Microsoft Word - Blacharz_samochodowy_721[03].Z1.06

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Andrzej Kredowski
Marek Zasada

Wykonywanie nietypowych połączeń blachy
721[03].Z1.06

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze lekcji

5. Ćwiczenia

5.1. Bezpieczeństwo i higiena pracy podczas wykonywania nietypowych

połączeń blach

5.1.1 Ćwiczenia 8

5.2. Nitowanie blach, narzędzia ręczne i zmechanizowane do nitowania

5.2.1. Ćwiczenia 10

5.3. Klejenie, jego istota i zastosowanie, klasyfikacja klejów

5.3.1. Ćwiczenia 12

5.4. Rodzaje gwintów i ich oznaczenia według PN, montaż połączeń

śrubowych

5.4.1. Ćwiczenia 14

5.5. Lutowanie i lutowia

5.5.1. Ćwiczenia 16

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy państwu poradnik dla nauczyciela Wykonywanie nietypowych połączeń

blachy, który będzie pomocny w prowadzeniu zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej
w zawodzie blacharz samochodowy.

W poradniku zamieszczono:

− wymagania wstępne, czyli wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien posiadać przed

rozpoczęciem realizacji programu jednostki modułowej, tak by bez problemów mógł
przyswoić sobie wiedzę zawartą w poradniku,

− cele kształcenia – wykaz umiejętności jakie uczeń ukształtuje podczas realizacji

programu jednostki modułowej,

− przykładowe scenariusze zajęć,

− ćwiczenia, które pomogą zweryfikować wiedzę teoretyczną ucznia oraz wykształcić

umiejętności praktyczne,

− sprawdzian osiągnięć, czyli zestaw zadań testowych,

− literaturę dodatkową.

W tej jednostce modułowej szczególnie ważnymi są:

− bezpieczeństwo i higiena pracy podczas klejenia

− nitowanie blach, narzędzia ręczne i zmechanizowane do nitowania,

− klejenie, jego istota i zastosowanie, klasyfikacja klejów,

− rodzaje gwintów i ich oznaczenia według PN, montaż połączeń śrubowych,
− lutowanie i lutowia.

Zalecane jest, aby zajęcia dydaktyczne prowadzone były metodami aktywizującymi

z zastosowaniem metody tekstu przewodniego oraz ćwiczeń praktycznych poprzedzonych
pokazem. Formy organizacyjne pracy uczniów powinny być zróżnicowane, zatem można
stosować zarówno pracę indywidualną, jak i prace w grupach.

Nauczyciel może dowolnie rozporządzać ćwiczeniami zawartymi w poradniku, a także

zalecić wykonanie wszystkich lub też wybrać tylko niektóre z nich. Również
przeprowadzenie ich zależy od nauczyciela – może zrobić je zgodnie ze wskazówkami
zawartymi w poradniku lub według własnych pomysłów. Uczniowie powinni wykonać
ćwiczenia samodzielnie.

Po wykonaniu ćwiczeń uczeń ma możliwość sprawdzenia poziomu swoich umiejętności

poprzez wykorzystanie zaproponowanych w poradniku pytań w podrozdziałach Sprawdzian
postępów.

Nauczyciel może posłużyć się zamieszczonym w rozdziale 6 zestawem pytań testowych,

dokonując w ten sposób oceny wiedzy i umiejętności ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

− charakteryzować technologie produkcji nadwozi samochodowych,

− charakteryzować procesy obróbki wiórowej i obróbki plastycznej,

− wykonywać operacje trasowania na płaszczyźnie i przestrzennie,
− dobierać parametry i materiały podczas obróbki skrawaniem,

− dobierać parametry i materiały podczas cięcia i kształtowania blach,

− posługiwać się przyrządami pomiarowymi podczas trasowania, obróbki skrawaniem

i operacji blacharskich,

− wykonywać typowe operacje ręcznej obróbki skrawaniem,

− wykonywać typowe operacje mechanicznej obróbki skrawaniem,

− wykonywać operacje tłoczenia i cięcia blachy,
− obsługiwać maszyny i urządzenia stosowane w obróbce skrawaniem oraz w blacharstwie

samochodowym,

− wykonywać operacje kształtowania blachy w warunkach zakładu naprawy samochodów,

− organizować stanowisko pracy,
− posługiwać się dokumentacją techniczną,

− korzystać z różnych źródeł informacji,

− poszukiwać informacji w Internecie,
− stosować zasady bhp, ochrony ppoż. i ochrony środowiska podczas wykonywania prac

blacharskich.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

Po zrealizowaniu programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

− odczytać z rysunku połączenia lutowane, nitowane, klejone i śrubowe,

− rozróżnić rodzaje nitów ze względu na kształt łba,

− rozróżnić narzędzia do nitowania ręcznego i ręcznego zmechanizowanego,
− scharakteryzować nitowanie na zimno i na gorąco,

− opisać łączenie cienkich blach przez nitowanie,

− opisać połączenie nitowe: mocne, szczelne i mocno-szczelne,
− zorganizować stanowisko pracy,

− wykonać połączenie nitowe na zakładkę,

− posłużyć się lutownicą, palnikiem gazowym i acetylenowym,
− połączyć blachy poprzez lutowanie miękkie i twarde,

− sklasyfikować kleje według kryteriów,

− skleić blachy, tworzywa sztuczne oraz materiały o odmiennym składzie i właściwościach,
− wykonać połączenia śrubowe,

− dokonać podstawowych obliczeń wytrzymałościowych połączeń nitowanych,

− zastosować zasady bhp, ochrony ppoż. i ochrony środowiska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca...................................................................................
Modułowy program nauczania: Blacharz samochodowy 721[03]
Moduł:

Technologia obróbki blachy 721[03].Z1

Jednostka modułowa:

Wykonywanie nietypowych połączeń blachy 721[03].Z1.06

Temat: Wykonanie gwintu wewnętrznego M10.

Cel ogólny: kształtowanie umiejętności poprawnego wykonania gwintu wewnętrznego.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:
–  dobrać średnicę wiertła,
–  wywiercić otwór pod gwint,
–  wykonać gwint wewnętrzny,
–  sprawdzić poprawność wykonania gwintu,
–  zastosować zasady bhp.

Metody nauczania:
–  mini wykład,
–  pokaz,
–  ćwiczenia praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:
–  praca indywidualna.

Czas: 135 min.

Środki dydaktyczne:
–  wiertarka stołowa lub ręczna,
–  imadło,
–  tabele gwintów metrycznych,
–  narzędzia pomiarowe i traserskie,
–  zestaw wierteł,
–  gwintownik M10 z pokrętłem,
–  środki smarujące,
–  przepisy i instrukcje stanowiskowe dotyczące bhp i ppoż..

Przebieg zajęć:
1.  Powitanie uczniów.
2.  Sprawy organizacyjne.
3.  Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć.
4.  Zorganizowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia.
5.  Realizacja tematu:
–  nauczyciel dokonuje pokazu prawidłowego wykonania ćwiczenia,
–  następnie przydziela uczniom materiał (blachę), wraz z rysunkiem wykonawczym

gwintu,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

–  uczeń trasuje zgodnie z rysunkiem punkty wykonania gwintu,
–  następnie wierci otwory dobranym przez siebie wiertłem,
–  w następnej kolejności uczeń przystępuje do gwintowania,
–  nauczyciel nadzoruje wykonanie ćwiczenia, zwracając uwagę na zgodność wykonania z

przepisami bhp.

6. Po wykonaniu zadania uczeń sprawdza jakość wykonanej pracy.
7. Nauczyciel dokonuje oceny całościowej wykonania zadania.

Zakończenie zajęć
Praca domowa

Odszukaj w literaturze wiadomości na temat: Rodzaje gwintów. Postaraj się zgromadzić

próbki gwintów różnych zarysów i wielkości. Zgromadzony materiał przynieś na kolejne
zajęcia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca...................................................................................
Modułowy program nauczania: Blacharz samochodowy 721[03]
Moduł:

Technologia obróbki blachy 721[03].Z1

Jednostka modułowa:

Wykonywanie nietypowych połączeń blachy 721[03].Z1.06

Temat: Obliczenia wytrzymałościowe i dobór nitów.

Cel ogólny: kształtowanie umiejętności wyszukiwania danych zawartych w tabelach,

dokonywania obliczeń i właściwej interpretacji wyników.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:
–  dokonać obliczeń wytrzymałościowych,
–  posłużyć się tablicami,
–  dobrać wartości naprężeń,
–  dobrać średnicę i ilość nitów wynikającą z warunków wytrzymałościowych,
–  określić długość nitu potrzebną do wykonania prawidłowej zakuwki,
Metody nauczania:
–  mini wykład,
–  ćwiczenia praktyczne.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
–  praca indywidualna.
Czas: 135 min.
Środki dydaktyczne:
–  dane do obliczeń,
–  przybory do pisania,
–  kalkulator,
–  tabele z wartościami dopuszczalnych naprężeń dla stali.

Przebieg zajęć:
1.  Powitanie uczniów.
2.  Sprawy organizacyjne.
3.  Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć.
4.  Zorganizowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia.
5.  Realizacja tematu:
–  nauczyciel dokonuje instruktażu w formie mini wykładu,
–  następnie przydziela uczniom indywidualne dane do wykonania zadania,
–  uczeń zapoznaje się z treścią zadania,
–  następnie dokonuje obliczeń wytrzymałościowych,
–  na podstawie obliczeń określa liczbę i średnicę nitów,
–  określa średnicę otworu pod nity,
–  dokonuje obliczeń potrzebnej długości nita,
6.  Nauczyciel dokonuje oceny całościowej wykonania zadania.

Zakończenie zajęć.
Praca domowa

Odszukaj w literaturze motoryzacyjnej wiadomości na temat: Klejenie elementów

w pojazdach samochodowych. Ciekawe artykuły, czasopisma przynieś na zajęcia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Bezpieczeństwo i higiena pracy podczas wykonywania

nietypowych połączeń blach

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Udziel pierwszej pomocy przy zatruciach drogą oddechową.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zapoznać się z instrukcją bhp,
2)  zapoznać się z instrukcją udzielania pierwszej pomocy w nieszczęśliwych wypadkach,
3)  zapoznać się z instrukcją postępowania w przypadku zatrucia,
4)  zadanie wykonać w zespołach dwuosobowych.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

– pokaz z instruktażem,
– ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–  tablice poglądowe,
–  instrukcje bhp,
–  instrukcja postępowania w przypadku zatrucia,
–  instrukcja udzielania pierwszej pomocy w nieszczęśliwych wypadkach,
–  apteczka pierwszej pomocy,
–  zabezpieczenie przed utratą ciepła (np. koc).

Ćwiczenie 2

Udziel pierwszej pomocy przy skaleczeniach.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zapoznać się z instrukcją bhp,
2)  zapoznać się z instrukcją udzielania pierwszej pomocy w nieszczęśliwych wypadkach,
3)  zapoznać się z instrukcją postępowania w przypadku skaleczeń,
4)  opatrzyć symulowaną ranę poszkodowanemu,
5)  zadanie wykonać w zespołach dwuosobowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Nitowanie blach, narzędzia ręczne i zmechanizowane do

nitowania

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj zgodnie z poleceniem nauczyciela połączenie nitowe na zakładkę dwóch

elementów (blach stalowych) z wykorzystaniem nitów z łbem stożkowym wpuszczanym.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zapoznać się ze wskazanymi przez nauczyciela fragmentami literatury,
2)  zgromadzić niezbędne materiały, urządzenia i narzędzia,
3)  zorganizować stanowisko pracy,
4)  przygotować otwory pod otrzymane nity,
5)  dostosować długość nitów do potrzeb nitowania,
6)  wykonać proces nitowania,
7)  w czasie wykonywania ćwiczenia zwrócić szczególną uwagę na przepisy bhp i ppoż.,
8)  zadanie wykonać indywidualnie,

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem,
– ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–  elementy przeznaczone do połączenia za pomocą nitowania,
–  nity z łbem stożkowym,
–  przyrządy i narzędzia do nitowania ręcznego,
–  narzędzia pomiarowe i traserskie,
–  narzędzia mocujące,
–  środki ochrony osobistej.

Ćwiczenie 2

Dokonaj obliczeń wytrzymałościowych nita oraz dokonaj jego doboru.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się ze wskazanymi przez nauczyciela fragmentami literatury,
2) zorganizować stanowisko pracy,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Klejenie, jego istota i zastosowanie, klasyfikacja klejów

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj połączenie klejone blachy i elementu niemetalowego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zapoznać się ze wskazanymi przez nauczyciela fragmentami literatury,
2)  stosować zasady bhp i ochrony ppoż. podczas wykonywania ćwiczenia,
3)  przygotować powierzchnie przeznaczone do klejenia,
4)  dobrać rodzaj kleju,
5)  zadanie wykonać indywidualnie,
6)  dokonać oceny połączenia.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

– pokaz z instruktażem,
– ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–  elementy do klejenia,
–  szczotka druciana, płótno ścierne,
–  klej, środki odtłuszczające i trawiące,
–  czyściwo,
–  środki ochrony osobistej,
–  narzędzia mocujące.

Ćwiczenie 2

Dokonaj naprawy pęknięcia za pomocą klejenia.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,

sposób wykonania oraz przepisy bhp i ochrony środowiska.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Rodzaje gwintów i ich oznaczenia według PN, montaż

połączeń śrubowych

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj gwint wewnętrzny M10.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zapoznać się ze wskazanymi przez nauczyciela fragmentami literatury,
2)  zapoznać się z przepisami bhp i ppoż. związanymi z obsługą urządzeń elektrycznych,
3)  dobrać średnicę wiertła,
4)  wywiercić otwór pod gwint,
5)  naciąć gwint wewnętrzny,
6)  sprawdzić poprawność wykonania gwintu.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

–  mini wykład,
–  pokaz,
–  ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–  wiertarka stołowa lub ręczna,
–  imadło,
–  tabele gwintów metrycznych,
–  narzędzia pomiarowe i traserskie,
–  zestaw wierteł,
–  gwintownik M10 z pokrętłem,
–  środki smarujące,
–  przepisy i instrukcje stanowiskowe dotyczące bhp i ppoż.

Ćwiczenie 2

Wykonaj montaż dwóch blach stalowych o grubości 2 mm każda za pomocą dwóch śrub

M6. Dokonaj zabezpieczenia przed samoczynnym odkręceniem: a – z a pomocą podkładki
sprężystej, b – za pomocą przeciwnakrętki.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się ze wskazanymi przez nauczyciela fragmentami literatury,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2)  dokonać doboru śrub, nakrętek i podkładek zgodnie z wymogami ćwiczenia,
3)  dobrać klucze do montażu,
4)  wykonać ćwiczenie indywidualnie,
5)  zachować przepisy bhp i ppoż. przy wykonywaniu ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

– metoda przewodniego tekstu,
– ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–  przygotowane elementy do montażu,
–  narzędzia pomiarowe,
–  zestaw kluczy płasko-oczkowych,
–  śruby i nakrętki różnych kształtów i rozmiarów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.5. Lutowanie i lutowia

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj połączenie blach lutem miękkim.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zapoznać się ze wskazanymi przez nauczyciela fragmentami literatury,
2)  zgromadzić niezbędne materiały i narzędzia,
3)  zapoznać się z instrukcją lutownicy,
4)  ukształtować złącze,
5)  wykonać ćwiczenie zgodnie z poleceniami nauczyciela,
6)  zadanie wykonać indywidualnie.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

– metoda przewodniego tekstu,
– ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–  elementy blach przeznaczone do lutowania,
–  lutownica elektryczna,
–  stanowisko do zaginania blach,
–  luty, topniki,
–  przyrządy i narzędzia mocujące,
–  przyrządy traserskie i pomiarowe.

Ćwiczenie 2

Wykonaj połączenie za pomocą lutowania twardego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zapoznać się ze wskazanymi przez nauczyciela fragmentami literatury,
2)  zgromadzić niezbędne materiały i narzędzia,
3)  zapoznać się z instrukcją obsługi palnika gazowego,
4)  wykonać ćwiczenie zgodnie z poleceniami nauczyciela,
5)  zadanie wykonać indywidualnie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

TEST 1

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Wykonywanie nietypowych
połączeń blachy”

Test składa się z 20 pytań wielokrotnego wyboru, z których:

– zadania 1,3,4,5,6,8,12,13,15,17,18,19 są z poziomu podstawowego,
– zadania 2,7,9,10,11,14,16,20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą poprawną odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak uczeń
otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

–  dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,
–  dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,
–  dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,
–  bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 6 z poziomu

ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. a, 3. b, 4. c, 5. b, 6. a, 7. d, 8. d, 9. b, 10. b, 11. c,
12. b, 13. b, 14. d, 15. c, 16. b, 17. a, 18. b, 19. b, 20. d.

Plan testu

zadania

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1 Scharakteryzować sposób pracy nita

Określić czynniki powodujące obniżenie
jakości połączeń klejonych

C PP a

Rozróżnić czynniki decydujące o jakości
klejenia

B P b

4 Rozróżnić oznaczenia gwintów

Określić parametry wykonania połączenia
śrubowego

B P b

Rozróżnić metody kontroli połączeń
klejonych

B P a

7 Dobrać metodę zabezpieczenia gwintu

8 Scharakteryzować właściwości klejów

Określić zastosowanie poszczególnych
rodzajów klejów

C PP b

10 Określić granicę plastyczności D

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11 Określić wytrzymałość na rozciąganie D

12 Określić zastosowania gwintów

13 Scharakteryzować proces lutowania

Scharakteryzować zjawiska występujące
podczas lutowania

B PP d

15 Rozróżnić rodzaje lutowania

Rozróżnić zastosowania poszczególnych
metod łączenia

D PP b

17 Dokonać wyboru zagrożeń C

18 Rozróżnić zagrożenia B

Zastosować się do przepisów ochrony
środowiska

C P b

20 Rozróżnić metody łączenia elementów

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1) Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2)  Przygotuj odpowiednia liczbę testów.
3)  Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
4)  Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla uczniów.
5)  Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszystkie wątpliwości wyjaśnij.
6)  Nie przekraczaj przeznaczonego czasu na test.

Instrukcja dla ucznia

1)  Przeczytaj uważnie instrukcję.
2)  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3)  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4)  Test zawiera 20 zadań. Do każdego z nich podane są 4 możliwe odpowiedzi. Tylko jedna

jest poprawna.

5) Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej

rubryce znak „X”. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić poprawną odpowiedź.

6) Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7) Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie ci wolny czas.

8) Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

–  instrukcja,
–  zestaw zadań testowych,
–  karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

Test 1

1. Nit w połączeniach nitowanych pracuje na:

a)  rozciąganie.
b)  ścinanie.
c)  ściskanie.
d)  zgniatanie.

2. Wytrzymałość mechaniczną połączeń klejonych obniżają:

a)  aktywatory przyspieszające wiązanie kleju.
b)  odtłuszczenie powierzchni materiałów bezpośrednio przed klejeniem.
c)  jednakowe siły adhezji i kohezji w złączu.
d)  łączenie materiałów o odmiennym składzie.

3. Nieprawidłowe połączenie klejone powstaje w wyniku:

a)  zbyt długiego docisku elementów klejonych.
b)  zmniejszenia adhezji.
c)  zwiększenia kohezji.
d)  łączenia materiałów o odmiennym składzie.

4. Oznaczenie gwintu M16x1,5 oznacza gwint:

a)  metryczny zwykły.
b)  Calowy.
c)  metryczny drobnozwojny.
d)  trapezowy.

5. Do wykonania otworu pod gwint wewnętrzny M10 należy użyć wiertła o średnicy:

a)  Ø10 mm.
b)  Ø8 mm.
c)  Ø12 mm.
d)  Ø9 mm.

6. Jedną z metod nieniszczącej kontroli połączenia klejonego jest:

a)  badanie ultradźwiękami.
b)  rozrywanie za pomocą klina.
c)  łamanie za pomocą stempla prasy.
d)  rozwiercanie.

7. Jedną z metod zabezpieczenia kształtowego gwintu przed samoczynnym odkręceniem

jest:
a)  zastosowanie podkładki sprężystej.
b)  użycie śruby wytrzymałościowej.
c)  zastosowanie śruby dwustronnej.
d)  użycie podkładki z łapką.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8. Do klejenia metali największe zastosowanie mają kleje:

a)  polichloroprenowe.
b)  dyspersyjne.
c)  termoplastyczne.
d)  epoksydowe.

9. Kleje anaerobowe są stosowane:

a)  do klejenia różnego rodzaju opakowań.
b)  do zabezpieczania połączeń śrubowych.
c)  do klejenia gumy.
d)  do klejenia drewna.

10. Granica plastyczności [N/mm

] w oznaczeniu śruby 5.8 wynosi:

a)  500.
b)  400.
c)  800.
d)  580.

11. Minimalna wytrzymałość na rozciąganie [N/mm

] w oznaczeniu śruby 8.8 wynosi:

a)  880.
b)  640.
c)  800.
d)  1000.

12. Gwint lewoskrętny jest stosowany najczęściej:

a)  jako gwint ruchomy.
b)  do mocowania części obrotowych.
c)  do połączeń rurowych.
d)  przy montażu pojazdów dla osób leworęcznych.

13. Zwilżanie w procesie lutowania przeprowadza się:

a)  mokrą gąbką.
b)  rozgrzaną lutownicą bądź palnikiem gazowym.
c)  aby zapobiec pękaniu metali.
d)  w celu schłodzenia łączonych części.

14. Zjawisko kapilarne występuje:

a)  przy klejeniu klejami dwuskładnikowymi.
b)  przy formowaniu łba nita.
c)  gdy zbyt mocno rozgrzejemy lut.
d)  przy lutowaniu z zachowaniem niewielkich szczelin.

15. Lutowanie twarde stosuje się:

a)  w elektrotechnice.
b)  do łączenia metali z tworzywami sztucznymi.
c)  do łączenia blach, kształtowników, mechanizmów.
d)  w celu otrzymania połączeń szczelnych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16. Przy wykonywaniu zbiorników ciśnieniowych stosuje się połączenia:

a)  szczelne.
b)  mocno – szczelne.
c)  mocne.
d)  dość mocne.

17. W procesie klejenia nie występuje zagrożenie:

a)  upadku z wysokości.
b)  porażenia prądem.
c)  zatrucia.
d)  skaleczenia.

18. W czasie lutowania przy pomocy palnika gazowego szczególną uwagę należy zwrócić na

możliwość:
a)  skaleczenia.
b)  poparzenia.
c)  zaprószenia oka.
d)  zatrucia gazami.

19. Pozostające po naprawach nadwozi elementy gumowe, tworzywa sztuczne i inne

elementy tłumiąco – wygłuszeniowe należy:
a)  spalić.
b)  poddać recyklingowi.
c)  Zakopać.
d)  usunąć z innymi odpadami.

20. Połączenie wspólne powstaje w wyniku łączenia elementów za pomocą:

a)  klejenia i lutowania.
b)  lutowania i skręcania.
c)  skręcania i nitowania.
d)  nitowania i klejenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko.............................................................................................................................

Wykonywanie nietypowych połączeń blachy

Zakreśl poprawną odpowiedź

Nr zadania

Odpowiedź Punkty

1 a b c d

2 a b c d

3 a b c d

4 a b c d

5 a b c d

6 a b c d

7 a b c d

8 a b c d

9 a b c d

10 a b c d

11 a b c d

12 a b c d

13 a b c d

14 a b c d

15 a b c d

16 a b c d

17 a b c d

18 a b c d

19 a b c d

20 a b c d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Test dwustopniowy 2 do jednostki modułowej „Wykonywanie nietypowych
połączeń blachy”

TEST 2

Test składa się z 20 pytań wielokrotnego wyboru, z których:
– zadania 1,3,4,5,6,8,12,13,15,17,18,19 są z poziomu podstawowego,
– zadania 2,7,9,10,11,14,16,20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą poprawną odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak uczeń
otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. d, 2. a, 3. b, 4. d, 5. c, 6. b, 7. a, 8. d, 9. c, 10. b, 11. c,
12. a, 13. b, 14. d, 15. a, 16. b, 17. c, 18. b, 19. b, 20. d.

Plan testu

zadania

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymaga

Poprawna

odpowiedź

1 Scharakteryzować sposób pracy nita

Określić czynniki powodujące obniżenie
jakości połączeń klejonych

C PP a

Rozróżnić czynniki decydujące o jakości
klejenia

B P b

4 Rozróżnić oznaczenia gwintów

Określić parametry wykonania połączenia
śrubowego

B P c

Rozróżnić metody kontroli połączeń
klejonych

B P b

7 Dobrać metodę zabezpieczenia gwintu

8 Scharakteryzować właściwości klejów

Określić zastosowanie poszczególnych
rodzajów klejów

C PP c

10 Określić granicę plastyczności

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11 Określić wytrzymałość na rozciąganie

12 Określić zastosowania gwintów

13 Scharakteryzować proces lutowania

Scharakteryzować zjawiska występujące
podczas lutowania

B PP d

15 Rozróżnić rodzaje lutowania

Rozróżnić zastosowania poszczególnych
metod łączenia

D PP b

17 Dokonać wyboru zagrożeń C

18 Rozróżnić zagrożenia

Zastosować się do przepisów ochrony
środowiska

C P b

20 Rozróżnić metody łączenia

elementów

C PP d

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem, co najmniej

jednotygodniowym.

2.  Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
3.  Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
4.  Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla uczniów.
5.  Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszystkie wątpliwości wyjaśnij.
6.  Nie przekraczaj przeznaczonego czasu na test.

Instrukcja dla ucznia

1.  Przeczytaj uważnie instrukcję.
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4.  Test zawiera 20 zadań. Do każdego z nich podane są 4 możliwe odpowiedzi. Tylko jedna

jest poprawna.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej

rubryce znak „X”. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić poprawną odpowiedź.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

–  instrukcja,
–  zestaw zadań testowych,
–  karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH
Test 2

1. Połączenia nitowane pracują na:

a) rozciąganie.
b) ściskanie.
c) zgniatanie.
d) ścinanie,

2. Wytrzymałość mechaniczną połączeń klejonych obniżają:

a) aktywatory przyspieszające wiązanie kleju.
b) odtłuszczenie powierzchni materiałów bezpośrednio przed klejeniem.
c) jednakowe siły adhezji i kohezji w złączu.
d) łączenie materiałów o odmiennym składzie.

3. Nieprawidłowe połączenie klejone powstaje w wyniku:

a)  zbyt długiego docisku elementów klejonych.
b)  zmniejszenia adhezji.
c)  zwiększenia kohezji.
d)  łączenia materiałów o odmiennym składzie.

4. Oznaczenie gwintu Tr16x4 oznacza gwint:

a)  metryczny zwykły.
b)  calowy.
c)  metryczny drobnozwojny.
d)  trapezowy.

5. Otwór Ø10 mm wykonuje się w celu nacięcia gwintu wewnętrznego:

a)  M10.
b)  M8.
c)  M12.
d)  M6.

6. Jedną z metod niszczącej kontroli połączenia klejonego jest:

a)  badanie ultradźwiękami.
b)  oddzieranie.
c)  łamanie za pomocą stempla prasy.
d)  rozwiercanie.

7. Jedną z metod zabezpieczenia siłowego gwintu przed samoczynnym odkręceniem jest:

a)  zastosowanie podkładki sprężystej.
b)  użycie śruby wytrzymałościowej.
c)  zastosowanie śruby dwustronnej.
d)  użycie podkładki z łapką.

8. Do klejenia metali największe zastosowanie mają kleje:

a)  polichloroprenowe
b)  dyspersyjne.
c)  termoplastyczne
d)  epoksydowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9. Kleje polichloroprenowe są stosowane:

a)  do klejenia różnego rodzaju opakowań
b)  do zabezpieczania połączeń śrubowych
c)  do klejenia gumy i skóry
d)  do klejenia drewna.

10. Granica plastyczności [N/mm

] w oznaczeniu śruby 5.8 wynosi:

a)  500.
b)  400.
c)  800
d)  580.

11. Minimalna wytrzymałość na rozciąganie [N/mm

] w oznaczeniu śruby 8.8 wynosi:

a)  880.
b)  640.
c)  800
d)  1000.

12. Gwint trapezowy jest stosowany najczęściej:

a)  jako gwint ruchomy
b)  do mocowania części obrotowych.
c)  do połączeń rurowych.
d)  przy montażu pojazdów dla osób leworęcznych.

13. Topniki w procesie lutowania stosuje się w celu:

a)  zwiększenia temperatury topnienia.
b)  usunięcia tlenków metali utrudniających lutowanie.
c)  aby zapobiec pękaniu metali.
d)  w celu schłodzenia łączonych części.

14. Zjawisko kapilarne występuje:

a)  przy klejeniu klejami dwuskładnikowymi.
b)  przy formowaniu łba nita.
c)  gdy zbyt mocno rozgrzejemy lut.
d)  przy lutowaniu z zachowaniem niewielkich szczelin.

15. Lutowanie miękkie stosuje się:

a)  w elektrotechnice.
b)  do łączenia metali z tworzywami sztucznymi.
c)  do łączenia kształtowników, mechanizmów.
d)  w celu otrzymania połączeń wytrzymałościowych.

16. W

budowie kotłów parowych wykorzystywane są połączenia:

a)  szczelne.
b)  mocno – szczelne.
c)  mocne.
d)  dość mocne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17. W procesie lutowania nie występuje zagrożenie:

a)  zatruciem.
b)  porażeniem prądem.
c)  upadek z wysokości.
d)  skaleczenie.

18. W czasie lutowania przy pomocy palnika gazowego szczególną uwagę należy zwrócić na

możliwość:

a)  skaleczenia.
b)  poparzenia.
c)  zaprószenia oka.
d)  zatrucia gazami.

19. Pozostające po naprawach nadwozi elementy gumowe, tworzywa sztuczne i inne

elementy tłumiąco – wygłuszeniowe należy:

a)  spalić.
b)  poddać recyklingowi.
c)  zakopać.
d)  usunąć z innymi odpadami.

20. Połączenie wspólne powstaje w wyniku łączenia elementów za pomocą:

a)  klejenia i lutowania.
b)  lutowania i skręcania.
c)  skręcania i nitowania.
d)  nitowania i klejenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko.............................................................................................................................

Wykonywanie nietypowych połączeń blachy

Zakreśl poprawną odpowiedź

Nr zadania

Odpowiedź Punkty

1 a b c d

2 a b c d

3 a b c d

4 a b c d

5 a b c d

6 a b c d

7 a b c d

8 a b c d

9 a b c d

10 a b c d

11 a b c d

12 a b c d

13 a b c d

14 a b c d

15 a b c d

16 a b c d

17 a b c d

18 a b c d

19 a b c d

20 a b c d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

1. Grzybek S. (red.): Budowa pojazdów samochodowych. Część I. REA, Warszawa 2003
2. Hillar J., Jarmoszuk S.: Ślusarstwo i spawalnictwo. Technika ogólna. WSiP, Warszawa

1995

3. Reymer B. (red.): Mały Poradnik Mechanika. Tom II. Wydawnictwa Naukowo-

Techniczne, Warszawa 1988

4. Tokarz K. (red.): Mechanik pojazdów samochodowych. Techniczne podstawy zawodu.

Część I. Technologia Ogólna. Vogel Publishing, Wrocław 2001

5.  http://free.polbox.pl/f/fabiniak/tech.html

Literatura metodyczna
1.  Niemierko B.: Ocenianie szkolne bez tajemnic. WSiP, Warszawa 2002,
2.  Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom 2000,
3.  Szlosek F.: Wstęp do dydaktyki przedmiotów zawodowych, ITeE, Radom 1995.