PREZENTACJA_DYSLEKSJA

PRZYCZYNY TRUDNOŚCI W CZYTANIU

obni

enie poziomu inteligencji

zaniedbania dydaktyczne

wady zmysłów (wzroku, słuchu)

zaniedbania

rodowiskowe

schorzenia neurologiczne

Nie ka

de dziecko, które

le czyta,

to ucze

z dysleksj

SPECYFICZNE TRUDNOŚCI SZKOLNE

Specyficzne trudno

w uczeniu si

czytania

i pisania

dysleksja/dysleksja

rozwojowa

dysortografia

dysgrafia

Specyficzne trudno

w uczeniu si

matematyki

dyskalkulia

Inne specyficzne

trudno

w uczeniu si

umiej

tno

ść

czytania

nut

uczenie si

układów

ruchowych

wykonywanie zada

manualnych

posługiwanie si

map

SPECYFICZNE TRUDNOŚCI W CZYTANIU I PISANIU

Rodzaj trudno

Przyczyna trudno

dysleksja/dysleksja
rozwojowa

zaburzenia rozwoju j

zyka

w powi

zaniu z zaburzeniami

spostrzegania słuchowego i

wzrokowego

dysortografia

trudno

ci w

komunikacji pisemnej

dysgrafia

słaby rozwój ruchowy

(szczególnie r

k) oraz

koordynacji wzrokowo-ruchowej

SPECYFICZNE TRUDNOŚCI W UCZENIU SIĘ

MATEMATYKI A DYSLEKSJA

10% dzieci z dysleksj

doskonale radzi sobie z matematyk

, nawet ponad

poziom oczekiwany dla ich wieku i inteligencji

30% dzieci z dysleksj

osi

ga oczekiwany dla ich wieku i mo

liwo

poznawczych poziom umiej

tno

ci matematycznych

10% dzieci z dysleksj

wykazuje trudno

ci w matematyce wskutek

problemów z pami

25% dzieci z dysleksj

ma słabsze osi

gni

cia matematyczne ni

rówie

nicy, jednak jest to raczej efekt uboczny trudno

ci w czytaniu – po

udzieleniu pomocy w postaci zaj

ęć

terapii pedagogicznej problemy z

matematyk

ust

puj

25% dzieci z dysleksj

ma powa

ne problemy z uczeniem si

matematyki –

wskazuje to na współwyst

powanie u nich dysleksji z dyskalkuli

(Attwood, 2002)

TERMINOLOGIA

Dysleksja to odmienny sposób nabywania
umiej

tno

ci czytania i pisania oraz ortografii

o podło

u neurobiologicznym.

Trudno

ci poznawcze, które powoduj

odmienno

ść

, mog

tak

wpłyn

ąć

na umiej

tno

ci planowania, liczenia itp. Istnieje wiele mo

liwych

przyczyn dysleksji, w tym równie

genetyczna. Nie ma zwi

zku pomi

dzy

obecno

dysleksji a poziomem inteligencji, wkładem pracy czy pozycj

społeczno-ekonomiczn

(European Dyslexia Association, 2007)

DYSLEKSJA – MISTRZYNI PARADOKSÓW

Dysleksj

odkryli i opisali lekarze, a nie pedagodzy czy

nauczyciele. Jest wymieniana w klasyfikacjach chorób (ICD–10 i
DSM–IV).

Dziecko nie ma wady wzroku, a „nie widzi”, nie ma wady słuchu, a

„nie słyszy”.

Dziecko jest inteligentne, a nie mo

e nauczy

tak prostej

czynno

ci jak czytanie czy pisanie.

Dziecko uczy si

, a jest pos

dzane o lenistwo.

Dziecko du

o czyta, a nie potrafi zapami

pisowni cz

sto

powtarzaj

cych si

wyrazów.

Dziecko zna zasady pisowni, a robi bł

dy ortograficzne.

Dziecko układa własne wiersze, a nie potrafi zapami

ć Ŝ

adnego

ze znanych.

Wybitnym trudno

ciom czasem towarzysz

wybitne uzdolnienia.

SYMPTOMY SPECYFICZNYCH TRUDNOŚCI

W CZYTANIU I PISANIU

Ucze

niech

tnie uczestniczy w

zabawach ruchowych

nie nad

ąŜ

a z zapisywaniem

notatek, z pisaniem
sprawdzianów

z trudem wyodr

bnia

szczegóły w rysunkach,
schematach, na mapie

przekr

ca zło

one wyrazy

myli wyrazy zbli

one

fonetycznie w j

zyku obcym

nie pami

ta kolejno

ci liter

alfabetu

z trudem zapami

tuje szereg

słów, nazwy miesi

cy, liczby

wielocyfrowe, daty, terminy

ma problemy z okre

leniem

poło

enia przedmiotów

wzgl

dem siebie

SYMPTOMY SPECYFICZNYCH TRUDNOŚCI

W CZYTANIU I PISANIU

Ucze

czyta z mał

licz

bł

dów,

lecz w wolnym tempie,
sylabizuje, niedokładnie
rozumie tekst

lub

czyta szybko, ale popełnia

wiele bł

dów, domy

la si

tre

ci, niedokładnie rozumie

tekst

myli litery podobne

popełnia bł

dy podczas

przepisywania ze wzoru i ze
słuchu

popełnia bł

dy ortograficzne

mimo znajomo

ci zasad pisowni

ma trudno

ci z poprawnym

zapisywaniem zmi

kcze

głosek nosowych

pisze słowa bezsensowne

ma trudno

ci z napisaniem

nawet krótkiego tekstu

pisze niewyra

nie, nie

przestrzega liniatury

DYNAMIKA ZMIAN OBJAWÓW SPECYFICZNYCH

TRUDNOŚCI W CZYTANIU I PISANIU

Wiek niemowl

cy,

poniemowl

cy i

przedszkolny

symptomy

nieharmonijnego

rozwoju

psychoruchowego

(opó

nienia rozwoju

ruchowego i mowy)

Klasy I–III

izolowane

trudno

ci w

czytaniu i pisaniu

Klasy IV–VI

uogólnione

trudno

ci w nauce

szkolnej

UOGÓLNIONE TRUDNOŚCI W NAUCE SZKOLNEJ

(klasy IV-VI i młodzieŜ starsza)

Trudno

ci w czytaniu mog

zmniejszy

i przejawia

wolnym tempem czytania, niech

do czytania lub ust

na skutek pracy korekcyjno-kompensacyjnej.

Trudno

ci w pisaniu mog

wyra

popełnianiem

bł

dów ortograficznych mimo znajomo

ci zasad pisowni.

Pojawiaj

wtórne zaburzenia emocjonalno-

motywacyjne.

Mog

kształtowa

nieprawidłowe cechy w rozwoju

osobowo

ci.

PATOMECHANIZM DYSLEKSJI

– zjawiska związane z dynamiką zmian objawów

Rozszerzanie si

zakresu trudno

ci na wi

cej przedmiotów

szkolnych i ró

ne obszary aktywno

yciowej

Nawarstwianie si

zaburze

– nakładanie si

wtórnych

zaburze

emocjonalnych (obni

enie poczucia własnej warto

ci,

niestabilno

ść

samooceny)

Kompensowanie zaburze

i redukcja niektórych trudno

ci –

dzi

ki zaj

ciom terapii pedagogicznej, z racji dojrzewania

centralnego układu nerwowego oraz wspomagaj

cej roli

wysokiej sprawno

ci intelektualnej

Utrzymywanie si

gotowo

ci do nawrotu specyficznych

trudno

ci w czytaniu i pisaniu – w sytuacji zaniechania pracy

nad problemem, stresu egzaminacyjnego, zm

czenia, utraty

kontaktu z mow

ojczyst

Warto zapami

„Nigdy nie jest za pó

no”

aby ROZPOZNA

DYSLEKSJ

I PODJ

ĄĆ

TERAPI

ZAPRZESTANIE PRACY POWODUJE NAWRÓT

TRUDNO

CI:

„trenuj albo tra

”

DYSLEKSJA JEST

„problemem całego

ycia”

LITERATURA PODSTAWOWA

• M. Bogdanowicz, Ryzyko dysleksji.
Problem i diagnozowanie, Gda

sk 2005.

• M. Bogdanowicz, A. Adryjanek, Ucze

dysleksj

w szkole. Poradnik nie tylko

dla polonistów, Gdynia 2004.

• M. Bogdanowicz, A. Adryjanek, M.
Ro

ska, Ucze

z dysleksj

w domu.

Poradnik nie tylko dla rodziców, Gdynia
2007.

• M. Bogdanowicz, Ryzyko specyficznych
trudno

ci w czytaniu i pisaniu: dysleksji,

dysortografii i dysgrafii, Gda

sk 2011.