plik

dla początkujących

październik 2004

Skojarzenia

aplikacji

z typami plików

Piotr Machej

tare przysłowie mówi: "Jak sobie
pościelesz,  tak  się  wyśpisz".
Idealnie  oddaje  to  wygodę
korzystania  z  Linuksa.  No  bo

i  owszem,  domyślnie  skonfigurowany
system  jest  ładny  i  wygodny,  ale  zawsze
znajdzie się coś, czego nam brakuje i co
przydałoby  się  doszlifować.  Oczywiście,
dotyczy  to  nie  tylko  Linuksa  –  każdy
system  należy  dopasować  do  swoich
potrzeb.  Funkcją  bardzo  ułatwiającą
życie  i  rozwiązującą  wiele  problemów
z  użytkowaniem  oprogramowania  jest
kojarzenie  aplikacji  z  typami  plików.
W skrócie, cała rzecz polega na tym, aby
po  wskazaniu  konkretnego  pliku  uru-
chamiała  się  ta  aplikacja,  którą  chcemy,
a  nie  ta,  którą  wybrał  nasz  znajomy  czy
twórca oprogramowania. Proste, prawda?
W niniejszym artykule postaram się poka-
zać, jak dokładnie można tego dokonać.

Przykład użycia

Jedną  z  moich  pasji  jest  (nie  ukrywam)
czytanie mang i komiksów. Pomimo tego,
że na polskim rynku pojawia się znacznie
więcej ciekawych pozycji niż jeszcze kilka
lat temu, to wciąż czuję pewien niedosyt.
Na szczęście, w Internecie można znaleźć
wiele pozycji, które nie zostały (i w przewi-
dywalnej przyszłości nie zostaną) wydane
w  Polsce,  ale  zostały  przetłumaczone  na
język  polski  przez  fanów.  Pozycje  te  są
coraz  częściej  rozprowadzane  w  postaci
archiwów o nazwach z końcówkami cbz
i  cbr,  które  w  systemie  Windows  bardzo
wygodnie  można  czytać  z  użyciem  pro-
gramu  CDisplay.  Niestety,  nie  znalazłem
na razie równie wygodnego programu dla
Linuksa,  choć  kilku  autorów  robi,  co  w
ich mocy. Na szczęście, jest jeszcze Wine.
Pozostała  jedynie  kwestia  wygodnego
uruchamiania programu – tutaj z pomocą
przyszła mi możliwość skojarzenia aplika-

cji z typami plików. Teraz wystarczy, że w
Konquerorze lub Nautilusie wskażę plik
ze spakowaną mangą czy komiksem, a po
chwili mogę ją czytać w CDisplay, urucho-
mionym pod Wine. To samo mogę zrobić,
gdy używam mojego ulubionego Midnight
Commandera!

Zainteresowaniu mangą towarzyszy

również  zamiłowanie  do  anime.  W  tym
przypadku  irytowało  mnie  zawsze,  że
do  odtwarzania  filmów,  podczas  pracy
w  Nautilusie,  był  wykorzystywany  pro-
gram Xine. Nie to, żebym go nie lubił –
po prostu wolę program MPlayer. Zmiana
tego stanu rzeczy również nie stanowiła
problemu. Wystarczyło zmienić aplikację
przypisaną do plików AVI, dzięki czemu
teraz zawsze uruchamia się MPlayer.

Skojarzenia w KDE

Korzystając z KDE, do poruszania się po
katalogach najprawdopodobniej wykorzy-
stujemy program Konqueror. Jest on szybki
i wygodny, a na dodatek dobrze zintegro-
wany ze środowiskiem KDE. Dzięki temu,
jeśli zechcemy przypisać inne aplikacje do
konkretnych typów plików, możemy tego
dokonać bezpośrednio w ustawieniach
Konquerora, zamiast korzystać z Centrum
Sterowania KDE. O tym jednak za chwilę.
Najpierw zobaczmy, jakie możliwości daje
nam Konqueror.

Przeglądanie plików

Po  uruchomieniu  Konquerora  (np.  przez
wybranie  opcji  Katalog domowy  z  menu
KDE) znajdźmy jakiś plik, np. z rozszerze-
niem  html.  Może  to  być  jeden  z  plików
zapisanej  na  dysku  witryny  WWW,  jak
również  nasza  własna  strona.  Jeśli  klik-
niemy  dwukrotnie  na  reprezentującej  go
ikonie, otworzy się podgląd strony w oknie
Konquerora (mówimy wciąż o plikach html
i  domyślnej  konfiguracji  –  w  przypadku

O autorze

Autor ukończył studia na kierunku

Informatyka na Politechnice

Opolskiej. Z Linuksem (i ogólnie

systemami uniksowymi) ma

styczność od wielu lat. Obecnie

administruje dwoma sieciami

blokowymi. Wolne chwile dzieli

pomiędzy jazdy konne, pływanie,

czytanie książek i mang oraz

oglądanie anime. Kontakt z auto-

rem: autorzy@lpmagazine.org

Na płycie CD/DVD

Na płycie CD/DVD znajdują się

niektóre z aplikacji omawianych

w artykule.

DVD

Po uruchomieniu dystrybucji

Linux+ Live DVD można przete-

stować omawiane zagadnienia

dotyczące KDE.

dla początkujących

skojarzenia

www.lpmagazine.org

innych plików zachowanie może być inne,
ale zaraz wszystko wyjaśnię). Cofnijmy się
do  poprzedniego  widoku  (przyciskiem
W  tył).  Tym  razem  wskażmy  jeszcze  raz
nasz  plik  i  wciśnijmy  prawy  przycisk
myszki. Na samej górze otwartego menu
mamy dwie opcje – Otwórz w nowym oknie
i  Otwórz  w  nowej  karcie.  Ich  wybranie
spowoduje  takie  samo  działanie,  jak
dwukrotne kliknięcie na pliku, przy czym
wynik  będzie  wyświetlony  odpowiednio
w  nowym  oknie  lub  w  nowej  zakładce
Konquerora.  Znacznie  niżej  w  menu
mamy  opcję  Podgląd  w,  której  wskaza-
nie spowoduje rozwinięcie dodatkowego
menu.  Znajdują  się  tu  pozycje  KHTML
(to  właśnie  ta  przeglądarka  pozwoliła
nam na obejrzenie podglądu strony) oraz
Osadzony  zaawansowany  edytor  tekstu.
Wybranie tego drugiego pozwoli nam na
podgląd kodu strony (ale bez możliwości
edycji  –  to  tylko  podgląd).  W  przypad-
ku  innych  typów  plików  opcja  Podgląd
w może posiadać więcej pozycji lub tylko
jedną,  a  nawet  może  jej  wcale  nie  być
w  menu.  Wszystko  zależy  od  tego,  czy
i jakie programy określiliśmy do podglądu
plików konkretnego typu.

Otwieranie plików

Powyżej opcji Podgląd w mogą znajdo-
wać się nazwy programów, w których
można otworzyć dany typ pliku. W przy-
padku plików html może to być przykła-
dowo Firefox Web Browser. Jeszcze wyżej
znajduje się opcja Otwórz w. W tym wła-

śnie momencie docieramy do pierwszego
miejsca pozwalającego nam zdecydować,
jakie aplikacje chcemy wykorzystywać do
otwierania konkretnych typów plików.

Jeśli wybraliśmy opcję Otwórz w, to

mamy  przed  sobą  okienko  ze  spisem
znanych aplikacji ułożonych w rozwijalne
drzewko.  Możemy  porozwijać  poszcze-
gólne  gałęzie,  aż  znajdziemy  potrzebną
nam  aplikację.  W  naszym  przykładzie
z plikami html rozwińmy gałąź Internet,
a  następnie  wybierzmy  pozycję  Firefox
Web  Browser  (jeśli  nie  mamy  zainstalo-
wanego Firefoksa, możemy wskazać inną
przeglądarkę  WWW,  np.  Przeglądarka
Mozilla). Teraz możemy wcisnąć przycisk
OK. Jeśli mamy uruchomione jakieś okno
Firefoksa, to nasza strona powinna poja-
wić się w nim jako dodatkowa zakładka.
Jeśli nie mamy, to strona nie wyświetli się
(w  przypadku  Mozilli  nie  ma  tego  pro-
blemu  –  po  prostu  jest  tworzone  nowe
okno).

Jest to świetna okazja, aby sprawdzić,

w  czym  tkwi  problem  przy  uruchamia-
niu  aplikacji.  Pozamykajmy  wszystkie
okienka  Firefoksa  i  wróćmy  do  okna
Otwórz w. Ze spisu aplikacji znów wybie-
ramy Firefox Web Browser, ale tym razem
zaznaczamy dodatkowo dwie znajdujące
się  niżej  opcje  –  Uruchom  w  terminalu
i Nie zamykaj po zakończeniu polecenia.
Teraz  dopiero  wciskamy  przycisk  OK.
Powinno  otworzyć  się  okno  terminala,
a  po  chwili  komunikat  No  run-
ning  window  found.  Jeśli  mieliśmy

uruchomione okno Firefoksa, to w oknie
terminala nie powinniśmy zobaczyć żad-
nych komunikatów, a strona powinna
wyświetlić się normalnie.

Gdy będziemy już pewni, że apli-

kacja  poprawnie  radzi  sobie  z  obsługą
naszych  plików,  możemy  po  wskazaniu
jej na spisie zaznaczyć opcję Zapamiętaj
aplikację skojarzoną z tym typem plików.
Dzięki  temu  nazwa  tej  aplikacji  pojawi
się  w  menu  dostępnym  po  wciśnięciu
prawego  przycisku  myszki  na  pliku
(w sekcji Otwórz w lub pomiędzy opcja-
mi Otwórz w i Podgląd w – wspominali-
śmy już o tym wyżej). Może okazać się,
że opcja Zapamiętaj aplikację skojarzoną
z  tym  typem  plików  jest  niedostęp-
na.  Dzieje  się  tak,  gdy  system  nie  jest
w  stanie  rozpoznać  typu  pliku  (nie  jest
on zdefiniowany – tak jest np. z plikami
Blendera, o końcówce blend). W takim
przypadku należy dodać odpowiedni typ
(np. application/blender) – jest to opisane
w następnym rozdziale.

Warto zauważyć, że do obsługi pliku

nie musimy wcale wykorzystywać popu-
larnej aplikacji. Może to być nawet nasz
własny program lub skrypt. W tym celu,
zamiast wskazywać aplikację na spisie,
należy wpisać ścieżkę do programu
w znajdującym się powyżej oknie.

Zmiana skojarzeń

No dobrze. Wiemy już, jak oglądać pliki,
jak otwierać je w różnych programach
i jak przypisywać te programy na stałe.
Czas dowiedzieć się, jak zmienić domyśl-
ną akcję podejmowaną po dwukrotnym
kliknięciu na pliku, a także, jak zmienić
ustawienia przypisanych już aplikacji.

Możemy tego dokonać w dwóch

miejscach. Pierwszym jest Centrum Stero-
wania KDE, sekcja Składniki KDE–>Sko-
jarzenia plików. Drugim jest dostępne
w Konquerorze menu Ustawienia–>

Rysunek 1.

Po przypisaniu aplikacji do typu pliku warto sprawdzić, czy wszystko działa tak,

jak chcemy

Rysunek 2.

Jeśli przypisujemy kilka

aplikacji, pierwsza z nich będzie domyślna

dla początkujących

październik 2004

Konfiguracja:  Konqueror –>Skojarzenia
plików.  Nie  ma  znaczenia,  z  którego
z  tych  miejsc  skorzystamy,  gdyż  w  obu
mamy dostęp dokładnie do tych samych
opcji.

Przede wszystkim rzuca się w oczy

lista Znane typy. Zawiera ona zdefiniowa-
ne w systemie typy MIME, uporządkowa-
ne w rozwijalne drzewo (więcej na temat
MIME  można  przeczytać  w  ramce  Typy
MIME).  Ponieważ  wyszukiwanie  kon-
kretnego typu na tak rozległej liście może
być  czasochłonne,  to  warto  skorzystać
z  pola  Znajdź  wzorce  plików.  Możemy
w nim wpisać zarówno fragment nazwy
typu,  jak  i  po  prostu  końcówkę  nazwy
pliku,  która  nas  interesuje.  Wpiszmy
w to pole wartość

html

. Widzimy, jak lista

od  razu  się  skraca  i  w  końcu  pozostaje
tylko  jedna  gałąź  –  text.  Rozwijamy  ją
i  wskazujemy  na  jedyną  możliwość:
html.  Po  prawej  stronie  okna  pojawiły
się  dwie  zakładki:  Ogólne  i  Osadzanie.
Na  pierwszej  z  nich  mamy  możliwość
zmiany ikony przypisanej do wybranego
typu MIME. Obok ikony znajduje się lista
Wzorce plików, na której możemy spraw-
dzić, jakie pliki (o jakich nazwach) należą
do tego typu. To właśnie do nich przypi-
sujemy  aplikacje.  Jeśli  chcemy,  możemy
dodać nowy wzorzec wciskając przycisk
Dodaj  lub  usunąć  jeden  z  istniejących
przyciskiem  Usuń  (oczywiście,  przed
wciśnięciem tego przycisku należy zazna-
czyć odpowiedni wzorzec na spisie).

Warto zauważyć, że wzorce plików

nie  muszą  określać  tylko  końcówki
nazwy.  Równie  dobrze  do  danego  typu
mogą należeć wszystkie pliki o nazwach
zaczynających  się  literą  C  (wzorzec  C*).
Poniżej  mamy  pole  Opis,  w  którym
możemy  umieścić  określenie  naszego
typu. Na samym dole znajduje się najbar-
dziej nas interesująca część – Hierarchia
aplikacji.

Jeśli wcześniej przypisaliśmy do

typu  plików  jakąś  aplikację  korzystając
z  opcji  Zapamiętaj  aplikację  skojarzoną
z tym typem plików,  to  znajduje  się  ona
właśnie  tutaj.  Możemy  do  listy  dodać
kolejną  aplikację  wciskając  przycisk
Dodaj. Okno, które się otworzy, mieliśmy
okazję poznać już wcześniej. Skojarzenie
niepotrzebnej  nam  już  aplikacji  z  tym
typem plików możemy skasować wciska-
jąc przycisk Usuń, natomiast przyciskami
Przesuń w górę i Przesuń w dół możemy
zdecydować,  która  aplikacja  powinna
mieć pierwszeństwo w obsłudze plików
tego  typu.  Istotne  opcje  znajdziemy  też
pod przyciskiem Zmień.

W zakładce Aplikacja możemy nie

tylko zmienić polecenie (np. dodać opcje
wywołania),  ale  także  zmodyfikować
typy plików obsługiwane przez aplikację.
Dodatkowo,  mamy  dostępny  przycisk
Zaawansowane  opcje,  który  pozwala
m.in. na wymuszenie uruchamiania apli-
kacji  w  terminalu,  a  także  uruchamiania
jej z uprawnieniami innego użytkownika.

Jak wcześniej wspomniałem, mamy

również  do  dyspozycji  zakładkę  Osa-
dzanie. Pozwala ona określić, jaka akcja
zostanie  podjęta  po  dwukrotnym  klik-
nięciu  pliku.  Weźmy  na  warsztat  pliki
graficzne z rozszerzeniem jpeg lub jpg. Na
pewno każdy ma na  dysku co  najmniej
kilka  takich.  Korzystając  z  powyższych
wskazówek,  w  zakładce  Ogólne  doda-
jemy  aplikację  GQView.  Po  przejściu  do
zakładki  Osadzanie  widzimy,  że  mamy
tu  w  sekcji  Hierarchia  usług  domyślnie
dodaną pozycję Wbudowana przeglądar-
ka obrazów (khtmlimage). Interesuje nas
sekcja  Po  kliknięciu  lewym  przyciskiem.
Jeśli  ustawimy  tu  opcję  Pokaż  plik  we
wbudowanej  przeglądarce,  to  po  dwu-
krotnym  kliknięciu  lewym  przyciskiem
myszki na pliku JPG zostanie on wyświe-
tlony bezpośrednio w oknie Konquerora.
Natomiast,  jeśli  zaznaczymy  Pokaż  plik
w  osobnym  oknie,  to  rysunek  zostanie
wyświetlony  z  użyciem  zewnętrznej
przeglądarki  GQView  (wcześniej  doda-
liśmy  ją  do  spisu  aplikacji  przypisanych
do tego typu plików). Wszystkie zmiany
zatwierdzamy przyciskiem Zastosuj.

Skojarzenia w GNOME

W porównaniu do KDE, ustawianie sko-
jarzeń w GNOME nie wydaje się aż tak
przyjemne. Z drugiej strony, zastosowany
mechanizm pozwala lepiej dostosować
menu. Zacznijmy od początku.

Domyślnym menedżerem plików

wykorzystywanym w GNOME jest Nauti-
lus. Uruchomiamy go przykładowo korzy-
stając z pozycji Folder domowy w menu.
Znajdźmy  teraz  dowolny  plik  tekstowy.
Jeśli  klikniemy  go  dwukrotnie,  jego
zawartość  powinna  zostać  wyświetlona
w tym samym oknie. Cofnijmy się i tym
razem skorzystajmy z prawego przycisku
myszki. W otwartym menu interesuje nas
pozycja Otwórz za pomocą. Jej wybranie
powoduje  otwarcie  kolejnego  menu,
podzielonego  na  dwie  sekcje.  Górna
dotyczy aplikacji, które są przypisane do
tego typu pliku, natomiast dolna dotyczy
przypisanych  przeglądarek.  Najprawdo-
podobniej  w  dolnej  części  znajdują  się
tylko  pozycje  Przeglądarka  tekstowa
oraz  Inna  przeglądarka,  natomiast  w
górnej może znajdować się kilka pozycji
pozwalających na uruchomienie różnych
edytorów  (np.  GEdit,  GVim,  Vim)  oraz
pozycja  Inna  aplikacja.  Standardowo,
domyślnie  uruchamiana  jest  przeglądar-
ka, lecz możemy to zmienić. Wybierzmy
opcję Inna aplikacja. W otwartym oknie
zobaczymy  spis  aplikacji  przypisanych
do  zwykłych  dokumentów  tekstowych.
Oprócz nazwy aplikacji, jest tam wyświe-
tlony  jej  stan.  Wybierzmy  pozycję  gedit
i  wciśnijmy  przycisk  Zmień.  Pozwala
nam to na zmianę stanu tej aplikacji. Jak

Rysunek 3.

Nic nie stoi na przeszkodzie,

aby pliki graficzne otwierać we
wbudowanej przeglądarce

Typy MIME

MIME (Multipurpose Internet Mail Exten-
sions)  to  oficjalny  standard  internetowy,
określający  sposób  formatowania  wia-
domości tak, aby mogły być wymieniane
pomiędzy różnymi systemami pocztowy-
mi.  Dzięki  zastosowaniu  MIME  można
przesyłać  w  Internecie  nie  tylko  czysty
tekst, ale również rysunki, filmy, dźwięk,
a  także  inne  dane  specyficzne  dla  kon-
kretnych  aplikacji.  Chociaż  na  początku
MIME był przewidziany tylko dla wymiany
poczty,  to  obecnie  jest  wykorzystywany
również w przeglądarkach internetowych
oraz innych programach.

Standard MIME zawiera wiele pre-

definiowanych  typów  podzielonych  na
kategorie,  takich  jak  GIF  (image/gif),
PDF (application/pdf) czy CSS (text/css).
Nic jednak nie stoi na przeszkodzie, aby
dla  swoich  potrzeb  zdefiniować  własny
typ,  np.  application/x-cbz  dla  naszego
przykładowego  archiwum  CBZ,  czy
application/blender  dla  plików  Blendera.
Do każdego z tych typów możemy przypi-
sać wzorce plików, które do niego należą,
a także obsługujące go aplikacje.

dla początkujących

skojarzenia

www.lpmagazine.org

widzimy,  mamy  całkiem  spore  pole  do
popisu.  Możemy  bowiem  zadecydować,
czy  dana  aplikacja  ma  być  dołączana
do  znanego  nam  już  menu  Za pomocą.
Oprócz  tego,  możemy  wskazać  tę  apli-
kację  jako  domyślną  (uruchamianą  po
dwukrotnym kliknięciu na pliku). Każda
z tych decyzji może dotyczyć wszystkich
plików wybranego typu (w naszym przy-
kładzie typu zwykły dokument tekstowy)
lub  jedynie  tego  konkretnego  pliku,
który  wskazaliśmy.  Ostatnia  możliwość
pozwala wykluczyć aplikację z menu Za
pomocą. My wybierzemy opcję Domyślny
dla elementów "Zwykły dokument teksto-
wy" i wciśniemy przycisk OK.

Jeśli chcemy, możemy od razu wci-

snąć  przycisk  Idź  tam.  Dzięki  temu
znajdziemy  się  w  oknie  pozwalającym
modyfikować  ustawienia  typu  wskaza-
nego  przez  nas  pliku.  Możemy  w  nim
określić ikonę, która będzie wyświetlana
w Nautilusie dla plików tego typu. Oprócz
tego,  możemy  zmienić  opis,  typ  MIME,
a także kategorię, w której znajduje się typ
– lepiej tych ustawień nie zmieniać. Warto
natomiast  popatrzeć  na  Rozszerzenia
nazw plików.  Jeśli  przechowujemy  nasze
teksty w plikach o innych rozszerzeniach
niż tam wymienione (np. .lyr dla tekstów
piosenek),  to  warto  takie  rozszerzenia
wpisać  w  polu  Dodaj  i  zatwierdzić  kla-
wiszem  [Enter].  Oczywiście,  rozszerzenia
dodajemy pojedynczo. Jeśli pomylimy się,
to wystarczy wskazać błędne rozszerzenie
i wcisnąć przycisk Usuń.

W sekcji Czynności możemy wska-

zać  Komponent  przeglądarki  (a  więc,
w  jaki  sposób  ma  być  wyświetlony
plik),  jak  również  Domyślną  czynność.
W  tym  drugim  przypadku  możemy
wybrać  jedną  z  aplikacji  lub  wybrać
wartość  Dowolny.  Dopiero  wówczas
dostępne  stanie  się  pole  Uruchamiany
program,  pozwalające  wpisać  nazwę

dodatkowej  aplikacji.  Jeśli  chcemy
sprawdzić,  czy  nie  wystąpią  błędy,
warto  zaznaczyć  pole  Uruchamianie
w  terminalu.  Zmiany  zatwierdzamy
wciskając przycisk OK.

Przy wybraniu opcji Inna przeglą-

darka mamy do dyspozycji te same
możliwości, co w przypadku opcji Inna
aplikacja. Jedyna różnica polega na tym,
że decydujemy o tym, która przeglądarka
(a nie aplikacja) będzie domyślna i czy
powinna pojawiać się w menu.

Korzystając z tych informacji nie

powinniśmy mieć problemu z podmianą
programu obsługującego pliki z filmami
z domyślnego Xine na MPlayer.

Skojarzenia usług

Kojarzenie aplikacji i plików to nie wszyst-
ko, co możemy robić. Jeśli na pulpicie
mamy kilka odnośników do stron WWW,
to z pewnością chcielibyśmy móc wska-
zać, w jakiej przeglądarce będą otwierane.
Oczywiście, możemy to zrobić.

W głównym menu GNOME wybie-

ramy  sekcję  Preferencje –>Typy  plików
i  programy.  Możemy  tutaj  sprawdzić
powiązania  typów  plików  z  końców-
kami  ich  nazw.  Niestety,  w  niektórych
wersjach programu (np. w dostarczanej
z  Auroksem)  nie  działa  przycisk  Dodaj
typ pliku – w takim przypadku musimy
zadowolić się możliwością dokonywania
modyfikacji, przynajmniej do momentu
uaktualnienia oprogramowania.

Pomińmy na razie wszystkie typy

plików  i  przewińmy  listę  do  samego
dołu.  Znajduje  się  tam  pozycja  Usługi
internetowe. Po jej rozwinięciu zaintere-
sujmy się pozycją WWW. Zaznaczamy ją
i  wciskamy  przycisk  Zmodyfikuj.  Mamy
tutaj  sekcję  Uruchamiany  program.
Możemy  wybrać  jeden  z  istniejących
na  rozwijanej  liście  (np.  Galeon),  ale
możemy  również  wskazać  Dowolny
i  wpisać  nazwę  naszego  programu
w  polu  Program  (np.

firefox

). Jeśli

korzystamy  zarówno  z  programów
graficznych,  jak  i  tekstowych,  to  warto
pozostawić  htmlview.  Skrypt  ten  stara
się  dbać  o  to,  abyśmy  nawet  po  odin-
stalowaniu naszej ulubionej przeglądarki
mogli bezproblemowo przeglądać strony
WWW  w  jednej  z  pozostałych  w  syste-
mie. Jeśli chcemy wskazać naszą prefero-
waną przeglądarkę, to wystarczy ustawić
zmienną  środowiskową  X11BROWSER.
W  przypadku  Auroksa  wpis  w  pliku  ~/
.bash_profile (jest on wywoływany przy

każdym logowaniu się użytkownika)
może wyglądać następująco:

X11BROWSER="/usr/bin/firefox"
export X11BROWSER

W  takim  przypadku  domyślnie  urucha-
mianą  przeglądarką  będzie  Firefox.  Plik
.bash_profile  możemy  modyfikować
dowolnym  edytorem  –  np.  GEdit  lub
Vim.  Możemy  również  od  razu  dopisać
linie dla trybu tekstowego. Przykładowo,
jeśli  podczas  pracy  w  konsoli  tekstowej
(nie  w  emulatorze  terminala)  będziemy
chcieli korzystać z przeglądarki W3m, to
w ~/.bash_profile umieszczamy następu-
jące linie:

TEXTBROWSER="/usr/bin/w3m"
export TEXTBROWSER

Od  tej  pory,  zarówno  w  trybie  teksto-
wym,  jak  i  graficznym,  będziemy  mogli
wywoływać  strony  WWW  poleceniem

htmlview adres

, a skrypt sam zdecyduje,

którą przeglądarkę należy uruchomić.

Skojarzenia w Midnight

Commanderze

Choć  wielu  użytkowników  wydaje  się
o  tym  zapominać,  programy  działające
w  trybie  tekstowym  wciąż  mają  swoich
zagorzałych

zwolenników.

Jednym

z  takich  programów  jest  Midnight Com-
mander,  który  starszym  stażem  użyt-
kownikom  komputerów  z  pewnością
kojarzy się ze znanym i cenionym Norton
Commanderem.  Nawet  podczas  pracy
w  środowisku  graficznym,  często  jest
uruchamiany  w  emulatorze  terminala
i wykorzystywany do manipulowania pli-
kami (wywołuje się go poleceniem

Ponieważ program ten w żaden sposób

nie jest powiązany ani z GNOME, ani

Rysunek 4.

Wybór odtwarzacza jest

kwestią gustu – ale i tak MPlayer jest
lepszy ;)

Rysunek 5.

CDisplay to jeden

z najwygodniejszych programów do
przeglądania galerii komiksów, mang
i artbooków

dla początkujących

październik 2004

z KDE, z oczywistych powodów nie wyko-
rzystuje  zdefiniowanych  w  tych  środowi-
skach skojarzeń aplikacji z typami plików.
Zamiast tego, wykorzystuje własny system
skojarzeń.  Dostęp  do  niego  uzyskujemy
poprzez  wybranie  w  menu  (zaczynamy
od  wciśnięcia  klawisza  [F9])  pozycji
Polecenie–>Zmodyfikuj plik rozszerzeń.

Plik, który przyjdzie nam edytować,

może  trochę  wystraszyć.  Jeśli  mamy
jakieś  pojęcie  o  wyrażeniach  regular-
nych,  to  już  po  chwili  powinniśmy  co
nieco z tego pliku rozumieć. Na począt-
ku umieszczony jest obszerny komentarz
(po  angielsku),  objaśniający  składnię
pliku.  Z  tego  powodu  przejdziemy  od
razu do konkretnego przykładu.

Wspominałem już o moim zamiłowa-

niu do mangi? Tak, na pewno na wstępie
do  tego  artykułu  pisałem  o  tym,  a  przy
okazji  wspomniałem  o  znakomitym
programie  CDisplay.  Spróbujmy  teraz  go
wykorzystać do wyświetlania plików gra-
ficznych umieszczonych w archiwach CBZ
i CBR. W istocie są to po prostu archiwa
ZIP  i  RAR  o  odpowiednio  zmienionych
końcówkach nazw.

Program CDisplay można pobrać ze

strony domowej projektu (adres umiesz-
czony  jest  w  ramce  W  Internecie).  Na
moim  komputerze  był  już  zainstalowa-
ny  na  partycji  Windows,  lecz  można
go  swobodnie  zainstalować  z  użyciem
Wine. W celu uruchamiania programu z
odpowiednimi  parametrami,  stworzymy
w  dowolnym  edytorze  (np.  Vim,  GEdit

lub KWrite) niewielki skrypt. Ważne, aby
zawierał poniższe linie:

sciezka=`pwd`
cd "/mnt/win98pl/dosd/Program Files/

CDisplay/"

wine -- CDisplay.exe "Z:$sciezka/$1"

Skrypt ten zapisujemy w katalogu domo-
wym pod nazwą CDisplay (lub dowolną
inną). Oczywiście, zamiast ścieżki podanej
w drugiej linii należy podać, gdzie mamy
zainstalowany program CDisplay, natomiast
litera Z:, podana w ostatniej linii, wskazuje
na dysk Wine, pod który podmontowany
jest nasz główny system plików.

Pora dodać wywołanie naszego skryp-

tu do pliku rozszerzeń. Wracamy do edycji
tego pliku. Znajdźmy sekcję Miscellaneous
(Różności). Ponieważ archiwa zip i rar są
zdefiniowane  dopiero  w  dalszej  części
pliku  (w  sekcji  Archives),  to  jest  to  naj-
lepsze miejsce do wprowadzenia naszych
poprawek.  Obowiązuje  bowiem  zasada
"kto pierwszy, ten lepszy" – jeśli umieści-
my obsługę plików CBZ po definicji archi-
wum ZIP, to nic nam z tego nie przyjdzie,
gdyż  pliki  CBZ  zostaną  rozpoznane  jako
archiwum ZIP i obsłużone metodą, która
została opisana jako pierwsza.

W związku z tym w sekcji Miscellane-

ous umieszczamy następujące linie:

# cbz
shell/.cbz

Open=~/CDisplay %f >/dev/null 2>&1 &

Pierwsza linia to komentarz, objaśniający,
jakiego typu plików dotyczą następne linie.
Druga  linia  wskazuje,  dla  jakich  plików
ma  być  wykonane  polecenie  umieszczo-
ne  w  trzeciej  linii.  Konstrukcja  shell/.cbz
obejmuje wszystkie pliki z końcówką .cbz.
Trzecia linia zawiera właściwe polecenie,
które  zostanie  wykonane,  umieszczone
po słowie

Open=

,. Jak widać, uruchomiony

zostanie nasz skrypt CDisplay, umieszczo-
ny w katalogu domowym (~/ ). Jako para-
metr wywołania skryptu zostanie podana
nazwa pliku, na którym wciśnięto klawisz
[Enter] (

). Wyjście standardowe oraz

komunikaty błędów zostaną zignorowane
(

>/dev/null 2>&1

), a sam program będzie

wykonywany w tle (

), dzięki czemu

nadal  będziemy  mogli  pracować  z  Mid-
night Commanderem. Po zapisaniu zmian
(klawiszem  [F2])  możemy  odszukać  na
dysku jakiś plik CBZ. Jeśli takowego nie
posiadamy,  zawsze  możemy  spakować
kilka  plików  graficznych  do  archiwum
ZIP  i  zmienić  jego  nazwę  na  CBZ.  Po
wciśnięciu klawisza [Enter] na takim pliku
powinien  uruchomić  się  program  Wine
wraz z CDisplay i wyświetlonymi w nim
rysunkami.  Analogicznie  możemy  obsłu-
żyć  archiwa  CBR  –  dodajemy  do  pliku
rozszerzeń kolejne trzy linie (zaraz poniżej
poprzednio dodanych):

# cbr
shell/.cbr

Open=~/CDisplay %f >/dev/null 2>&1 &

Jak  widać,  zmiana  jest  kosmetyczna.  Co
ciekawe,  nasz  skrypt  CDisplay  możemy
wykorzystywać  również  w  Konquerorze
i  Nautilusie.  Po  przeczytaniu  informacji
zawartych  w  artykule,  dodanie  obsługi
plików z końcówkami cbr i cbz nie powin-
no  sprawić  kłopotów.  Należy  jedynie
zwrócić uwagę, że w przeciwieństwie do
Midnight Commandera, oba wspomniane
programy  przekazują  do  skryptu  nazwę
pliku wraz z pełną ścieżką. Z tego powodu
poprawna treść skryptu (nazwijmy go tym
razem CDisplay-graf ) będzie następująca:

cd "/mnt/win98pl/dosd/Program Files/

CDisplay/"

wine -- CDisplay.exe "Z:$1"

Skojarzenia w Firefoksie

Coraz więcej osób do przeglądania stron
WWW i pobierania z nich plików wyko-
rzystuje przeglądarkę Firefox. Można ją
uruchamiać nie tylko w GNOME, ale

Rysunek 6.

Decyzję dotyczącą sposobu traktowania pliku przez Firefoksa możemy zmienić

później

dla początkujących

skojarzenia

www.lpmagazine.org

i  w  KDE.  Należy  mieć  świadomość,  że
wykorzystuje  ona  skojarzenia  aplikacji
z typami plików określone dla środowiska
GNOME.  Użytkownicy  KDE  nie  muszą
się  martwić.  Oprócz  wykorzystywania
gotowych  ustawień,  Firefox  pozwala  na
definiowanie  skojarzeń  charakterystycz-
nych tylko dla tej przeglądarki.

Jeśli klikniemy odnośnik, który

wskazuje na jakiś plik (nie na inną stronę
WWW lub plik graficzny, gdyż te zostaną
od razu otwarte w oknie przeglądarki),
to powinno pojawić nam się okienko
z zapytaniem, co chcemy zrobić.

Ustawianie skojarzenia

Weźmy  przykładowo  stronę  http://
sourceforge.net/projects/p7zip/.  Jest  to
strona  linuksowej  wersji  programu  7zip,
obsługującego  silny  format  kompresji
7z.  W  linii  p7zip  wciskamy  odnośnik
Download, a następnie wciskamy odno-
śnik  p7zip_0.91_x86_linux_bin.tar.bz2
(nazwa  pliku  odpowiada  wersji  progra-
mu aktualnej w chwili pisania artykułu).
Znajdziemy się na stronie, gdzie możemy
dokonać  wyboru  serwera,  z  którego
chcemy  pobrać  plik.  Wybieramy  np.
Dublin – wciskamy odnośnik znajdujący
się w kolumnie Download w odpowied-
niej linii. Po chwili powinno otworzyć się
nam  wspomniane  okienko.  Zawarte  w
nim komunikaty powiadamiają nas, jaki
plik  pobieramy,  z  jakiego  adresu  i  jaki
jest jego typ. W tym przypadku typ pliku
został rozpoznany jako BZ2 file. Musimy
teraz  podjąć  decyzję,  jaka  czynność  ma
być  wykonana  po  zakończeniu  pobie-
rania  pliku.  Druga  opcja  (Zachowaj  na
dysku)  chyba  nie  wymaga  komentarza.
Nas  w  tej  chwili  interesuje  pierwsza
– Otwórz za pomocą. Obok niej znajduje
się  rozwijalna  lista  z  programami,  które
możemy  wykorzystać  do  otwierania
plików  tego  typu.  Zależnie  od  konfigu-

racji naszego systemu, mogą tu być różne
programy.  W  Auroksie  standardowo  na
liście  jest  tylko  jeden  program  –  File
Roller.  Jeśli  na  spisie  nie  ma  interesują-
cego  nas  programu,  możemy  wskazać
pozycję  Inna.  Pozwoli  to  na  wskazanie
dowolnej innej aplikacji, w której chcemy
otworzyć  nasz  plik.  Wybrana  aplikacja
pojawi się na liście, dzięki czemu będzie-
my  mogli  ją  wybrać.  Warto  zwrócić
uwagę na pole Zapamiętaj tę decyzję dla
wszystkich plików tego typu. Jeśli ją zazna-
czymy,  to  ustawienia,  wybrane  przez
nas  w  tym  oknie,  będą  dotyczyć  nie
tylko  aktualnie  pobieranego  pliku,  ale
również  i  wszystkich  plików  tego  typu
(w naszym przykładzie typu BZ2), które
później będziemy otwierać w Firefoksie.
Po prostu następnym razem program już
nie będzie się nas pytał. Ustawione opcje
zatwierdzamy przyciskiem OK.

W ten sposób możemy przypisać na

stałe  (lub  tylko  jednorazowo)  dowolną
aplikację  do  dowolnego  typu  pliku.
Możemy  też  polecić,  aby  bez  pytania
pliki były zapisywane na dysk. W takim
przypadku  wystarczy  wskazać  katalog,
gdzie plik ma być umieszczony – chyba,
że  wskazaliśmy  domyślny  katalog  do
zapisywania wszystkich plików.

Bywa jednak, że później się rozmy-

ślimy. Jeśli znaleźliśmy jeszcze lepszy
program do obsługi pobieranych przez
nas plików, to co możemy zrobić?

Zmiana skojarzenia

Wchodzimy do menu Narzędzia–>Opcje,
a  następnie  przechodzimy  do  sekcji
Pobieranie. Tutaj właśnie, w ramce Typy
plików, mamy do dyspozycji spis wszyst-
kich  typów,  którym  przypisaliśmy  auto-
matyczną akcję. Wskazujemy typ pliku, co
do którego zmieniliśmy zdanie (np. nasz
plik BZ2), a następnie wciskamy przycisk
Zmień czynność. Mamy tu do dyspozycji
znane  nam  już  opcje  –  Otwórz  plik  za
pomocą domyślnej aplikacji, Otwórz plik
za pomocą (w tej opcji możemy wskazać
nową  aplikację)  oraz  Zachowaj  plik  na
dysku.  Jeśli  wolimy,  aby  Firefox  przy
każdym  otwieraniu  pliku  znów  pytał,
jaką czynność ma wykonać, to możemy
po  prostu  wcisnąć  przycisk  Usuń.  Taką
decyzję  musimy  jeszcze  dodatkowo
potwierdzić wciskając przycisk Tak.

Evolution

Jednym z popularniejszych programów
pocztowych jest bez wątpienia Evolution.

Otwierając z jego pomocą załączniki do
listów,  z  pewnością  chcielibyśmy  mieć
więcej  możliwości  niż  tylko  Zapisz
załącznik.  O  ile  bowiem  pliki  tekstowe
i większość graficznych jesteśmy w stanie
obejrzeć  bezpośrednio  w  oknie  wiado-
mości, a także otworzyć w zewnętrznym
programie  (np.  GIMP  dla  rysunków  lub
GEdit  dla  tekstów),  to  z  innymi  plikami
bywa różnie.

Jeśli chcemy mieć możliwość otwie-

rania załączników w innych programach,
to  musimy  skonfigurować  skojarzenia
aplikacji  z  typami  plików.  Evolution
korzysta z ustawień środowiska GNOME,
więc  należy  kierować  się  wskazówka-
mi  zawartymi  w  rozdziale  Skojarzenia
w  GNOME.  Użytkownicy  KDE  mogą
uruchomić  z  emulatora  terminala  pole-
cenie

gnome-file-types-properties

Jeśli  polecenie  to  nie  jest  dostępne,
należy  zainstalować  odpowiedni  pakiet
(w  przypadku  Auroksa  jest  to  pakiet
control-center, dostępny na drugiej płycie
dystrybucji).

Zakończenie

Jak  widać,  kojarzenie  aplikacji  z  typami
plików nie nastręcza szczególnych trudno-
ści. Nie da się jednak ukryć, że znacząco
zwiększa  wygodę  i  satysfakcję  z  korzy-
stania z systemu. Użytkownicy Evolution
z pewnością ucieszą się, że już nie muszą
zapisywać  wszystkich  załączników  na
dysk, aby zapoznać się z ich zawartością.
Także użytkownicy Blendera czy podob-
ni  mi  miłośnicy  mangi  i  komiksów  nie
powinni mieć problemów z odpowiednim
skonfigurowaniem  skojarzeń.  Sposób
wykorzystania  wiadomości  zawartych
w  artykule  zależy  już  tylko  od  inwencji
i  potrzeb  Czytelnika.  Mi  pozostaje  tylko
życzyć miłego i bezproblemowego zagłę-
biania się w świat Linuksa.

Rysunek 7.

Chociaż nie wszystkie pliki

możemy wyświetlić bezpośrednio w oknie
Evolution, to zawsze możemy wskazać
obsługującą je aplikację

W Internecie:

• Strona domowa KDE:

http://www.kde.org/

• Strona domowa GNOME:

http://www.gnome.org/

• Strona domowa programu CDisplay:

http://www.geocities.com/davidayton/

• Kilka słów o MIME:

http://www.ogonki.agh.edu.pl/

mime.html

• Odnośniki do dokumentów RFC

opisujących standard MIME:

http://pl.wikipedia.org/wiki/MIME