Microsoft Word - Zegarmistrz_731[05]_Z1.05

___________________________________________________________________________

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Michał Sylwestrzak

Montowanie zegarów bijących 731[05].Z1.05

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006

___________________________________________________________________________

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
mgr inż. Ryszard Ochociński
mgr inż. Igor Lange

Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Grzegorz Śmigielski

Konsultacja:
mgr inż. Andrzej Zych
mgr inż. Ireneusz Kocoń
mgr inż. Grzegorz Śmigielski

Korekta:

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej Montowanie

zegarów bijących 731[05].Z1.05 zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu
zegarmistrz.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006

___________________________________________________________________________

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 6
3. Cele kształcenia 7
4. Przykładowe scenariusze zajęć 8
5. Ćwiczenia 12
5.1. Zasada działania mechanizmów bijących 12

5.1.1. Ćwiczenia 12

5.2. Typowe rodzaje mechanizmów bicia w zegarach bijących 14

5.2.1. Ćwiczenia 14

5.3. Charakterystyczne części, podzespoły i mechanizmy zegarów bijących 16

5.3.1. Ćwiczenia 16

5.4. Montaż zegarów bijących 18

5.4.1. Ćwiczenia 18

5.5. Kontrola poprawność montażu i regulacja mechanizmu bicia 20

5.5.1. Ćwiczenia 20

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia 22
7. Literatura 33

___________________________________________________________________________

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie zegarmistrz.

W poradniku zamieszczono:

− wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,

aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,

− cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy

z poradnikiem,

− przykładowe scenariusze zajęć,
− ćwiczenia, przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami

nauczania-uczenia oraz środkami dydaktycznymi,

− ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego,

− wykaz literatury, z jakiej mogą korzystać uczniowie podczas nauki.

W poradniku dla ucznia zagadnienia zostały omówione w sposób bardzo ogólny.

Przedstawiono treści, opisano umiejętności, które uczeń powinien sobie przyswoić. By uczeń
mógł w pełni zrozumieć i przyswoić materiał niezbędna jest jego praca z literaturą.
Nauczyciel powinien być przewodnikiem dla ucznia, wskazując mu materiały i źródła, gdzie
może uzyskać najświeższe informacje dotyczące zagadnień, które obejmuje jednostka
modułowa.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania, takich jak:
− samokształcenia kierowanego,
− ćwiczenie,

− metoda projektu,

− metoda przewodniego tekstu.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane począwszy od pracy

jednolitej, pracy grupowej jednolitej i zróżnicowanej aż po samodzielną pracę ucznia.

Zaleca się podanie wymagań edukacyjnych w

takiej formie, aby łatwo było

zidentyfikować cele z poszczególnymi tematami. W poradniku podano dwa przykładowe
scenariusze zajęć. W

pierwszym metodą wiodąca jest pokaz, w

drugim ćwiczenie

przedmiotowe.

Pomocne mogą się okazać zamieszczone na końcu każdego podrozdziału w poradniku

dla ucznia pytania sprawdzające, które uczeń może wykorzystywać w dwojaki sposób,
a mianowicie jako:
− Zapoznanie się z pytaniami przed rozpoczęciem analizy pracy z materiałem określonym

w podrozdziale. Uczeń po zapoznaniu się w tym momencie z wymaganiami będzie dążyć
do osiągnięcia celu, jakim jest odpowiedź na pytania,

− Zapoznanie się z pytaniami po zakończeniu pracy z danym podrozdziałem. Pytania te

stanowić będą kontrolę stanu gotowości ucznia do przejścia do wykonywania ćwiczeń.

W ćwiczeniach realizowanych w formie zadań praktycznych założono, że w trakcie ich

realizacji uczeń powinien:
− zaplanować proces rozwiązania zadania,

___________________________________________________________________________

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

− opracować procedurę rozwiązania zadania, posiłkując się literaturą przedstawioną

w wykazie,

− dobrać osprzęt i narzędzia,

− wykonać zadania,
− zaprezentować rozwiązanie zadania.

Wskazane jest przeprowadzanie instruktaży przed każdymi zajęciami oraz przed

wykonywaniem ćwiczeń. Zaleca się również aby nakłaniać uczniów do korzystania z pomocy
koleżeńskiej.

Zaleca się dobór dla uczniów takich ćwiczeń, które rozwijać będą te umiejętności,

których nabycie nastręcza największe problemy.

Po wykonaniu zaplanowanych ćwiczeń uczeń przystępuje do sprawdzenia poziomu

swoich postępów, odpowiadając na pytania zawarte w podrozdziale „Sprawdzian postępów”.

W tym celu uczeń powinien samodzielnie:

− przeczytać pytania i udzielić na nie odpowiedzi,

− zakreślić odpowiedź, wstawiając X w odpowiednim polu.

W tym rozdziale zamieszczono:

− kartę odpowiedzi, obok której jest klucz odpowiedzi,
− instrukcję dla nauczyciela, w której omówiono czynności jakie należy wykonać podczas

przeprowadzania sprawdzianu,

− instrukcję dla ucznia, w której omówiono czynności ucznia podczas przeprowadzania

sprawdzianu.
Zestawy stanowią propozycję narzędzi pomiaru dydaktycznego, z których można

skorzystać w celu przeprowadzenia badań lub w celu opracowania innych narzędzi. Wybór
należy do nauczyciela.

Wskazówki do realizacji
W trakcie realizacji zajęć należy zwrócić uwagę na szerokie zastosowanie prądu

elektrycznego do zasilania urządzeń. Należy wskazać jego zalety oraz wady. Wśród zalet
należy podkreślić łatwość przekazywania energii oraz szerokie możliwości zamiany energii
elektrycznej w mechaniczną i odwrotnie.

Istotnym elementem jest wyrobienie świadomości, że prądu elektrycznego nie widać

gołym okiem, a ewentualny jego przepływ może spowodować znaczne zmiany w elementach
obiektach, przez które przepływa. Jako przykład można wstępnie zaznaczyć, że przepływ
prądu przez organizm ludzki może spowodować nieodwracalne w nim zmiany.

Przy omawianiu rodzajów prądu, dużą uwagę należy zwrócić na graficzną prezentację

chwilowych wartości prądu na charakterystykach czasowych.

Życzę owocnej pracy dydaktycznej z

uczniami z

zastosowaniem opracowanych

materiałów.

___________________________________________________________________________

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych w module 731[05].Z1

731[ 05]. Z1

MONTAŻ ZEGARÓW I ZEGARKÓW

731[ 05]. Z1.01

Organizowanie stanowiska montażu mechanizmów

zegarowych środowiska

731[ 05]. Z1.02

Montowanie mechanizmu zegarowego

731[ 05]. Z1.03

Montowanie mechanizmu chodzika

731[ 05]. Z1.04

Montowanie zegarów - budzików

731[ 05]. Z1.05

Montowanie zegarów bijących

731[ 05]. Z1.06

Montowanie zegarów i zegarków mechanicznych

731[ 05]. Z1.07

Montowanie zegarów i zegarków elektrycznych i

elektronicznych

___________________________________________________________________________

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu nauczania jednostki modułowej powinieneś umieć:

− definiować i określać znaczenie terminów zawodowych, dotyczących mechanizmów

zegarowych, ich rodzajów, budowy oraz konserwacji i magazynowania,

− rozróżniać i nazywać specjalistyczne narzędzia, przyrządy i urządzenia,

− wyjaśniać oraz stosować pojęcia, nazwy i

określenia, dotyczące eksploatacji

mechanizmów zegarowych,

− wykonywać odwzorowanie graficzne części mechanizmu zegarowego,

− rozpoznawać podstawowe materiały konstrukcyjne stosowane w

mechanizmach

zegarowych,

− montować podzespoły i zespoły mechanizmu zegarowego,
− sprawdzać poprawność i dokładność wykonania montażu zegarków i zegarów,

− interpretować dokumentację techniczną,

− korzystać z różnych źródeł informacji.

___________________________________________________________________________

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:

− zidentyfikować charakterystyczne części zegara bijącego różniących ten mechanizm od

podstawowego mechanizmu zegarowego,

− określić zasadę działania zegara bijącego,

− rozróżnić mechanizmy bicia zegara bijącego: zapadkowy, grzebieniowy, bicia

kwadransów, kukułki, kuranty,

− wykonać montaż mechanizmu bicia zegara bijącego,

− wykonać montaż zegara bijącego,

− sprawdzić poprawność i dokładność wykonania montażu zegara bijącego,
− wykonać regulację zegara bijącego.

___________________________________________________________________________

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca ……………………………………………….

Modułowy program nauczania:

Zegarmistrz 731[05]

Moduł:

Montaż zegarków i zegarów 731 [05].Z1

Jednostka modułowa:

Montowanie

zegarów

bijących 731[05].Z1.05

Temat: Montowanie zegarów bijących typu zapadowego

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności montażu mechanizmów bijących

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

− zidentyfikować elementy, części i podzespoły mechanizmu bijącego,
− dobrać narzędzia oraz właściwie je użyć w trakcie wykonywania montażu,

− wykonać montaż mechanizmu bijącego zapadowego,

− skontrolować poprawności przeprowadzonego montażu.

Metody nauczania:

− ćwiczenia.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

− praca w zespołach.

Strategia: uczenie się przez doświadczenie.
Środki dydaktyczne:

− zdemontowany zegar bijący typu zapadowego,
− dokumentacja techniczna od tego zegara,

− stanowisko do montażu zegarów mechanicznych, wraz z kompletem narzędzi,

− poradnik mechanika,
− literatura.

Czas: 360

min.

Przebieg zajęć:
Zadanie dla ucznia
Przedmiotem zadania jest zmontowanie zegara bijącego typu zapadowego.

FAZA WSTĘPNA
Czynności organizacyjno – porządkowe, podanie tematu lekcji, zaznajomienie uczniów

z zadaniem, przydział stanowisk, przydział mechanizmów do montażu (do ćwiczeń można
wykorzystywać różnego typu mechanizmy zapadowe, wówczas przydział zegara najlepiej
dokonać drogą losowania).

FAZA WŁAŚCIWA
Informacje

1. Jaka jest zasada działania mechanizmu zapadowego?
2. Jak nazywają się poszczególnych podzespołów i elementów mechanizmu bijącego?

___________________________________________________________________________

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. Jakie są podstawowe zasady montażu?
4. Jakie zagrożenia występują na stanowisku montażu i jak je zminimalizować?

Planowanie

1.  Zidentyfikowanie wszystkie elementów mechanizmu bijącego.
2.  Zaplanowanie kolejność wykonania montażu.
3.  Sporządzenie wykazu niezbędnych narzędzi do montażu, sprawdzenie wyposażenia

stanowiska.
Uzgodnienie

1.  Sprawdzenie z dokumentacją opracowanego planu montażu.
2.  Uzgodnić z nauczycielem kolejność montażu.
3.  Omówienie wszystkich punktów z fazy planowania z nauczycielem.
4.  Odniesienie się do uwag i propozycji nauczyciela.

Wykonanie

1. Sprawdzenie czy elementy przeznaczone do montażu są we właściwym stanie (czy nie są

zdeformowane?, czy są czyste?).

2. Oczyszczenie elementów zabrudzonych.
3. Zgłoszenie nauczycielowi wykrytych defektów części, wymiana uszkodzonych

elementów.

4.  Montaż mechanizmu z wykorzystaniem statywu.
5.  Kontrola dokładności przeprowadzonego montażu.
6.  Wykonanie próby pracy.
7.  Wykonanie korekty ustawień i niezbędnej regulacji.
8.  Przygotowanie się do zaprezentowania swojej pracy. Zespoły uczniów wyznaczają lidera

grupy, który prezentuje ćwiczenie.
SPRAWDZANIE

1. Czy plan pracy właściwie został przygotowany (t.j. czy określono właściwa kolejność, czy

zwarto w min wszystkie czynności)?

2. Czy prawidłowo zostało przygotowane stanowisko pracy?

ANALIZA
Nauczyciel prowadzi dyskusję podsumowującą, pyta o problemy jakie wystąpiły podczas

montażu, podsumowuje ćwiczenie, wskazuje na umiejętności nabyte podczas ćwiczenia.

FAZA KOŃCOWA
Zakończenie zajęć
Uporządkowane stanowisk, ułożenie narzędzi.
Praca domowa
Przygotowanie notatki nt.: Błędy popełnione w trakcie montażu, jak nie dopuścić do ich

powstania przy ponownym montażu tego mechanizmu.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
Ewaluacja poprzez uzyskanie informacji zwrotnej podczas prezentacji i dyskusji

podsumowującej oraz ewaluacja odroczona na podstawie ocen z pracy domowej.

___________________________________________________________________________

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca ……………………………………………….

Modułowy program nauczania:

Zegarmistrz 731[05]

Moduł:

Montaż zegarków i zegarów 731 [05].Z1

Jednostka modułowa:

Montowanie

zegarów

bijących 731[05].Z1.05

Temat: Elementy wytwarzając dźwięk w mechanizmach zegarów bijących

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności identyfikowania części i elementów mechanizmów
bijących.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:
− zidentyfikować elementy i podzespoły wytwarzające dźwięk w mechanizmie,
− określić zasadę działania tych elementów i podzespołów,

− określić metody montażu tych elementów w zegarach bijących.

Metody nauczania:

− wykład,
− pokaz z objaśnieniami,

− ćwiczenia.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

− praca w zespołach.

Strategia:

− uczenie się przez doświadczenie.

Środki dydaktyczne:

− zestaw foliogramów lub zdjęć mechanizmów zegarowych,

− zestaw gongów prostych, spiralnych, membranowych różnych wielkości,
− zestaw młoteczków o różnej konstrukcji, oklejonych skórą o różnej twardości,

− podzespoły grzebień grający z bębnem kurantowym, mechanizmy fletowe różnych

typów,

− zestaw dzwonków kurantowych,
− poradnik mechanika,

− literatura.

Czas: 90

min.

Przebieg zajęć:
Zadanie dla ucznia
Opisać zmiany w wydawanym dźwięku występujące przy:

− zmianie miejsca uderzenia młoteczkiem w gong,
− zmianie wielkości młoteczka i zmianie jego wyklejki,

− zmianie wymiarów piszczałek fletowych, ich długości oraz szerokości szczeliny

dźwiękowej,

___________________________________________________________________________

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

− zmianie długości pręta drgającego w grzebieniu grającym,

− zmianie wielkości dzwona kurantowego.

FAZA WSTĘPNA
Czynności organizacyjno – porządkowe, podanie tematu lekcji, zaznajomienie uczniów

z zadaniem, podział grupy na 4 zespoły 3 osobowe.

FAZA WŁAŚCIWA
Informacje

Jaka elementy i podzespoły stosuje się do wytwarzania dźwięków w mechanizmach bijących?
W jakich zegarach stosuje się poszczególne elementy i podzespoły?
Jaka jest zasada działania poszczególnych podzespołów tworzących dźwięk?
Jak mocuje się elementu tworzące dźwięk i jak się je ustawia?

Wykonanie
Po prezentacji poszczególnych elementów i podzespołów pozostawić grupom ok. 20

minut na zapoznanie się ze zgromadzonymi modelami, eksponatami. Każda grupa będzie
miała ok. 5 minut na zapoznanie się z gongami, piszczałkami fletowymi, mechanizmami
kurantowymi, dzwonami. W trakcie tej fazy lekcji uczniowie badając eksponaty notują jakie
elementy mają wpływ na ton i głośność tworzonego dźwięku.

Sprawdzenie
Liderzy grup prezentują, dla jednej określonej przez nauczyciela grupy elementów

zależność brzmienia od miejsca uderzenia, siły uderzenia, wielkości elementu tworzącego
dźwięk.

Analiza
Nauczyciel prowadzi dyskusję podsumowującą, pyta o problemy jakie wystąpiły podczas

montażu, podsumowuje ćwiczenie, wskazuje na umiejętności nabyte podczas ćwiczenia.

FAZA KOŃCOWA
Zakończenie zajęć
Uporządkowane stanowisk, złożenie modeli i eksponatów.
Praca domowa
Przygotowanie notatki nt. Przedstaw po dwie metody montażu gongów i dzwonów

w mechanizmach bijących.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
Ewaluacja poprzez uzyskanie informacji zwrotnej podczas prezentacji i dyskusji

podsumowującej oraz ewaluacja odroczona na podstawie ocen z pracy domowej.

___________________________________________________________________________

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Zasada działania mechanizmów bijących

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj oględziny zegara, który wskaże nauczyciel. Na podstawie obserwacji określ typ

mechanizmu bijącego.

Sposób wykonania ćwiczenia:

Uczeń powinien:

1) wyjąć mechanizm zegarowy z obudowy,
2) zamocować w uchwycie mechanizm,
3) wykonać oględziny mechanizmu, na kartce zapisz typ mechanizmu bijącego,
4) wskazać na podstawie jakich przesłanek dokonałeś klasyfikacji,
5) zaprezentować grupie wyniki swoich obserwacji, omówić zasadę działania tego

mechanizmu.

Środki dydaktyczne:

− zegary bijące różnych typów,

− artykuły piśmiennicze (papier, ołówek),

− poradnik dla ucznia,
− literatura.

Wskazówki do realizacji:
Zaleca się, aby uczniowie wykonywali to ćwiczenie w grupach 2 – 3 osobowych, istotną

rolą nauczyciela jest sprawdzanie, czy wybory uczniów są zasadne. W razie potrzeby można
przerwać ćwiczenie wszystkim grupom na wybranym przykładzie i wskazać (np. w formie
pogadanki) istotne błędy popełniane przez uczniów.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− ćwiczenie.

Ćwiczenie 2

Spośród wielu gongów, stanowiących wyposażenie pracowni, dobierz odpowiedni zestaw

gong i młotek do wskazanego przez nauczyciela zegara.

Sposób wykonania ćwiczenia:

Uczeń powinien:

1) odszukać dokumentację do wskazanego zegara,
2) sprawdzić w dokumentacji zegara rodzaj gongu i młotka,
3) na podstawie oznaczeń, lub w przypadku ich braku, na podstawie pomiarów wymiarów

obudowy, dobierać właściwy gong i młotek,

4) przyłożyć dobrane elementy do miejsca zamontowania, sprawdzić trafność doboru.

___________________________________________________________________________

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Środki dydaktyczne:

− zegar bijący z wymontowanym podzespołem dźwiękowym,

− zestaw kilku gongów różnego typu, kształtu i wielkości,

− zestaw kilku młotków o różnych wymiarach, ciężarze i typie zmocowania,
− literatura,

− poradnik dla ucznia.

Wskazówki do realizacji:
Zaleca się, aby uczniowie wykonywali ćwiczenie samodzielnie lub w konsultacji

z innymi uczniami.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− ćwiczenie.

Ćwiczenie 3

Wykonaj oględziny zegara kukułkowego. Wskaż elementy, które odpowiadają za

wytwarzanie dźwięku w mechanizmie fletowym oraz mechanizm wysuwania kukułki i opisz
funkcje, które realizują.

Sposób wykonania ćwiczenia:

Uczeń powinien:

1) wyjąć z obudowy mechanizm zegarowy,
2) sprawdzić, jakie elementy pozostały w obudowie, wskazać elementy przenoszące napęd

z mechanizmu zegarowego do piszczałek,

3) pobudzić palcem piszczałki,
4) przestawić godzinę i sprawdź w jaki sposób regulowana jest liczbę wydawanych

dźwięków,

5) wskazać sposób przeniesienia napędu w mechanizmie bijącym,
6) narysować schemat kinetyczny mechanizmu bijącego,
7) nazwać wszystkie elementy,
8) opisać zadania jakie te elementy realizują.

Środki dydaktyczne:

− zegar kukułkowy,

− narzędzia do demontażu i montażu mechanizmu,
− literatura,

− podręcznik dla ucznia.

Wskazówki do realizacji:
Zaleca się, aby uczniowie wykonywali to ćwiczenie w grupach 2 osobowych.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− ćwiczenie.

___________________________________________________________________________

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Typowe rodzaje mechanizmów bicia w zegarach bijących

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

W zegarze z mechanizmem zapadowym typu paryskiego, zidentyfikuj wszystkie

elementy składowe oraz określ ich zadania.

Sposób wykonania ćwiczenia:

Uczeń powinien:

1) wykonać oględziny mechanizmu zegara, zaznacz flamastrem elementy mechanizmu bicia,
2) na podstawie oględzin zegara naszkicować na papierze milimetrowym schemat kinetyczny

mechanizmu bijącego,

3) na wykreślonym schemacie umieścić nazwy wszystkich elementów,
4) obok nazw wszystkich elementów wykonać krótki opis zadań jakie dany element realizuje,
5) przedstawić kolegom lub nauczycielowi zasadę działania tego mechanizmu,
6) złożyć zegar, uporządkować stanowisko.

Środki dydaktyczne:

− zegar bijący z mechanizmem zapadowym typu paryskiego,
− papier milimetrowy, ołówek, cyrkiel, gumkę, flamaster,

− poradnik dla ucznia,

− literatura.

Wskazówki do realizacji:
Zaleca się, aby uczniowie wykonywali to ćwiczenie w grupach 2 – 3 osobowych. Przed

prezentacją wyników pracy nauczyciel powinien sprawdzić efekty pracy grupy
i przedyskutować z uczniami elementy budzące kontrowersje. W razie potrzeby można
przerwać ćwiczenie i przeprowadzić pokaz na wybranym przykładzie.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− ćwiczenie.

Ćwiczenie 2

Spośród trzech zegarów z mechanizmami grzebieniowymi zidentyfikuj zegar wiedeński,

zegar paryski oraz toruński. Omów różnice w budowie i charakterystyczne cechy na
podstawie których je rozpoznałeś.

Sposób wykonania ćwiczenia:

Uczeń powinien:

1) wyjąć z obudów mechanizmy zegarowe,
2) wykonaj szczegółowe oględziny,
3) na kartce (arkuszu) opisać cechy charakterystyczne mechanizmów (różnice w budowie),
4) zaprezentować kolegom mechanizmy, wskazać ich typy, korzystając z notatek uzasadnić

przeprowadzoną klasyfikację,

___________________________________________________________________________

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5) złożyć zegary, uporządkować stanowisko.

Środki dydaktyczne:

− zegar z mechanizmem grzebieniowym typu toruńskiego,

− zegar z mechanizmem grzebieniowym typu paryskiego,

− zegar z mechanizmem grzebieniowym typu wiedeńskiego,
− arkusz papieru, flamastry,

− poradnik dla ucznia,

− literatura.

Wskazówki do realizacji:
Zaleca się, aby uczniowie wykonywali to ćwiczenie samodzielnie lub w konsultacji

z innymi uczniami.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− ćwiczenie.

Ćwiczenie 3

Omów zasadę działania zegara bijącego z mechanizmem bicia grzebieniowym, wyjaśnij

w jaki sposób zachowana jest zależność między wskazaniami zegara a liczbą uderzeń.

Sposób wykonania ćwiczenia:

Uczeń powinien:

1) wyjąć mechanizm z obudowy,
2) zidentyfikować typ wskazanego badanego zegara,
3) obserwując działanie mechanizmu bijącego wskazać elementy, które wpływają na liczbę

uderzeń,

4) zmontować zegar, uporządkować stanowisko.

Środki dydaktyczne:

− stanowisko do montażu, demontażu i diagnostyki mechanizmów zegarowych,

− zegar bijący o typu grzebieniowego,

− poradnik dla ucznia,
− literatura.

Wskazówki do realizacji:
Zaleca się, aby uczniowie wykonywali to ćwiczenie samodzielnie lub w konsultacji

z innymi uczniami. W razie potrzeby można przerwać ćwiczenie i przeprowadzić pokaz na
wybranym przykładzie.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− ćwiczenie.

___________________________________________________________________________

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Charakterystyczne części, podzespoły i mechanizmy zegarów

bijących

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na papierze milimetrowym narysuj schemat kinetyczny mechanizmu włączającego.

Opisz działanie tego mechanizmu.

Sposób wykonania ćwiczenia:

Uczeń powinien:

1) narysować schemat mechanizmu włączającego,
2) odszukać w dokumentacji ten mechanizm, porównaj narysowany schemat z dokumentacją,
3) opisać zadania realizowane przez mechanizm,
4) przedstawić kolegom zasadę działania mechanizmu.

Środki dydaktyczne:

− dokumentacja mechanizmu bijącego dowolnego typu,

− poradnik dla ucznia,
− literatura.

Wskazówki do realizacji:
Zaleca się, aby uczniowie wykonywali to ćwiczenie w grupach 2 – 3 osobowych. W razie

potrzeby można przerwać ćwiczenie i przeprowadzić pokaz na wybranym przykładzie.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− ćwiczenie.

Ćwiczenie 2

Zamontuj w mechanizmie kurantowym grzebień gający. Dobierz odpowiedni grzebień do

mechanizmu. W trakcie montażu zwróć uwagi na właściwe jego ustawienie.

Sposób wykonania ćwiczenia:

Uczeń powinien:

1) określić (zmierzyć) wymiary grzebienia,
2) porównaj wyniki z danymi w dokumentacji,
3) spośród kilku grzebieni wybierać właściwy,
4) zamontować go,
5) sprawdzić działanie mechanizmu,
6) dokonać korekty jego ustawienia, wypusty bębna powinny trafiać w środek prętów

grających, dokręć próby mocujące (pamiętaj o zabezpieczeniu przed samoczynnym
odkręcenie się śrub),

7) sprawdzić działanie mechanizmu.

___________________________________________________________________________

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Środki dydaktyczne:

− mechanizm kurantowy z grzebieniem grającym (grzebień powinien być wymontowany),

− kilka grzebieni o różnych wymiarach,

− dokumentacja mechanizmu,
− narzędzia zegarmistrzowskie (zestaw śrubokrętów, kluczy, suwmiarka, itp.)

− poradnik dla ucznia,

− literatura.

Wskazówki do realizacji:
Zaleca się, aby uczniowie wykonywali to ćwiczenie samodzielnie lub w grupach 2 –

3osobowych. W razie potrzeby można przerwać ćwiczenie i przeprowadzić pokaz na
wybranym przykładzie.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− ćwiczenie.

Ćwiczenie 3

W mechanizmie bijącym ustaw młoteczek, gong oraz wyreguluj prędkość bicia

i urządzenie wychwytujące młoteczek by dźwięk gongu był najczystszy.

Sposób wykonania ćwiczenia:

Uczeń powinien:

1) określić miejsce w którym dźwięk najładniej brzmi (skonsultuj to z kolegami),
2) zamontować gong i młoteczek,
3) ustawić tak, by młoteczek uderzając był ustawiony pod kątem prostym w stosunku do

gongu,

4) sprawdzić czy środek młoteczek uderza w środek gongu,
5) sprawdzić czy młoteczek po uderzeniu nie opada ponownie na gong,
6) skorygować ustawienie urządzenia wychwytującego młoteczek,
7) uruchomić mechanizm, sprawdź czy brzmienie jest pełne, w razie potrzeby skoryguj

ustawienie młoteczka,

8) przedstawić kolegom jak się zmienia dźwięk jeżeli uderza bliżej miejsca zamontowania,

a jak dźwięk bliżej końca gongu.

Środki dydaktyczne:

− zegar bijący z gongiem prostym lub spiralnym,
− komplet narzędzi zegarmistrzowskich,

− dokumentacja zegara z napędem silnikowym,

− poradnik dla ucznia,
− literatura.

Wskazówki do realizacji:
Zaleca się, aby uczniowie wykonywali to ćwiczenie samodzielnie lub w konsultacji

z innymi uczniami. W razie potrzeby można przerwać ćwiczenie i przeprowadzić pokaz na
wybranym przykładzie.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− ćwiczenie.

___________________________________________________________________________

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4.

Montaż zegarów bijących

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj demontaż i montaż mechanizmu zapadowego.

Sposób wykonania ćwiczenia:

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z dokumentacją badanego zegara,
2) sporządzić szkic badanego zegara, opisz wszystkie elementy,
3) znakować wodozmywalnym flamastrem wszystkie demontowane elementy,
4) na kartce opisać kolejność demontażu elementów, zaznaczaj końce osi znajdujące się przy

przedniej płycie,

5) oczyścić zdemontowane części,
6) wstępnie zweryfikuj zdemontowane elementy,
7) rozpocząć procedurę montażu mechanizmu w

kolejności odwrotnej niż w

trakcie

demontażu,

8) sprawdzić poprawność montażu, wykonaj niezbędne regulacje, uruchom mechanizm.

Środki dydaktyczne:

− sprawny zegar bijący,

− dokumentacja badanego zegara,

− stanowisko do montażu mechanizmów, komplet narzędzi zegarmistrzowskich,
− poradnik dla ucznia,

− literatura.

Wskazówki do realizacji:
Zaleca się, aby uczniowie wykonywali to ćwiczenie samodzielnie lub w grupach 2 .

razie potrzeby można przerwać ćwiczenie i

przeprowadzić pokaz na wybranym

przykładzie.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− ćwiczenie.

Ćwiczenie 2

Z otrzymanego zestawu elementów złóż zegar bijący. Dokonaj niezbędnych regulacji –

uruchom go.

Sposób wykonania ćwiczenia:

Uczeń powinien:

1) sprawdzić kompletność zestawu, sprawdzić elementy z listą zamieszczoną w dokumentacji,
2) dokonać klasyfikacji elementów, obok każdego elementu położyć kartkę z jego nazwą,

w przypadku niejasności sprawdzić ich nazwę w dokumentacji.

3) zgodnie z dokumentacją zmontować mechanizm,
4) sprawdzić poprawność montażu,

___________________________________________________________________________

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5) wykonać niezbędne regulacje mechanizmu,
6) przeprowadź próbę pracy mechanizmu,
7) zademonstrować pracę mechanizmu kolegom i nauczycielowi,
8) zdemontować mechanizm, dbając by wszystkie elementy trafiły z powrotem do zestawu.

Środki dydaktyczne:

− mechanizmy bijące różnych typów zdemontowane,

− dokumentacja badanych mechanizmów,

− stanowisko do prac zegarmistrzowskich wraz z kompletem narzędzi,
− poradnik dla ucznia,

− literatura.

Wskazówki do realizacji:
Zaleca się, aby uczniowie wykonywali to ćwiczenie w grupach 2 – 3 osobowych. W razie

potrzeby można przerwać ćwiczenie i przeprowadzić pokaz na wybranym przykładzie.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− ćwiczenie.

Ćwiczenie 3

Sprawdź poprawność montażu przekazanego mechanizmu bijącego. Odszukaj elementy

które są błędnie zamontowane.

Sposób wykonania ćwiczenia:

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z dokumentacją,
2) wykonać oględziny mechanizmu,
3) sprawdzić czy wszystkie elementy są zamontowane w mechanizmie,
4) sprawdzić, czy któryś z elementów nie został odwrotnie zamontowany,
5) w przypadku nie wykrycia wady w wyniku oględzin, wykonać próbę pracy
6) obserwując zegar w działaniu, sprawdzić który element nie realizuje swoich zadań, analizę

winien rozpocząć od elementu napędowego (sprężyna, mechanizm obciążnikowy),

7) porównać swoje obserwacje z kartą diagnostyczną sporządzoną przez nauczyciela, w której

opisany jest błąd popełniony w montażu.

Środki dydaktyczne:

− dowolny mechanizm bijący, błędnie zmontowany, wraz z dokumentacją,

− stanowisko do montażu zegarów, komplet narzędzi zegarmistrzowskich,
− poradnik dla ucznia,

− literatura.

Wskazówki do realizacji:
Zaleca się, aby uczniowie wykonywali to ćwiczenie w grupach 2 – 3 osobowych. W razie

potrzeby można przerwać ćwiczenie i przeprowadzić pokaz na wybranym przykładzie.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− ćwiczenie.

___________________________________________________________________________

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.5. Kontrola poprawność montażu i regulacja mechanizmu bicia

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

We wskazanym przez nauczyciela zegarze skontroluj poprawność montażu mechanizmu

bijącego.

Sposób wykonania ćwiczenia:

Uczeń powinien:

1) przeprowadź oględziny zegara,
2) sprawdzić poprawność osadzenia osi w łożyskach, poprawność zazębień, prawidłowość

ustawienia krzywek, zabieraków itp.,

3) uruchomić zegar,
4) wywołać bicie zegara,
5) sprawdzić czystość brzmienia gongu,
6) sprawdzić częstotliwość bicia,
7) sprawdzić synchronizację bicia ze wskazaniami godzin,
8) opisać wszystkie zauważone nieprawidłowości.

Środki dydaktyczne:

− zegar bijący dowolnego typu,
− zestaw lup, zestaw podstawowych narzędzi zegarmistrzowskich,

− literatura,

− poradnik ucznia.

Wskazówki do realizacji:
Zaleca się, aby uczniowie wykonywali to ćwiczenie w grupach 2 – 3 osobowych. W razie

potrzeby można przerwać ćwiczenie i przeprowadzić pokaz na wybranym przykładzie.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− ćwiczenie.

Ćwiczenie 2

Zrealizuj procedurę regulacji zegara zdiagnozowanego w ćwiczeniu 1.

Sposób wykonania ćwiczenia:

Uczeń powinien:

1) postępując zgodnie z dokumentacją zegara usunąć wszystkie nieprawidłowości

stwierdzone w czasie kontroli montażu,

2) po usunięciu wszystkich nieprawidłowości, ponownie wykonać procedurę diagnostyczną

mechanizmu bicia,

3) w przypadku stwierdzenia jeszcze jakiejś nieprawidłowości w mechanizmie bicia usunąć

je,

___________________________________________________________________________

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4) przeprowadzić kontrolę ponownie i w przypadku nie stwierdzenia nieprawidłowości

w mechanizmie bicia przeprowadzić regulację mechanizmu chodu, i dokonać kontrolę
mechanizmu bicia i chodu,

5) omówić z kolegami lub nauczycielem zastosowane metody usuwania nieprawidłowości.

Środki dydaktyczne:

− zegar bijący,

− stanowisko do montażu zegarów, zestaw narzędzi zegarmistrzowskich,

− dokumentacja zegara,
− poradnik dla ucznia,

− literatura.

Wskazówki do realizacji:
Zaleca się, aby uczniowie wykonywali to ćwiczenie samodzielnie lub w grupach

maksymalnie 2 osobowych. Proponuje się nie przeszkadzać grupie w trakcie wykonywana
ćwiczenia, natomiast w trakcie omawiania należy podjąć dyskusje NT. czy mogą prawidłowo
wykonano regulacje, czy wszystkie parametry zostały ustabilizowane.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− ćwiczenie.

___________________________________________________________________________

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test wielokrotnego wyboru jednostki modułowej „Badanie układów
elektrycznych i elektronicznych”

Test składa się z 22 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 11, 12, 16, 17, 18, 19 są poziomu podstawowego,

−

zadania 2, 10, 13, 14, 15, 20, 21, 22 są poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 14 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu
ponadpodstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 20 zadań, w

tym co najmniej 7 z

poziomu

ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. c, 3. a, 4. b, 5. a, 6. d, 7. c, 8. a, 9. b, 10. a, 11. b,

12. d, 13. a, 14. c, 15. c, 16. a, 17. b, 18. d, 19. a, 20. b, 21. d, 22. b.

Plan testu

zad.

Cel operacyjny

(mierzalne osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

zidentyfikować fazy działania mechanizmów bicia

A P

określić funkcje realizowane przez elementy mechanizmu
bijącego.

B PP

określić budowę mechanizmu tworzącego dźwięk na
podstawie rodzaju emitowanego dźwięku.

B P

określić sposób działania mechanizmu bijącego dowolnego
typu.

B P

określić funkcje realizowane przez poszczególne elementy
mechanizmu bicia w mechanizmie typu szwarcwaldzkiego.

C P

określić funkcje realizowane przez poszczególne elementy
mechanizmu bicia w mechanizmie typu wiedeńskiego.

C P

___________________________________________________________________________

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7 dokonać klasyfikacji elementów przeznaczonych do montażu. C

określić zasady obowiązujące przy montażu mechanizmów
bijących.

A P

9 wykonać procedurę kontroli poprawności montażu bicia.

10 ustalić właściwy czas występowania kolejnych faz bicia.

C PP

11 określić zasadę działania podzespołu mechanizmu bicia.

A P

12 określić kolejność montażu mechanizmów zegara.

13 rozróżniać rodzaje sprzęgieł, wskazać ich właściwości. B

14 określić sposoby regulacji mechanizmu bicia.

ustawić względem siebie w trakcie montażu elementy
mechanizmów bijących.

C PP

stosować zasady montażu elementów w mechanizmach
bijących.

B P

określić sposób kontroli prawidłowości zazębień elementów w
mechanizmie bijącym.

C P

18 określić części i elementy, które wymagają smarowania.

określić prawidłowe działanie poszczególnych mechanizmów i
podzespołów

B P

ustalić położenie kołka zapadowego względem ramienia
dźwigni w mechanizmach zapadowych.

C PP

w zależności od typu mechanizmu bijącego ustawić właściwie
w trakcie montażu odpowiednio elementy.

C PP

22 wykonać procedurę regulacji mechanizmu bicia.

C PP

___________________________________________________________________________

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.

Przygotuj odpowiednią liczbę testów.

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.

Daj uczniom 2 minuty na sprawdzenie, czy otrzymali czytelną i kompletną kopię.

Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.

Instrukcja dla ucznia

Przeczytaj uważnie instrukcję.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

Zapoznaj się z zestawem pytań testowych.

Test pisemny zawiera 22 pytania i sprawdza Twoje wiadomości z zakresu badania
układów elektrycznych i elektronicznych.

Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi. Wskaż tylko jedną
odpowiedź prawidłową. W przypadku pomyłki błędną odpowiedź skreśl i zaznacz
kółkiem odpowiedź prawidłową.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego
rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

Na rozwiązanie testu pisemnego masz 40 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw pytań testowych,

−

karta odpowiedzi.

___________________________________________________________________________

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. W jakiej kolejności występują fazy działania w mechanizmie bicia:

a) bicie z jednoczesnym odliczaniem liczby uderzeń, zatrzymanie się mechanizmu

z chwilą ostatniego uderzenia i spoczynek, zalot,

b) zalot, bicie z jednoczesnym odliczaniem liczby uderzeń, zatrzymanie się

mechanizmu z chwilą ostatniego uderzenia i spoczynek,

c) bicie z jednoczesnym odliczaniem liczby uderzeń, zalot, zatrzymanie się

mechanizmu z chwilą ostatniego uderzenia i spoczynek,

d) zatrzymanie się mechanizmu z chwilą ostatniego uderzenia i spoczynek, bicie

z jednoczesnym odliczaniem liczby uderzeń, zalot.

2. Przewężenie stosowane w gongach od strony zamocowania powoduje że ton:

a) obniżenie kosztów produkcji,
b) zwiększenie głośności,
c) minimalizację brzęczenia i wydłużenie czasu trwania tonu

d) ograniczenie długości wydawanego dźwięku.

3. Charakterystyczne bicie podwójne typu „bim-bam” wykonywane jest przez:

a) zespół co najmniej dwóch gongów o różnej długości i dwóch młoteczków,
b) zespół co najmniej jednego gongu i dwóch młoteczków o różnej wadze,
c) zespół co najmniej dwóch gongów i jednego młoteczka,
d) zespół jednego gongu i jednego młoteczka.

4. Zegary bijące pracujące w systemie francuskim różnią się tym od zegarów typu

niemieckiego tym, że:

a) w systemie francuskim zegary samoczynnie nie biją, bicie włącza się ręcznie,

w systemie niemieckim zegary biją samoczynnie,

b) w systemie francuskim najpierw wybijają godzinę, a potem kwadranse w systemie

niemieckim odwrotnie,

c) zegary systemu francuskiego samoczynnie wybijają godziny, a po ręcznym

włączeniu w dowolnej chwili wybijają aktualną godzinę, w zegarach typu,
niemieckiego wywołanie ręczne bicia powoduje przejście do następnej
zaprogramowanej sekwencji,

d) system francuski opiera się na dzwonach, w systemie niemieckim elementem

tworzącym dźwięk są gongi.

5. W mechanizmie bijącym typu szwarcwaldzkiego ilość uderzeń mechanizmu zależy od:

a) długości wycięcia na kołnierzu umieszczonym na wieńcu zębatym,
b) ilości zębów na kole zapadowym,
c) długości kotwicy,
d) położenia wiatraka.

6. Jakie element w mechanizmie grzebieniowym typu wiedeńskiego zabezpiecza przed

cofaniem się grzebienia pod wpływem nacisku sprężyna:

a) kołek zakotowy,
b) krzywka stopniowa,
c) koło czerpaka,
d) zapadnik.

___________________________________________________________________________

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. Dlaczego często w mechanizmach bijących godziny, półgodziny i kwadranse zęby krzywki

kwadransowej są różnej długości:

a) fakt ten świadczy o zużyciu materiałowym i element ten należy wymienić,
b) każdy ząb ma inną długość, a ona decyduje o ilości uderzeń,

c) jeden ząb jest dłuższy, by wywołać oprócz bicia kwadransów wywołać bicie

godzin,

d) w celu ułatwienia jej montażu.

8. O kolejności montowanych elementów decydują:

a) dokumentacja konkretnego mechanizmu lub opisy i szkice wykonane w czasie

demontażu,

b) dla każdego typu mechanizmu są opracowane algorytmy montażu i niezależnie od

rodzaju mechanizmu można je stosować,

c) numery katalogowe montowanych elementów, montaż rozpoczynamy od numeru

najniższego a kończymy elementem o najwyższym numerze,

d) kolejność montowanych elementów jest dowolna i określą ją osoba montująca.

9. Do sprawdzenia poprawności działania mechanizmu bicia należy wykonać:

a) na 1 i 11 stopniu krzywki,
b) 3, 6, 9 i 12 stopniu krzywki,
c) 6 12 stopniu krzywki,
d) na 12 stopniu krzywki.

10. W celu oddzielenia momentu przeskakiwania krzywki stopniowej od zalotu, moment ten

ustawia się:

a) ok. 10 minut przed rozpoczęciem bicia,
b) ok. 10 minut po rozpoczęciu bicia,
c) ok. 1 sekundę przed rozpoczęciem bicia,
d) ok. 1 sekundę po rozpoczęcia bicia.

11.

W trakcie oględzin wiatraczka przed montażem stwierdzono, że jest on nie

przymocowany na stałe do swojej osi:

a) świadczy to o uszkodzeniu elementu,
b) wykonano to celowo w celu przedłużenia żywotności elementów

współpracujących,

c) obracając wiatraczek o określony kąt można regulować częstotliwość bicia

mechanizmu,

d) obracają wiatraczek o określony kąt można regulować głośność bicia.

12. Montaż zegarów bijących ściennych przeprowadza się w kreślonej kolejności:

a) najpierw mechanizm chodu, później mechanizm bicia,
b) najpierw mechanizm bicia, później mechanizm chodu,
c) kolejność nie ma żadnego znaczenia,
d) montaż przeprowadza się równocześnie, ponieważ elementy oby mechanizmów

zamontowane są w tych samych płytach.

___________________________________________________________________________

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13. Sprzęgło zapadkowe, charakteryzuje się tym:

a) że przy ruszaniu wiatraka nie rozprzęga go z napędem, i działa tylko przy

hamowaniu,

b) że przy hamowaniu wiatraka nie rozprzęga go z napędem, i działa tylko przy

ruszaniu,

c) rozprzęga zarówno przy ruszaniu i hamowaniu,
d) działa tylko w przypadku uszkodzenia mechanizmu, zablokowania którejś z osi.

14. W celu wyregulowania miejsca padania kołka oporowego należy przestawiać:

a) koło godzinowe,
b) koło zmianowe,
c) koło zmianowe lub koło godzinowe,
d) miejsce padania niema wpływu na pracę mechanizmów.

15. Czerpak w mechanizmie wiedeńskim powinien być osadzony tak aby z pozycji spoczynku

musiał zrobić ok.:

a) ¾ obrotu, zanim jego ząb lub kołek zazębi się z grzebieniem,
b) ¼ obrotu, zanim jego ząb lub kołek zazębi się z grzebieniem,
c) ½ obrotu, zanim jego ząb lub kołek zazębi się z grzebieniem,
d) 1 obrót, zanim jego ząb lub kołek zazębi się z grzebieniem.

16. Przed zamontowaniem danego elementu w mechanizmie należy:

a) sprawdzić czystość montowanego elementu w razie zabrudzenia oczyścić go oraz

stopień jego zużycia,

b) nasmarować montowany element,
c) oczyść montowany element,
d) odmagnesować montowany element.

17. Kontrolę prawidłowości zazębiania się elementów w mechanizmach przeprowadza się:

a) poruszając palcem kolejne elementy sprawdzamy czy się obracają jeżeli nie to

oznacza że elementy są prawidłowo zmontowane,

b) po wstępnym nakręcenie mechanizmu, obserwując elementy zazębiające się,
c) poruszając palcem kolejne elementy sprawdzamy czy się obracają jeżeli tak to

oznacza że elementy są prawidłowo zmontowane,

d) do kontroli poprawności zazębień używa się chronokomparatora.

18. Po wykonanym montażu należy przeprowadzić smarowane mechanizmu:

a) smarujemy wszystkie elementy tworzące mechanizm,
b) smarujemy tylko łożyska i panewki,
c) smarujemy całe elementy które poruszają się bądź przemieszczają się,
d) smarujemy wszystkie elementy ocierające się pod działaniem dużych sił np. pod

naciskiem sprężyny, nie smarujemy elementów wykonujących mały ruch które
opadają pod własnym ciężarem.

19. Młoteczek po wykonanym uderzeniu w gong lub dzwon, powinien:

a) odskoczyć od elementu brzmiącego i pozostać w pewnej odległości od niego,
b) odskoczyć od elementu i po króciutkiej chwili opaść na gong po chwili i pozostać

w tej pozycji do czasu zainicjowania kolejnego uderzenia,

c) odskoczyć od elementu i po króciutkiej chwili opaść na gong na czas ok. 0,5 s.,
d) powinien pozostać oparty o element brzmiący do czasu kolejnego uderzenia.

___________________________________________________________________________

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20. W mechanizmach zapadowych odległość między kołkiem zalotowym a górnym

ramieniem dźwigni włączającej powinien być oddalony o:

a) 0

b) 180

c) 30

d) 90

21. Jak należy ustawiać w czasie montażu kołek ramienia oporowego:

a) w mechanizmie wiedeńskim na początku, a w mechanizmach toruńskich i paryskich

pośrodku stopnia krzywki stopniowej,

b) w mechanizmie wiedeńskim na końcu, a w mechanizmach toruńskich i paryskich

pośrodku stopnia krzywki stopniowej

c) w mechanizmie wiedeńskim pośrodku, a w mechanizmach toruńskich i paryskich

na końcu stopnia krzywki stopniowej,

d) w mechanizmie wiedeńskim pośrodku, a w mechanizmach toruńskich i paryskich

na początku stopnia krzywki stopniowej.

22. W trakcie montażu dźwignię zapadnika w stosunku do wycięcia krzywki czerpka ustawia

się:

a) prostopadle,
b) równolegle,
c) pod kątem 45

d) po kątem ok. 30

___________________________________________________________________________

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko.....................................................................................................

Montowanie zegarów bijących 731[05].Z1.05

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Warianty odpowiedzi

Punkty

1 a b

2 a b

3 a b

4 a b

5 a b

6 a b

7 a b

8 a b

9 a b

10 a b

11 a b

12 a b

13 a b

14 a b

15 a b

16 a b

17 a b

18 a b

19 a b

20 a b

Razem:

___________________________________________________________________________

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przykład zadania praktycznego dla jednostki modułowej
Montowanie zegarów bijących 731[05].Z1.05

Temat zadania: Montaż zegara bijącego

Do zakładu usługowego dostarczono zegar, który został częściowo zmontowany przez

osobę nie posiadającą właściwych umiejętności. Niektóre elementy zamontowane zostały
przypadkowo. Uruchom zegar.

W trakcie realizacji prac powinieneś wykonać:

− oględziny zegara i jego podzespołów,
− plan pracy,

− spis niezbędnych narzędzi i urządzeń,

− wykaz niezbędnych materiałów pomocniczych,
− listę źle zamontowanych elementów i podzespołów,

− listę elementów wymagających demontażu,

− algorytm montażu zegara.

Czas na wykonanie zadania wynosi 240 minut.

Kryteria oceniania:

− za poprawnie sporządzony plan pracy (1 pkt),

− za przygotowanie wykazu narzędzi i materiałów potrzebnych do lokalizacji

i usunięcia uszkodzenia (1 pkt),

− za przygotowanie wykazu przyrządów pomiarowych potrzebnych do lokalizacji

i usunięcia uszkodzenia wraz z podaniem prawidłowych zakresów pomiarowych
(1 pkt),

− za poprawnie opracowany algorytm montażu – (1 pkt),

− za przygotowanie wykazu materiałów pomocniczych (1 pkt),

− za prawidłową organizację stanowiska pracy (zgromadzenie narzędzi, przyrządów

oraz ergonomiczne rozmieszczenie ich na stanowisku pracy) (1 pkt),

− za prawidłowe wykonanie oględzin – za znalezienie wszystkich błędów montażu

(1 pkt),

− za sporządzenie wykazu brakujących elementów lub podzespołów (1 pkt)

− za prawidłowe wykorzystanie przyrządów pomiarowych (1 pkt),
− za prawidłowe wyregulowanie mechanizmu bijącego (1 pkt),

− za uporządkowanie stanowiska pracy, wyczyszczenie używanych narzędzi

i urządzeń (1 pkt),

− za prawidłowo wykonaną próbę pracy – zegar pracuje i bije (1 pkt).

Do wykonania zadania zaleca się przygotowanie komputera wraz z drukarką, na którym

zainstalowano pakiet biurowy, z którego będzie mógł uczeń skorzystać.

___________________________________________________________________________

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Karta odpowiedzi

do testu praktycznego Montowanie zegarów bijących 731[05].Z1.05

Temat zadania: Montaż zegara bijącego

Imię i nazwisko: .............................................................

Plan pracy:

………………………………………………………………………………….……………….
………………………………………………………………………………….……………….
………………………………………………………………………………….……………….
………………………………………………………………………………….……………….
………………………………………………………………………………….……………….
………………………………………………………………………………….……………….

Wykaz niezbędnych narzędzi i urządzeń:

Wykaz przyrządów pomiarowych:

Wykaz niezbędnych materiałów pomocniczych:
……………….

………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………….……………….

………………………………………………………………………………….……………….
………………………………………………………………………………….……………….
Wykaz narzędzi i materiałów niezbędnych do wykonania pracy:

………………………………………………………………………………….……………….
………………………………………………………………………………….……………….

………………………………………………………………………………….……………….
………………………………………………………………………………….……………….
Wykaz elementów, które są źle zamontowane:

………………………………………………………………………………….……………….
………………………………………………………………………………….……………….
Wykaz brakujących elementów i podzespołów:

………………………………………………………………………………….……………….
………………………………………………………………………………….……………….
Wykaz elementów, które należy zdemontować (przed nazwą wpisz cyfrę określającą
kolejność demontażu; cyfra 1 oznacza pierwszy element, od którego rozpoczynasz demontaż):

………………………………………………………………………………….……………….

___________________________________________________________________________

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

………………………………………………………………………………….……………….
Określ kolejność montażu elementów zegara (przed nazwą wpisz cyfrę określającą kolejność
montażu cyfra 1 oznacza pierwszy element od którego rozpoczynasz demontaż):

Karta oceny

Lp. Kryterium

Punkty

za poprawnie sporządzony plan pracy (1 pkt).

za przygotowanie wykazu narzędzi i materiałów potrzebnych do lokalizacji
i usunięcia uszkodzenia (1 pkt).

za przygotowanie wykazu przyrządów pomiarowych potrzebnych do
lokalizacji i usunięcia uszkodzenia wraz z podaniem prawidłowych
zakresów pomiarowych (1 pkt).

za poprawnie opracowany algorytm montażu – (1 pkt).

za przygotowanie wykazu materiałów pomocniczych (1 pkt).

za prawidłową organizację stanowiska pracy (zgromadzenie narzędzi,
przyrządów oraz ergonomiczne rozmieszczenie ich na stanowisku pracy)
(1 pkt).

za prawidłową wykonanie oględzin – za znalezienie wszystkich błędów
montażu (1 pkt).

Za sporządzenie listy wszystkich brakujących elementów i podzespołów
(1 pkt).

za prawidłowe wykorzystanie przyrządów pomiarowych (1 pkt).

prawidłowe wyregulowanie mechanizmu bijącego (1 pkt).

za uporządkowanie stanowiska pracy, wyczyszczenie używanych narzędzi
i urządzeń (1 pkt).

za prawidłowo wykonaną próbę pracy – zegar chodzi i bije (1 pkt).

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje

następujące oceny szkolne:

– dopuszczający – minimum 6 punktów
– dostateczny – minimum 8 punktów
– dobry – minimum 9 punktów
– bardzo dobry – minimum 11 punktów
– celujący –12 punktów.

___________________________________________________________________________

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

LITERATURA

1. Bartnik B. ST., Podwapiński W. M. Al.: Technologia mechanizmów zegarowych.

Montaż, konserwacja i naprawa. WSiP, Warszawa 1979.

2. Bartnik B. ST., Podwapiński W. M. Al.: Technologia mechanizmów zegarowych.

Mechanizmy. WSiP, Warszawa 1992.

3. Bartnik B. ST., Podwapiński W. M. Al.: Zegarmistrzostwo. Zegary i

zegarki.

Niepokalanów 1956.

4. Czerwiec M., Maciszewski A., Maliński T.: Zegarmistrzostwo. Technologia. Biuro

Wydawnictw LIBRA, Warszawa 1980.

5. Podwapiński. W. M. Al.: Zegarmistrzostwo. Konstrukcja i działanie zegarów i zegarków

mechanicznych. Niepokalanów 1956.

6. Bartnik B. St., Podwapiński W. M. Al.: Zegarmistrzostwo. Technologia warsztatowa.

WPLiS, Warszawa 1962.

7. Bartnik B. St., Podwapiński W. Al.: Zegarmistrzostwo. Tom XI Zegary i zegarki

specjalne, WSiP Warszawa 1985.

8. Podwapiński W.: Zegarmistrzostwo, Część 5. Zegary wieżowe, Niepokalanów 1952.