1
Atom
– poziom podstawowy
Zadanie 1. (1 pkt)
Źródło: CKE 2010 (PP), zad. 1.
Egzamin maturalny z chemii
Poziom podstawowy
2
Zadanie 1. (1 pkt)
Atomy pewnego pierwiastka w stanie podstawowym mają nastĊpującą konfiguracjĊ
elektronów walencyjnych:
2s
2
2p
3
(L
5
)
OkreĞl poáoĪenie tego pierwiastka w ukáadzie okresowym, wpisując poniĪej numer
grupy oraz numer okresu.
Numer grupy: .............................................. Numer okresu: ...............................................
Zadanie 2. (1 pkt)
W jądrze pierwiastka X znajduje siĊ tyle protonów, ile neutronów zawiera jądro
30
14
Si. Liczba
masowa jednego z izotopów pierwiastka X jest równa liczbie elektronów w atomie
74
34
Se.
Korzystając z powyĪszej informacji, ustal liczbĊ atomową pierwiastka X oraz liczbĊ
masową opisanego izotopu pierwiastka X.
Liczba atomowa (Z):
Liczba masowa (A):
Zadanie 3. (1 pkt)
Promieniotwórczy izotop pierwiastka Z ulegá przemianie D i przeksztaáciá siĊ w izotop
212
83
Bi.
Korzystając z ukáadu okresowego, ustal symbol pierwiastka Z.
Symbol pierwiastka Z: .................................................................................................................
Zadanie 4. (2 pkt)
Hemoglobina, záoĪone biaáko krwinek czerwonych (erytrocytów) o masie cząsteczkowej
70200 u, zawiera 0,3191% masowych Īelaza.
Oblicz liczbĊ atomów Īelaza znajdujących siĊ w jednej cząsteczce tego biaáka.
W obliczeniach przyjmij przybliĪoną wartoĞü masy atomowej Īelaza M
Fe
= 56 u.
Obliczenia:
OdpowiedĨ:
Zadanie 2. (1 pkt)
Źródło: CKE 2010 (PP), zad. 2.
Egzamin maturalny z chemii
Poziom podstawowy
2
Zadanie 1. (1 pkt)
Atomy pewnego pierwiastka w stanie podstawowym mają nastĊpującą konfiguracjĊ
elektronów walencyjnych:
2s
2
2p
3
(L
5
)
OkreĞl poáoĪenie tego pierwiastka w ukáadzie okresowym, wpisując poniĪej numer
grupy oraz numer okresu.
Numer grupy: .............................................. Numer okresu: ...............................................
Zadanie 2. (1 pkt)
W jądrze pierwiastka X znajduje siĊ tyle protonów, ile neutronów zawiera jądro
30
14
Si. Liczba
masowa jednego z izotopów pierwiastka X jest równa liczbie elektronów w atomie
74
34
Se.
Korzystając z powyĪszej informacji, ustal liczbĊ atomową pierwiastka X oraz liczbĊ
masową opisanego izotopu pierwiastka X.
Liczba atomowa (Z):
Liczba masowa (A):
Zadanie 3. (1 pkt)
Promieniotwórczy izotop pierwiastka Z ulegá przemianie D i przeksztaáciá siĊ w izotop
212
83
Bi.
Korzystając z ukáadu okresowego, ustal symbol pierwiastka Z.
Symbol pierwiastka Z: .................................................................................................................
Zadanie 4. (2 pkt)
Hemoglobina, záoĪone biaáko krwinek czerwonych (erytrocytów) o masie cząsteczkowej
70200 u, zawiera 0,3191% masowych Īelaza.
Oblicz liczbĊ atomów Īelaza znajdujących siĊ w jednej cząsteczce tego biaáka.
W obliczeniach przyjmij przybliĪoną wartoĞü masy atomowej Īelaza M
Fe
= 56 u.
Obliczenia:
OdpowiedĨ:
Zadanie 3. (1 pkt)
Źródło: CKE 2010 (PP), zad. 3.
Egzamin maturalny z chemii
Poziom podstawowy
2
Zadanie 1. (1 pkt)
Atomy pewnego pierwiastka w stanie podstawowym mają nastĊpującą konfiguracjĊ
elektronów walencyjnych:
2s
2
2p
3
(L
5
)
OkreĞl poáoĪenie tego pierwiastka w ukáadzie okresowym, wpisując poniĪej numer
grupy oraz numer okresu.
Numer grupy: .............................................. Numer okresu: ...............................................
Zadanie 2. (1 pkt)
W jądrze pierwiastka X znajduje siĊ tyle protonów, ile neutronów zawiera jądro
30
14
Si. Liczba
masowa jednego z izotopów pierwiastka X jest równa liczbie elektronów w atomie
74
34
Se.
Korzystając z powyĪszej informacji, ustal liczbĊ atomową pierwiastka X oraz liczbĊ
masową opisanego izotopu pierwiastka X.
Liczba atomowa (Z):
Liczba masowa (A):
Zadanie 3. (1 pkt)
Promieniotwórczy izotop pierwiastka Z ulegá przemianie D i przeksztaáciá siĊ w izotop
212
83
Bi.
Korzystając z ukáadu okresowego, ustal symbol pierwiastka Z.
Symbol pierwiastka Z: .................................................................................................................
Zadanie 4. (2 pkt)
Hemoglobina, záoĪone biaáko krwinek czerwonych (erytrocytów) o masie cząsteczkowej
70200 u, zawiera 0,3191% masowych Īelaza.
Oblicz liczbĊ atomów Īelaza znajdujących siĊ w jednej cząsteczce tego biaáka.
W obliczeniach przyjmij przybliĪoną wartoĞü masy atomowej Īelaza M
Fe
= 56 u.
Obliczenia:
OdpowiedĨ:
Zadanie 4. (1 pkt)
Źródło: CKE 2010 (PP), zad. 7.
Egzamin maturalny z chemii
Poziom podstawowy
3
Informacja do zadaĔ 5–7
Lit i sód to aktywne metale, które w związkach chemicznych przyjmują stopieĔ utlenienia I.
Reakcje litu i sodu z chlorem i siarką przebiegają podobnie – ich produktami są odpowiednie
chlorki oraz siarczki. Reakcją, która odróĪnia lit od sodu, jest utlenianie obu metali
w strumieniu tlenu. Lit tworzy w tych warunkach tlenek o wzorze Li
2
O, a sód – nadtlenek
o wzorze Na
2
O
2
. Oba metale reagują z wodą, przy czym reakcja sodu z wodą przebiega
gwaátowniej niĪ reakcja litu z wodą.
Zadanie 5. (1 pkt)
Napisz, jakie stopnie utlenienia przyjmują sód i tlen w nadtlenku sodu (Na
2
O
2
).
StopieĔ utlenienia sodu: ................................... StopieĔ utlenienia tlenu: ...................................
Zadanie 6. (1 pkt)
Napisz w formie cząsteczkowej równanie reakcji otrzymywania siarczku sodu
z pierwiastków.
.......................................................................................................................................................
Zadanie 7. (1 pkt)
Ustal, który z metali (lit czy sód) jest mniej reaktywny, i napisz w formie cząsteczkowej
równanie reakcji tego metalu z wodą.
.......................................................................................................................................................
Zadanie 8. (1 pkt)
WĞród substancji o wzorach: Cl
2
,
I
2
, KCl, KI, HCl, HI znajduje siĊ substrat X oraz produkt Y
reakcji opisanej schematem:
KBr + X o Br
2
+ Y
Napisz w formie cząsteczkowej równanie reakcji zilustrowanej schematem, zastĊpując
litery X i Y wzorami substancji wybranymi spoĞród podanych w informacji (pamiĊtaj
o uzgodnieniu wspóáczynników stechiometrycznych).
.......................................................................................................................................................
Nr zadania
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Maks. liczba pkt
1
1
1
2
1
1
1
1
Wypeánia
egzaminator! Uzyskana liczba pkt
2
Zadanie 5. (2 pkt)
Źródło: CKE 2009 (PP), zad. 1.
Egzamin maturalny z chemii
Poziom podstawowy
2
Zadanie 1. (2 pkt)
Jądro atomu izotopu pewnego pierwiastka zawiera 20 protonów i 20 neutronów.
a) Przedstaw symbol izotopu tego pierwiastka w postaci
A
Z
E (litery zastąp
odpowiednimi liczbami oraz symbolem chemicznym pierwiastka i wpisz je
w odpowiednie kratki).
b) Zapisz konfiguracjĊ elektronową atomu tego pierwiastka w stanie podstawowym.
......................................................................................................................................................
Zadanie 2. (1 pkt)
Jądro izotopu radu
226
Ra ulega rozpadowi D zgodnie z poniĪszym schematem.
226
88
Ra ĺ
A
Z
E +
4
2
He
Opisz produkt tej przemiany (E), podając wartoĞü jego liczby atomowej (Z), liczby
masowej (A) oraz symbol odpowiedniego pierwiastka.
Liczba atomowa Z: ........... Liczba masowa A: ............ Symbol pierwiastka: ............
Zadanie 3. (2 pkt)
Korzystając ze skali elektroujemnoĞci wedáug Paulinga, okreĞl rodzaj wiązania
chemicznego w nastĊpujących substancjach:
CaBr
2
........................................................................................
Br
2
............................................................................................
HBr ..........................................................................................
Zadanie 4. (1 pkt)
SpoĞród podanych niĪej wáaĞciwoĞci a, b, c, d, e, f wybierz te, które są charakterystyczne
dla chlorku sodu ze wzglĊdu na wystĊpujący w nim rodzaj wiązania. Zapisz litery
oznaczające te wáaĞciwoĞci.
a) Tworzy krysztaáy jonowe.
b) Nie ulega dysocjacji jonowej.
c) Rozpuszcza siĊ w rozpuszczalnikach polarnych.
d) Topi siĊ w wysokiej temperaturze.
e) Rozpuszcza siĊ w rozpuszczalnikach niepolarnych.
f) Stopiony przewodzi prąd elektryczny.
.......................................................................................................................................................
Zadanie 6. (1 pkt)
Źródło: CKE 2009 (PP), zad. 2.
Egzamin maturalny z chemii
Poziom podstawowy
2
Zadanie 1. (2 pkt)
Jądro atomu izotopu pewnego pierwiastka zawiera 20 protonów i 20 neutronów.
a) Przedstaw symbol izotopu tego pierwiastka w postaci
A
Z
E (litery zastąp
odpowiednimi liczbami oraz symbolem chemicznym pierwiastka i wpisz je
w odpowiednie kratki).
b) Zapisz konfiguracjĊ elektronową atomu tego pierwiastka w stanie podstawowym.
......................................................................................................................................................
Zadanie 2. (1 pkt)
Jądro izotopu radu
226
Ra ulega rozpadowi D zgodnie z poniĪszym schematem.
226
88
Ra ĺ
A
Z
E +
4
2
He
Opisz produkt tej przemiany (E), podając wartoĞü jego liczby atomowej (Z), liczby
masowej (A) oraz symbol odpowiedniego pierwiastka.
Liczba atomowa Z: ........... Liczba masowa A: ............ Symbol pierwiastka: ............
Zadanie 3. (2 pkt)
Korzystając ze skali elektroujemnoĞci wedáug Paulinga, okreĞl rodzaj wiązania
chemicznego w nastĊpujących substancjach:
CaBr
2
........................................................................................
Br
2
............................................................................................
HBr ..........................................................................................
Zadanie 4. (1 pkt)
SpoĞród podanych niĪej wáaĞciwoĞci a, b, c, d, e, f wybierz te, które są charakterystyczne
dla chlorku sodu ze wzglĊdu na wystĊpujący w nim rodzaj wiązania. Zapisz litery
oznaczające te wáaĞciwoĞci.
a) Tworzy krysztaáy jonowe.
b) Nie ulega dysocjacji jonowej.
c) Rozpuszcza siĊ w rozpuszczalnikach polarnych.
d) Topi siĊ w wysokiej temperaturze.
e) Rozpuszcza siĊ w rozpuszczalnikach niepolarnych.
f) Stopiony przewodzi prąd elektryczny.
.......................................................................................................................................................
Zadanie 7. (2 pkt)
Źródło: CKE 2009 (PP), zad. 3.
Egzamin maturalny z chemii
Poziom podstawowy
2
Zadanie 1. (2 pkt)
Jądro atomu izotopu pewnego pierwiastka zawiera 20 protonów i 20 neutronów.
a) Przedstaw symbol izotopu tego pierwiastka w postaci
A
Z
E (litery zastąp
odpowiednimi liczbami oraz symbolem chemicznym pierwiastka i wpisz je
w odpowiednie kratki).
b) Zapisz konfiguracjĊ elektronową atomu tego pierwiastka w stanie podstawowym.
......................................................................................................................................................
Zadanie 2. (1 pkt)
Jądro izotopu radu
226
Ra ulega rozpadowi D zgodnie z poniĪszym schematem.
226
88
Ra ĺ
A
Z
E +
4
2
He
Opisz produkt tej przemiany (E), podając wartoĞü jego liczby atomowej (Z), liczby
masowej (A) oraz symbol odpowiedniego pierwiastka.
Liczba atomowa Z: ........... Liczba masowa A: ............ Symbol pierwiastka: ............
Zadanie 3. (2 pkt)
Korzystając ze skali elektroujemnoĞci wedáug Paulinga, okreĞl rodzaj wiązania
chemicznego w nastĊpujących substancjach:
CaBr
2
........................................................................................
Br
2
............................................................................................
HBr ..........................................................................................
Zadanie 4. (1 pkt)
SpoĞród podanych niĪej wáaĞciwoĞci a, b, c, d, e, f wybierz te, które są charakterystyczne
dla chlorku sodu ze wzglĊdu na wystĊpujący w nim rodzaj wiązania. Zapisz litery
oznaczające te wáaĞciwoĞci.
a) Tworzy krysztaáy jonowe.
b) Nie ulega dysocjacji jonowej.
c) Rozpuszcza siĊ w rozpuszczalnikach polarnych.
d) Topi siĊ w wysokiej temperaturze.
e) Rozpuszcza siĊ w rozpuszczalnikach niepolarnych.
f) Stopiony przewodzi prąd elektryczny.
.......................................................................................................................................................
Zadanie 8. (1 pkt)
Źródło: CKE 2009 (PP), zad. 4.
Egzamin maturalny z chemii
Poziom podstawowy
2
Zadanie 1. (2 pkt)
Jądro atomu izotopu pewnego pierwiastka zawiera 20 protonów i 20 neutronów.
a) Przedstaw symbol izotopu tego pierwiastka w postaci
A
Z
E (litery zastąp
odpowiednimi liczbami oraz symbolem chemicznym pierwiastka i wpisz je
w odpowiednie kratki).
b) Zapisz konfiguracjĊ elektronową atomu tego pierwiastka w stanie podstawowym.
......................................................................................................................................................
Zadanie 2. (1 pkt)
Jądro izotopu radu
226
Ra ulega rozpadowi D zgodnie z poniĪszym schematem.
226
88
Ra ĺ
A
Z
E +
4
2
He
Opisz produkt tej przemiany (E), podając wartoĞü jego liczby atomowej (Z), liczby
masowej (A) oraz symbol odpowiedniego pierwiastka.
Liczba atomowa Z: ........... Liczba masowa A: ............ Symbol pierwiastka: ............
Zadanie 3. (2 pkt)
Korzystając ze skali elektroujemnoĞci wedáug Paulinga, okreĞl rodzaj wiązania
chemicznego w nastĊpujących substancjach:
CaBr
2
........................................................................................
Br
2
............................................................................................
HBr ..........................................................................................
Zadanie 4. (1 pkt)
SpoĞród podanych niĪej wáaĞciwoĞci a, b, c, d, e, f wybierz te, które są charakterystyczne
dla chlorku sodu ze wzglĊdu na wystĊpujący w nim rodzaj wiązania. Zapisz litery
oznaczające te wáaĞciwoĞci.
a) Tworzy krysztaáy jonowe.
b) Nie ulega dysocjacji jonowej.
c) Rozpuszcza siĊ w rozpuszczalnikach polarnych.
d) Topi siĊ w wysokiej temperaturze.
e) Rozpuszcza siĊ w rozpuszczalnikach niepolarnych.
f) Stopiony przewodzi prąd elektryczny.
.......................................................................................................................................................
3
Zadanie 9. (1 pkt)
Źródło: CKE 2009 (PP), zad. 9.
Egzamin maturalny z chemii
Poziom podstawowy
4
Â
ȱInformacja do zadaĔ 7 – 9
Pierwiastki znajdujące siĊ w tej samej grupie ukáadu okresowego mają podobne wáaĞciwoĞci,
ale wraz ze wzrostem liczby atomowej stopniowo zmieniają siĊ ich cechy chemiczne i fizyczne.
Zadanie 7. (1 pkt)
W celu porównania aktywnoĞci wybranych fluorowców przeprowadzono kilka doĞwiadczeĔ.
Po ich zakoĔczeniu sformuáowano wnioski w formie równaĔ reakcji (jeĞli reakcja przebiegáa)
i przedstawiono je w poniĪszej tabeli.
2KI + Cl
2
ĺ 2KCl + I
2
2KBr + Cl
2
ĺ 2KCl + Br
2
KBr + I
2
ĺ nie zaobserwowano przebiegu reakcji
2KI + Br
2
ĺ 2KBr + I
2
Korzystając z powyĪszych informacji, uszereguj badane niemetale (brom, chlor i jod)
pod wzglĊdem aktywnoĞci od najmniejszej do najwiĊkszej.
.......................................................................................................................................................
Zadanie 8. (2 pkt)
Litowce reagują z wodą. Reakcja litu z wodą przebiega najmniej gwaátownie. Podczas reakcji
sodu z wodą wydzielające siĊ ciepáo wystarcza do stopienia metalu. Potas zapala siĊ
w zetkniĊciu z wodą. Jeszcze gwaátowniej dziaáają na wodĊ rubid i cez. Ten ostatni jest tak
aktywny, Īe zapala siĊ samorzutnie w zetkniĊciu z powietrzem nawet w nieobecnoĞci wody.
Na podstawie: A. BielaĔski: Podstawy chemii nieorganicznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004
a) Korzystając z powyĪszych informacji, uszereguj opisane metale (cez, lit, potas,
rubid, sód) pod wzglĊdem aktywnoĞci od najmniejszej do najwiĊkszej.
.......................................................................................................................................................
b) Napisz w formie cząsteczkowej równanie reakcji litowca z wodą, wiedząc, Īe jednym
z jej produktów jest wodorotlenek. Zastosuj ogólny symbol metalu M.
.......................................................................................................................................................
Zadanie 9. (1 pkt)
OkreĞl, jak zmienia siĊ aktywnoĞü pierwiastków w grupach gáównych i uzupeánij
poniĪsze zdania sáowami maleje albo wzrasta.
Ze wzrostem liczby atomowej aktywnoĞü niemetali ...................................................................
Ze wzrostem liczby atomowej aktywnoĞü metali ........................................................................
Egzamin maturalny z chemii
Poziom podstawowy
4
Â
ȱInformacja do zadaĔ 7 – 9
Pierwiastki znajdujące siĊ w tej samej grupie ukáadu okresowego mają podobne wáaĞciwoĞci,
ale wraz ze wzrostem liczby atomowej stopniowo zmieniają siĊ ich cechy chemiczne i fizyczne.
Zadanie 7. (1 pkt)
W celu porównania aktywnoĞci wybranych fluorowców przeprowadzono kilka doĞwiadczeĔ.
Po ich zakoĔczeniu sformuáowano wnioski w formie równaĔ reakcji (jeĞli reakcja przebiegáa)
i przedstawiono je w poniĪszej tabeli.
2KI + Cl
2
ĺ 2KCl + I
2
2KBr + Cl
2
ĺ 2KCl + Br
2
KBr + I
2
ĺ nie zaobserwowano przebiegu reakcji
2KI + Br
2
ĺ 2KBr + I
2
Korzystając z powyĪszych informacji, uszereguj badane niemetale (brom, chlor i jod)
pod wzglĊdem aktywnoĞci od najmniejszej do najwiĊkszej.
.......................................................................................................................................................
Zadanie 8. (2 pkt)
Litowce reagują z wodą. Reakcja litu z wodą przebiega najmniej gwaátownie. Podczas reakcji
sodu z wodą wydzielające siĊ ciepáo wystarcza do stopienia metalu. Potas zapala siĊ
w zetkniĊciu z wodą. Jeszcze gwaátowniej dziaáają na wodĊ rubid i cez. Ten ostatni jest tak
aktywny, Īe zapala siĊ samorzutnie w zetkniĊciu z powietrzem nawet w nieobecnoĞci wody.
Na podstawie: A. BielaĔski: Podstawy chemii nieorganicznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004
a) Korzystając z powyĪszych informacji, uszereguj opisane metale (cez, lit, potas,
rubid, sód) pod wzglĊdem aktywnoĞci od najmniejszej do najwiĊkszej.
.......................................................................................................................................................
b) Napisz w formie cząsteczkowej równanie reakcji litowca z wodą, wiedząc, Īe jednym
z jej produktów jest wodorotlenek. Zastosuj ogólny symbol metalu M.
.......................................................................................................................................................
Zadanie 9. (1 pkt)
OkreĞl, jak zmienia siĊ aktywnoĞü pierwiastków w grupach gáównych i uzupeánij
poniĪsze zdania sáowami maleje albo wzrasta.
Ze wzrostem liczby atomowej aktywnoĞü niemetali ...................................................................
Ze wzrostem liczby atomowej aktywnoĞü metali ........................................................................
Zadanie 10. (3 pkt)
Źródło: CKE 2008 (PP), zad. 1.
Egzamin maturalny z chemii
Poziom podstawowy
2
Zadanie 1. (3 pkt)
Przeanalizuj poáoĪenie strontu (Sr) w ukáadzie okresowym pierwiastków, a nastĊpnie
uzupeánij poniĪszą tabelĊ, wpisując w pustą kolumnĊ literĊ P, jeĪeli zdanie jest
prawdziwe, lub literĊ F, jeĪeli jest ono faászywe.
Na podstawie poáoĪenia strontu w ukáadzie okresowym pierwiastków moĪna stwierdziü, Īe
1. atom strontu ma 2 elektrony walencyjne, które w stanie podstawowym
znajdują siĊ na piątej powáoce.
2. stront jest niemetalem.
3. stront jest aktywniejszy od wapnia.
4. stront nie reaguje z kwasem solnym.
5. tlenek strontu ma charakter zasadowy.
Informacja do zadania 2. i 3.
W skorupie ziemskiej wystĊpuje promieniotwórczy izotop Rb
87
37
, ulegający przemianie ȕ
.
Zadanie 2. (1 pkt)
OkreĞl skáad jądra atomowego tego izotopu rubidu.
.......................................................................................................................................................
Zadanie 3. (1 pkt)
Uzupeánij schemat opisanej przemiany, wpisując symbol oraz liczbĊ atomową i liczbĊ
masową powstającego izotopu.
o
ȕ
...
..........
Rb
87
37
Zadanie 4. (2 pkt)
SpoĞród podanych wáaĞciwoĞci wybierz (i podkreĞl w kaĪdym wierszu tabeli) te, które
charakteryzują sód i chlor w temperaturze pokojowej i pod ciĞnieniem atmosferycznym.
Sód to ciaáo staáe
Chlor to gaz
1.
bezbarwne, czerwone, srebrzystobiaáe,
Īóáte
1.
bezbarwny, brunatnopomaraĔczowy,
Īóátozielony
2. twarde, miĊkkie
2. bezwonny, o duszącym zapachu
3.
przewodzące prąd elektryczny,
nieprzewodzące prądu elektrycznego
3.
o gĊstoĞci wiĊkszej od gĊstoĞci powietrza,
o gĊstoĞci mniejszej od gĊstoĞci powietrza
Na podstawie: J. Ciba, J. Trojanowska, M. Zoáotajkin „Maáa encyklopedia pierwiastków”, Warszawa 1996
Zadanie 11. (1 pkt)
Źródło: CKE 2008 (PP), zad. 2.
Egzamin maturalny z chemii
Poziom podstawowy
2
Zadanie 1. (3 pkt)
Przeanalizuj poáoĪenie strontu (Sr) w ukáadzie okresowym pierwiastków, a nastĊpnie
uzupeánij poniĪszą tabelĊ, wpisując w pustą kolumnĊ literĊ P, jeĪeli zdanie jest
prawdziwe, lub literĊ F, jeĪeli jest ono faászywe.
Na podstawie poáoĪenia strontu w ukáadzie okresowym pierwiastków moĪna stwierdziü, Īe
1. atom strontu ma 2 elektrony walencyjne, które w stanie podstawowym
znajdują siĊ na piątej powáoce.
2. stront jest niemetalem.
3. stront jest aktywniejszy od wapnia.
4. stront nie reaguje z kwasem solnym.
5. tlenek strontu ma charakter zasadowy.
Informacja do zadania 2. i 3.
W skorupie ziemskiej wystĊpuje promieniotwórczy izotop Rb
87
37
, ulegający przemianie ȕ
.
Zadanie 2. (1 pkt)
OkreĞl skáad jądra atomowego tego izotopu rubidu.
.......................................................................................................................................................
Zadanie 3. (1 pkt)
Uzupeánij schemat opisanej przemiany, wpisując symbol oraz liczbĊ atomową i liczbĊ
masową powstającego izotopu.
o
ȕ
...
..........
Rb
87
37
Zadanie 4. (2 pkt)
SpoĞród podanych wáaĞciwoĞci wybierz (i podkreĞl w kaĪdym wierszu tabeli) te, które
charakteryzują sód i chlor w temperaturze pokojowej i pod ciĞnieniem atmosferycznym.
Sód to ciaáo staáe
Chlor to gaz
1.
bezbarwne, czerwone, srebrzystobiaáe,
Īóáte
1.
bezbarwny, brunatnopomaraĔczowy,
Īóátozielony
2. twarde, miĊkkie
2. bezwonny, o duszącym zapachu
3.
przewodzące prąd elektryczny,
nieprzewodzące prądu elektrycznego
3.
o gĊstoĞci wiĊkszej od gĊstoĞci powietrza,
o gĊstoĞci mniejszej od gĊstoĞci powietrza
Na podstawie: J. Ciba, J. Trojanowska, M. Zoáotajkin „Maáa encyklopedia pierwiastków”, Warszawa 1996
Egzamin maturalny z chemii
Poziom podstawowy
2
Zadanie 1. (3 pkt)
Przeanalizuj poáoĪenie strontu (Sr) w ukáadzie okresowym pierwiastków, a nastĊpnie
uzupeánij poniĪszą tabelĊ, wpisując w pustą kolumnĊ literĊ P, jeĪeli zdanie jest
prawdziwe, lub literĊ F, jeĪeli jest ono faászywe.
Na podstawie poáoĪenia strontu w ukáadzie okresowym pierwiastków moĪna stwierdziü, Īe
1. atom strontu ma 2 elektrony walencyjne, które w stanie podstawowym
znajdują siĊ na piątej powáoce.
2. stront jest niemetalem.
3. stront jest aktywniejszy od wapnia.
4. stront nie reaguje z kwasem solnym.
5. tlenek strontu ma charakter zasadowy.
Informacja do zadania 2. i 3.
W skorupie ziemskiej wystĊpuje promieniotwórczy izotop Rb
87
37
, ulegający przemianie ȕ
.
Zadanie 2. (1 pkt)
OkreĞl skáad jądra atomowego tego izotopu rubidu.
.......................................................................................................................................................
Zadanie 3. (1 pkt)
Uzupeánij schemat opisanej przemiany, wpisując symbol oraz liczbĊ atomową i liczbĊ
masową powstającego izotopu.
o
ȕ
...
..........
Rb
87
37
Zadanie 4. (2 pkt)
SpoĞród podanych wáaĞciwoĞci wybierz (i podkreĞl w kaĪdym wierszu tabeli) te, które
charakteryzują sód i chlor w temperaturze pokojowej i pod ciĞnieniem atmosferycznym.
Sód to ciaáo staáe
Chlor to gaz
1.
bezbarwne, czerwone, srebrzystobiaáe,
Īóáte
1.
bezbarwny, brunatnopomaraĔczowy,
Īóátozielony
2. twarde, miĊkkie
2. bezwonny, o duszącym zapachu
3.
przewodzące prąd elektryczny,
nieprzewodzące prądu elektrycznego
3.
o gĊstoĞci wiĊkszej od gĊstoĞci powietrza,
o gĊstoĞci mniejszej od gĊstoĞci powietrza
Na podstawie: J. Ciba, J. Trojanowska, M. Zoáotajkin „Maáa encyklopedia pierwiastków”, Warszawa 1996
Informacja do zadania 11 i 12
Zadanie 12. (1 pkt)
Źródło: CKE 2008 (PP), zad. 3.
Egzamin maturalny z chemii
Poziom podstawowy
2
Zadanie 1. (3 pkt)
Przeanalizuj poáoĪenie strontu (Sr) w ukáadzie okresowym pierwiastków, a nastĊpnie
uzupeánij poniĪszą tabelĊ, wpisując w pustą kolumnĊ literĊ P, jeĪeli zdanie jest
prawdziwe, lub literĊ F, jeĪeli jest ono faászywe.
Na podstawie poáoĪenia strontu w ukáadzie okresowym pierwiastków moĪna stwierdziü, Īe
1. atom strontu ma 2 elektrony walencyjne, które w stanie podstawowym
znajdują siĊ na piątej powáoce.
2. stront jest niemetalem.
3. stront jest aktywniejszy od wapnia.
4. stront nie reaguje z kwasem solnym.
5. tlenek strontu ma charakter zasadowy.
Informacja do zadania 2. i 3.
W skorupie ziemskiej wystĊpuje promieniotwórczy izotop Rb
87
37
, ulegający przemianie ȕ
.
Zadanie 2. (1 pkt)
OkreĞl skáad jądra atomowego tego izotopu rubidu.
.......................................................................................................................................................
Zadanie 3. (1 pkt)
Uzupeánij schemat opisanej przemiany, wpisując symbol oraz liczbĊ atomową i liczbĊ
masową powstającego izotopu.
o
ȕ
...
..........
Rb
87
37
Zadanie 4. (2 pkt)
SpoĞród podanych wáaĞciwoĞci wybierz (i podkreĞl w kaĪdym wierszu tabeli) te, które
charakteryzują sód i chlor w temperaturze pokojowej i pod ciĞnieniem atmosferycznym.
Sód to ciaáo staáe
Chlor to gaz
1.
bezbarwne, czerwone, srebrzystobiaáe,
Īóáte
1.
bezbarwny, brunatnopomaraĔczowy,
Īóátozielony
2. twarde, miĊkkie
2. bezwonny, o duszącym zapachu
3.
przewodzące prąd elektryczny,
nieprzewodzące prądu elektrycznego
3.
o gĊstoĞci wiĊkszej od gĊstoĞci powietrza,
o gĊstoĞci mniejszej od gĊstoĞci powietrza
Na podstawie: J. Ciba, J. Trojanowska, M. Zoáotajkin „Maáa encyklopedia pierwiastków”, Warszawa 1996
4
Zadanie 13. (1 pkt)
Źródło: CKE 2008 (PP), zad. 5.
Egzamin maturalny z chemii
Poziom podstawowy
3
Zadanie 5. (1 pkt)
Na rysunku przedstawiono schemat ilustrujący proces rozpuszczania w wodzie pewnej
substancji.
roztwór
krysztaá
woda
SpoĞród związków, których wzory wymieniono poniĪej, wybierz ten, którego
rozpuszczanie w wodzie moĪna przedstawiü za pomocą tego schematu.
CBr
4
HCl KCl
Wybrany związek: ................................................
Zadanie 6. (1 pkt)
W tabeli podano wartoĞci temperatury topnienia i temperatury wrzenia wybranych substancji
(mierzone pod ciĞnieniem 1013 hPa).
Wzór
substancji
Temperatura topnienia,
o
C
Temperatura wrzenia,
o
C
Br
2
– 7,2
59,5
CH
3
Br
– 93,7
3,6
NaBr
743,0
1391,0
OkreĞl stan skupienia wymienionych substancji w temperaturze pokojowej (ok. 20qC)
i pod ciĞnieniem 1013 hPa.
Br
2
: ...................................................................
CH
3
Br: .............................................................
NaBr: ................................................................
Nr zadania
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Maks. liczba pkt
3
1
1
2
1
1
Wypeánia
egzaminator! Uzyskana liczba pkt
Informacja do zadania 14 i 15
Egzamin maturalny z chemii
Poziom podstawowy
2
Informacja do zadania 1. i 2.
PoniĪszy wykres przedstawia zaleĪnoĞü masy pewnego izotopu promieniotwórczego od czasu.
Zadanie 1. (1 pkt)
Okres póátrwania to czas, po upáywie którego rozpadowi ulega poáowa jąder izotopu
promieniotwórczego.
Na podstawie zamieszczonego wyĪej wykresu oszacuj okres póátrwania tego izotopu.
……………………………………………………………………………………………………..
Zadanie 2. (1 pkt)
Korzystając z powyĪszego wykresu, oszacuj, ile gramów izotopu pozostaáo po 15 dniach.
…………………………………………………………………………………………...…………
Zadanie 3. (2 pkt)
PoniĪsze równanie ilustruje przebieg przemiany promieniotwórczej, której ulega izotop uranu.
He
X
U
4
2
A
Z
235
92
o
Ustal liczbĊ atomową, liczbĊ masową i symbol izotopu X.
Liczba atomowa: ........................ Liczba masowa: ......................... Symbol: ..................................
5
Zadanie 14. (1 pkt)
Źródło: CKE 2007 (PP), zad. 1.
Egzamin maturalny z chemii
Poziom podstawowy
2
Informacja do zadania 1. i 2.
PoniĪszy wykres przedstawia zaleĪnoĞü masy pewnego izotopu promieniotwórczego od czasu.
Zadanie 1. (1 pkt)
Okres póátrwania to czas, po upáywie którego rozpadowi ulega poáowa jąder izotopu
promieniotwórczego.
Na podstawie zamieszczonego wyĪej wykresu oszacuj okres póátrwania tego izotopu.
……………………………………………………………………………………………………..
Zadanie 2. (1 pkt)
Korzystając z powyĪszego wykresu, oszacuj, ile gramów izotopu pozostaáo po 15 dniach.
…………………………………………………………………………………………...…………
Zadanie 3. (2 pkt)
PoniĪsze równanie ilustruje przebieg przemiany promieniotwórczej, której ulega izotop uranu.
He
X
U
4
2
A
Z
235
92
o
Ustal liczbĊ atomową, liczbĊ masową i symbol izotopu X.
Liczba atomowa: ........................ Liczba masowa: ......................... Symbol: ..................................
Zadanie 15. (1 pkt)
Źródło: CKE 2007 (PP), zad. 2.
Egzamin maturalny z chemii
Poziom podstawowy
2
Informacja do zadania 1. i 2.
PoniĪszy wykres przedstawia zaleĪnoĞü masy pewnego izotopu promieniotwórczego od czasu.
Zadanie 1. (1 pkt)
Okres póátrwania to czas, po upáywie którego rozpadowi ulega poáowa jąder izotopu
promieniotwórczego.
Na podstawie zamieszczonego wyĪej wykresu oszacuj okres póátrwania tego izotopu.
……………………………………………………………………………………………………..
Zadanie 2. (1 pkt)
Korzystając z powyĪszego wykresu, oszacuj, ile gramów izotopu pozostaáo po 15 dniach.
…………………………………………………………………………………………...…………
Zadanie 3. (2 pkt)
PoniĪsze równanie ilustruje przebieg przemiany promieniotwórczej, której ulega izotop uranu.
He
X
U
4
2
A
Z
235
92
o
Ustal liczbĊ atomową, liczbĊ masową i symbol izotopu X.
Liczba atomowa: ........................ Liczba masowa: ......................... Symbol: ..................................
Zadanie 16. (2 pkt)
Źródło: CKE 2007 (PP), zad. 3.
Egzamin maturalny z chemii
Poziom podstawowy
2
Informacja do zadania 1. i 2.
PoniĪszy wykres przedstawia zaleĪnoĞü masy pewnego izotopu promieniotwórczego od czasu.
Zadanie 1. (1 pkt)
Okres póátrwania to czas, po upáywie którego rozpadowi ulega poáowa jąder izotopu
promieniotwórczego.
Na podstawie zamieszczonego wyĪej wykresu oszacuj okres póátrwania tego izotopu.
……………………………………………………………………………………………………..
Zadanie 2. (1 pkt)
Korzystając z powyĪszego wykresu, oszacuj, ile gramów izotopu pozostaáo po 15 dniach.
…………………………………………………………………………………………...…………
Zadanie 3. (2 pkt)
PoniĪsze równanie ilustruje przebieg przemiany promieniotwórczej, której ulega izotop uranu.
He
X
U
4
2
A
Z
235
92
o
Ustal liczbĊ atomową, liczbĊ masową i symbol izotopu X.
Liczba atomowa: ........................ Liczba masowa: ......................... Symbol: ..................................
Zadanie 17. (1 pkt)
Źródło: CKE 2007 (PP), zad. 4.
Egzamin maturalny z chemii
Poziom podstawowy
3
Zadanie 4. (1 pkt)
Pierwiastek E tworzy wodorek o wzorze EH
4
oraz tlenki EO i EO
2
. W atomie tego pierwiastka,
w stanie podstawowym, elektrony rozmieszczone są na dwóch powáokach.
Ustal poáoĪenie pierwiastka E w ukáadzie okresowym oraz podaj jego nazwĊ.
Numer grupy: .................... Numer okresu: .................... Nazwa: ....................................................
Zadanie 5. (3 pkt)
Uzupeánij poniĪszą tabelĊ, wpisując w kaĪdym wierszu jeden z symboli wybranych
spoĞród:
n
1
0
, p
1
1
, K, O
2
, S, Ca, Mg
2+
, Al, Cl
.
1. Atom pierwiastka, który znajduje siĊ w 13. grupie i 3. okresie
ukáadu okresowego.
........................................
2. Jon, który posiada konfiguracjĊ argonu.
........................................
3. Jon, który powstaje po oderwaniu dwóch elektronów od atomu. ........................................
4. Elektrycznie obojĊtna cząstka elementarna o masie 1u.
........................................
5. Atom o konfiguracji w stanie podstawowym:
1s
2
2s
2
2p
6
3s
2
3p
6
4s
1
(K
2
L
8
M
8
N
1
).
........................................
6. Pierwiastek, który tworzy wodorek o wzorze ogólnym H
2
X
i tlenki o charakterze kwasowym.
........................................
Zadanie 6. (2 pkt)
Korzystając ze skali elektroujemnoĞci wg Paulinga, okreĞl rodzaj wiązania chemicznego
w nastĊpujących związkach:
RbCl .....................................................................................................................
CO
2
.......................................................................................................................
PH
3
.......................................................................................................................
Nr zadania
1
2
3
4
5
6 suma
Maks. liczba pkt
1
1
2
1
3
2
10
Wypeánia
egzaminator! Uzyskana liczba pkt
Zadanie 18. (3 pkt)
Źródło: CKE 2007 (PP), zad. 5.
Egzamin maturalny z chemii
Poziom podstawowy
3
Zadanie 4. (1 pkt)
Pierwiastek E tworzy wodorek o wzorze EH
4
oraz tlenki EO i EO
2
. W atomie tego pierwiastka,
w stanie podstawowym, elektrony rozmieszczone są na dwóch powáokach.
Ustal poáoĪenie pierwiastka E w ukáadzie okresowym oraz podaj jego nazwĊ.
Numer grupy: .................... Numer okresu: .................... Nazwa: ....................................................
Zadanie 5. (3 pkt)
Uzupeánij poniĪszą tabelĊ, wpisując w kaĪdym wierszu jeden z symboli wybranych
spoĞród:
n
1
0
, p
1
1
, K, O
2
, S, Ca, Mg
2+
, Al, Cl
.
1. Atom pierwiastka, który znajduje siĊ w 13. grupie i 3. okresie
ukáadu okresowego.
........................................
2. Jon, który posiada konfiguracjĊ argonu.
........................................
3. Jon, który powstaje po oderwaniu dwóch elektronów od atomu. ........................................
4. Elektrycznie obojĊtna cząstka elementarna o masie 1u.
........................................
5. Atom o konfiguracji w stanie podstawowym:
1s
2
2s
2
2p
6
3s
2
3p
6
4s
1
(K
2
L
8
M
8
N
1
).
........................................
6. Pierwiastek, który tworzy wodorek o wzorze ogólnym H
2
X
i tlenki o charakterze kwasowym.
........................................
Zadanie 6. (2 pkt)
Korzystając ze skali elektroujemnoĞci wg Paulinga, okreĞl rodzaj wiązania chemicznego
w nastĊpujących związkach:
RbCl .....................................................................................................................
CO
2
.......................................................................................................................
PH
3
.......................................................................................................................
Nr zadania
1
2
3
4
5
6 suma
Maks. liczba pkt
1
1
2
1
3
2
10
Wypeánia
egzaminator! Uzyskana liczba pkt
6
Zadanie 19. (2 pkt)
Źródło: CKE 2007 (PP), zad. 6.
Egzamin maturalny z chemii
Poziom podstawowy
3
Zadanie 4. (1 pkt)
Pierwiastek E tworzy wodorek o wzorze EH
4
oraz tlenki EO i EO
2
. W atomie tego pierwiastka,
w stanie podstawowym, elektrony rozmieszczone są na dwóch powáokach.
Ustal poáoĪenie pierwiastka E w ukáadzie okresowym oraz podaj jego nazwĊ.
Numer grupy: .................... Numer okresu: .................... Nazwa: ....................................................
Zadanie 5. (3 pkt)
Uzupeánij poniĪszą tabelĊ, wpisując w kaĪdym wierszu jeden z symboli wybranych
spoĞród:
n
1
0
, p
1
1
, K, O
2
, S, Ca, Mg
2+
, Al, Cl
.
1. Atom pierwiastka, który znajduje siĊ w 13. grupie i 3. okresie
ukáadu okresowego.
........................................
2. Jon, który posiada konfiguracjĊ argonu.
........................................
3. Jon, który powstaje po oderwaniu dwóch elektronów od atomu. ........................................
4. Elektrycznie obojĊtna cząstka elementarna o masie 1u.
........................................
5. Atom o konfiguracji w stanie podstawowym:
1s
2
2s
2
2p
6
3s
2
3p
6
4s
1
(K
2
L
8
M
8
N
1
).
........................................
6. Pierwiastek, który tworzy wodorek o wzorze ogólnym H
2
X
i tlenki o charakterze kwasowym.
........................................
Zadanie 6. (2 pkt)
Korzystając ze skali elektroujemnoĞci wg Paulinga, okreĞl rodzaj wiązania chemicznego
w nastĊpujących związkach:
RbCl .....................................................................................................................
CO
2
.......................................................................................................................
PH
3
.......................................................................................................................
Nr zadania
1
2
3
4
5
6 suma
Maks. liczba pkt
1
1
2
1
3
2
10
Wypeánia
egzaminator! Uzyskana liczba pkt
Informacja do zadania 20 i 21
Egzamin maturalny z chemii
Arkusz I
2
Informacja do zadania 1. i 2.
KonfiguracjĊ elektronową atomu glinu w stanie podstawowym moĪna przedstawiü
nastĊpująco:
1s
2
2s
2
2p
6
3s
2
3p
1
(K
2
L
8
M
3
)
Zadanie 1. (1 pkt)
Przepisz ten fragment konfiguracji elektronowej atomu glinu, który odnosi siĊ
do elektronów walencyjnych.
.......................................................................................................................................................
Zadanie 2. (1 pkt)
Podaj trwaáy stopieĔ utlenienia, który glin przyjmuje w związkach chemicznych.
.......................................................................................................................................................
Informacja do zadaĔ 3. – 5.
Chlorek glinu otrzymuje siĊ w reakcji glinu z chlorowodorem lub dziaáając chlorem na glin.
Związek ten tworzy krysztaáy, rozpuszczalne w wodzie zakwaszonej kwasem solnym.
Z roztworów tych krystalizuje uwodniona sól – tak zwany heksahydrat chlorku glinu
[gr. héks = szeĞü]. Hydraty (sole uwodnione) to sole zawierające w sieci krystalicznej
cząsteczki wody, np. dekahydrat wĊglanu sodu, Na
2
CO
3
·10H
2
O. Zapis ten oznacza, Īe w sieci
krystalicznej tej soli na 2 jony Na
+
i 1 jon CO
3
2–
przypada 10 cząsteczek wody.
Chlorek glinu jest stosowany jako katalizator w wielu syntezach organicznych.
Na podstawie: Encyklopedia szkolna. Chemia, Warszawa 2001
Zadanie 3. (3 pkt)
a) Napisz w formie cząsteczkowej równania reakcji ilustrujące wymienione w informacji
metody otrzymywania chlorku glinu.
Równanie reakcji ilustrujące I metodĊ:
.......................................................................................................................................................
Równanie reakcji ilustrujące II metodĊ:
.......................................................................................................................................................
b) Podaj liczbĊ moli chloru cząsteczkowego, która caákowicie przereaguje z jednym
molem glinu.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 20. (1 pkt)
Źródło: CKE 2007 (PP), zad. 1.
Egzamin maturalny z chemii
Arkusz I
2
Informacja do zadania 1. i 2.
KonfiguracjĊ elektronową atomu glinu w stanie podstawowym moĪna przedstawiü
nastĊpująco:
1s
2
2s
2
2p
6
3s
2
3p
1
(K
2
L
8
M
3
)
Zadanie 1. (1 pkt)
Przepisz ten fragment konfiguracji elektronowej atomu glinu, który odnosi siĊ
do elektronów walencyjnych.
.......................................................................................................................................................
Zadanie 2. (1 pkt)
Podaj trwaáy stopieĔ utlenienia, który glin przyjmuje w związkach chemicznych.
.......................................................................................................................................................
Informacja do zadaĔ 3. – 5.
Chlorek glinu otrzymuje siĊ w reakcji glinu z chlorowodorem lub dziaáając chlorem na glin.
Związek ten tworzy krysztaáy, rozpuszczalne w wodzie zakwaszonej kwasem solnym.
Z roztworów tych krystalizuje uwodniona sól – tak zwany heksahydrat chlorku glinu
[gr. héks = szeĞü]. Hydraty (sole uwodnione) to sole zawierające w sieci krystalicznej
cząsteczki wody, np. dekahydrat wĊglanu sodu, Na
2
CO
3
·10H
2
O. Zapis ten oznacza, Īe w sieci
krystalicznej tej soli na 2 jony Na
+
i 1 jon CO
3
2–
przypada 10 cząsteczek wody.
Chlorek glinu jest stosowany jako katalizator w wielu syntezach organicznych.
Na podstawie: Encyklopedia szkolna. Chemia, Warszawa 2001
Zadanie 3. (3 pkt)
a) Napisz w formie cząsteczkowej równania reakcji ilustrujące wymienione w informacji
metody otrzymywania chlorku glinu.
Równanie reakcji ilustrujące I metodĊ:
.......................................................................................................................................................
Równanie reakcji ilustrujące II metodĊ:
.......................................................................................................................................................
b) Podaj liczbĊ moli chloru cząsteczkowego, która caákowicie przereaguje z jednym
molem glinu.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 21. (1 pkt)
Źródło: CKE 2007 (PP), zad. 2.
Egzamin maturalny z chemii
Arkusz I
2
Informacja do zadania 1. i 2.
KonfiguracjĊ elektronową atomu glinu w stanie podstawowym moĪna przedstawiü
nastĊpująco:
1s
2
2s
2
2p
6
3s
2
3p
1
(K
2
L
8
M
3
)
Zadanie 1. (1 pkt)
Przepisz ten fragment konfiguracji elektronowej atomu glinu, który odnosi siĊ
do elektronów walencyjnych.
.......................................................................................................................................................
Zadanie 2. (1 pkt)
Podaj trwaáy stopieĔ utlenienia, który glin przyjmuje w związkach chemicznych.
.......................................................................................................................................................
Informacja do zadaĔ 3. – 5.
Chlorek glinu otrzymuje siĊ w reakcji glinu z chlorowodorem lub dziaáając chlorem na glin.
Związek ten tworzy krysztaáy, rozpuszczalne w wodzie zakwaszonej kwasem solnym.
Z roztworów tych krystalizuje uwodniona sól – tak zwany heksahydrat chlorku glinu
[gr. héks = szeĞü]. Hydraty (sole uwodnione) to sole zawierające w sieci krystalicznej
cząsteczki wody, np. dekahydrat wĊglanu sodu, Na
2
CO
3
·10H
2
O. Zapis ten oznacza, Īe w sieci
krystalicznej tej soli na 2 jony Na
+
i 1 jon CO
3
2–
przypada 10 cząsteczek wody.
Chlorek glinu jest stosowany jako katalizator w wielu syntezach organicznych.
Na podstawie: Encyklopedia szkolna. Chemia, Warszawa 2001
Zadanie 3. (3 pkt)
a) Napisz w formie cząsteczkowej równania reakcji ilustrujące wymienione w informacji
metody otrzymywania chlorku glinu.
Równanie reakcji ilustrujące I metodĊ:
.......................................................................................................................................................
Równanie reakcji ilustrujące II metodĊ:
.......................................................................................................................................................
b) Podaj liczbĊ moli chloru cząsteczkowego, która caákowicie przereaguje z jednym
molem glinu.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 22. (2 pkt)
Źródło: CKE 2007 (PP), zad. 7.
Egzamin maturalny z chemii
Arkusz I
4
Informacja do zadania 7. i 8.
Tlenek magnezu ma zastosowanie do produkcji cegieá, którymi wykáada siĊ wnĊtrza pieców
hutniczych. Związek ten stosuje siĊ równieĪ w medycynie jako skáadnik leków przeciw
nadkwasocie (dolegliwoĞci polegającej na nadmiernym wydzielaniu siĊ w Īoáądku kwasu
solnego).
Zadanie 7. (2 pkt)
a) Korzystając z tablicy elektroujemnoĞci, oblicz róĪnicĊ elektroujemnoĞci magnezu
i tlenu, a nastĊpnie okreĞl rodzaj wiązania chemicznego w tlenku magnezu.
RóĪnica elektroujemnoĞci: ...........................................................................................................
Rodzaj wiązania: ..........................................................................................................................
b) PoniĪej wymieniono piĊü wáaĞciwoĞci fizycznych tlenku magnezu. SpoĞród nich
wybierz i podkreĞl dwie, uzasadniające zastosowanie tego związku do obudowy wnĊtrz
pieców hutniczych.
ma wysoką temperaturĊ topnienia; ma wysoką temperaturĊ wrzenia;
jest ciaáem staáym; stopiony przewodzi prąd elektryczny; jest biaáej barwy
Zadanie 8. (2 pkt)
a) Napisz w formie cząsteczkowej równanie reakcji zachodzącej w Īoáądku po zaĪyciu
przez osobĊ cierpiąca na nadkwasotĊ leku zawierającego tlenek magnezu.
.......................................................................................................................................................
b) OkreĞl, jaki charakter chemiczny (kwasowy, zasadowy, obojĊtny) przejawia tlenek
magnezu w tej reakcji.
.......................................................................................................................................................
Zadanie 9. (2 pkt)
W celu zbadania zachowania gazowego amoniaku i bromowodoru wobec wody wykonano
doĞwiadczenia, które ilustruje poniĪszy rysunek.
OkreĞl odczyn roztworów otrzymanych w obu probówkach.
Odczyn roztworu w probówce A: ................................................................................................
Odczyn roztworu w probówce B: ................................................................................................
H
2
O
+ wskaĨnik
NH
3
HBr
A
B
H
2
O
+ wskaĨnik
Egzamin maturalny z chemii
Arkusz I
4
Informacja do zadania 7. i 8.
Tlenek magnezu ma zastosowanie do produkcji cegieá, którymi wykáada siĊ wnĊtrza pieców
hutniczych. Związek ten stosuje siĊ równieĪ w medycynie jako skáadnik leków przeciw
nadkwasocie (dolegliwoĞci polegającej na nadmiernym wydzielaniu siĊ w Īoáądku kwasu
solnego).
Zadanie 7. (2 pkt)
a) Korzystając z tablicy elektroujemnoĞci, oblicz róĪnicĊ elektroujemnoĞci magnezu
i tlenu, a nastĊpnie okreĞl rodzaj wiązania chemicznego w tlenku magnezu.
RóĪnica elektroujemnoĞci: ...........................................................................................................
Rodzaj wiązania: ..........................................................................................................................
b) PoniĪej wymieniono piĊü wáaĞciwoĞci fizycznych tlenku magnezu. SpoĞród nich
wybierz i podkreĞl dwie, uzasadniające zastosowanie tego związku do obudowy wnĊtrz
pieców hutniczych.
ma wysoką temperaturĊ topnienia; ma wysoką temperaturĊ wrzenia;
jest ciaáem staáym; stopiony przewodzi prąd elektryczny; jest biaáej barwy
Zadanie 8. (2 pkt)
a) Napisz w formie cząsteczkowej równanie reakcji zachodzącej w Īoáądku po zaĪyciu
przez osobĊ cierpiąca na nadkwasotĊ leku zawierającego tlenek magnezu.
.......................................................................................................................................................
b) OkreĞl, jaki charakter chemiczny (kwasowy, zasadowy, obojĊtny) przejawia tlenek
magnezu w tej reakcji.
.......................................................................................................................................................
Zadanie 9. (2 pkt)
W celu zbadania zachowania gazowego amoniaku i bromowodoru wobec wody wykonano
doĞwiadczenia, które ilustruje poniĪszy rysunek.
OkreĞl odczyn roztworów otrzymanych w obu probówkach.
Odczyn roztworu w probówce A: ................................................................................................
Odczyn roztworu w probówce B: ................................................................................................
H
2
O
+ wskaĨnik
NH
3
HBr
A
B
H
2
O
+ wskaĨnik
7
Zadanie 23. (1 pkt)
Źródło: CKE 2005 (PP), zad. 1.
Zadanie 24. (2 pkt)
Źródło: CKE 2005 (PP), zad. 2.
Zadanie 25. (2 pkt)
Źródło: CKE 2005 (PP), zad. 3.