background image

___________________________________________________________________________ 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

 

 

 

 
 

MINISTERSTWO EDUKACJI 

    NARODOWEJ 

 

 

 

 

 

Krzysztof Bartosik 

 

 

 

 

 

Montowanie zegarów i zegarków elektrycznych 
i elektronicznych 731[05].Z1.07 

 
 
 

 

 
 
 
 

Poradnik dla nauczyciela 

 
 
 
 
 

 

 

Wydawca  

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy  
Radom 2006 

background image

____________________________________________________________________ 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 
Recenzenci: 

mgr Henryk Krystkowiak 
mgr Ryszard Ochociński 

 
 
 

Opracowanie redakcyjne: 

mgr inż. Grzegorz Śmigielski 

 
 
 

Konsultacja: 

mgr inż. Andrzej Zych 
mgr inż. Ireneusz Kocoń 
 
 
 
Korekta: 

 
 
 
 
 
 

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej „Montowanie 
zegarów i 

zegarków elektrycznych i 

elektronicznych” 731[05].Z1.07 zawartego 

w modułowym programie nauczania dla zawodu zegarmistrz. 

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Wydawca 

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy w Radomiu, 2006 

background image

____________________________________________________________________ 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

SPIS TREŚCI 

 

 
1. Wprowadzenie 

2. Wymagania wstępne 

3. Cele kształcenia 

4. Przykładowe scenariusze zajęć 

5. Ćwiczenia 

12 

5.1. Podstawowe elementy obwodu elektrycznego, prawa elektrotechniki, 

pomiary wielkości elektrycznych. 

12 

5.1.1. Ćwiczenia

 

 12 

5.2. Budowa, zasada działania, interpretacja schematów zegarów elektrycznych, 

elektronicznych i specjalnych. 

14 

5.2.1.   Ćwiczenia 14 

5.3. Narzędzia i przyrządy do montażu zegarów elektrycznych i elektronicznych. 

Eksploatacja instalacji, maszyn i urządzeń elektrycznych. 

16 

5.3.1. Ćwiczenia 16 

5.4. Montaż zegarów i zegarków elektrycznych i elektronicznych. 

18 

5.4.1. Ćwiczenia 18 

5.5. Kontrola poprawności wykonania montażu, regulacje zegara elektrycznego 

i elektronicznego 

20 

5.5.1.   Ćwiczenia 20 

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia 

22 

7. Literatura 

32 

background image

____________________________________________________________________ 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

1. WPROWADZENIE 

 
Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu 

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie zegarmistrz. 

 
W poradniku zamieszczono: 

−  wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane, 

aby bez problemów mógł korzystać z poradnika, 

−  cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy  

 z poradnikiem, 

−  przykładowe scenariusze zajęć, 
−  ćwiczenia, przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami 

nauczania - uczenia oraz środkami dydaktycznymi, 

−  ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego, 

−  wykaz literatury, z jakiej mogą korzystać uczniowie podczas nauki. 

 
W poradniku dla ucznia zagadnienia zostały omówione w sposób bardzo ogólny. 

Przedstawiono treści, opisano umiejętności, które uczeń powinien sobie przyswoić. By uczeń 
mógł w pełni zrozumieć i przyswoić materiał niezbędna jest jego praca z literaturą. 
Nauczyciel powinien być przewodnikiem dla ucznia, wskazując mu materiały i źródła, 
z których  może uzyskać najświeższe informacje dotyczące zagadnień, które 
obejmuje jednostka modułowa. 

 
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze 

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania, takimi jak: 
−  samokształcenie kierowane, 
−  ćwiczenia, 

−  metoda projektu, 

−  przewodni tekstu. 

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane począwszy od pracy 

jednolitej, pracy grupowej jednolitej i zróżnicowanej aż po samodzielną pracę ucznia.  

Zaleca się również podanie wymagań edukacyjnych w takiej formie, aby łatwo było 

zidentyfikować cele z poszczególnymi tematami. W poradniku podano dwa przykładowe 
scenariusze zajęć. W 

pierwszym metodą wiodąca jest pokaz, w 

drugim ćwiczenie 

przedmiotowe. 

Pomocne mogą się okazać zamieszczone na końcu każdego podrozdziału w poradniku 

dla ucznia pytania sprawdzające, które uczeń może wykorzystywać w dwojaki sposób, 
a mianowicie jako: 
−  zpoznanie się z pytaniami przed rozpoczęciem analizy pracy z materiałem określonym 

w podrozdziale. Uczeń zapozna się w tym  momencie z wymaganiami i dążyć będzie do 
osiągnięcia celu, jakim jest odpowiedź na pytania, 

−  zapoznanie się z pytaniami po zakończeniu pracy z danym podrozdziałem. Pytania te 

stanowić będą kontrolę stanu gotowości przejścia do wykonywania ćwiczeń. 

 
W  ćwiczeniach realizowanych w formie zadań praktycznych założono,  że w trakcie ich 

realizacji uczeń powinien: 
−  zaplanować proces rozwiązania zadania, 

−  opracować procedurę rozwiązania zadania, posiłkując się literaturą, 

background image

____________________________________________________________________ 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

−  dobrać osprzęt i narzędzia, 

−  wykonać zadanie, 

−  zaprezentować rozwiązanie zadania. 

 
Wskazane jest przeprowadzanie instruktaży przed każdymi zajęciami oraz przed 

wykonywaniem  ćwiczeń. Zaleca się również nakłanianie uczniów do korzystania z pomocy 
koleżeńskiej. 

Zaleca się dobór dla uczniów takich ćwiczeń, które rozwijać  będą te umiejętności, 

których nabycie nastarcza największe problemy.  

Po wykonaniu zaplanowanych ćwiczeń uczeń przystępuje do sprawdzenia poziomu 

swoich postępów, odpowiadając na pytania zawarte w podrozdziale „Sprawdzian postępów”.  

 
W tym celu uczeń powinien samodzielnie: 

−  przeczytać pytania i udzielić na nie odpowiedzi, 
−  zakreślić odpowiedź, wstawiając X w odpowiednim polu. 

W tym rozdziale zamieszczono: 

−  kartę odpowiedzi, obok której jest klucz odpowiedzi, 

−  instrukcję dla nauczyciela, w 

której omówiono czynności ucznia podczas 

przeprowadzania sprawdzianu, 

−  instrukcję dla ucznia, w której omówiono czynności ucznia podczas przeprowadzania 

sprawdzianu. 
Zestawy stanowią propozycję narzędzi pomiaru dydaktycznego, z których można 

skorzystać w celu przeprowadzenia badań lub w celu opracowania innych narzędzi. Wybór 
należy do nauczyciela. 

 

Wskazówki do realizacji 

W trakcie realizacji zajęć należy zwrócić uwagę na wyrobienie nawyku doboru 

właściwych narzędzi oraz troski o ich stan techniczny. Wśród wielu umiejętności 
nabywanych w ramach tej jednostki modułowej jest umiejętność doboru wkrętów, podkładek 
oraz siły dokręcania elementów w mechanizmach zegarków elektrycznych i elektronicznych. 

Istotnym elementem jest wyrobienie świadomości, że w trakcie prac przy urządzeniach 

elektrycznych należy zachować szczególną uwagę, by nie wprowadzać zagrożeń dla zdrowia  
i życia. 

 
Życzę owocnej pracy dydaktycznej z 

uczniami z 

zastosowaniem opracowanych 

materiałów. 

background image

____________________________________________________________________ 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Schemat układu jednostek modułowych w module 731[05].Z1 

 

731[ 05]. Z1 

 

MONTAŻ ZEGARÓW I ZEGARKÓW 

731[ 05]. Z1.01 

Organizowanie stanowiska montażu mechanizmów 

zegarowych 

731[ 05]. Z1.02 

Montowanie mechanizmu zegarowego 

731[ 05]. Z1.03 

Montowanie mechanizmu chodzika 

731[ 05]. Z1.04 

Montowanie zegarów - budzików 

731[ 05]. Z1.05 

Montowanie zegarów bijących 

731[ 05]. Z1.06 

Montowanie zegarów i zegarków mechanicznych 

731[ 05]. Z1.07 

Montowanie zegarów i zegarków  elektrycznych 

i elektronicznych 

background image

____________________________________________________________________ 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

2. WYMAGANIA WSTĘPNE 

 
Przystępując do realizacji programu nauczania jednostki modułowej powinieneś umieć: 

−  definiować i określać znaczenie terminów zawodowych, dotyczących mechanizmów 

zegarowych, ich rodzajów, budowy oraz konserwacji i magazynowania, 

−  rozróżniać i nazywać specjalistyczne narzędzia, przyrządy i urządzenia,  

−  wyjaśniać i stosować pojęcia, nazwy i określenia, dotyczące eksploatacji mechanizmów 

zegarowych, 

−  wykonywać odwzorowanie graficzne części mechanizmu zegarowego, 

−  rozpoznawać podstawowe materiały konstrukcyjne stosowane w 

mechanizmach 

zegarowych,  

−  montować podzespoły i zespoły mechanizmu zegarowego, 
−  sprawdzać poprawność i dokładność wykonania montażu zegarków i zegarów, 

−  interpretować dokumentację techniczną, 

−  korzystać z różnych źródeł informacji. 

background image

____________________________________________________________________ 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

3. CELE KSZTAŁCENIA 

 
W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: 

−  określić zasadę działania zegara elektrycznego i elektronicznego, 

−  zinterpretować schematy zegarów elektrycznych i elektronicznych, 

−  zidentyfikować charakterystyczne części zegara elektrycznego i elektronicznego, 
−  pomierzyć podstawowe wielkości elektryczne, 

−  scharakteryzować podstawowe pojęcia i prawa elektrotechniki i elektroniki, 

−  podłączyć na podstawie schematu ideowego zegar elektryczny i elektroniczny do 

instalacji zasilającej, 

−  zmontować zegar elektryczny, 

−  zmontować zegara elektroniczny, 

−  sprawdzić poprawność i 

dokładność wykonania montażu zegara elektrycznego 

i elektronicznego, 

−  wyregulować zegar elektryczny i elektroniczny, 

−  określić sposoby kontroli poprawności i dokładności wykonania montażu zegara 

elektrycznego i elektronicznego. 

− 

zastosować przyrządy do kontroli układów zegara elektrycznego i elektronicznego.

 

 

background image

____________________________________________________________________ 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE LEKCJI 

Scenariusz zajęć 1 

Osoba prowadząca ………………………………………………. 

Modułowy program nauczania:   

Zegarmistrz 731[05] 

Moduł:   

 

 

 

Montaż zegarków i zegarów 731 [05] 

Jednostka modułowa: 

  Montowanie 

zegarów 

i zegarków elektrycznych  

i elektronicznych. 731[05].Z1.07 

 
Temat: Identyfikacja elementów elektrycznych i elektronicznych 
 
Cel ogólny
: rozróżnianie podstawowych elementów elektrycznych i elektronicznych 

wykorzystywanych w czasie montażu zegarów i zegarków elektronicznych. 

 
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi: 

−  zidentyfikować elementy, części elektryczne i elektroniczne, 

−  odczytać z kart katalogowych podstawowe parametry elementów elektrycznych 

i elektronicznych, 

−  zidentyfikować wyprowadzenia (końcówki) elementów elektrycznych i elektronicznych, 

−  pomierzyć podstawowe parametry elementów elektrycznych. 
 

Metody nauczania:  

−  wykład, 
−  pokaz, 

−  ćwiczenia. 

 
Formy organizacyjne pracy uczniów: 

−  praca w zespołach. 
 

Strategia:  
uczenie się przez doświadczenie. 
 
Środki dydaktyczne: 

−  plansze lub foliogramy ze zdjęciami i symbolami graficznymi, 

−  elementy elektryczne i elektroniczne (rezystory różnych typów, rezonatory, trymery, 

kondensatory, diody, tranzystory, wyświetlacze LCD i LED), 

−  dokumentacja techniczna tych elementów, 
−  multimetry z możliwością pomiaru h

FE

 oraz pojemności, 

−  literatura. 

 
Czas:
 180 

min. 

 
Przebieg zajęć: 
Zadanie dla ucznia 
Przedmiotem zadania jest zidentyfikowanie, na podstawie oznaczeń oraz pomiarów 
elementów elektrycznych i elektronicznych. 

background image

____________________________________________________________________ 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

FAZA WSTĘPNA 
Czynności organizacyjno – porządkowe, podanie tematu lekcji, zaznajomienie uczniów 
z zadaniem, przydział stanowisk, przydział zestawów do identyfikacji. 
FAZA WŁAŚCIWA 
Informacje 

1.  Jakie są podstawowe elementy elektryczne i elektroniczne, jakie mają symbole graficzne 

na schematach montażowych? 

2.  Jakie znajdują zastosowania w zegarach i zegarkach elektrycznych i elektronicznych? 
3.  Jakie są ich podstawowe parametry? 
4.  Jakie mierzy się ich podstawowe parametry? 
5.  Jak identyfikuje się ich wyprowadzenia (końcówki)? 

Wykonanie 

1.  Uczniowie na podstawie oznaczeń dokonują wstępnej klasyfikacji przekazanych 

elementów. 

2.  Korzystając z katalogów sprawdzają poprawność wykonanej segregacji. 
3.  Oznaczają wyprowadzenia elementów niesymetrycznych (dioda, tranzystor, tyrystor, 

kondensator elektrolityczny itp.). 

4.  Określają, jakie są podstawowe parametry poszczególnych elementów oraz proponują 

układy pomiarowe do ich sprawdzenia. 

5.  Konsultują z nauczycielem metody pomiaru.  
6.  Wykonanie pomiarów – w zestawie winny się znaleźć również elementy uszkodzone. 
7.  Kontrola otrzymanych wyników. 
8.  Prezentacja wyników. 

Sprawdzanie 

1.  Czy uczniowie opracowali prawidłowe układy pomiarowe elementów? 
2.  Czy elementy zostały prawidłowo zidentyfikowane, czy właściwie rozpoznano 

wyprowadzenia elementów? 

Analiza 
Nauczyciel prowadzi dyskusję podsumowującą, pyta o problemy jakie wystąpiły podczas 

identyfikacji, podsumowuje ćwiczenie, wskazuje na umiejętności nabyte podczas ćwiczenia. 

FAZA KOŃCOWA 
Zakończenie zajęć 
Uporządkowane stanowisk, ułożenie narzędzi. 
Praca domowa 
Przygotowanie notatki nt. oznaczania elementów półprzewodnikowych. 
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach: 
Ewaluacja poprzez uzyskanie informacji zwrotnej podczas prezentacji i dyskusji 

podsumowującej oraz ewaluacja odroczona na podstawie ocen z pracy domowej. 
 

background image

____________________________________________________________________ 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

10 

Scenariusz zajęć 2 

Osoba prowadząca ………………………………………………. 

Modułowy program nauczania:   

Zegarmistrz 731[05] 

Moduł:   

 

 

 

Montaż zegarków i zegarów 731 [05].Z1 

Jednostka modułowa: 

  Montowanie 

zegarów 

i zegarków elektrycznych  

i elektronicznych. 731[05].Z1.07 

 
Temat: Montaż i regulacja wskazań zegarów pierwotnych i wtórnych w  sieciach czasu 

 
Cel ogólny
: Kształtowanie umiejętności montażu zegarów pierwotnych i wtórnych. 

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi: 

−  zidentyfikować elementy niezbędne do stworzenia sieci, 
−  określić zasadę działania tych elementów i podzespołów, 

−  zmontować sieć z gotowych elementów, 

Metody nauczania:  

−  wykład, 
−  pokaz z objaśnieniami, 

−  ćwiczenia. 

Formy organizacyjne pracy uczniów: 

−  praca w zespołach. 

Strategia: 

−  uczenie się przez doświadczenie. 

Środki dydaktyczne: 

−  zestawy zegar pierwotny i dwa zegary wtórne, 

−  uchwyty do przewodów, puszki odgałęźne dostosowane do montażu na podłożu palnym, 

podkładki niepalne pod puszki i zegary, wkręty, gwoździe, 

−  drewniane stelaże na których zawieszane będą zegary, 

−  przewody łączeniowe zgodne z dokumentacją zegarów, 

−  stanowiska pracy winny posiadać instalację elektryczną zabezpieczoną indywidualnymi 

wyłącznikami różnicowoprądowymi, 

−  zestaw narzędzi elektromonterskich,  

−  poradnik mechanika, 

−  literatura. 
 

Czas: 180 

min. 

 
Przebieg zajęć: 
Zadanie dla ucznia 
Zmontować i wyregulować sieć czasu składającą się z jednego zegara pierwotnego 
i dwóch zegarów wtórnych. 
 
FAZA WSTĘPNA 

background image

____________________________________________________________________ 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

11 

Czynności organizacyjno-porządkowe, podanie tematu lekcji, zaznajomienie uczniów 
z zadaniem, podział grupy na 6 zespołów dwuosobowych. 
FAZA WŁAŚCIWA 
Informacje 
Zadania realizowane przez sieci czasu. Elementy składowe sieci czasu. Procedura 
montażu sieci. Wymagania BHP w trakcie montażu urządzeń. Procedura regulacji sieci 
czasu.  
Planowanie  

Uczniowie przed rozpoczęcie prac powinni: 

−  zapoznać się z dokumentacją zegarów,  
−  opracować planu montażu, 

−  przygotować listy narzędzi i materiałów pomocniczych, 

−  opracować procedurę regulacji. 

Wykonanie 
Po prezentacji przez nauczyciela zasad bezpiecznej pracy przez uczniów w trakcie 

montażu sieci. Po odbytym przeszkoleniu i po sprawdzeniu opracowanych planów montażu 
grupy przystępują do realizacji zadania. 

W trakcie realizacji zadania należy zwrócić uwagę na właściwe zabezpieczenie 

budowanych fragmentów instalacji. Należy zwrócić uwagę na zamontowanie właściwych 
dławików i uszczelnień.  

Przed podłączeniem zbudowanej instalacji nauczyciel winien dokładnie sprawdzić układ 

oraz zamontowane środki ochrony przeciwporażeniowej. Niedopuszczalne jest uruchamianie 
układ przy zdjętych obudowach i pokrywach. 

Sprawdzanie 
Po uruchomieniu sieci uczniowie, po wykonanej regulacji, przez ok. 10 minut obserwują 

działanie układu. 

Analiza 
Nauczyciel prowadzi dyskusję podsumowującą, pyta o problemy jakie wystąpiły podczas 

montażu, podsumowuje ćwiczenie, wskazuje na umiejętności nabyte podczas ćwiczenia. 

FAZA KOŃCOWA 
Zakończenie zajęć 
Uporządkowane stanowisk, złożenie modeli i eksponatów 
Praca domowa 
Przygotowanie notatki nt. Zasady udzielania pomocy osobie porażonej prądem 

elektrycznym. 

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach: 
Ewaluacja poprzez uzyskanie informacji zwrotnej podczas prezentacji i dyskusji 

podsumowującej oraz ewaluacja odroczona na podstawie ocen z pracy domowej. 
 

background image

____________________________________________________________________ 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

12 

5. ĆWICZENIA 

5.1. Podstawowe elementy obwodu elektrycznego, prawa 

elektrotechniki, pomiary wielkości elektrycznych 

5.1.1. Ćwiczenia 

Ćwiczenie 1 

Zmierz napięcie odkładające się na diodach LED o różnych kolorach, przy prądzie 

znamionowym. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia: 
 
Uczeń powinien: 

1) wyszukać w katalogu prądy znamionowe dla różnych typów diod LED,  
2) zmontować układ do pomiaru prądu i napięcia, 
3) regulując napięcie źródła obserwować wskazania mierników, zapisać wyniki, 
4) porównać wyniki dla diod LED o różnych kolorach, 
5) rozmontować układ, posprzątać stanowisko. 

 
Środki dydaktyczne: 

−  poradnik dla ucznia, 
−  karty katalogowe różnych diod LED, 

−  diody LED w podstawkach z zaciskami pomiarowymi, 

−  mierniki prądu stałego – woltomierz i amperomierz, 
−  regulowany zasilacz prądu stałego od 0 do 3 V, 

−  przewody pomiarowe.  

 
Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

−  ćwiczenie. 

 
Wskazówki do realizacji: 
Zaleca się, aby uczniowie wykonywali to ćwiczenie samodzielnie lub w konsultacji 

z innymi uczniami.  

Ćwiczenie 2 

Rozpoznaj elementy dyskretne na płytkach drukowanych, narysuj schemat na podstawie 

oględzin i pomiarów obwodu. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia: 
 
Uczeń powinien: 

1) wybrać z zestawu płytek drukowanych dwie płytki, 
2) wykonać oględziny jednej płytki, określić elementy jakie na niej się znajdują,  
3) narysować schemat jednej z płytek, 
4) określić funkcję, jaką może spełniać ten układ, 
5) omówić swoje spostrzeżenia z kolegami. 

 

background image

____________________________________________________________________ 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

13 

Środki dydaktyczne: 

−  poradnik dla ucznia,  

−  płytki drukowane z prostymi układami elektronicznymi, 

−  miernik uniwersalny, 
−  papier, gumka, ołówek, 

−  literatura. 

 
Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

−  ćwiczenie. 

 
Wskazówki do realizacji: 
Zaleca się, aby uczniowie wykonywali to ćwiczenie w grupach 2 – 3 osobowych. Przed 

prezentacją wyników pracy nauczyciel powinien sprawdzić efekty pracy grupy 
i przedyskutować z uczniami elementy budzące kontrowersje. W razie potrzeby można 
przerwać ćwiczenie i przeprowadzić pokaz na wybranym przykładzie.  
 

Ćwiczenie 3 

Pomierz wskazane elementy elektroniczne - określ rezystancje wskazanych rezystorów, 

ustal na podstawie pomiarów i danych zawartych w katalogach rolę poszczególnych 
wyprowadzeń wskazanych diod, tranzystorów i układów scalonych.  

 
Sposób wykonania ćwiczenia: 
 
Uczeń powinien: 

1) wybierać pojemnik z elementami elektronicznymi, 
2) rozpoznać elementy, pomierz i zapisz ich parametry, 
3) określić znaczenie poszczególnych końcówek, 
3) porównać wyniki z danymi katalogowymi. 

 
Środki dydaktyczne: 

−  poradnik dla ucznia,  
−  pojemniki z elementami przeznaczonymi do selekcji, 

−  karty katalogowe elementów z pojemników, 

−  miernik uniwersalny z możliwością pomiarów parametrów półprzewodników, 
−  literatura zgodna z punktem 6 poradnika dla ucznia. 
 

Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

−  ćwiczenie. 

 
Wskazówki do realizacji: 
Zaleca się, aby uczniowie wykonywali to ćwiczenie samodzielnie lub w konsultacji 

z innymi uczniami.  
 

background image

____________________________________________________________________ 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

14 

5.2. Budowa, zasada działania, interpretacja schematów zegarów 

elektrycznych, elektronicznych i specjalnych 

5.2.1. Ćwiczenia 

Ćwiczenie 1 

Narysuj schemat blokowy zegara z regulatorem balansowym. Opisz zadania jakie 

realizuje każdy z wymienionych bloków. Omów zasadę działania tego zegara. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia: 
 
Uczeń powinien: 

1) wyszukać spośród dokumentacji technicznych zgromadzonych w pracowni DTR zegara 

z regulatorem balansowym, 

2) w oparciu o dokumentacje techniczną zegara narysować schemat blokowy, 
3) na kartce wpisać nazwy bloków funkcjonalnych oraz wypisać zadania jakie realizują, 
4) wykorzystując przygotowane notatki omówić zasadę działania tego zegara.  

 
Środki dydaktyczne: 

−  dokumentacja kilku zegarów i zegarków, 

−  poradnik dla ucznia,  
−  literatura. 
 

Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

−  ćwiczenie. 
 

Wskazówki do realizacji: 
Zaleca się, aby uczniowie wykonywali to ćwiczenie samodzielnie lub w konsultacji 

z innymi uczniami.  
 

Ćwiczenie 2 

Zmodyfikuj schemat blokowy modułu dzielników i wyświetlaczy, tak aby dopasować do 

go zegara wskazującego aktualne: godzinę, minutę, dzień, miesiąc. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia: 
 
Uczeń powinien: 

1) przeanalizuj schemat z rysunku 19 zamieszczonego w pakiecie ucznia, 
2) w oparciu o ten schemat narysować schemat spełniający warunki określone w zadaniu, 
3) uzasadnić wszystkie naniesione poprawki i odstępstwa od schematu z rys. 19, 
4) omówić zasadę działania całego zegara elektronicznego realizującego funkcje opisane 

w zadaniu. 

 
Środki dydaktyczne: 

−  artykuły piśmiennicze (papier , pisak), 

−  literatura,  
−  poradnik dla ucznia. 

background image

____________________________________________________________________ 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

15 

 

Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

−  ćwiczenie. 
 

Wskazówki do realizacji: 
Zaleca się, aby uczniowie wykonywali to ćwiczenie w grupach 2 osobowych. Zadaniem 

nauczyciela jest wykonanie kontroli przygotowanych schematów, omówienie wątpliwości 
i niejasności. W razie potrzeby można przerwać  ćwiczenie i przeprowadzić pokaz na 
wybranym przykładzie.  
 

Ćwiczenie 3 

Wymień i omów rodzaje wyświetlaczy i wskaźników, jakie są stosowane w zegarach 

i zegarkach elektrycznych i elektronicznych – scharakteryzuj każdy z rodzajów. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia: 
 
Uczeń powinien: 

1) wypisać znane Ci wyświetlacze, 
2) pod każdą nazwą wyświetlacza wypisać cechy, sprawdzić ich parametry w karatach 

katalogowych – wypisz wady i zalety każdego z nich, 

3) na podstawie wad i zalet określić kiedy i w jakich zegarach mogą one występować, 
4) sprawdzić w dokumentacjach warunki w jakich te wyświetlacze mogą pracować. 

 
Środki dydaktyczne: 

−  dokumentacje kilku rodzajów zegarów i zegarków, 

−  generator przebiegów prostokątnych, z możliwością regulowania częstotliwości,  

−  literatura,  
−  poradnik dla ucznia. 
 

Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

−  ćwiczenie. 

 
Wskazówki do realizacji: 
Zaleca się, aby uczniowie wykonywali to ćwiczenie w grupach 2 – 3 osobowych. Przed 

prezentacją wyników pracy nauczyciel powinien sprawdzić efekty pracy grupy 
i przedyskutować z uczniami elementy budzące kontrowersje. W razie potrzeby można 
przerwać ćwiczenie i przeprowadzić pokaz na wybranym przykładzie.  
 

background image

____________________________________________________________________ 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

16 

5.3. Narzędzia i przyrządy do montażu zegarów elektrycznych 

i elektronicznych. Eksploatacja instalacji, maszyn i urządzeń 
elektrycznych 

5.3.1. Ćwiczenia 

Ćwiczenie 1 

Pobiel prawidłowo 3 przewody typu LY o różnym przekroju.  
 
Sposób wykonania ćwiczenia: 
 
Uczeń powinien: 

1) załączyć lutownice, umieść ją w podstawce, 
2) zdjąć izolację z końcówek przewodu (ok. 7 mm.),  
3) nanieść topnik na grot, nabierać na grot odrobinę lutu, pobielić końcówki, sprawdzić stan 

izolacji, 

4) w przypadku nadtopienia izolacji lub użycia niewłaściwej ilości topnika, odciąć końcówkę, 

ponownie zdjąć izolację i powtórnie wykonać próbę pobielenia przewodu - uczeń 
powinien powtarzać czynności do czasu, aż nie uzyska prawidłowo przygotowanej 
końcówki, 

5) sprawdzić przez lupę wizualnie jakość lutowania, zauważone nadmiary cyny odessij. 
 

Środki dydaktyczne: 

−  poradnik dla ucznia, 

−  lutownica, topnik, lut miękki, przewody o różnym przekroju cienkie (np. 0,1 mm

2

), 

średnie np. (1 mm

2

), grube (np. 2,5 mm

2

), 

−  lupa, odsysacz,  
−  poradnik dla ucznia, 

−  literatura. 
 

Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

−  ćwiczenie. 
 

Wskazówki do realizacji: 
Zaleca się, aby uczniowie wykonywali to ćwiczenie. Zadaniem nauczyciela jest 

wykonywanie kontroli poprawności wykonania pobielenia. 
 
Ćwiczenie 2 

Załóż na przewód sygnałowy wskazaną wtyczkę. Zmontuj ją. 
 
Sposób wykonania ćwiczenia: 
 
Uczeń powinien: 

1) dobierać przewód, wtyczkę i zaciskarkę. 
2) obrobić końce przewodu, 
3) zacisnąć wtyczki na obu końcach przewodu zwracając uwagę na położenie przewodów, 
4) sprawdź omomierzem rezystancję połączenia. 

 

background image

____________________________________________________________________ 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

17 

Środki dydaktyczne: 

−  poradnik dla ucznia, 

−  różne rodzaje przewodów: wstęgowe, skrętki wieloparowe, koncentryczne, magistralowe, 

−  zaciskarki i wtyczki, 
−  literatura. 
 

Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

−  ćwiczenie. 

 
Wskazówki do realizacji: 
Zaleca się, aby uczniowie wykonywali to ćwiczenie w grupach 2 osobowych. Zadaniem 

nauczyciela jest wykonanie kontroli wykonanych połączeń, omówienie sposobu kontroli i jej 
wykonanie. W 

razie potrzeby można przerwać  ćwiczenie i 

przeprowadzić pokaz na 

wybranym przykładzie.  
 
Ćwiczenie 3 

Rozpoznaj zastosowane zabezpieczenia i ich rodzaje w dowolnej rozdzielni sieci 

zasilającej 400/230 V. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia: 
 
Uczeń powinien: 

1) podzielić na grupy i nazwać zabezpieczenia znajdujące się na tablicy, 
2) wskazać zadania jakie realizują,  
3) znaleźć na obudowach lub w katalogach parametry zabezpieczeń znajdujących się 

w rozdzielni, 

4) omówić zasady bezpiecznej eksploatacji omawianych zabezpieczeń (wskazać sposób 

testowania zabezpieczenia różnicowo prądowego). 

 
Środki dydaktyczne: 

−  poradnik dla ucznia, 

−  tablica z zamontowanymi różnymi rodzajami zabezpieczeń nadprądowych, 

bezpieczników topikowych, wyłączników i zabezpieczeń różnicowoprądowych,    

−  literatura. 
 

Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

−  ćwiczenie. 

 
Wskazówki do realizacji: 
Zaleca się, aby uczniowie wykonywali to ćwiczenie w grupach 2 – 3 osobowych. Przed 

prezentacją wyników pracy nauczyciel powinien sprawdzić efekty pracy grupy 
i przedyskutować z uczniami elementy budzące kontrowersje. W razie potrzeby można 
przerwać ćwiczenie i przeprowadzić pokaz na wybranym przykładzie.  
 

background image

____________________________________________________________________ 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

18 

5.4. Montaż zegarów i zegarków elektrycznych i elektronicznych 

5

.4.1. Ćwiczenia

 

Ćwiczenie 1 

Przeprowadź oględziny zegara z elektronicznym urządzeniem napędowym wahadła. 

Opracuj kartę technologiczną jego montażu.  

 
Sposób wykonania ćwiczenia: 
 
Uczeń powinien: 

1) oczyścić zegar, 
2) zamontować mechanizm na statywie, 
3) obserwując prace mechanizmu i jego kształt przygotować plan montażu, 
4) w celu sprawdzenia poprawności przygotowanego planu wykonać zdemontuj a następnie 

zgodnie z planem zmontować mechanizm, 

5) wszelkie odstępstwa od planu wykonane w czasie montażu opisać. 

 
Środki dydaktyczne: 

−  zegar i wahadłem napędzanym układem elektronicznym, 

−  stanowisko do montażu, wraz z kompletem narzędzi i przyrządów,  

−  poradnik dla ucznia,  
−  literatura. 

 
Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

−  ćwiczenie. 

 
Wskazówki do realizacji: 
Zaleca się, aby uczniowie wykonywali to ćwiczenie w grupach 2 – 3 osobowych. Przed 

prezentacją wyników pracy nauczyciel powinien sprawdzić efekty pracy grupy 
i przedyskutować z uczniami elementy budzące kontrowersje. W razie potrzeby można 
przerwać ćwiczenie i przeprowadzić pokaz na wybranym przykładzie.  
 

Ćwiczenie 2 

Ze względu na istniejące w mechanizmie zanieczyszczenia w zegarku elektronicznym ze 

wskazaniem analogowym zauważono wzrost pobieranego prądu z baterii. Należy 
zdemontować zegarek, oczyścić przekładnię wskazań i ponownie zmontować zegarek. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia: 
 
Uczeń powinien: 

1) wykonać szczegółowe oględziny zegarka, określ jakie elementy należy zdemontować,  
2) określić kolejność prac przy demontażu,  
3) omówić z nauczycielem przygotowany plan, 
4) wykonać szkic kinetyczny demontowanego mechanizmu, oznaczyć demontowane części 

i podzespoły,  

5) wykonać próbę pracy zegarka,  
6) omówić opracowana procedurę. 

background image

____________________________________________________________________ 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

19 

Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

−  ćwiczenie. 

 
Środki dydaktyczne: 

−  arkusz papieru, 

−  zegarek elektroniczny ze wskazaniem analogowym (wskazówkowy), 
−  stanowisko do montażu wraz z kompletem narzędzi, 

−  poradnik dla ucznia,  

−  literatura. 
 

Wskazówki do realizacji: 
Zaleca się, aby uczniowie wykonywali to ćwiczenie samodzielnie lub w konsultacji 

z innymi uczniami.  
 

Ćwiczenie 3 

W zegarze elektronicznym zamontuj wyświetlacz LED. Dobierz wyświetlacz pod 

względem zgodności z parametrami technicznymi zegara. Sprawdź możliwości montażu 
mechanicznego wybranego wyświetlacza. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia: 
 
Uczeń powinien: 

1) na podstawie dokumentacji zegara określić parametry jakie winien posiadać wyświetlacz, 
2) spośród przygotowanych wyświetlaczy wybierać te moduły, które mają  właściwe 

parametry elektryczne, 

3) sprawdzić czy barwa światła jest odpowiednia do zastosowanego w zegarze filtra, 
4) sprawdzić możliwości montażu mechanicznego wybranego modułu wyświetlacza, w razie 

potrzeby skorygować swój wybór, 

5) zamontuj modułu wyświetlacza, wykonaj próbę pracy. 

 
Środki dydaktyczne: 

−  stanowisko do montażu wraz z zestawem narzędzi zegarmistrzowskich, 
−  kilka różnych modułów wyświetlaczy o różnych parametrach elektrycznych, różnych 

wielkościach i sposobach montażu, 

−  katalogi, dokumentacje techniczno – ruchowe, 

−  poradnik dla ucznia,  
−  literatura. 
 

Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

−  ćwiczenie. 

 
Wskazówki do realizacji: 
Zaleca się, aby uczniowie wykonywali to ćwiczenie w grupach 2 osobowych. Zadaniem 

nauczyciela jest wykonanie kontroli przygotowanych planów montażu, omówienie 
wątpliwości i niejasności. W razie potrzeby można przerwać  ćwiczenie i przeprowadzić 
pokaz na wybranym przykładzie.  
 

background image

____________________________________________________________________ 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

20 

5.5

. Kontrola poprawności wykonania montażu, regulacje zegara 

elektrycznego i elektronicznego

 

5.5.1. Ćwiczenia 

Ćwiczenie 1 

Skontroluj i wyreguluj zmontowany zegar elektryczny wskazany przez nauczyciela. 
 
Sposób wykonania ćwiczenia: 
 
Uczeń powinien: 

1) wykonać szczegółowe oględziny mechanizmu, 
2) sprawdzić elementy regulacyjne zegara, 
3) sprawdzić dokładnie element wskazujący, 
4) wykonać regulację częstotliwości pracy oscylatora,  
5) zamknąć obudowę. 

 
Środki dydaktyczne: 

−  zegar elektryczny dowolnego typu, 
−  stanowisko do montażu zegarów elektrycznych z kompletem narzędzi, 

−  chronokomparator, miernik uniwersalny, 

−  literatura,  
−  poradnik dla ucznia. 

 
Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

−  ćwiczenie. 

 
Wskazówki do realizacji: 
Zaleca się, aby uczniowie wykonywali to ćwiczenie samodzielnie lub w konsultacji 

z innymi uczniami.  

 

Ćwiczenie 2 

Skontroluj i wyreguluj zmontowany zegarek elektroniczny.  
 
Sposób wykonania ćwiczenia: 
 
Uczeń powinien: 

1) wykonać szczegółowe oględziny mechanizmu, 
2) zamontować baterię,  
3) sprawdzić elementy regulacyjne zegara, 
4) sprawdzić dokładnie element wyświetlacz, skontrolować równomierność jego kontrastu, 
5) wyregulować częstotliwość pracy oscylatora,  
6) zamknąć obudowę. 

 
Środki dydaktyczne: 

−  zegar elektryczny dowolnego typu, 

−  stanowisko do montażu zegarów elektrycznych z kompletem narzędzi, 

background image

____________________________________________________________________ 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

21 

−  oscyloskop, miernik uniwersalny, 

−  literatura,  

−  poradnik dla ucznia. 
 

Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

−  ćwiczenie. 
 

Wskazówki do realizacji: 
Zaleca się, aby uczniowie wykonywali to ćwiczenie w grupach 2 – 3 osobowych. Przed 

prezentacją wyników pracy nauczyciel powinien sprawdzić efekty pracy grupy 
i przedyskutować z uczniami elementy budzące kontrowersje. W razie potrzeby można 
przerwać ćwiczenie i przeprowadzić pokaz na wybranym przykładzie.  
 

Ćwiczenie 3 

Podłącz zgodnie z dokumentacją zegar pierwotny z dwoma zegarami wtórnymi. Ustaw 

aktualny czas pracy. Skontroluj poprawność pracy. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia: 
 
Uczeń powinien: 

1) podłączyć przewody sterujące i zasilające zgodnie z dokumentacją, 
2) poprosić nauczyciela o sprawdzenie połączeń, 
3) podłączyć po uzyskaniu zgody układ do zasilania, 
4) ustawić zegar pierwotny, 
5) sprawdź tempo pracy zegara pierwotnego, 
6) wykonać synchronizacji zegarów wtórnych, 
7) zaprezentować efekty swojej pracy. 

 
Środki dydaktyczne: 

−  zegar pierwotny, dwa zegary wtórne waz z dokumentacją, 

−  zestaw narzędzi do prac elektromechanicznych, 

−  chronokomparator, miernik uniwersalny, 
−  literatura zgodna z punktem 6 poradnika ucznia,  

−  poradnik dla ucznia. 

 
Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

−  ćwiczenie. 

 
Wskazówki do realizacji: 
Zaleca się, aby uczniowie wykonywali to ćwiczenie w grupach 2 – 3 osobowych. Przed 

prezentacją wyników pracy nauczyciel powinien sprawdzić efekty pracy grupy 
i przedyskutować z uczniami elementy budzące kontrowersje. W razie potrzeby można 
przerwać ćwiczenie i przeprowadzić pokaz na wybranym przykładzie.  

background image

____________________________________________________________________ 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

22 

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA  

 

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego 

 
Test dwustopniowy dla jednostki modułowej „Badanie układów 
elektrycznych i elektronicznych” 

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, 

– 

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 11, 12, 16, 18, 20 są z poziomu podstawowego, 

– 

zadania 10, 13, 14, 15, 17, 19 są z poziomu ponadpodstawowego. 

 

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt 

 
Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak 

uczeń otrzymuje 0 punktów. 

 
Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące 
oceny szkolne: 

 

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego, 

 

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu 
ponadpodstawowego, 

 

dobry – za rozwiązanie   17 zadań, w tym co najmniej  5 z poziomu ponadpodstawowego, 

 

bardzo dobry – za rozwiązanie 19 zadań, w 

tym co najmniej 6 z 

poziomu 

ponadpodstawowego. 

 
Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. d, 3. b, 4. d, 5. a, 6. b, 7. a, 8. c, 9. c, 10. a, 11. b
12. 
c, 13. d, 14. a, 15. a, 16. d, 17. a, 18. a, 19. b, 20. d

Plan testu 

Nr 

zad.

 

Cel operacyjny  

(mierzalne osiągnięcia ucznia) 

Kategori

a celu 

Poziom 

wymagań

zidentyfikować elementy składowe zegarów i zegarów 
elektrycznych i elektronicznych 

A P 

zastosować oznaczenia określone w polskich normach 
w trakcie montażu zegarów i zegarków 

C P 

dobrać przyrządy pomiarowe do pomiaru parametrów 
elementów elektrycznych i elektronicznych 

C P 

4 dobrać przyrządy pomiarowe do pomiaru wartości SEM 

określić budowę (elementy składowe - bloki funkcjonalne) 
zegarów elektrycznych 

C P 

określić funkcje realizowane przez poszczególne elementy 
w zegarze elektrycznym 

C P 

określić najczęściej popełniane błędy w czasie montażu 
zegarów elektrycznych 

C P 

background image

____________________________________________________________________ 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

23 

określić elementy składowe zegarów elektrycznych o napędzie 
elektrycznym 

A P 

9 określić funkcje pełnione przez elementy i podzespoły B 

10 

dobrać zakresy pomiarowe urządzeń do regulacji zegarów 
elektrycznych 

D PP 

11 

określić budowę (elementy składowe - bloki funkcjonalne) 
zegarów elektronicznych 

A P 

12 określić sposób podłączenia przyrządów pomiarowych. 

13 

określić funkcje dodatkowych modułów w zegarkach 
i zegarach elektronicznych  

B PP 

14 Wykonać procedurę kontroli poprawności montażu C 

PP 

15 

zastosować właściwe narzędzia w procesie montażu zegarków 
elektrycznych 

C PP 

16 

połączyć elementy obwodu elektrycznego w zegarach 
elektrycznych i elektronicznych  

C P 

17 

zamontować podzespoły elektryczne do elementów nośnych  
zegara i zegarka 

C PP 

18 

zorganizować stanowisko do wykonania kontroli jakości  
montażu i regulacji zegara 

C P 

19 

przeprowadzić samokontrolę prawidłowości wykonanego 
montażu i usunąć ewentualne wady 

C PP 

20 

określić procedurę montażu i uruchomiania zegarów 
i zegarków 

C P 

 

background image

____________________________________________________________________ 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

24 

Przebieg testowania 

 
Instrukcja dla nauczyciela 

1. 

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej 
jednotygodniowym. 

2. 

Przygotuj odpowiednią liczbę testów. 

3. 

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań. 

4. 

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia. 

5. 

Daj uczniom 2 minuty na sprawdzenie, czy otrzymali czytelną i kompletną kopię. 

6. 

Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij. 

 

Instrukcja dla ucznia 

1. 

Przeczytaj uważnie instrukcję. 

2. 

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 

3. 

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych. 

4. 

Test pisemny zawiera 20 zadania i sprawdza Twoje wiadomości z zakresu badania 
układów elektrycznych i elektronicznych. 

5. 

Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi. Wskaż tylko jedną 
odpowiedź prawidłową. W przypadku pomyłki błędną odpowiedź skreśl i zaznacz 
kółkiem odpowiedź prawidłową. 

6. 

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 

7. 

Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego 
rozwiązanie  na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas. 

8. 

Na rozwiązanie testu pisemnego masz 40 minut. 

Powodzenia! 

 
 

Materiały dla ucznia: 

 

instrukcja, 

 

zestaw zadań testowych, 

 

karta odpowiedzi. 

background image

____________________________________________________________________ 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

25 

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH 

 

Test wielokrotnego wyboru 
1. Jaki symbol ma bezpiecznik topikowy: 

a) 
 
b)  
 
c)  
 
d)  

 

 

2. Jaki kolor ma przewód ochronny: 

a) – barwa zielona, 
b) – barwa fioletowa,  
c) – barwa jasnoniebieska. 
d) – barwa żółtozielona. 

 
3. Do pomiaru rezystancji służy: 

a) woltomierz, 
b) omomierz, 
c) watomierz, 
d) amperomierz. 

 
4. Do pomiaru siły elektromotorycznej (napięcie jałowe) baterii służy: 

a) amperomierz, 
b) prężka, 
c) omomierz, 
d) woltomierz. 

 

5. Opis funkcjonalny zegara elektrycznego można przedstawić w następujący sposób: 

a) źródło zasilania Œ urządzenie napędowe  Œ regulator Œ przetwornik ruchu Œ 

przekładnia zębata zliczająca Œ przekładnia wskazań, 

b) sprężyna napędowa  Œ regulator Œ przekładnia wskazań  Œ przetwornik ruchu Œ 

przekładnia zliczająca, 

c) regulator Œ przetwornik ruchu Œ przekładnia zębata zliczająca Œ przekładnia wskazań 

Œ źródło zasilania Œ urządzenie napędowe, 

d) obciążnik Œ regulator Œ przekładnia zębata zliczająca Œ sprężyna napędowa. 

 

6. Napęd silnikowy stosowany elektrycznych mechanizmach zegarowych służy do: 

a) napędu regulatora, 
b) naciągu sprężyny lub podnoszenia obciążnika,  
c) napędu przekładni wskazań, 
d) napędu przekładni zliczającej. 

 

7. Po  wykonanym  montażu zegarka elektronicznego z wskazówkami zegarek co około 

godzinę zatrzymuje, podaj najbardziej prawdopodobny błąd popełniony w trakcie montażu: 

a) wskazówki są nieprawidłowo zamontowane, lub są wygięte i ocierają się o siebie, 

background image

____________________________________________________________________ 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

26 

b) zadzior  na  pierścieniu włosa powstały przy wciskaniu go na oś balansu ociera 

o półmostek balansu, 

c) sprężyna naciągowa utraciła swoje właściwości sprężyste, 
d) w kopercie znajdują się zanieczyszczenia, które są tego powodem. 

 

8. W zegarach z wahadłem o napędzie elektrycznym nie występuje

a) przekładnia wskazań, 
b) cewka napędowa, 
c) sprężyna napędowa, 
d) przekładnia zliczająca. 

 

9. Do czego służy przetwornik ruchu:  

a) zamienia ruch obrotowy silnika na ruch prostoliniowy podnoszenia obciążnika, 
b) zamienia ruch obrotowy bębna sprężyny na ruch oscylacyjny balansu, 
c) zamienia ruch oscylacyjny balansu na ruch obrotowy skokowy, 
d) przetwarza ruch mechaniczny na impulsy elektryczne. 

 

10. Zakres częstotliwości regulatorów kamertonowych zawiera się w granicach: 

a) 256...1000 Hz, 
b) 16 Hz …20 kHz, 
c) 20 kHz…2 MHz, 
d) 100 kHz…200 kHz. 

 

11. Wymień bloki funkcjonalne występujące w zegarach elektronicznych: 

a) blok zasilacza Œ moduł napędowy Œ układ przeniesienia napędu Œ moduł wskazań, 
b) moduł generatora wzorcowego Œ układ formowania impulsów Œ dzielnik 

częstotliwości Œ dzielniki i liczniki sekund, minut i godzin Œ urządzenie wskazujące, 

c) moduł napędowy  Œ moduł zasilacza Œ moduł generatora impulsów Œ wyświetlacz 

LED, 

d) moduł zasilacza Œ moduł napędowy Œ wyświetlacz plazmowy. 

 
12. Do pomiaru napięcia zasilania zegara zasilanego napięciem sieciowym należy użyć: 

a) amperomierza o zakresie 250 A = włączonego równolegle, 
b) amperomierza o zakresie 250 A ~ włączonego szeregowo, 
c) woltomierza o zakresie 250 V ~ włączonego równolegle, 
d) woltomierza o zakresie 250 V = włączonego szeregowo. 

 
13. Moduł DCF w zegarku elektronicznym służy do: 

a) oszczędzania baterii przez dostosowanie kontrastu wyświetlacza do aktualnego 

oświetlenia, 

b) kompensacji temperaturowej generatora, 
c) automatycznego wyłączania wyświetlacza po zdjęciu zegarka z ręki, 
d) odbioru  sygnałów z wzorca czasu z cezowego wzorca częstotliwości znajdujący się 

w Braunschweigu. 

 

14. Wskaż jakie konieczne pomiary należy wykonać by określić czas pracy baterii w zegarze 

elektrycznym z naciągiem elektromagnetycznym:  

a) czas trwania 1 naciągu, czas między kolejnymi naciągami, napięcie baterii, prąd 

elektromagnesu, 

b) czas trwania 1 naciągu, napięcie baterii, prąd elektromagnesu, 

background image

____________________________________________________________________ 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

27 

c) czas między kolejnymi naciągami, napięcie baterii, prąd elektromagnesu, 
d) czas trwania 1 naciągu, napięcie baterii, opór cewki. 
 

15. Podczas  montażu zegarków mechanicznych nie wolno używać narzędzi używanych do 

montażu zegarów elektrycznych ponieważ: 
a) narzędzia mogą zostać namagnesowane przez pola elektromagnetyczne wytwarzane 

przez niektóre podzespoły zegarów elektrycznych, 

b) zawsze powinno się mieć kilka kompletów narzędzi, 
c) wkręty przy tych zegarkach mają inne łebki, 
d) nie należy przenosić narzędzi pomiędzy stanowiskami.  
 

16. Jakie  następstwa może spowodować niedokładne ułożenie gumek przewodzących 

w trakcie montażu wyświetlaczy LCD: 
a) przy złym ułożeniu gumki mogą się obluzować i zniszczyć wyświetlacz, 
b) źle założone gumki mogą zewrzeć baterię zasilającą, 
c) złe ułożenie gumek przewodzących powoduje spieszenie lub późnienie zegarka, 
d) złe ułożenie gumek może powodować błędne działanie wyświetlacza.  
 

17. Podczas przykręcania modułu elektronicznego w czasie montażu zegarka elektronicznego 

ze wskazówkami do chassis najeży zwrócić szczególną uwagę na: 
a) długość wkrętów, moment dokręcenia i wielkość łbów, 
b) położenie modułu w chassis, 
c) czy wkręty są mocno dokręcone,  
d) czy przy potrząsaniu zegarkiem nie ma luźnych części. 
 

18. Do regulacji częstotliwości rezonatora kwarcowego niezbędny jest:  

a) chronokomparator, 
b) multimetr uniwersalny, 
c) watomierz, 
d) mikroskop warsztatowy. 
 

19. W zegarku elektronicznym po montażu  pod wpływem lekkich wstrząsów wskazanie na 

wyświetlaczu zanika podaj najbardziej prawdopodobne jest: 
a) zegarek  został namagnesowany i 

pole magnetyczne koperty wprowadza takie 

zakłócenia, 

b) niewłaściwie zamontowana jest bateria,  
c) uszkodzony jest rezonator kwarcowy, 
d) wyświetlacz w zegarku jest niewłaściwie zamocowany, i przesuwa się względem 

układu sterującego. 

 

20. Jaka jest kolejność regulacji i uruchamiania sieci czasu: 

a) jednoczesne uruchomienie zegarów wtórnych, ustawianie zegarów wtórnych na 

jednakowe wskazanie, regulacja zegara pierwotnego, 

b) ustawianie zegarów wtórnych na jednakowe wskazanie, jednoczesne uruchomienie 

zegarów wtórnych, regulacja zegara pierwotnego, 

c) w sieciach czasu zegary wtórne same się regulują o każdej pełnej godzinie,  
d) regulacja zegara pierwotnego, ustawianie zegarów wtórnych na jednakowe wskazanie, 

jednoczesne uruchomienie zegarów wtórnych.  

 

background image

____________________________________________________________________ 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

28 

KARTA  ODPOWIEDZI 

 

Imię i nazwisko..................................................................................................... 

 

Montowanie zegarów i zegarków elektrycznych i elektronicznych. 731[05].Z1.07 

Zakreśl poprawną odpowiedź. 

Nr zadania 

Warianty odpowiedzi 

Punkty 

1  a b c d 

 

2  a b c d 

 

3  a b c d 

 

4  a b c d 

 

5  a b c d 

 

6  a b c d 

 

7  a b c d 

 

8  a b c d 

 

9  a b c d 

 

10  a b c d 

 

11  a b c d 

 

12  a b c d 

 

13  a b c d 

 

14  a b c d 

 

15  a b c d 

 

16  a b c d 

 

17  a b c d 

 

18  a b c d 

 

19  a b c d 

 

20  a b c d 

 

Razem: 

 

background image

____________________________________________________________________ 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

29 

Przykład zadania praktycznego dla jednostki modułowej 

Montowanie zegarów i zegarków elektrycznych i elektronicznych. 

731[05].Z1.07 

Temat zadania: Montaż zegarka elektronicznego z wyświetlaczem LCD. 

 
Zmontuj i uruchom zegarek elektroniczny z wyświetlaczem LCD. 
 
W trakcie realizacji prac uczeń powinien  wykonać: 

−  oględziny elementów i podzespołów, 
−  plan pracy, 

−  spis niezbędnych narzędzi i urządzeń, 
−  wykaz niezbędnych materiałów pomocniczych, 

−  listę źle zamontowanych elementów i podzespołów, 

−  listę elementów wymagających demontażu, 
−  algorytm montażu zegara. 

 
Czas na wykonanie zadania wynosi 180 minut. 
 
Kryteria oceniania: 

−  za poprawnie sporządzony plan pracy (1 pkt), 

−  za przygotowanie wykazu narzędzi i materiałów potrzebnych do montażu (1 pkt), 

−  za przygotowanie wykazu przyrządów pomiarowych potrzebnych do wykonania regulacji 

(1 pkt), 

−  za przygotowanie wykazu materiałów pomocniczych (1 pkt), 

−  za prawidłową organizację stanowiska pracy (zgromadzenie narzędzi, przyrządów oraz 

ergonomiczne rozmieszczenie ich na stanowisku pracy) (1 pkt), 

−  za właściwe wykorzystanie narzędzi w procesie montażu zegarka (1 pkt), 
−  za prawidłowe wykorzystanie przyrządów pomiarowych (1 pkt), 

−  prawidłowe wyregulowanie zegarka (1 pkt), 

−  za uporządkowanie stanowiska pracy, wyczyszczenie używanych narzędzi i urządzeń 

(1 pkt), 

−  za prawidłowo wykonaną próbę pracy – zegar jest poprawnie ustawiony i poprawnie 

mierzy czas (1 pkt). 
 

Do wykonania zadania zaleca się przygotowanie komputera wraz z drukarką, na którym 

zainstalowano  pakiet biurowy, z którego będzie mógł uczeń skorzystać.   

 

background image

____________________________________________________________________ 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

30 

Karta odpowiedzi do testu praktycznego  

Montowanie zegarów i zegarków elektrycznych i elektronicznych 

731[05].Z1.07 

 

 

Temat  zadania: Montaż zegarka elektronicznego z wyświetlaczem LCD

 

 

Imię i nazwisko: ............................................................. 
 
Plan pracy: 

………………………………………………………………………………….………………. 
………………………………………………………………………………….………………. 
………………………………………………………………………………….………………. 
………………………………………………………………………………….………………. 
………………………………………………………………………………….………………. 
………………………………………………………………………………….………………. 

Wykaz niezbędnych narzędzi i urządzeń: 

………………………………………………………………………………….………………. 
………………………………………………………………………………….………………. 
………………………………………………………………………………….………………. 
………………………………………………………………………………….………………. 

Wykaz przyrządów pomiarowych: 

………………………………………………………………………………….………………. 
………………………………………………………………………………….………………. 
………………………………………………………………………………….………………. 
………………………………………………………………………………….………………. 

Wykaz niezbędnych materiałów pomocniczych:  
……………….

………………………………………………………………………………….

 

………………………………………………………………………………….………………. 

…………………………………………………………………………………….……………
….………………………………………………………………………………….……………
….……………………………………………………………………………….………………. 
………………………………………………………………………………….………………. 
Wykaz narzędzi i materiałów niezbędnych do wykonania pracy: 

………………………………………………………………………………….………………. 

………………………………………………………………………………….………………. 
………………………………………………………………………………….………………. 
………………………………………………………………………………….………………. 
………………………………………………………………………………….………………. 
Określ kolejność montażu elementów zegara (przed nazwą elementu wpisz liczbę określającą 
kolejność montażu, liczba 1 oznacza pierwszy element od którego rozpoczynasz montaż): 

………………………………………………………………………………….………………. 
………………………………………………………………………………….………………. 

………………………………………………………………………………….………………. 
………………………………………………………………………………….………………. 
………………………………………………………………………………….………………. 
………………………………………………………………………………….………………. 
 

background image

____________________________________________________________________ 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

31 

Karta oceny 

 

Lp. Kryterium 

Punkty 

Za poprawnie sporządzony plan pracy (1pkt), 

 

Za przygotowanie wykazu narzędzi i materiałów potrzebnych do montażu  
(1 pkt), 

 

Za przygotowanie wykazu przyrządów pomiarowych potrzebnych do 
wykonania regulacji (1 pkt), 

 

Za przygotowanie wykazu materiałów pomocniczych (1 pkt), 

 

Za prawidłową organizację stanowiska pracy: zgromadzenie narzędzi  
i przyrządów oraz ergonomiczne rozmieszczenie ich na stanowisku pracy 
(1 pkt), 

 

Za właściwe wykorzystanie narzędzi w procesie montażu zegarka (1 pkt), 

 

Za prawidłowe wykorzystanie przyrządów pomiarowych (1 pkt), 

 

Za  prawidłowe wyregulowanie zegarka (1 pkt), 

 

Za uporządkowanie stanowiska pracy, wyczyszczenie używanych narzędzi 
i urządzeń (1 pkt), 

 

10 

Za prawidłowo wykonaną próbę pracy – zegar jest poprawnie ustawiony i 
poprawnie mierzy czas (1 pkt). 

 

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące oceny 

szkolne: 

– dopuszczający – minimum 5 punktów 
– dostateczny – minimum 6 punktów 
– dobry – minimum 7 punktów 
– bardzo dobry – minimum 9 punktów 
– celujący – 10 punktów. 

background image

____________________________________________________________________ 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

32 

7

LITERATURA 

 

1. Bartnik B. ST., Podwapiński W. M. Al.: Zegarmistrzostwo. Ilustrowany słownik 

zegarmistrzowski. WSiP, Warszawa 1990 

2.  Bartnik B. ST., Podwapiński W. M. Al.: Zegarmistrzostwo. Zegary i zegarki elektryczne 

i elektroniczne. WSiP, Warszawa 1992 

3.  Czerwiec W., Maciszewski A., Moliński T.: Zegarmistrzostwo Podstawy elektrotechniki 

z elektroniką. Biuro Wydawnictw „Libra”, Warszawa 1980. 

4. Dyszyński J., Hagel R.: Miernictwo elektryczne. Warszawa, WSiP 1986 
5. 

Karkowski Z.: Miernictwo elektroniczne. Warszawa, WSiP 1991. 

6.  Krug G.: Zegary elektryczne. WNT, Warszawa 1977 
7. Parchański J.: Miernictwo elektryczne i elektroniczne. Warszawa, WSiP 1996 
8. Podwapiński W. M. Al.: Elektryczne czasomierze pojedyncze, Biuro Wydawnictw 

„Libra”, Warszawa 1992 

9.  Rubbins M.: Electronic Lock Watches, Howard & Sams Co, London 1975 
10. Sahner G.: Wstęp do miernictwa cyfrowego. Warszawa, WKiŁ 1982 
11. Sosiński B.: Naprawa kalkulatorów i zegarków elektronicznych, WNT, Warszawa 1986 
12. Zanoni R., Marrchetti P.: LCD and  LED manual. Jadow & Sons, Inc., New York City 

1985 

 

Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych pozycji 

wydawniczych.