Rozwiązanie zadania 64

W EdW 6/2001 na stronie 36 zamieszczony
był fragment schematu  Alarmu do ochrony
bagażu,  nadesłany  jako  rozwiązanie  głów−
nego zadania 43. Można go też zobaczyć na
rysunku A.

Spora  grupa  Czytelników  słusznie

zwróciła uwagę, że zastosowany przerzutnik
to przerzutnik RS, a nie przerzutnik T. Prze−
rzutnik  D z niewykorzystanymi  wejściami
CLK i D pełni rolę przerzutnika RS, a nie T.

To nie jest jednak istotny błąd, tylko ko−

smetyczna usterka w opisie. Jak zauważyło
wielu, układ w zasadzie jest poprawny. Ma
się  sam  uzbroić  po  położeniu  bagażu,  i ta
funkcja zadziała – postawienie bagażu, czy−
li  zwarcie  CZUJNIKA S1  spowoduje  poja−
wienie  się  stanu  wysokiego  na  wejściu  S,
a tym  samym  na  wyjściu  Q.  Jeśli  potem
CZUJNIK  zostanie  rozwarty  (podniesienie
bagażu), na obu wejściach bramki U2A po−
jawi  się  stan  wysoki  i generator  U2C za−
cznie pracę.

Problem  jednak  z wyłączeniem  −  układu

nie można wyłączyć przed rozwarciem styku
S1,  czyli  przed  podniesieniem  bagażu.  Gdy
bagaż stoi i czujnik S1 jest zwarty, na wejściu
S cały czas panuje stan wysoki, a podanie na
wejście R stanu wysokiego nie spowoduje re−
akcji  wyjścia  Q (spowoduje  natomiast  reak−
cję  drugiego  wyjścia,  ale  to  inna  historia).
Nie  jest  problemem,  jak  domyślali  się  nie−
którzy, że przerzutnik RS jest w tak zwanym
stanie  zabronionym  –  jemu  ten  tak  zwany
stan  zabroniony  zupełnie  nie  zaszkodzi.
Praktyczny problem dotyczy wyłączania.

Aby wyłączyć układ, trzeba najpierw ze−

wrzeć kontaktron S2, a dopiero potem pod−

nosić bagaż, co w przypadku ciężkiej waliz−
ki może być niewygodne. Nie można go wy−
łączyć  wcześniej,  a odezwanie  się  głośnej
syreny choć na chwilę na pewno nie będzie
miłe  dla  właściciela  i wzbudzi  zrozumiałą
sensację.

Wątpliwą  zaletą  jest  też  samoczynne

uzbrajanie  po  każdorazowym  postawieniu
bagażu – w takiej sytuacji pakunku nie moż−
na postawić na ziemi nawet na chwilę.

Okazuje się więc, że układ w zasadzie jest

poprawny, a koncepcja ciekawa, jednak jego
praktyczne wykorzystanie będzie w większo−
ści wypadków kłopotliwe.

I tyle  o oryginalnym  układzie.  Możliwo−

ści  jego  poprawy  jest  kilka.  Tomasz  Plichta
z Gdańska napisał: 

proponuję  bardzo  prostą  modyfikację

układu  polegającą  na  bezpośrednim  podłą−
czeniu  czujnika  S1  poprzez  dodatkowy
kondensator  C6  do  bazy  T1.  Rezystor  R2
może  pozostać,  ale  jego  „górną“  nóżkę
podłączmy  do  plusa  zasilania.  Powstały
wtedy obwód (jak na dołączonym rysunku
B)  będzie  otwierał  T1  tylko  na  chwilę
w momencie stawiania bagażu. Należy je−
dynie  tak  dobrać  wartości  elementów  R2,
C6, R1, by kondensator zdążył się rozłado−
wać  nawet  przy  krótkim  podniesieniu  np.
walizki. Można w tym celu również dodać
diodę włączoną zaporowo równolegle do R2.

Natomiast Przemysław Młodecki z Kro−

sna proponuje dodanie obwodu opóźniające−
go według rysunku C, pozwalającego wyłą−
czyć alarm tuż po podniesieniu bagażu. Ten
pomysł  ma  zalety,  ale  i wady  −  nadal  nie
można  wyłączyć  alarmu  przed  podniesie−
niem bagażu.

Inni uczestnicy nie podali propozycji po−

prawy, tylko stwierdzili, co ich zdaniem, nie
gra  w przedstawionym  układzie.  Nagrody
otrzymują: Tomasz Plichta Gdańsk
Jarosław Stefaniak Zawady
Stanisław Zakolski Katowice

Zadanie numer 68

Na rysunku D pokazany jest fragment sche−
matu  nadesłanego  do  Redakcji.  Cały  układ
zasilany  jest  napięciem  12V.  Według  pomy−
słodawcy działanie jest następujące: pojawie−
nie  się  stanu  wysokiego  na  wyjściu  bramki
A powoduje zaświecenie diody LED1. Tran−
zystor  pełni  rolę  inwertera.  Stan  wysoki  na
wyjściu bramki A spowoduje więc zgaszenie
diody LED2 i wyłączenie generatora, zbudo−
wanego na bramce B. (...)

Jak zwykle pytanie brzmi:

Co tu nie gra?

Wyjaśnienia  nie  muszą  być  długie  –  wy−

starczy  dwa  lub  trzy  zdania.  Odpowiedzi
opatrzcie  dopiskiem  NieGra68 i nadsyłajcie
w terminie 45 dni od ukazania się tego nume−
ru EdW. Nagrodami będą drobne kity AVT.

36

Szkoła Konstruktorów

E l e k t r o n i k a   d l a   W s z y s t k i c h

C

C

C

C

o

o

o

o

 

 

tt

tt

u

u

u

u

 

 

n

n

n

n

ii

ii

e

e

e

e

 

 

g

g

g

g

rr

rr

a

a

a

a

?

?

?

?

− S

Szzkkoołłaa K

Koonnssttrruukkttoorróów

w kkllaassaa IIII

A

B

C

D