Operator_maszyn_lesnych_833[02]O1.02

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

Wprowadzenie

Wymagania wstępne

Cele kształcenia

Materiał nauczania

4.1.

Leśnictwo jako dział gospodarki narodowej

4.1.1. Materiał nauczania

4.1.2. Pytania sprawdzające

4.1.3. Ćwiczenia

4.1.4. Sprawdzian postępów

4.2

Pracownicy lasów

4.2.1. Materiał nauczania

4.2.2. Pytania sprawdzające

4.2.3. Ćwiczenia

4.2.4. Sprawdzian postępów

4.3. Stosowanie techniki komputerowej w poszukiwaniu pracy

4.3.1. Materiał nauczania

4.3.2. Pytania sprawdzające

4.3.3. Ćwiczenia

4.3.4. Sprawdzian postępów

4.4. Zasady i metody komunikowania się

4.4.1. Materiał nauczania

4.4.2. Pytania sprawdzające

4.4.3. Ćwiczenia

4.4.4. Sprawdzian postępów

4.5. Podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej

4.5.1. Materiał nauczania

4.5.2. Pytania sprawdzające

4.5.3. Ćwiczenia

4.5.4. Sprawdzian postępów

5. Sprawdzian osiągnięć

6. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

WPROWADZENIE

Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy o stosowaniu przepisów prawa

w działalności gospodarczej.

W poradniku znajdziesz:

–

wymagania wstępne – wykaz umiejętności, jakie powinieneś mieć juŜ ukształtowane,
abyś bez problemów mógł korzystać z poradnika,

–

cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z poradnikiem,

–

materiał nauczania – wiadomości teoretyczne niezbędne do opanowania treści jednostki
modułowej,

–

zestaw pytań, abyś mógł sprawdzić, czy juŜ opanowałeś określone treści,

–

wiczenia, które pomogą Ci zweryfikować wiadomości teoretyczne oraz ukształtować

umiejętności praktyczne,

–

sprawdzian postępów,

–

sprawdzian osiągnięć, przykładowy zestaw zadań. Zaliczenie testu potwierdzi opanowanie
materiału całej jednostki modułowej,

–

literaturę uzupełniającą.

Schemat układu jednostek modułowych w module

833[02].O1

Podstawy zawodu

833[02].O1.01

Przestrzeganie przepisów

bezpiecze

stwa i higieny pracy,

ochrony przeciwpo

arowej oraz

ochrony

rodowiska

833[02].O1.02

Stosowanie przepisów

prawa w działalno

gospodarczej

833[02].O1.03

Rozpoznawanie ro

lin

i zwierz

t le

nych

833[02].O1.02

Charakteryzowanie

rodowiska le

nego

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

określić strukturę organizacyjną Lasów Państwowych,

−

określić kategorie zaszeregowania pracowników SłuŜby Leśnej,

−

zinterpretować podstawowe przepisy prawa dotyczące ochrony lasów oraz gospodarki
łowieckiej,

−

zinterpretować podstawowe przepisy prawa dotyczące ochrony przyrody i ochrony
ś

rodowiska,

−

posłuŜyć się terminologią dotyczącą funkcjonowania gospodarki rynkowej,

−

zinterpretować przepisy podatkowe,

−

zastosować procedury postępowania związane z podejmowaniem i prowadzeniem
działalności gospodarczej,

−

ocenić oferty dotyczące zatrudniania pracowników,

−

sporządzić dokumenty związane z poszukiwaniem pracy,

−

sporządzić dokumenty niezbędne do podjęcia działalności gospodarczej,

−

sporządzić dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej,

−

sporządzić dokumenty związane z zatrudnieniem,

−

dokonać analizy ofert dotyczących podnoszenia kwalifikacji zawodowych,

−

określić skutki wynikające z nawiązania i rozwiązania stosunku pracy,

−

określić obowiązki i uprawnienia pracownika zawarte w umowie o pracę, zgodnie
z Kodeksem Pracy,

−

określić obowiązki i uprawnienia pracodawcy zawarte w Kodeksie Pracy oraz umowie
o pracę, szczególnie dotyczące ubezpieczenia i podatku,

−

określić obowiązki i uprawnienia klienta z tytułu gwarancji oraz reklamacji zakupionych
towarów i usług,

−

zastosować zasady etycznego postępowania w działalności zawodowej,

−

zastosować metody komunikowania się i współpracy w zespole,

−

zastosować techniki komputerowe,

−

posłuŜyć się Internetem w poszukiwaniu ofert pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1. Leśnictwo jako dział gospodarki narodowej

4.1.1.

Materiał nauczania

Ochroną środowiska od dawna zainteresowane są wszystkie państwa, gdyŜ jest to

zagadnienie  o  wymiarze  międzynarodowym.  Środowisko  stanowi  dobro  ogólnonarodowe.
KaŜdy ma prawo do informacji o jego stanie i ochronie. Konstytucja RP ustanawia generalną
zasadę,  iŜ  ochrona  środowiska  jest  obowiązkiem  władz  publicznych.  Władze  te  maja
obowiązek  prowadzić  politykę  zapewniającą  bezpieczeństwo  ekologiczne  współczesnemu
i przyszłym  pokoleniom,  zapobiegać  negatywnym  dla  zdrowia  skutkom  degradacji
ś

rodowiska oraz wspierać działania obywateli na rzecz ochrony środowiska i poprawy stanu

rodowiska (art. 68 ust. 4, art. 74 Konstytucji).

Ochrony środowiska dotyczy szereg ustaw. Jedną z nich jest ustawa o lasach. Reguluje

ona zasady, ochrony i powiększania zasobów leśnych oraz zasady gospodarki leśnej
w powiązaniu z innymi elementami środowiska i gospodarką narodową – bez względu na
formę własności.
Lasem w rozumieniu ustawy jest grunt:
1)

o  zwartej  powierzchni  co  najmniej  0,10  ha,  pokryty  roślinnością  leśną  (uprawami
leśnymi) – drzewami i krzewami oraz runem leśnym – lub przejściowo jej pozbawiony:
a)  przeznaczony do produkcji leśnej lub
b)  stanowiący rezerwat przyrody lub wchodzący w skład parku narodowego albo
c)  wpisany do rejestru zabytków;

związany z gospodarką leśną, zajęty pod wykorzystywane dla potrzeb gospodarki leśnej:
budynki  i  budowle,  urządzenia  melioracji  wodnych,  linie  podziału  przestrzennego  lasu,
drogi  leśne,  tereny  pod  liniami  energetycznymi,  szkółki  leśne,  miejsca  składowania
drewna, a takŜe wykorzystywany na parkingi leśne i urządzenia turystyczne.

Lasami stanowiącymi własność Skarbu Państwa zarządza Państwowe Gospodarstwo Leśne
Lasy Państwowe. Nadzór nad Lasami Państwowymi sprawuje minister właściwy do spraw
ś

rodowiska. W drodze zarządzenia nadaje on statut Lasom Państwowym, określając w nim

w szczególności zasady i tryb działania oraz organy wewnętrzne, mając na uwadze stworzenie
optymalnych warunków organizacyjnych do prawidłowej realizacji zadań przez Lasy
Państwowe.

W Lasach Państwowych przyjęto trójstopniowy model organizacji:

−

Lasami  Państwowymi  -  za  pomocą  swojego  biura,  Dyrekcji  Generalnej  -  kieruje
Dyrektor  Generalny  Lasów  Państwowych.  Dyrektora  generalnego  powołuje  i odwołuje
minister  środowiska.  Minister  w  drodze  zarządzenia  nadaje  statut  Lasom  Państwowym,
określając  w  nim  zasady  i  tryb  działania  oraz  organy  wewnętrzne,  mając  na  uwadze
stworzenie optymalnych warunków organizacyjnych do prawidłowej realizacji zadań.

−

Drugim  szczeblem  w  drabinie  organizacyjnej  Lasów  Państwowych  są  regionalne
dyrekcje  Lasów  Państwowych.  Przykład  schematu  organizacyjnego  regionalnej
dyrekcji przedstawia rysunek 1. Schemat organizacyjny biura przedstawia rysunek 2.
Mamy  ich  w  Polsce  siedemnaście,  podział  na  regionalne  dyrekcje  nie  pokrywa  się
z podziałem  administracyjnym  (rys.  3).  Największym  obszarem  lasów  zawiaduje
Regionalna  Dyrekcja  Lasów  Państwowych  w  Szczecinie,  a  najmniejszym -  RDLP
w Krakowie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 4. Schemat organizacyjny Nadleśnictwa Zwoleń [19]

Do głównych zadań Lasów Państwowych naleŜy prowadzenie trwale zrównowaŜonej

gospodarki leśnej

Zgodnie z ustawą o lasach ma być ona realizowana w oparciu o plany

urządzania lasu z uwzględnieniem następujących celów:

−

zachowanie lasów i korzystnego ich wpływu na klimat, powietrze, wodę, glebę, warunki
Ŝ

ycia i zdrowie człowieka oraz równowagę przyrodnicza;

−

ochrona  lasów,  zwłaszcza  ekosystemów  leśnych  stanowiących  naturalne  fragmenty
rodzimej  przyrody  lub  lasów  szczególnie  cennych  ze  względu  na  zachowanie
róŜnorodności  przyrodniczej,  leśnych  zasobów  genetycznych,  walorów  krajobrazowych
i potrzeb nauki;

−

ochrona gleby i terenów szczególnie naraŜonych na zniszczenie lub uszkodzenie oraz
o specjalnym znaczeniu społecznym;

−

ochrona wód powierzchniowych, głębinowych i retencji zlewni;

−

produkcja na zasadzie racjonalnej gospodarki, drewna oraz surowców i produktów
ubocznego uŜytkowania lasu.

Gospodarka leśna stanowi działalność leśną w zakresie urządzania, ochrony

i zagospodarowania

lasu,

utrzymania

powiększania

zasobów

upraw

leśnych,

gospodarowania  zwierzyną,  pozyskiwania  drewna,  Ŝywicy,  choinek,  karpiny,  kory,  igliwia,
zwierzyny  oraz  płodów  runa  leśnego,  a  takŜe  sprzedaŜ  tych  produktów  oraz  realizację
pozaprodukcyjnych  funkcji  lasu.  Gospodarkę  leśną  prowadzona  jest  według  następujących
zasad:

−

powszechnej ochrony lasów;

−

trwałości utrzymania lasów;

−

ciągłości i zrównowaŜonego wykorzystania wszystkich funkcji lasów;

−

powiększania zasobów leśnych.

Do podstawowe obszarów gospodarki leśnej naleŜą:

−

hodowla lasu

−

uŜytkowanie lasu

−

ochrona lasu

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Lasy państwowe prowadzą działalność na zasadzie samodzielności finansowej i pokrywają
koszty działalności z własnych przychodów.

Do działów leśnictwa dołączyły dziś inne, pozwalające w pełni wykorzystać funkcje lasu

i leśników jest to edukacja przyrodnicza, zagospodarowanie turystyczne i udostępnienie lasów
społeczeństwu.

Zwalczaniem przestępstw i wykroczeń w zakresie szkodnictwa leśnego i ochrony

przyrody  oraz  wykonywaniem  innych  zadań  w  zakresie  ochrony  mienia  zajmuje  się  StraŜ
leśna.  Jednostki  StraŜy  Leśnej  stanowią  posterunki  w  nadleśnictwach  podporządkowane
nadleśniczemu. Uprawnienia straŜników leśnych zbliŜone są do uprawnień Policji.

Jedną z elementów gospodarki leśnej jest gospodarka łowiecka w Polsce jest

prowadzona na podstawie ustawy Prawo łowieckie.
Łowiectwo, jako element ochrony środowiska przyrodniczego, w rozumieniu ustawy oznacza
ochronę zwierząt łownych (zwierzyny) i gospodarowanie ich zasobami w zgodzie z zasadami
ekologii  oraz  zasadami  racjonalnej  gospodarki  rolnej,  leśnej  i  rybackiej.  Zwierzęta  łowne
w stanie wolnym, jako dobro ogólnonarodowe, stanowią własność Skarbu Państwa.
Gospodarka  łowiecka  jest  działalnością  w  zakresie  ochrony,  hodowli  i  pozyskiwania
zwierzyny.  Prowadzona  jest  w  obwodach  łowieckich  przez  dzierŜawców  lub  zarządców.
Obwody  łowieckie  dzielą  się  na  obwody  leśne  i  polne.  Obwody  wydzierŜawia  się  kołom
łowieckim Polskiego Związku Łowieckiego (PZŁ).
Polski  Związek  Łowiecki  jest  zrzeszeniem  osób  fizycznych  i  prawnych,  które  czynnie
uczestniczą w ochronie i rozwoju populacji zwierząt łownych oraz działają na rzecz ochrony
przyrody. Nadzór nad działalnością PZŁ sprawuje Minister Ochrony Środowiska.
Kontrolę  realizacji  przepisów  ustawy  w  zakresie  ochrony  zwierzyny,  zwalczania
kłusownictwa,  przestępstw  i  wykroczeń  w  zakresie  łowiectwa  i  kontroli  legalności  skupu
i obrotu zwierzyną naleŜy do Państwowej StraŜy Łowieckiej.

Podstawowe przepisy prawne:

−−−−

Ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach (t.j. Dz. U. z 2005 r. Nr 45, poz. 435 z późn. zm.).

−−−−

Ustawa z dnia 13 października 1995 r. Prawo łowieckie (t.j. Dz. U. z 2005 r. Nr 127, poz.
1066 z późn. zm.).

−−−−

Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. Nr 92, poz. 880 z późn. zm.).

−−−−

Ustawa z 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (t.j. Dz. U. z 2004 r. Nr
121, poz. 1266 z późn. zm.).

−−−−

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie szczegółowych
warunków i trybu sporządzania planu urządzania lasu, uproszczonego planu urządzenia
lasu oraz inwentaryzacji stanu lasu (Dz. U. Nr 256, poz. 2151).

4.1.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Co reguluje ustawa o lasach?

Co nazywamy lasem?

Jakia jest struktura organizacyjna Lasów Państwowych?

Jakie są zadania Lasów Państwowych?

Czym zajmuje się gospodarka leśna?

Czym zajmuje się gospodarka łowiecka?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.1.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

W ustawie o lasach i Statucie Lasów Państwowych odszukaj przepisy dotyczące struktury

organizacyjnej Lasów Państwowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

odszukać w ustawie o lasach odpowiednie artykuły,

uzasadnić wybór,

zapisać w zeszycie,

wykonanie zadania porównać z kolegami.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

ustawa o lasach,

−

długopis,

−

zeszyt.

Ćwiczenie 2

Na podstawie ustawy o lasach określ obowiązki właścicieli lasów.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

odszukać w ustawie o lasach obowiązki właścicieli lasów,

wypisać obowiązki właścicieli lasów do zeszytu,

przedstawić wykonane zadanie.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

ustawa o lasach,

−

Statut PGL Lasy Państwowe,

−

długopis,

−

zeszyt.

4.1.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

określić co reguluje ustawa o lasach

zdefiniować co nazywamy lasem?

określić strukturę organizacyjną Lasów Państwowych?

określić zadania Lasów Państwowych?

scharakteryzować gospodarkę leśną?

scharakteryzować gospodarkę łowiecką?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2. Pracownicy lasów

4.2.1. Materiał nauczania

Zadania lasów państwowych realizują pracownicy. Wykonują oni pracę najczęściej na

podstawie stosunku pracy. Część z nich to pracownicy słuŜby leśnej. Ci ostatni mają spełniać
kryteria określone w ustawie z dnia 28 września 1991r. o lasach.

Nawiązywanie stosunku pracy
Podstawą nawiązania stosunku pracy jest najczęściej umowa o pracę. W umowie o pracę
pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy
i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę,
a pracodawca do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

WyróŜnia się następujące umowy o pracę:

–

na okres próbny,

−

na czas nieokreślony,

−

na czas określony

−

na czas wykonania określonej pracy,

−

na zastępstwo.

Umowa o prace określa: strony umowy, rodzaj umowy, datę zawarcia oraz warunki pracy

i płacy, w szczególności:
–

rodzaj pracy,

–

miejsce wykonywania pracy,

–

wynagrodzenie za pracę odpowiadające rodzajowi pracy,

–

wymiar czasu pracy,

–

termin rozpoczęcia pracy.

Umowa o pracę powinna być zawarta na piśmie, w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach
po jednym dla kaŜdej ze stron umowy. Podpisaną przez obie strony umowę pracodawca ma
obowiązek wręczyć pracownikowi najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy.

Pracodawca informuje pracownika na piśmie, nie później niŜ w ciągu 7 dni od dnia

zawarcia umowy o pracę, o: czasie pracy, częstotliwości wypłat wynagrodzenia, wymiarze
przysługującego urlopu wypoczynkowego, układzie zbiorowym pracy.

Zmiana warunków umowy o pracę wymaga formy pisemnej.

Kodeks pracy przewiduje następujące sposoby rozwiązania stosunku pracy:

−

na mocy porozumienia stron,

−

przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia (rozwiązanie
umowy o prace za wypowiedzeniem),

−

przez oświadczenie jednej ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia (rozwiązanie
umowy o pracę bez wypowiedzenia),

−

z upływem czasu, na który została zawarta,

−

z dniem ukończenia pracy, dla której wykonania była zawarta.
W niektórych przypadkach umowa o pracę wygasa np. w przypadku śmierci pracownika,
upływu trzymiesięcznego okresu tymczasowego aresztu itp.

Wraz z rozwiązaniem umowy o pracę pracodawca niezwłocznie wydaje pracownikowi

wiadectwo pracy

Obowiązki pracownika i pracodawcy przedmiotem regulacji całego prawa pracy. Niektóre

z nich zostały zapisane w dziale czwartym kodeksu pracy zatytułowanym „Obowiązki
pracodawcy i pracownika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Artykuł 94 k.p. zawiera katalog obowiązków pracodawcy. Zgodnie z tym przepisem

pracodawca obowiązany jest w szczególności:

−

zaznajamiać pracowników podejmujących pracę z zakresem ich obowiązków, sposobem
wykonywania pracy oraz ich podstawowymi uprawnieniami,

−

organizować pracę w sposób zapewniający pełne wykorzystanie czasu pracy, jak
równieŜ osiąganie przez pracowników, przy wykorzystaniu ich uzdolnień i kwalifikacji,
wysokiej wydajności i naleŜytej jakości pracy,

−

organizować pracę w sposób zapewniający zmniejszenie uciąŜliwości pracy, zwłaszcza
pracy monotonnej i pracy w ustalonym z góry tempie,

−

przeciwdziałać  dyskryminacji  w  zatrudnieniu,  w  szczególności  ze  względu  na  płeć,
wiek,  niepełnosprawność,  rasę,  religię,  narodowość,  przekonania  polityczne,
przynaleŜność  związkową,  pochodzenie  etniczne,  wyznanie,  orientację  seksualną,
a takŜe ze względu na zatrudnienie na czas określony lub nie określony albo w pełnym
lub niepełnym wymiarze czasu pracy,

−

zapewniać bezpieczne i higieniczne warunki pracy oraz prowadzić systematyczne
szkolenie pracowników w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy,

−

terminowo i prawidłowo wypłacać wynagrodzenie,

−

ułatwiać pracownikom podnoszenie kwalifikacji zawodowych,

−

stwarzać pracownikom podejmującym zatrudnienie po ukończeniu szkoły zawodowej
lub szkoły wyŜszej warunki sprzyjające przystosowaniu się do wykonywania pracy,

−

zaspokajać w miarę posiadanych środków bytowe, socjalne i kulturalne potrzeby
pracowników,

−

stosować obiektywne i sprawiedliwe kryteria oceny pracowników oraz wyników ich
pracy,

−

prowadzić dokumentację w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz akta
osobowe pracowników,

−

przechowywać dokumentację w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz akta
osobowe pracowników w warunkach nie groŜących uszkodzeniem lub zniszczeniem

−

wpływać na kształtowanie w zakładzie pracy zasad współŜycia społecznego.

W tym samym dziale kodeksu pracy sformułowany został katalog obowiązków

pracownika (art.100) zgodnie z tym przepisem:

−

pracownik jest obowiązany wykonywać pracę sumiennie i starannie oraz stosować się do
poleceń przełoŜonych, które dotyczą pracy, jeŜeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa
lub umową o pracę.

−

Pracownik jest obowiązany w szczególności:

−

przestrzegać czasu pracy ustalonego w zakładzie pracy,

−

przestrzegać regulaminu pracy i ustalonego w zakładzie pracy porządku,

−

przestrzegać przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a takŜe przepisów
przeciwpoŜarowych,

−

dbać o dobro zakładu pracy, chronić jego mienie oraz zachować w tajemnicy
informacje, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę.

−

przestrzegać tajemnicy określonej w odrębnych przepisach.

−

przestrzegać w zakładzie pracy zasad współŜycia społecznego.

Zgodnie z tym co wspomniano na początku w Lasach Państwowych zatrudnieni są

pracownicy zaliczeni do SłuŜby Leśnej. Zgodnie z ustawą z dnia 28 września 1991r. o lasach
(tj. Dz.U. z 2005, Nr 45, poz. 435 z późn. zm.) do SłuŜby Leśnej zalicza się pracowników
zajmujących się:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

–

sprawami zarządu lasami będącymi z zarządzę Lasów Państwowych,

–

prowadzeniem gospodarki leśnej i ochrona lasów,

–

zwalczaniem przestępstw i wykroczeń w zakresie szkodnictwa leśnego i ochrony
przyrody oraz wykonywaniem innych zadań w zakresie ochrony mienia,

–

sprawami nadzoru nad gospodarką leśną.

W odniesieniu do pracowników SłuŜby Leśnej ustawa określa kryteria, które musi

spełniać kandydat do pracy. Pracownikiem SłuŜby Leśnej moŜe być osoba, która:
–

jest obywatelem polskim,

–

ukończyła 21 lat,

–

ma pełnię praw cywilnych i obywatelskich,

–

posiada odpowiednie kwalifikacje zawodowe,

–

cieszy się nienaganną opinią,

–

zatrudniona jest w pełnym wymiarze czasu pracy,

–

posiada odpowiedni stan zdrowia,

–

nie była karana za przestępstwo z chęci zysku lub innych niskich pobudek.

Pracownicy SłuŜby Leśnej przy wykonywaniu czynności słuŜbowych korzystają

z ochrony prawnej, przewidzianej w przepisach prawa karnego dla funkcjonariuszy
publicznych.

Stanowiska, stopnie słuŜbowe i wynagrodzenie w SłuŜbie Leśnej określa Rozporządzenie

Ministra Środowiska z dnia 14 stycznia 2003 r. w sprawie stanowisk, stopni słuŜbowych oraz
zasad wynagradzania w SłuŜbie Leśnej (Dz. U. Nr 11, poz. 1230).

Podstawowe przepisy prawne:

−−−−

Kodeks pracy

−−−−

Ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach (t.j. Dz. U. z 2005 r. Nr 45, poz. 435 z późn. zm.).

−−−−

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 stycznia 2003 r. w sprawie stanowisk,
stopni słuŜbowych oraz zasad wynagradzania w SłuŜbie Leśnej (Dz. U. Nr 11, poz. 1230).

4.2.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Czy katalog praw i obowiązków pracodawców i pracowników zawarty w dziale czwartym
kodeksu pracy zawiera wszystkie obowiązki?

Gdzie znajdziesz szczegółowe rozwinięcie przepisów dotyczących praw i obowiązków
pracodawców i pracowników?

Jakie są podstawowe obowiązki pracownika zawarte w dziale czwartym kodeksu pracy?

Kto moŜe zostać pracownikiem SłuŜby leśnej?

4.2.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie działu czwartego kodeksu pracy określ obowiązki pracodawcy dotyczące

kształtowania zasad współŜycia społecznego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z tekstem artykułu

kodeksu pracy,

wypisać obowiązki pracodawcy dotyczące zasad kształtowania współŜycia społecznego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

kodeks pracy.

Ćwiczenie 2

Na podstawie kodeksu pracy określ okres wypowiedzenia dla umowy na czas określony

i na czas nie określony.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

wyszukać w kodeksie pracy potrzebne informacje,

wypisać okres wypowiedzenia dla umowy o pracę zawartej na czas określony,

Uwaga: moŜna wypowiedzieć umowę zawartą na okres dłuŜszy niŜ 6 miesięcy, pod
warunkiem, Ŝe w takiej umowie zawarto moŜliwość zastosowania wypowiedzenia.
3)

wypisać okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartą na czas nie określony.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

kodeks pracy

−

zeszyt,

−

długopis.

Ćwiczenie 3

Określ stanowiska pracy w nadleśnictwie na podstawie:

–

rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie stanowisk, stopni słuŜbowych oraz zasad
wynagradzania w SłuŜbie Leśnej

–

Ponadzakładowego Układu Zbiorowego Pracy dla Pracowników Państwowego
Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

wyszukać w rozporządzeniu potrzebne informacje,

wypisać stanowiska pracy w nadleśnictwie zajmowane przez pracowników SłuŜby Leśnej.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 stycznia 2003 r. w sprawie stanowisk,
stopni słuŜbowych oraz zasad wynagradzania w SłuŜbie Leśnej (Dz. U. Nr 11, poz. 1230),

−

Ponadzakładowy Układ Zbiorowy Pracy dla Pracowników Państwowego Gospodarstwa
Leśnego Lasy Państwowe z 29 stycznia 1998 r. z późn. zmianami,

−

zeszyt,

−

długopis.

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak Nie

określić podstawowe prawa i obowiązki pracodawców w zakresie ochrony
pracy?

określić prawa i obowiązki pracowników w zakresie ochrony pracy?

określić obowiązki pracodawcy w zakresie kształtowania zasad współŜycia
społecznego w miejscu pracy?

określić kryteria dla pracowników SłuŜby Leśnej?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3. Stosowanie techniki komputerowej w poszukiwaniu pracy

4.3.1. Materiał nauczania

Stanowisko komputerowe powinno być tak zorganizowane, by zapewnić wygodną

pracę podczas uŜytkowania komputera bez ujemnych skutków dla zdrowia:

−

Odpowiednia pozycja podczas pracy.

Pod

biurkiem

naleŜy

zapewnić

dostatecznie duŜo miejsca, by mieć
moŜliwość swobodnej zmiany pozycji, aby
zapobiec powstawaniu skurczów.

Rys. 5 Prawidłowa pozycja podczas pracy [18]

−

Ekran

monitora

powinien

być

umieszczony

40–70

oczu.

Równocześnie nachylenie monitora naleŜy
tak ustalić, aby zapewnić jednakową
odległość od oczu od dolnej, górnej, lewej
i

prawej

krawędzi

ekranu.

Nie moŜna równieŜ zapominać o odsunięciu
monitora od ściany w celu zapewnienia
odpowiedniej wentylacji.

Rys. 6. Prawidłowe ustawienie monitora [18]

−

Aby nie nadweręŜać rąk, łokcie powinny

znajdować się na wysokości klawiatury. Ta
z kolei powinna znaleźć się w odległości  5
–  10  cm  od  brzegu  stołu,  by  zapewnić
dłoniom  moŜliwość  spoczynku  na  tej
powierzchni.

NaleŜy

równieŜ

zarezerwować

odpowiednią

przestrzeń

pomiędzy klawiaturą i monitorem.

Rys. 7. Prawidłowe ustawienie rąk i klawiatury [18]

−

Najlepsze warunki pracy daje fotel

z regulowaną wysokością, regulowanym kątem
oparcia i podłokietnikami. Daje to moŜliwość
płynnej regulacji tych parametrów
i dostosowania ich do cech pracującej na
stanowisku osoby.

Rys. 8. Prawidłowe ustawienie fotela [18]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Informacje o miejscach pracy moŜna uzyskać z róŜnych źródeł:

−

poprzez przeglądanie ogłoszeń w prasie,

−

poprzez przeglądanie ogłoszeń na tablicy ogłoszeń w urzędzie pracy,

−

poprzez biura pośrednictwa pracy,

−

poprzez targi pracy,

−

poprzez bezpośrednie zgłaszanie się do firm,

−

poprzez wyszukiwanie w Internecie.

Serwisy internetowe zawierają ogłoszenia pracodawców z całego kraju i z zagranicy. Dla

ułatwienia poszukiwań ogłoszenia te moŜna sortować wg róŜnych kryteriów, np.
miejscowości, zawodu czy branŜy. Serwisy internetowe umoŜliwiają zamieszczenie ogłoszeń
przez osoby poszukujące pracy.

PoniŜej adresy portali internetowych z ofertami pracy:

−

www.absolwent.net

−

www.adecco.pl

−

www.astroman.com.pl

−

www.beaver.com.pl

−

www.fpl.com.pl

−

www.gratka.pl

−

www.hrk.pl

−

www.jobaid.pl

−

www.praca.wp.pl

−

www.praca.onet.pl

−

www.praca.interia.pl

−

www.pracuj.pl

−

www.topjops.pl

−

www.jobs.pl

−

www.kariera.wprost.pl

−

www.jobpilot.pl

Rys. 9. Przykład internetowego portalu z ofertami pracy

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Dokumenty związane z poszukiwaniem pracy

Do dokumentów przekazywanych potencjalnemu pracodawcy lub firmie zajmującej się

rekrutacją pracowników naleŜy Ŝyciorys (CV) i list motywacyjny. Pracodawca dokonuje
wstępnego wyboru kandydatów na podstawie otrzymanych od nich dokumentów. Treść tych
dokumentów pozwala na ocenę kwalifikacji i doświadczenia zawodowego kandydatów do
pracy.

śyciorys (curriculum vitae – CV) jest najwaŜniejszym dokumentem związanym

z poszukiwaniem  pracy.  Ma  za  zadanie  przedstawienie  wykształcenia  i  doświadczenia
zawodowego,  powinien  eksponować  walory  kandydata,  być  interesujący  i  krótki  (powinien
zmieścić się na jednej stronie A4).
Przed  przystąpieniem  do  napisania  CV  warto  się  zastanowić,  o  jaką  pracę  kandydat  się
ubiega, kto będzie adresatem tego dokumentu i co będzie interesowało pracodawcę.

W CV powinno znaleźć się:

−

dane osobowe (imię i nazwisko, data urodzenia, adres zamieszkania, telefon, e-mail, stan
cywilny, stosunek do słuŜby wojskowej),

−

wykształcenie (w porządku odwrotnie chronologicznym, czyli od ostatnio ukończonej,
podaje się pełne nazwy szkół, uczelni wraz z nazwami kierunków, specjalności,
uzyskanych tytułów),

−

doświadczenie zawodowe (takŜe w porządku odwrotnie chronologicznym podaje się pełne
nazwy miejsc poprzedniego zatrudnienia, stanowisko pracy, zakresy obowiązków),

−

osiągnięcia, przebyte kursy lub szkolenia,

−

znajomość języków obcych (naleŜy określić stopień znajomości języków obcych,
ewentualnie podać nazwy zdanych egzaminów państwowych),

−

umiejętności (np. prawo jazdy kat. B, obsługa komputera z podaniem programów, którymi
umiemy się posługiwać),

−

zainteresowania (nie zawsze są konieczne ale charakteryzują osobowość kandydata),

−

data napisania i własnoręczny podpis.

yciorys piszemy pismem maszynowym na białym papierze A4 wykorzystując edytory

tekstów,  gdyŜ  dzięki  temu  jest  on  estetyczny  i  czytelny.  Dokument  naleŜy  pisać  pod  kątem
konkretnej  pracy,  o  którą  kandydat  się  ubiega  uwzględniając  specyfikę  firmy.  Nie  trzeba
opisywać  wszystkich  faktów  z  naszego  Ŝycia  zawodowego,  a  raczej  wybrać  te  najbardziej
atrakcyjne  dla  potencjalnego  pracodawcy.  Nie  naleŜy  rozsyłać  tego  samego  dokumentu  do
wszystkich potencjalnych pracodawców.

List motywacyjny podobnie jak CV, jest pierwszą moŜliwością zapoznania się

z kandydatem  do  pracy.  Przed  przystąpieniem  do  napisania  listu  naleŜy  się  zastanowić  nad
pytaniami  „dlaczego  ubiegam  się  o  tę  prace”  oraz  „dlaczego  to  właśnie  mnie  naleŜy
zatrudnić”.  Zadaniem  listu  motywacyjnego  jest  przedstawienie  swojej  kandydatury  na
konkretne stanowisko, zainteresowanie pracodawcy swoją osobą i spowodowanie zaproszenia
na rozmowę kwalifikacyjną.

Na początku listu naleŜy napisać o jakie stanowisko lub rodzaj pracy kandydat się ubiega,

podać źródło pozyskania informacji o pracy.

W drugiej części naleŜy opisać te z posiadanych cech, kwalifikacji i doświadczeń

zawodowych, które będą przydatne w pracy.

W trzeciej naleŜy wskazać, jakie korzyści odniesie pracodawca, zatrudniając autora listu

oraz przedstawić swoją wizję kariery zawodowej.

W zakończeniu naleŜy podziękować za poświęcony czas i wyrazić nadzieję na spotkanie

w czasie rozmowy kwalifikacyjnej.

Cały list powinien być krótki (maksymalnie jedna strona A4) i przekonujący.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Jak powinno być zorganizowane stanowisko komputerowe?

Jakie znasz portale internetowe z ofertami pracy?

Jakie dokumenty przygotowujesz starając się o pracę?

Co powinno zawierać CV?

Jak powinien być napisany list motywacyjny?

4.3.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na wybranej stronie internetowej znajdź ofertę lub oferty pracy i wydrukuj.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

odwiedzić portale internetowe z ofertami pracy,

wyszukać odpowiednie oferty pracy,

wydrukować oferty,

zaprezentować wyniki pracy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

–

literatura zgodna z punktem 6 Poradnika dla ucznia,

–

komputer z drukarką,

–

Internet.

Ćwiczenie 2

Napisz swój Ŝyciorys zawodowy (CV) i list motywacyjny do wybranej oferty pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

wybrać ofertę pracy,

napisać CV i list motywacyjny,

wydrukować CV i list motywacyjny,

zaprezentować wyniki pracy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

–

literatura zgodna z punktem 6 Poradnika dla ucznia,

–

komputer z drukarką,

–

Internet.

4.3.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

zorganizować stanowisko komputerowe?

wyszukać portal internetowy z ofertami pracy?

scharakteryzować dokumenty dla pracodawcy?

napisać CV?

napisać list motywacyjny?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.4. Zasady i metody komunikowania się

4.4.1. Materiał nauczania

Komunikacja w pracy to proces porozumiewania się, czyli przesyłania informacji.

W procesie  komunikowania  się  zawsze  występują  dwie  strony:  nadawca  i  odbiorca
informacji. Role te zmieniają się i nadawca po przekazaniu informacji staje się jej odbiorcą,
poniewaŜ słucha ewentualnej odpowiedzi w rozmowie. Aby przekaz był skuteczny musi być
osobą  akceptowaną  przez  odbiorcę  i  wiarygodną,  poniewaŜ  informacje  przekazywane  są
między osobami, nazywamy ją komunikacją interpersonalną.

kanał komunikacyjny

Rys. 12 Proces komunikacji. [opracowanie własne]

Komunikat to przekazywana informacja zakodowana w formie słów, znaków i innych

sygnałów. RozróŜniamy dwie formy komunikacji werbalna i niewerbalna.

Zasady skutecznego komunikowania się:

−

Słuchaj uwaŜnie tego, co mówi druga osoba.

−

Podczas wypowiedzi drugiej osoby staraj się zrozumieć, co to dla niej znaczy, co ona
przeŜywa.

−

Nie wykorzystuj czasu wypowiedzi partnera do przygotowania własnej wypowiedzi.
Kiedy wyraŜasz to, co myślisz, czujesz albo zrobiłaś, mów "ja", zamiast uŜywać słów: "ty,
oni, ludzie, się robi". Daj poznać uczciwie, Ŝe to co mówisz, dotyczy ciebie: pozwól
innym poznać siebie.

−

Unikaj zadawania pytań do czasu, kiedy naprawdę potrzebujesz informacji albo chcesz
coś wiedzieć. Często pytania są sposobem na stwierdzenie czegoś i przerzucanie na kogoś
innego odpowiedzialności za to stwierdzenie: np. "Czy nie czas zrobić przerwę?" zamiast:
"Myślę, Ŝe byłby czas zrobić przerwę" albo "Zmęczyłam się, potrzebuję odpoczynku.

−

Unikaj lekcewaŜenia drugiej osoby lub samej siebie. Chodzi tu o takie zachowanie się w
procesie porozumiewania się, jakby to, co myślisz lub czujesz, było waŜniejsze niŜ to, co
myśli  i  czuje  druga  osoba  albo  odwrotnie:  o  obniŜanie  znaczenia  samego  siebie  i  takie
zachowanie,  jakby  to  druga  osoba  była  waŜniejsza.  Nie  wyręczaj.  Wyręczenie  jest
robieniem  (np.  mówieniem)  za  kogoś  czegoś,  co  on  sam  moŜe  zrobić  dla  siebie.  Np.
przypomnij sobie, jak cię irytowało,  gdy twoja  ciocia lub mama odpowiadały na pytania
kierowane do ciebie.

−

Unikaj interpretowania. Interpretowanie ma miejsce wtedy, gdy mówisz komuś, dlaczego
tak się zachowuje, co powoduje, Ŝe tak myśli, czuje. Np. „jesteś osobą nastawioną
obronnie” zamiast „zauwaŜyłam, Ŝe kłócisz się i nie zgadzasz z większością tego, co
mówię i trudno mi rozmawiać z tobą”.

−

Istnieje róŜnica między myślami i uczuciami. Np. "Czuję, Ŝe się mylisz" (ocena, Ŝe ktoś
się myli, jest myślą, a nie uczuciem). Słowa "czuję" uŜywaj tylko wówczas, gdy wyraŜasz
uczucie.

−

Unikaj przesadnych

określeń, takich jak: "zawsze",

"nigdy", "niemoŜliwe",

"niewiarygodne". UŜywa się ich głównie dla uniknięcia problemu lub odpowiedzialności
za swoje zachowanie. Unikaj określeń obniŜających pewność wypowiedzi, takich jak:

NADAWCA

ODBIORCA

KOMUNIKAT

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

„moŜe”,  moŜna  by  sądzić",  moŜna  by  powiedzieć".  UŜywaj  ich  tylko  wtedy,  kiedy
naprawdę  nie  jesteś  czegoś  pewna.  Takie  słowa  są  równieŜ  sposobem  unikania
odpowiedzialności  za  to,  co  się  mówi.  Inne  słowo  -  "spróbuję"  -  jest  często  uŜywane
zamiast "nie zrobię tego". Reaguj na nieadekwatność wypowiedzi innych osób. Rób to tak
delikatnie jak potrafisz, nie rezygnuj z tego. JeŜeli ignorujesz czyjeś "gry" lub wchodzisz
w  nie,  w  ostatecznym  rozrachunku  szkodzisz  graczowi.  "Grami"  nazywa  się  takie
zachowanie, gdy człowiek komunikuje coś, ukrywając prawdziwe intencje

−

Weź odpowiedzialność za to, co czujesz, myślisz i za to, jak się zachowujesz. Nie mów:
„Sprawiasz, Ŝe jestem smutna”, bo w ten sposób przerzucasz odpowiedzialność za swoje
uczucia na drugą osobę. Mów: „Jestem smutna, poniewaŜ...”.

Podstawową formą komunikacji jest komunikacja werbalna czyli słowna, jej istotą jest

porozumiewanie za pomocą języka. Komunikacji werbalnej zawsze towarzyszy komunikacja
niewerbalna, która polega na przekazywaniu informacji o stanie emocjonalnym nadawcy. Jej
elementami są mimika twarzy, gesty, kontakt wzrokowy, kontakt fizyczny.

Werbalne przekazywanie informacji obejmuje nie tylko samą treść informacji (słowa),

ale  takŜe  intonację  czyli  ton  i  modulację  głosu  oraz  akcentowanie  wyrazów.  Intonacja  jest
niezwykle  waŜna  słowa  wypowiadane  szybko  podniesionym  głosem  wskazują  na
zdenerwowanie  i  nawet  zapewnienia  mówiącego,  Ŝe  nie  jest  on  zdenerwowany  nie
przekonają.

Rodzaje komunikatów

Proces porozumiewania jest skuteczny wtedy gdy myśl nadawcy informacji zostanie

w takiej samej postaci zarejestrowana w umyśle odbiorcy informacji. Informacje odbierane za
pomocą zmysłu wzroku i słuchu, a przekazywane są za pomocą mowy i pisma. Sposób
przekazywania informacji to kanał komunikacyjny.

Rys. 13. Rodzaje komunikatów [opracownie własne]

Komunikaty ustne przekazywane są bezpośrednio w trakcie rozmowy, dyskusji

w  grupie  lub  w  postaci  plotek.  Zaletą  tych  komunikatów  jest  moŜliwość  szybkiego
przekazania informacji  i otrzymania odpowiedzi. Wadą jest przekazywanie informacji przez
większą liczbę osób,  bo wtedy moŜe dochodzić do zniekształceń wiadomości.

Komunikaty pisemne są przekazywane za pomocą zapisanych słów i symboli

i obejmują notatki, listy, faksy, pocztę elektroniczną. Zaletą tych komunikatów jest to, Ŝe nie
zostaną one zniekształcone i mają większą precyzję i jasność niŜ komunikaty ustne. Wadą ich
jest to, Ŝe do ich przekazania potrzeba więcej czasu i na informację zwrotną trzeba czekać.

KOMUNIKATY

WERBALNE

SŁOWNE

NIEWERBALNE

USTNE

PISEMNE

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Komunikaty niewerbalne, które są przekazywane za pomocą symboli pozasłownych.

Komunikaty niewerbalne są określane równieŜ jako mowa ciała lub język ciała.

Istnieje wiele niewerbalnych sygnałów, które ułatwiają bądź utrudniają proces

porozumiewania się, przykładem moŜe być patrzenie prosto w oczy rozmówcy, czy teŜ
uśmiechanie jest oznaką przyjaznego nastawienia partnerów, które ułatwia proces
porozumiewania się i odwrotnie, unikanie wzroku i ironiczny uśmiech ten proces utrudniają.

4.4.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Co to jest komunikacja?

Jakie są zasady komunikowania się?

Jakie są zalety i wady komunikatów ustnych?

Jakie są zalety i wady komunikatów pisemnych?

W jaki sposób mogą być wyraŜane komunikaty niewerbalne ?

4.4.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przygotuj jakąkolwiek historyjkę, uŜywając przy tym jak najwięcej komunikatów

niewerbalnych.  Wybierzesz  z  klasy  jedną  osobę,  która  podczas  twojego  opowiadania  będzie
miała „zatkane” uszy. Po zakończeniu twojej historyjki osoba spróbuje opowiedzieć  o czym
mówiłeś.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

odszukać wiadomości na ten temat w materiale nauczania,

zapoznać się z komunikatami niewerbalnymi,

zaprezentować scenkę.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

–

literatura z rozdziału 6 Poradnika dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Na podstawie wybranego telewizyjnego programu publicystycznego, w którym

rozmawiało kilka osób, wypisz błędy, które dostrzegłeś z zakresu komunikacji, popełnione
przez uczestników programu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeczytać treść zadania,

odszukać wiadomości na ten temat w materiale nauczania,

obejrzeć program publicystyczny,

zapisać błędy w zeszycie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

WyposaŜenie stanowiska pracy:

–

zeszyt,

–

długopis,

–

telewizor,

–

literatura z rozdziału 6 Poradnika dla ucznia.

4.4.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

zdefiniować pojęcie komunikacji

podać zasady komunikowania się

podać zalety i wady komunikatów ustnych?

podać zalety i wady komunikatów pisemnych?

określić sposób wyraŜania komunikatów niewerbalnych?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.5. Podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej

4.5.1.

Materiał nauczania

Zasady podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej na terytorium

Rzeczypospolitej Polskiej określa Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności
gospodarczej. Zgodnie z ustawą działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność
wytwórcza,

handlowa,

budowlana,

usługowa

oraz

poszukiwanie,

rozpoznawanie

i eksploatacja  zasobów  naturalnych,  wykonywana  w  sposób  zorganizowany  i  ciągły.
Przedsiębiorca  prowadzi  działalność  gospodarczą  w  sposób  zorganizowany  za  pomocą
przedsiębiorstwa.  Przedsiębiorstwo  to  wyodrębniona  pod  względem  ekonomicznym
i prawnym  jednostka  gospodarcza,  która  samodzielnie  prowadzi  działalność  i  podejmuje
ryzyko tej działalności po to, Ŝeby osiągnąć zysk. Występują jednoosobowe przedsiębiorstwa
prywatne i przedsiębiorstwa państwowe oraz róŜnego rodzaju spółki i spółdzielnie.

Przedsiębiorca (podmiot działalności gospodarczej) osoba, która prowadzi firmę

wytwarzającą wyroby lub świadczącą usługi w celach zarobkowych.

Przedsiębiorca jest zobowiązany zapoznać się ze wszystkimi warunkami prowadzenia

działalności  gospodarczej  wynikającymi  z  obowiązujących  przepisów  oraz  stosować  się  do
nich  w  trakcie  jej  wykonywania.  Przepisy  budowlane,  sanitarne,  przeciwpoŜarowe  oraz
z zakresu  ochrony  środowiska  to  tylko  niektóre,  a  nie  wszystkie  przepisy,  do  których
przedsiębiorca  zobowiązany  jest  się  stosować.  Planując  działalność  gospodarczą  zawsze
naleŜy upewnić się, czy nie wymaga ona dodatkowego zezwolenia lub koncesji.

Prowadzenie działalności gospodarczej powinno być poprzedzone załatwieniem

formalności wynikających z obowiązujących przepisów prawa. MoŜna je podzielić na
następujące etapy.

Rys. 14. Formalności niezbędne do rozpoczęcia działalności gospodarczej [9, 183]

I - Utworzenie i rejestracja podmiotu gospodarczego

II – Uzyskanie numeru w systemie REGON

III – Wykonanie pieczęci i szyldu podmiotu gospodarczego

IV – Zgłoszenie do ubezpieczenia społecznego

V – ZałoŜenie rachunku bankowego

VI – Uzyskanie NIP i załatwienie pozostałych formalności

w urzędzie skarbowym

VII – Wypełnienie obowiązków związanych

z zatrudnieniem pracowników

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Etap I - Utworzenie i rejestracja podmiotu gospodarczego

Po podjęciu decyzji o rozpoczęciu działalności gospodarczej na własny rachunek naleŜy

dokonać  wyboru  formy  prawnej  prowadzonej  działalności.  Forma  organizacyjno-prawna
przedsiębiorstwa  powinna  być  dostosowana  do  charakteru  własności  i  zasięgu  działania.
Małe,  samodzielne  przedsięwzięcie  moŜna  prowadzić  w  najprostszy  sposób:  jako
jednoosobowy  przedsiębiorca,  na  własny  rachunek,  na  własną  odpowiedzialność  i  we
własnym  imieniu.  Jeśli  decyzję  o  załoŜeniu  firmy  podjęło  kilka  osób,  naleŜy  spisać  umowę
spółki.  Na  początek  dla  małego  przedsięwzięcia  moŜe  to  być  spółka  cywilna  lub  jawna,  dla
większego – spółka z ograniczoną odpowiedzialnością.

Rys. 15. Klasyfikacja spółek

  Spółka  cywilna  działa  w  oparciu  o  przepisy  kodeksu  cywilnego,  a  pozostałe  spółki
w oparciu  o  prawo  kodeksu  spółek  handlowych.  Wśród  spółek  handlowych  wyróŜniamy
spółki  osobowe,  które  łączą  wspólników  będących  osobnymi  podmiotami  prawa  oraz  spółki
kapitałowe łączące kapitały i posiadające własną osobowość prawną.

Tabela 1. Kryteria wyboru formy prawnej prowadzenia działalności gospodarczej [9, s. 192]

Rodzaj podmiotu

Wymagany

kapitał

Sposób rejestracji

Akt załoŜycielski

Odpowiedzialność

MoŜliwość

uproszczonego
opodatkowania

Przedsiębiorstwo prywatne
prowadzone indywidualnie
przez osobę fizyczną

brak wymagań

ewidencja
działalności
gospodarczej

brak wymagań

nieograniczona

tak

Spółka cywilna

brak wymagań

ewidencja
działalności
gospodarczej

umowa w formie
pisemnej

nieograniczona

tak

Spółka jawna

brak wymagań

Krajowy Rejestr
Sądowy

umowa w formie
pisemnej

nieograniczona

nie

Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością

50 000 zł.

Krajowy Rejestr
Sądowy

umowa w formie

aktu notarialnego

ograniczona

nie

Spółka komandytowa

brak wymagań

Krajowy Rejestr
Sądowy

umowa w formie

aktu notarialnego

przynajmniej jeden wspólnik
–nieograniczona, pozostali
wspólnicy- ograniczona

nie

Spółka komandytowo-
akcyjna

50 000 zł.

Krajowy Rejestr
Sądowy

umowa w formie

aktu notarialnego

przynajmniej jeden wspólnik
–nieograniczona, pozostali
wspólnicy- ograniczona

nie

RODZAJE SPÓŁEK

HANDLOWE

spółka cywilna

SPÓŁKI OSOBOWE

SPÓŁKI KAPITAŁOWE

jawna

komandytowa

komandytowo-akcyjna

z ograniczoną

odpowiedzialnością

akcyjna

CYWILNE

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rejestracja działalności gospodarczej

W zgłoszeniu o dokonanie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej naleŜy podać:

–

nazwę firmy - najlepiej podać nazwę pełną wraz z wersją skróconą,

–

swoje imię i nazwisko oraz numer ewidencyjny PESEL,

–

adres zameldowania, a jeŜeli zamierzasz stale wykonywać działalność w innym miejscu
(np. biuro, sklep, zakład, oddział) to musisz podać równieŜ adres tego lokalu,

–

przedmiot wykonywanej działalności gospodarczej, zgodnie z Polską Klasyfikacją
Działalności (PKD) - 4 cyfry, 1 litera i opis,

–

datę rozpoczęcia działalności gospodarczej - faktyczny moment rozpoczęcia, biorąc pod
uwagę, Ŝe załatwienie wszystkich formalności urzędowych zajmie około 3 tygodnie.

Wraz z wnioskiem w Urzędzie Gminy naleŜy przedstawić, do wglądu, dowód osobisty.

Zgłoszenie o dokonanie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej (rys. 16) podlega

opłacie w kwocie 100 zł, opłata za zmianę treści wpisu wynosi 50 zł. Rada gminy moŜe
wprowadzić zwolnienie od opłat.

Rys. 16. Wniosek o dokonanie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej. [9, s. 187]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Pozostałe formy prawne podlegają obowiązkowi rejestracji we właściwym, dla siedziby

przedsiębiorstwa, Wydziale Gospodarczym Krajowego Rejestru Sądowego. Krajowy Rejestr
Sądowy jest bazą danych składającą się z trzech osobnych rejestrów:
–

rejestru przedsiębiorców (spółki jawne, partnerskie, komandytowe, komandytowo –
akcyjne spółki z o.o. przedsiębiorstwa państwowe, jednostki badawczo-rozwojowe, itp.)

–

rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz
publicznych zakładów opieki społecznej,

–

rejestru dłuŜników niewypłacalnych.

Dopiero wpis do rejestru przedsiębiorców pozwala na dokonywanie dalszych czynności

prawnych (często dopiero z chwilą wpisu do rejestru dany podmiot uzyskuje osobowość
prawną). Rejestr jest jawny i kaŜdy ma prawo uzyskać informacje o zawartych w nim danych.
Wnioski o wpis lub o udzielenie informacji muszą być składane na formularzach urzędowych
wraz z wymaganą opłatą sądową. Formularze wniosków moŜna otrzymać w siedzibie Sądu
lub znaleźć w witrynie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości:

http://www.ms.gov.pl/formularze

Etap II – Uzyskanie numeru w systemie REGON

Numeru statystyczny REGON musi posiadać kaŜdy podmiot gospodarczy. Regon

nadawany jest przez urzędy statystyczne właściwe dla siedziby przedsiębiorstwa na podstawie
złoŜonego  wniosku  RG-1  (rys.  17).  Do  wniosku  naleŜy  dołączyć  odpis,  wyciąg  lub
zaświadczenie  o wpisie  do  ewidencji  działalności  gospodarczej  (o  wpisie  do  Krajowego
Rejestru  Sądowego),  które  uzyskaliśmy  w  Urzędzie  Gminy/Miasta  (sądzie).  Po
zarejestrowaniu  urząd  statystyczny  wyda  zaświadczenie  o  przyznanym  nam  numerze
REGON,  bezpośrednio  bądź  przez  pocztę  w terminie  14  dni  od  dnia,  w  którym  wnieśliśmy
wniosek.

Etap III – Wykonanie pieczęci i szyldu podmiotu gospodarczego

Po otrzymaniu numeru REGON z Urzędu Statystycznego naleŜy zamówić wykonanie

pieczęci firmowej, która będzie potrzebna do załatwiania wszystkich spraw związanych z po.
MoŜna równieŜ zrobić to po otrzymaniu numeru NIP z Urzędu Skarbowego. Na pieczątce
musi znaleźć się przynajmniej:
–

pełna nazwa firmy,

–

siedziba (adres),

–

numer REGON, ale warto poczekać z wyrabianiem pieczątki do czasu uzyskania NIP.

Miejsce prowadzenia działalności powinno być oznaczone na zewnątrz mimo iŜ nie ma

takiego wymogu. Szyld powinien zawierać nazwę przedsiębiorstwa i zwięzłe określenie
wykonywanej działalności.

Etap IV - Zgłoszenie do ubezpieczenia społecznego

Przedsiębiorca jest zobowiązany do odprowadzenia składek z tytułu ubezpieczeń

społecznych  i  zdrowotnych  za  siebie  i  za  zatrudnionych  pracowników.  Zgłoszenie  naleŜy
dokonać  w  terminie  7  dni  od  rozpoczęcia  działalności  w  miejscu  prowadzenia  działalności.
Zgłoszenia tego dokonuje się wypełniając właściwe formularze rejestracyjne – ZUS ZFA.

Podobnie, odrębnie naleŜy zgłosić kaŜdą osobę podlegającą ubezpieczeniom społecznym

i zdrowotnym. Zgłoszenia tego dokonuje się na formularzu ZUS ZUA w terminie 7 dni od
powstania obowiązku ubezpieczenia. Wzory druków są dostępne na stronie

www.zus.pl

, ale

składać moŜna tylko oryginalne formularze pobrane w placówce ZUS lub formularze
wydrukowane z programu Płatnik (program bezpłatny, dostępny w placówkach ZUS i na
stronie

www.zus.pl

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Etap V – ZałoŜenie rachunku bankowego

Rachunek bankowy moŜna załoŜyć w kaŜdym banku, który prowadzi obsługę podmiotów

gospodarczych. NaleŜy podpisać umowę o otwarcie i prowadzenie rachunku. Przy zakładaniu
rachunku bankowego naleŜy posiadać następujące dokumenty:

−

oryginał wpisu do ewidencji działalności gospodarczej lub wyciąg z rejestru
przedsiębiorców;

−

REGON;

−

pieczątkę firmową.

Polecenie przelewu jest dyspozycją posiadacza rachunku bankowego skierowaną do banku.
Dotyczy przekazania kwoty pienięŜnej z rachunku bankowego podmiotu wydającego
dyspozycję na rachunek bankowy innej osoby. Jest sporządzany na specjalnym druku (rys.18)
dostępnym w bankach.

Rys. 18. Polecenie przelewu [9, s. 231]

Etap VI - Uzyskanie NIP i załatwienie pozostałych formalności w urzędzie skarbowym

W urzędzie skarbowym trzy dokumenty:

−

naleŜy złoŜyć wniosek o nadanie numeru identyfikacji podatkowej NIP wraz z informacją
o posiadanym rachunku bankowym. Wniosek składa się na formularzu NIP-1, NIP-2,
NIP-3 (formularze są dostępne w urzędach skarbowych);

−

naleŜy dokonać zgłoszenia w zakresie podatku od towarów i usług (VAT) – zgłoszenie na
formularzu VAT-R. JeŜeli jest ktoś zwolniony z VAT, to moŜe dokonać zgłoszenia ale nie
musi;

−

złoŜyć  zawiadomienie  o  wyborze  formy  opodatkowania  podatkiem  dochodowym  (księgi
rachunkowe,  podatkowa  księga  przychodów  i  rozchodów,  zryczałtowany  podatek  od
przychodów ewidencjonowanych lub karta podatkowa).

Karta podatkowa – to najprostsza forma opodatkowania, której zasady funkcjonowania

zawarte  zostały  w  ustawie  o  zryczałtowanym  podatku  dochodowym.  Taka  forma
opodatkowania  zwalnia  podatnika  z  prowadzenia  ksiąg,  składania  zeznań  i  deklaracji
podatkowych, nie trzeba takŜe prowadzić wykazu środków trwałych oraz wpłacać zaliczek na
podatek  dochodowy.  Wysokość  podatku,  który  mamy  obowiązek  wpłacać  co  miesiąc  na
konto urzędu skarbowego, ustalana jest według stawek określonych w ustawie i nie zaleŜy od
przychodów  czy  dochodu  przez  nas  osiągniętego.  Grupa  osób  mogąca  skorzystać  z  takiej
formy opodatkowania jest ograniczona.

Wysokość miesięcznej stawki podatku jest uzaleŜniona od rodzaju prowadzonej

działalności, liczby mieszkańców w miejscowości, w której działalność jest prowadzona oraz

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

liczby zatrudnionych pracowników. U osób wykonujących wolne zawody (np. lekarz,
architekt itp.) wysokość stawki zaleŜy od liczby godzin przeznaczonych miesięcznie na jej
wykonanie.

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. W tej formie opodatkowania podatek

ustala się według stawek procentowych, które w zaleŜności od rodzaju działalności wynoszą:
3%,  5,5%,  8,5%,  17%  lub  20%).  Za  podstawę  opodatkowania  przyjmuje  się  zadeklarowany
przychód.  Bez  znaczenia  jest  koszt  uzyskania  przychodu,  a  co  za  tym  idzie  –  dochód.
Skorzystać  z  tej  formy  opodatkowania  moŜe  podatnik  jeśli  przychody  za  rok  poprzedzający
rok  podatkowy  z  działalności  prowadzonej  wyłącznie  samodzielnie  (o  ile  taka  działalność
była juŜ prowadzona) nie przekroczyły określonej kwoty.

Zaletą ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych jest:

–

uproszczony system rozliczeń podatkowych,

–

stosowanie wszystkich ulg, wynikających z ustawy o podatku dochodowym od osób

fizycznych.
Do wad ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych naleŜy zaliczyć:

–

ograniczony zakres podmiotowy i przedmiotowy stosowania,

–

naliczanie bez względu na koszt uzyskania przychodu,

Księgi rachunkowe są najbardziej skomplikowaną formą ustalania podatku. Muszą być

prowadzone zgodnie z zasadami rachunkowości w sposób prawidłowy, zapewniający rzetelne
i  jasne  przedstawienie  sytuacji  majątkowej  i  finansowej,  wyniku  finansowego  oraz
rentowności  jednostki.  Wymaga  specjalistycznej  wiedzy  z  zakresu  rachunkowości
i podatków.

Podatkowa księga przychodów i rozchodów (rys. 19) – prowadzenie jej polega na

ewidencjonowaniu przychodów ze sprzedaŜy towarów oraz ponoszonych kosztów. Po
kaŜdym miesiącu następuje porównanie przychodów ze sprzedaŜy z kosztami ich uzyskania,
dzięki czemu ustala się podstawę do obliczenia podatku dochodowego.

Zapisów w księdze dokonuje się na podstawie dowodów, którymi mogą być m.in. faktury

VAT lub dzienne zestawienia dowodów (faktur) dotyczących sprzedaŜy, dowody poniesienia
opłat pocztowych i opłat bankowych. Wszystkie dowody, na podstawie których dokonano
zapisów w księdze przychodów i rozchodów, musza być przechowywane przez 5 lat. Księga
moŜe być prowadzona przez podatnika lub przez biuro rachunkowe.

Etap VII - Wypełnienie obowiązków związanych z zatrudnieniem pracowników

Dla kaŜdego przedsiębiorstwa bardzo istotną rolę odgrywa pozyskanie pracowników

o odpowiednich  kwalifikacjach.  Pracodawca  ma  obowiązek  pisemnie  zawiadomić
właściwego  inspektora  pracy  i  państwowego  inspektora  sanitarnego  o  miejscu,  rodzaju
i zakresie  prowadzonej  działalności  oraz  przewidywanej  liczbie  pracowników.  Do
zawiadomienia naleŜy dołączyć pisemną informację o środkach i procedurach bezpieczeństwa
i higieny pracy w prowadzonej działalności.

Kandydat do pracy powinien złoŜyć wymagane przepisami prawa dokumenty:

wypełniony kwestionariusz osobowy, świadectwa pracy z poprzednich miejsc zatrudnienia,
dokumenty potwierdzające kwalifikacje zawodowe, orzeczenie lekarskie stwierdzające brak
przeciwwskazań do pracy na danym stanowisku.

Przed rozpoczęciem pracy pracodawca powinien podpisać z pracownikiem umowę

o pracę, zapoznać go z regulaminem pracy, przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny
pracy. Pracownik powinien złoŜyć pisemne potwierdzenie zapoznania się z tymi przepisami.

Umowa o pracę określa wysokość wynagrodzenia brutto pracownika. W skład

wynagrodzenia mogą wchodzić: wynagrodzenie zasadnicze, dodatek za godziny nadliczbowe,
nagroda, premia, dodatek funkcyjny, dodatek staŜowy itp.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Kwota wynagrodzenia netto, jaką pracownik otrzymuje „na rękę”, po odliczeniu

potrąceń, ustalana jest na liście płac w kaŜdym kolejnym miesiącu pracy.

Wynagrodzenie netto

Wynagrodzenie

brutto

–

Składki na

ubezpieczenia

społeczne

–

Zaliczka na

podatek PIT

–

Składka

zdrowotna

Rys. 20. RóŜnica między wynagrodzeniem brutto i netto

Pracodawca jest zobowiązany, aby co miesiąc opłacać za pracownika składki

ubezpieczeniowe do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Wykorzystuje do tego celu
deklaracje rozliczeniowe ZUS DRA.

Tabela 2. Charakterystyka składek na ubezpieczenia społeczne. [4, s. 169]

Wysokość składki podmiotu finansującego:

Rodzaj składki

Cel ubezpieczenia

pracodawcy

pracownika

składka emerytalna

ródło przyszłej emerytury

9,76% wynagrodzenia brutto 9,76% wynagrodzenia brutto

składka rentowa

ródło ewentualnej renty

6,5% wynagrodzenia brutto

składka chorobowa

ródło zasiłku chorobowego

2,45% wynagrodzenia brutto

składka wypadkowa

ródło świadczenia z tytułu

wypadku

0,67% do 3,60%
wynagrodzenia brutto

Obok składek na ubezpieczenie społeczne pracodawca ma obowiązek opłacać takŜe składki na:

Fundusz Pracy (2,45% wynagrodzenia brutto) – środki przeznaczone są m.in. na zasiłki dla

bezrobotnych,

−

Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (0,10% wynagrodzenia brutto) –

rodki przeznaczone są na wynagrodzenia dla pracowników, w sytuacji niewypłacalności

pracodawcy.

Pracodawca ma obowiązek co miesiąc potrącać z wynagrodzenia pracownika zaliczkę na

podatek  dochodowy  od  osób  fizycznych  (podatek  PIT)  i  odprowadzać  ją  do  odpowiedniego
(ze względu na miejsce zamieszkania pracownika) Urzędu Skarbowego. Zaliczka na podatek
jest  obliczana  od  kwoty  brutto  pomniejszonej  o  składki  na  ubezpieczenia  społeczne,  koszt
uzyskania  przychodu  i  kwotę  wolną  od  podatku,  a  następnie  pomniejszania  o  część  składki
zdrowotnej wynoszącej 7,5% podstawy wymiaru tej składki.

Płatnikiem składki zdrowotnej jest pracodawca, który na liście płac oblicza 9%

wynagrodzenia brutto pomniejszonego o składki emerytalne, rentowe, chorobowe
i odprowadza tę kwotę do ZUS. Składka zdrowotna uprawnia pracownika do korzystania
z usług słuŜby zdrowia, ze świadczeń w sytuacji ciąŜy, porodu, itp.

Nazwa i adres zakładu pracy

............... ..............

Składki ZUS

Nazwisko

i imię

Płaca brutto

emerytalne

9,76%

rentowe

6,5%

chorobowe

2,45%

zdrowotna

7,75%

zdrowotna

1,25%

Zaliczka na

podatek
dochod.

Płaca netto

(do wypłaty)

RAZEM

Sporządzono dnia.....................

Sporządził.......................................... Zatwierdził.................................

Rys. 21. Lista płac [opracowanie własne]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Po zakończeniu roku podatkowego pracodawca w terminie do końca lutego sporządza

deklarację  zbiorczą  (PIT-11/8B)  i  przekazuje  ją  pracownikowi  i  odpowiedniemu  urzędowi
skarbowemu. Informacje w niej zawarte dotyczą: osiągniętych przez pracownika przychodów,
kosztów  uzyskania  tych  przychodów,  opłaconych  przez  pracodawcę  składek  ZUS  i  składki
zdrowotnej,  a  takŜe  kwot  zapłaconych  zaliczek  na  podatek  dochodowy.  Pracownik,  na
podstawie  deklaracji  od  wszystkich  swoich  pracodawców,  sporządza  (w  terminie  do  końca
kwietnia)  deklarację  roczną  PIT-37.  Oblicza  w  niej  kwotę  nadpłaty  podatku  dochodowego
bądź  kwotę  do  zapłaty.  Kwota  „do  zapłaty”  oznacza,  Ŝe  podatnik  musi  ją  wpłacić  składając
deklarację roczną. Kwota „nadpłata” oznacza, Ŝe tyle urząd skarbowy zwróci podatnikowi –
ma na to 3 miesiące.

Pracodawca musi prowadzić dokumentację osobową pracowników jest to uregulowane

przepisami prawa. W dokumentacji znajdują się: wyniki badań okresowych, ewidencje czasu
pracy, ewidencje wynagrodzenia i dokumenty związane z rozwiązaniem umowy o pracę.

Etyka w prowadzeniu działalności gospodarczej

Etyką biznesu (etyką Ŝycia gospodarczego) nazywamy normy postępowania

przedsiębiorców w relacjach z klientami, pracownikami, wspólnikami i innymi podmiotami,
zgodne z obowiązującym prawem.

Postawą etycznego zachowania w prowadzeniu działalności gospodarczej jest uczciwość,

rzetelność,  wiarygodność  i  solidność,  a  nie  tylko  pomnaŜanie  zysków.  Uczciwość
przedsiębiorstwa  wyraŜa  się  tym,  Ŝe  dostarczone  towary  i  usługi  są  wartościowe,  dobrej
jakości, solidnie wykonane i bezpiecznie w uŜytkowaniu. Opisy towarów i usług powinny być
prawdziwe.  W  przypadku  uzyskania  od  klientów  danych  adresowych  lub  innych  informacji
osobowych pracownicy są zobowiązani do utrzymania tajemnicy. Pracownicy firmy powinni
unikać  zachowań,  które  mogą  być  ocenione  jako  nieuczciwe,  oszukańcze  czy  niesolidne.
Ponadto  we  wszystkich  swoich  działaniach  pracownicy  powinni  postępować  zgodnie
z prawem. Dzięki przestrzeganiu zasad etycznych firma buduje swoją reputację.

Gwarancja i reklamacja
Reklamacja to zaŜalenie składane przez kupującego najczęściej z powodu wady, złej jakości
lub  niewłaściwej  ilości  kupionych  towarów  czy  materiałów,  a  w  przypadku  usług  z powodu
niewłaściwej jakości usługi [8, s. 129].
Gwarancja    przyjęte  przez  sprzedawcę  lub  producenta  dobrowolne  zobowiązanie  do
usunięcia wad fizycznych sprzedanej rzeczy lub do dostarczenia rzeczy wolnej od wad, jeŜeli
wady  rzeczy  zostaną  ujawnione  w  określonym  terminie.  Udzielenie  gwarancji  polega  na
wręczeniu nabywcy dokumentu gwarancyjnego (karty gwarancyjnej). Prawo wyboru naprawy
rzeczy  lub  jej  wymiany  przysługuje  temu,  kto  udziela  gwarancji.  Nabywca  towaru
obciąŜonego  wadami  fizycznymi  moŜe  zrezygnować  z  uprawnień,  jakie  przysługują  mu
z tytułu rękojmi za wady fizyczne [8, s. 129].

Terminy reklamacji:

−

niezwłocznie, jeŜeli dotyczą wad artykułów Ŝywnościowych oraz nie budzących
wątpliwości wad artykułów nieŜywnościowych i są realizowane przez obniŜenie ceny lub
wymianę towaru,

−

najpóźniej w ciągu 14 dni od dnia zgłoszenia reklamacji, chyba Ŝe konsument wyraził na
piśmie zgodę na przedłuŜenie tego terminu – jeŜeli wymagane jest dodatkowe
sprawdzenie zasadności reklamacji lub sprowadzenie nowego towaru na wymianę albo
naprawa

−

najpóźniej w ciągu 21 dni od dnia zgłoszenia reklamacji, jeŜeli konsument nie dostarczył
towaru wraz z reklamacją. Konsument nie ma obowiązku dostarczenia reklamowanego
towaru, jeŜeli waŜy on więcej niŜ 10 kg, ma duŜe rozmiary lub jest zamontowany na stałe,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

a powinien wskazać tylko miejsce, gdzie towar się znajduje i ustalić ze sprzedawcą termin
jego oględzin.

Wybór gwarancji nie powoduje utraty rękojmi. Gwarancja obowiązuje równolegle

z rękojmią.  Przy  dokonywaniu  zakupu  nie  musimy  wybierać,  czy  będziemy  korzystać
z rękojmi, czy z gwarancji. Jedno z tych uprawnień wybieramy dopiero wtedy, gdy ujawni się
wada.  Reklamacja  będzie  wówczas  rozpatrzona  zaleŜnie  od  wybranego  przez  nas
uprawnienia. W razie ujawnienia się innych wad ponownie moŜemy wybrać, czy skorzystamy
z  gwarancji,  czy  z  rękojmi.  Wybór  zawsze  zaleŜy  od  konsumenta,  ale  trzeba  pamiętać,  Ŝe
rękojmi  trwa  rok  i  nie  przedłuŜa  się  tego  terminu  o  czas,  w  ciągu  którego,  z  powodu  wady
rzeczy,  nie  mogliśmy  z  niej  korzystać,  bo  była  np.  naprawiana.  JeŜeli  wada  była  istotna
i została  usunięta  przez  gwaranta  albo  gwarant  wymienił  rzecz-termin  gwarancji  biegnie  na
nowo.  Z  tytułu  rękojmi  zawsze  odpowiada  sprzedawca(lub  usługodawca),  zaś  z  gwarancji-
odpowiedzialność  moŜe  ponosić  producent  lub  importer,  zazwyczaj  dysponujący
specjalistycznym serwisem.

Rękojmia  –  jest  to  odpowiedzialność  sprzedawcy  za  wady  rzeczy  sprzedanej.  Ta
odpowiedzialność  istnieje  z  mocy  prawa,  tzn.  sprzedawca  nie  moŜe  się  od  niej  uchylić,  nie
moŜe  nas  zbywać  odsyłając  do  hurtownika,  importera,  producenta  lub  rzeczoznawcy.
Rękojmia  trwa  przez  1  rok  od  momentu  wydania  towaru,  ale  o  wadzie  naleŜy  powiadomić
sprzedawcę nie później niŜ miesiąc od jej ujawnienia się.
Odpowiedzialność  z  tytułu  rękojmi  jest  obowiązkowa,  a  sprzedawca  nie  moŜe  jej  wyłączyć
ani ograniczyć. Jest ona uregulowana przepisami prawa i uprawnia kupującego do:

−

obniŜenia ceny,

−

naprawy,

−

Ŝą

dania wymiany rzeczy wadliwej na taką samą, wolną od wad-odstąpienia od umowy,

tzn. zwrotu pieniędzy za zwrot towaru, chyba Ŝe sprzedawca niezwłocznie wymieni towar
na wolny od wad bądź wady usunie.

4.5.2.

Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Jak rozumiesz pojęcie działalności gospodarczej?

Jakie znasz rodzaje działalności gospodarczej?

Czym się charakteryzują spółki osobowe?

Czym się charakteryzują spółki kapitałowe?

Jakie są etapy legalizowania działalności gospodarczej?

Jakie znasz rodzaje struktur organizacyjnych w przedsiębiorstwie?

Czym się charakteryzują struktury organizacyjne w przedsiębiorstwie?

4.5.3.

Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wypełnij formularze do załoŜenia działalności gospodarczej przez osobę fizyczną:

−

zgłoszenie do ewidencji działalności gospodarczej,

−

wniosek o wpis do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej
(REGON),

−

zgłoszenie identyfikacyjne osoby fizycznej prowadzącej samodzielnie działalność
gospodarczą o nadanie NIP,

−

wniosek o otwarcie rachunku bankowego,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

zgłoszenie rejestracyjne w zakresie podatku od towarów i usług,

−

zgłoszenie do ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeanalizować podrozdział z poradnika,

wypełnić zgłoszenie do ewidencji działalności gospodarczej,

wypełnić wniosek o wpis do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej,

wypełnić zgłoszenie identyfikacyjne osoby fizycznej prowadzącej samodzielnie
działalność gospodarczą,

wypełnić wniosek o otwarcie rachunku bankowego,

wypełnić zgłoszenie rejestracyjne w zakresie podatku od towarów i usług,

wypełnić zgłoszenie do ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

wzór zgłoszenie do ewidencji działalności gospodarczej,

−

wzór wniosku o wpis do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki
narodowej,

−

wzór zgłoszenia identyfikacyjnego osoby fizycznej prowadzącej samodzielnie działalność
gospodarczą,

−

wzór wniosku o otwarcie rachunku bankowego,

−

wzór zgłoszenia rejestracyjnego w zakresie podatku od towarów i usług,

−

wzór zgłoszenia do ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego.

Ćwiczenie 2

Na podstawie danych sporządź polecenie przelewu:

−

Hurtownia „GAJ”, ul. Toruńska 1, 26-600 Radom

−

P.H. AGA Jacek Kowalski, ul. Czerwona 4, 26-600 Radom, NIP 545-078-09-09

−

wpłata 756,30 zł.

−

za fakturę 347/07

−

nr rachunku bankowego przedsiębiorcy: 12 0987 9876 6708 0000 2222 2365

−

nr rachunku bankowego hurtowni: 50 1012 0012 0987 2345 0000 2200

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeanalizować podrozdział z poradnika,

wypełnić przelew.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

wzór przelewu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.5.4.

Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

wyjaśnić pojęcie działalności gospodarczej?

⁮

wymienić rodzaje działalności gospodarczej?

⁮

wyjaśnić pojęcie mikroprzedsiębiorstwa, małego, średniego i duŜego
przedsiębiorstwa?

⁮

scharakteryzować spółki osobowe?

⁮

scharakteryzować spółki kapitałowe?

⁮

wymienić etapy legalizacji działalności gospodarczej?

⁮

scharakteryzować struktury organizacyjne przedsiębiorstwa?

⁮

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

Instrukcja dla ucznia

Przeczytaj uwaŜnie instrukcję.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

Test zawiera 20 zadań. Do kaŜdego zadania dołączone są 4 moŜliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki naleŜy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

Zadania wymagają stosunkowo prostych obliczeń, które powinieneś wykonać przed
wskazaniem poprawnego wyniku.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóŜ jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

Na rozwiązanie testu masz 40 min.

Powodzenia!

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

Struktura Lasów Państwowych jest

trzystopniowa.

pięciostopniowa.

dwustopniowa.

czterostopniowa.

2. Stanowiska i stopnie słuŜbowe dla pracowników w słuŜbie leśnej określa

kodeks pracy.

rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 stycznia 2003 r..

ustawa o lasach.

Dyrektor Generalny.

3. Zasady ochrony i powiększenie zasobów leśnych oraz gospodarki leśnej reguluje

ustawa o ochronie środowiska.

ustawa o lasach

ustawa o ochronie przyrody.

ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych.

4. Nadzór nad Lasami Państwowymi sprawuje

minister rolnictwa.

starosta.

leśniczy.

minister właściwy dla spraw środowiska.

Prawa i obowiązki pracownika zatrudnionego na umowę o pracę reguluje:
a)

Kodeks Pracy.

Kodeks Spółek Handlowych.

Kodeks Cywilny.

Kodeks Karny.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Umowę o pracę z ustaleniami, co do rodzaju umowy oraz jej warunków zawiera się na
piśmie w co najmniej w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, z których jeden doręcza
się pracownikowi za pisemnym potwierdzeniem odbioru, a drugi włącza do jego akt
osobowych
a)

nie później niŜ w ciągu 7 dni od dnia zawarcia umowy o pracę.

nie później niŜ w ciągu 3 dni od dnia zawarcia umowy o pracę.

najpóźniej w dniu pierwszej wypłaty wynagrodzenia.

najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy.

Określ charakter umowy o pracę, której rozwiązanie wymaga zachowania okresu
wypowiedzenia. Jest to umowa
a)

na czas określony.

na czas nieokreślony.

na czas wykonania określonej pracy.

na zastępstwo.

CV i list motywacyjny naleŜą do
a)

korespondencji związanej z ubieganiem się o pracę.

pism zatytułowanych.

korespondencji związanej z rozwiązaniem stosunku słuŜbowego pracy.

pism handlowych.

wiadectwo pracy pracownik otrzymuje

po kaŜdym roku pracy.

zawsze po rozwiązaniu umowy o pracę.

gdy nie ma zobowiązań wobec pracodawcy.

po zakończeniu umowy o dzieło.

10.

W procesie komunikowania zawsze występują

nadawca i słuchacz.

spotkanie towarzyskie.

komunikacja i edukacja.

komunikaty werbalne.

11.

Słowa – to elementy komunikacji

Biurowej.

Urzędowej.

Niewerbalnej.

werbalnej.

12.

Komunikaty niewerbalne mogą być określane jako

przekazywanie informacji.

mowa ciała.

Mowa.

bariery komunikacyjne.

13.

Wadą komunikatów ustnych jest

dobrze przekazana informacja.

informacje mogą być zniekształcone.

są to waŜne informacje.

są to mniej waŜne informacje.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14.

Przedsiębiorstwo stanowi jednostkę wyodrębnioną pod względem
a)

tylko prawnym.

tylko organizacyjnym i ekonomicznym.

prawnym, organizacyjnym i ekonomicznym.

tylko organizacyjnym.

15.

Pieczątkę przedsiębiorstwa moŜna wyrobić
a)

po otrzymaniu numeru PESEL.

po otrzymaniu druku ZUS.

przed otrzymaniem numeru REGON.

po otrzymaniu numeru REGON.

16.

W ramach podejmowania działalności gospodarczej przedsiębiorca ma prawo do
a)

jawności działalności gospodarczej.

samodzielności działalności gospodarczej.

samofinansowania.

samogospodarowania.

17.

Działalność gospodarcza moŜe być podjęta przez
a)

tylko osoby prawne.

tylko osoby fizyczne.

przez osoby fizyczne oraz osoby prawne.

osoby prawne, fizyczne i inne.

18.

Normy postępowania przedsiębiorców w relacjach z klientami, pracownikami,
wspólnikami i innymi podmiotami nazywamy
a)

etyką biznesu.

etyką.

ergonomią.

alienacją.

19.

Rękojmia jest to
a)

odpowiedzialność sprzedawcy za wady rzeczy sprzedanej.

gwarancja towaru.

brak odpowiedzialności za sprzedawany towar.

inaczej wydanie towaru.

20.

Po zakończeniu roku podatkowego pracodawca sporządza deklarację zbiorczą
a)

PIT-37.

NIP-1.

RG-1.

PIT-11/8B.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko .............................................................................................................

Stosowanie przepisów prawa w działalności gospodarczej

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. LITERATURA

Dobrzański

G.,

Dobrzańska

B.M.,

Kiełczykowski

D.:

Ochrona

rodowiska

przyrodniczego. Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko, Białystok 1997

Florek L., Zieliński T.: Prawo pracy. C.H. Beck, Warszawa

Instrukcja bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu podstawowych prac
z zakresu gospodarki leśnej

Janik B.: Funkcjonowanie przedsiębiorstwa w warunkach gospodarki rynkowej. Difin,
Warszawa 2005

Komosa A.: Funkcjonowanie przedsiębiorstwa w warunkach gospodarki rynkowej cz.1.
Ekonomik s.c., Warszawa 2004

Komosa A.: Funkcjonowanie przedsiębiorstwa w warunkach gospodarki rynkowej cz.2.
Ekonomik s.c., Warszawa 2004

Komosa A.: Praca biurowa. Ekonomik s.c., Warszawa 2003

Komosa A.: Szkolny słownik ekonomiczny. Ekonomik s.c., Warszawa 2000

Musiałkiewicz J.: Podstawy przedsiębiorczości, Ekonomik s.c., Warszawa 2007

10.

Poradnik leśniczego. Wydawnictwo Świat, Warszawa 1991

11.

Kodeks pracy

12.

Ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach (t.j. Dz. U. z 2005 r. Nr 45, poz. 435 z późn. zm.).

13.

Ustawa z dnia 13 października 1995 r. Prawo łowieckie (t.j. Dz. U. z 2005 r. Nr 127, poz.
1066 z późn. zm.)

14.

Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. Nr 92, poz. 880 z późn. zm.).

15.

Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (t.j. Dz. U. z 2004 r.
Nr 121, poz. 1266 z późn. zm)

16.

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 stycznia 2003 r. w sprawie stanowisk,
stopni słuŜbowych oraz zasad wynagradzania w SłuŜbie Leśnej (Dz. U. Nr 11, poz. 1230).

17.

18.

Zarządzenie nr 50 Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z
dnia 18 maja 1994 r. w sprawie nadania statutu Państwowemu Gospodarstwu Leśnemu
Lasy Państwowe

19.

Ponadzakładowy Układ Zbiorowy Pracy dla Pracowników Państwowego Gospodarstwa
Leśnego Lasy Państwowe

20.

http://www.savio.lubin.com.pl/informa/Stanowisko.htm

21.

http://www.lp.gov.pl

22. http://www.praca.lasy.pl