powinien osiągnąć wiedzę w następującym zakresie:



historia kinematografii w Europie i USA (rozwój i organizacja instytucji
kinematograficznych, sposoby produkcji i dystrybucji filmów, cenzura i
propaganda, kino głównego nurtu i kino niezależne, kino gatunków)



historia filmu europejskiego i amerykańskiego (najważniejsze nurty, zjawiska i
tendencje, najwybitniejsi twórcy, teoretycy i krytycy filmowi, arcydzieła
filmowe i ich recepcja)



kino w kontekście historii kultury XX wieku (przemiany polityczne, społeczne,
obyczajowe i estetyczne)

B/ Umiejętności - student powinien być zdolny do:

 samodzielnego analizowania i interpretowania wybranych filmów pod kątem

problemowym i estetycznym



osadzenia wybranych filmów w kontekście historii kina europejskiego i
amerykańskiego



interpretowania wybranych filmów na tle przemian politycznych, społecznych
i kulturowych w Europie i USA

 wskazania charakterystycznych cech stylu wybranego reżysera europejskiego

lub amerykańskiego

 scharakteryzowania wybranego nurtu lub zjawiska w kinematografii

europejskiej i amerykańskiej



porównania sytuacji kinematografii polskiej ze światową w wybranym okresie

 czerpania inspiracji z obejrzanych filmów oraz zastosowania wiedzy na temat

kina europejskiego i amerykańskiego we własnej praktyce zawodowej

C/ Kompetencje społeczne / postawy - student powinien być zdolny do:



poprowadzenia lub wzięcia udziału w dyskusji poświęconej wybranym
zjawiskom, twórcom lub filmom z historii kina europejskiego i
amerykańskiego



wspólnego, krytycznego analizowania i interpretowania wybranych filmów

Szacowany procentowy nakład pracy / wymiar zaangażowania studenta niezbędny dla
osiągnięcia wymaganych efektów kształcenia

Rodzaj aktywności studenta

Procentowy nakład pracy

(suma = 100%)

1. Uczestniczenie w zajęciach z wykładowcą

60 %