Wybrane elementy 

farmakoterapii choroby 

Alzheimera i Parkinsona

Choroba Alzheimera 

(AD, Alzheimer’s disease)

• postępująca, degeneracyjna choroba 

ośrodkowego układu nerwowego

• pomimo rozwoju medycyny nie udało się

poznać przyczyn powstawania tej choroby

Fazy rozwoju choroby

• Faza I (odpowiednik umysłowy - 8 - 12 lat)

• Faza II (odpowiednik umysłowy - 4 - 7 lat)

• Faza III (odpowiednik umysłowy - od niemowlaka 

do 3 lat)

Farmakoterapia

Farmakoterapia ukierunkowana jest na:

1. Zmniejszenie zaburzeń w zakresie funkcji 

poznawczych (pamięci, mowy, uwagi itp.)

2. Leczenie zaburzeń psychicznych i zaburzeń

zachowania związanych z otępieniem, to znaczy 
depresji, pobudzenia, objawów psychotycznych

• jednym z lepiej udowodnionych hipotetycznych 

patomechanizmów AD są zaburzenia neurotransmisji
cholinergicznej

• zaleca się podawanie inhibitorów cholinesterazy

(AchEI)- zwiększenie dostępności acetylocholiny dla 
receptorów cholinergicznych (muskarynowych i 
nikotynowych)
donepezil (Aricept)
rywastigmina (Exelon)
galantamina (Reminyl)

Farmakoterapia

• leki przeciwlękowe

• neuroleptyki

• leczenie zaburzeń depresyjnych- selektywne inhibitory 

wychwytu zwrotnego serotoniny

• leki opóźniające postęp choroby- np. antyoksydanty 

(alfa- tokoferol)

Ginko biloba (Miłorząb dwuklapowy)- silne 
właściwości antyoksydacyjne, ale nie potwierdzono, Ŝe 
jego stosowanie zapobiega rozwojowi AD !

Choroba Parkinsona 

(PD, Parkinson's disease)

• naleŜy do grupy chorób zwyrodnieniowych układu 

nerwowego, najczęstsza choroba jąder podstawnych, 
spada ilość neuroprzekaźnika- dopaminy

• choruje ok. 1,5% osób w wieku powyŜej 65 lat. 

• PD dotyka w jednakowym stopniu obu płci, z lekką

przewagą męŜczyzn. 

Kardynalne objawy choroby

• drŜenie

• sztywność

• akinezja i bradykinezja

• niestabilna postawa ciała

Objawy spoza układu ruchu

• otępienie, upośledzenie funkcji poznawczych

• objawy psychiatryczne np. depresja

• zaburzenia czynności układu autonomicznego: 

częstomocz, zaparcia, hipotonia ortostatyczna, 
zaburzenia wydzielania potu, impotencja

• dysfagia

• duszność

• zespół niespokojnych nóg

Objawy spoza układu ruchu c.d.

• zuboŜenie mimiki (twarz maskowata)

• zaburzenia snu: bezsenność, fragmentacja snu nocnego, 

nadmierna senność wciągu dnia, zaburzenia fazy REM

• zaburzenia zmysłu węchu

• zaburzenia wzrokowe: dwojenie, upośledzenie 

wraŜliwości na barwy i kontrast

• spadek masy ciała

Farmakoterapia

• Zwiększenie zawartości dopaminy w OUN: 

 lewodopa (L-DOPA)- aminokwas prekursorowy dla 

dopaminy, przedostaje się przez barierę krew- mózg

 dopamina powstaje z lewodopy przez odłączenie grupy 

karboksylowej (CO

2

) w reakcji katalizowanej przez 

dekarboksylazę dopaminową (DDC)

 z podanej dawki lewodopy większość ulega 

dekarboksylacji juŜ na obwodzie, ok. 10% dociera do 
OUN

 podaje się inhibitory DDC np. karbidopa lub 

benserazyd

• w wyniku wieloletniego leczenia lewodopą zmienia się

jej działanie, 

• ok. 3-5 lat pojawiają się wahania siły działania leku-

nagłe zmiany od okresu dobrej ruchliwości i sprawności 
do bezruchu (zespoły on- off)

Działanie niepoŜądane lewodopy

• objawy ruchowe: dyskinezy, hiperkinezy

• dolegliwości Ŝołądkowo- jelitowe

• zaburzenia sercowo- naczyniowe

• zaburzenia psychiczne- zaburzenia snu, niepokój, 

pobudzenie, omamy

Zahamowanie rozkładu dopaminy

• inhibitory monoaminooksydazy (I-MAO)
• selektywny inhibitory MAO-B to: seleginina-Segan, 

Selerin

• w wyniku hamowania MAO zmniejsza się równieŜ

tworzenie reaktywnych form tlenu

• działania niepoŜądane: nudności, spadek ciśnienia krwi, 

Agoniści receptorów D

2

• główne działanie: stymulowanie receptorów D

2

np. bromokryptyna- Bromergon

pergolid- Permax

• działania niepoŜądane: nudności, wymioty, zaburzenia 

psychiczne, rzadko dyskinezy, zaburzenia ukrwienia 
palców rąk i stóp

Inhibitory wychwytu zwrotnego 

dopaminy

• amantadyna- Viregyt K- pierwotnie stosowana w terapii 

grypy; hamuje receptory NMDA (receptory dla N-
metylo-D-asparaginianu)

• zwiększa uwalnianie endogennej dopaminy
• stosowana w monoterapii do leczenia łagodnych 

przypadków lub w terapii skojarzonej z lewodopą i 
innymi lekami przeciwparkinsonowskimi

• działania niepoŜądane słabsze niŜ w przypadku 

lewodopy

Inne:

• Inhibitory COMT  (katecholo-o-metylotransferazy): 

entakapon, tolkapon

• Leki antycholinergiczne (hakują działeanie

acetylocholiny)- biperiden