1
w w w. o p e r o n . p l
Modele odpowiedzi do arkusza próbnej matury z OPERONEM
Biologia
Poziom podstawowy
Grudzieƒ 2007
Nr
zadania
Przyk∏adowe odpowiedzi i schemat oceniania
Maks.
punktacja
za zadanie
1.
Za prawid∏owe uporzàdkowanie struktur – 1 pkt
1
2.
Za ka˝de prawid∏owe przyporzàdkowanie do dwóch uk∏adów po jednej odpowiadajàcej im
funkcji – po 1 pkt
A – 2, B – 1, C – 4, D – 5
2
3.
Za podanie ka˝dego parametru – po 1 pkt
ciÊnienie krwi, obj´toÊç p∏ynów ustrojowych (poziom uwodnienia), zawartoÊç substancji
jonowych i niejonowych
2
4.
Za podanie oznaczenia pacjenta z cukrzycà – 1 pkt
A
Za okreÊlenie czasu – 1 pkt
po oko∏o 40 minutach; dopuszczalny b∏àd – 5 minut
Za podanie nazw dwóch hormonów – 1 pkt
insulina, glukagon
3
5.
Za podanie dwóch cech – 2 pkt
Za podanie jednej cechy – 1 pkt
C, D
2
6.
Za prawid∏owe uporzàdkowanie wszystkich struktur – 1 pkt
nozdrza zewn´trzne
$ jama nosowa $ krtaƒ $ tchawica $ oskrzele g∏ówne $ p´cherzyk
p∏ucny
$ osocze $ erytrocyt
1
7.
Za okreÊlenie i wyjaÊnienie wp∏ywu wysi∏ku fizycznego na przep∏yw krwi przez mi´Ênie i nerki
– po 1 pkt
Przep∏yw krwi przez mi´Ênie zwi´ksza si´, poniewa˝ w czasie skurczów mi´Ênie wymagajà
zwi´kszonego dostarczenia glukozy i tlenu (a tak˝e odprowadzania CO
2
i zb´dnych
metabolitów).
Podczas wysi∏ku zmniejsza si´ przep∏yw krwi przez nerki, poniewa˝ krew jest kierowana
g∏ównie do mi´Êni (tak˝e do uk∏adu wieƒcowego).
2
8.
Za prawid∏owe przyporzàdkowanie wàtrobie w∏aÊciwych funkcji – 1 pkt
Za prawid∏owe przyporzàdkowanie trzustce w∏aÊciwych funkcji – 1 pkt
W – magazynuje i przekszta∏ca cukry
W – neutralizuje toksyny
T – produkuje insulin´
W – wytwarza ˝ó∏ç
T – wytwarza enzymy trawienne
W – wytwarza mocznik
2
PL
PP
KP KL
1
5
4
3
2
2
w w w. o p e r o n . p l
Biologia. Poziom podstawowy
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetà Wyborczà”
Nr
zadania
Przyk∏adowe odpowiedzi i schemat oceniania
Maks.
punktacja
za zadanie
9.
Za wskazanie wartoÊci pH – 1 pkt
pH = 5
Za podanie nazwy enzymu – 1 pkt
pepsyna
2
10.
Za okreÊlenie roli LDL – 1 pkt
LDL – transport cholesterolu do komórek cia∏a, w których s∏u˝y do syntezy potrzebnych zwiàz-
ków
Za okreÊlenie roli HDL – 1 pkt
HDL – transport LDL do wàtroby, gdzie jest rozk∏adany/przyczynia si´ do rozk∏adu z∏ego cho-
lesterolu
2
11.
Za podanie ka˝dej pary poprawnych odpowiedzi – po 1 pkt
a) F, b) P, c) P, d) P
2
12.
Za sporzàdzenie wykresu – 3 pkt, w tym:
– za prawid∏owe oznaczenie osi – 1 pkt
X – kraje, Y – liczba zgonów (% populacji)
– za prawid∏owe narysowanie wykresów dla ka˝dej choroby (z uwzgl´dnieniem skali) –
po 1 pkt
3
13.
Za prawid∏owe zaznaczenie odpowiedzi – 1 pkt
D
1
14.
Za podanie wszystkich nazw elementów uk∏adu nerwowego – 2 pkt
Za podanie dwóch nazw elementów uk∏adu nerwowego – 1 pkt
2
15.
Za podanie wszystkich poprawnych przyporzàdkowaƒ – 2 pkt
Za podanie trzech przyporzàdkowaƒ – 1 pkt
1 – C, 2 – A, 3 – B, 4 – E
2
16.
Za poprawne wpisanie ka˝dej pary nazw elementów ucha – po 1 pkt
3
0
10
20
30
40
50
60
choroby sercowo-
-naczyniowe
choroby niezakaêne
(nowotwory, wrodzone,
choroby pozosta∏ych
uk∏adów narzàdów)
44%
55%
29%
23%
24%
41%
kraje rozwini´te
o ustabilizowanym
rynku ekonomicznym
kraje rozwini´te
o wzrastajàcym
rynku ekonomicznym
region Êwiata
odsetek populacji (%)
kraje
rozwijajàce si´
Uk∏ad nerwowy
wspó∏czulny
przywspó∏czulny
autonomiczny
somatyczny
Ucho
ma∏˝owina
uszna
przewód
s∏uchowy
zewn´trzny
jama
b´benkowa
kosteczki
s∏uchowe
zewn´trzne
Êrodkowe
wewn´trzne
b∏´dnik
kostny
b∏´dnik
b∏oniasty
3
w w w. o p e r o n . p l
Biologia. Poziom podstawowy
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetà Wyborczà”
Nr
zadania
Przyk∏adowe odpowiedzi i schemat oceniania
Maks.
punktacja
za zadanie
17.
Za podanie znaczenia wyst´powania melaniny w skórze – 1 pkt
Melanina mi´dzy innymi warunkuje kolor skóry i w∏osów, pe∏ni funkcj´ naturalnego filtra
poch∏aniajàcego cz´Êç promieniowania UV i neutralizujàcego wolne rodniki.
1
18.
Za okreÊlenie optymalnego dnia egzaminu – 1 pkt
Êroda
Za okreÊlenie optymalnego przedzia∏u godzin – 1 pkt
8.00–11.00
2
19.
Za poprawne uporzàdkowanie struktur – 1 pkt
5, 6, 2, 4, 3, 7, 1
1
20.
Za prawid∏owe zaznaczenie dwóch okreÊleƒ – 1 pkt
Za prawid∏owe nazwanie dwóch okresów – 1 pkt
2
21.
Za sformu∏owanie prawid∏owoÊci – 1 pkt
Przyk∏adowe wnioski:
Zimà w ciàgu doby d∏u˝ej ni˝ latem utrzymuje si´ wysoki poziom melatoniny we krwi.
Przy d∏u˝szej nocy wysoki poziom melatoniny utrzymuje si´ d∏u˝ej.
Poziom melatoniny we krwi zale˝y od pory doby/Poziom melatoniny we krwi w dzieƒ jest
niski, a w nocy wysoki.
1
22.
Za nazwanie ka˝dej cechy kodu i podanie wyjaÊnienia – po 1 pkt
A – jednoznaczny – dana trójka nukleotydów koduje tylko jeden aminokwas
B – zdegenerowany – jeden aminokwas mo˝e byç kodowany przez kilka trójek
2
23.
Za zaznaczenie w∏aÊciwej choroby – 1 pkt
C
1
24.
Za podanie prawid∏owej kolejnoÊci nukleotydów w mRNA – 1 pkt
AUG UUU UCU UGU ACC UAA
Za podanie prawid∏owej kolejnoÊci aminokwasów w peptydzie – 1 pkt
metionina–fenyloalanina–seryna–cysteina–treonina
2
25.
Za prawid∏owe podpisanie rycin – 1 pkt
biotop + biocenoza = ekosystem
1
26.
Za podanie prawid∏owego argumentu – 1 pkt
Argumenty:
Królik i p´drak ˝erujà w innych miejscach.
Królik i p´drak zjadajà inne organy roÊlin/zjadajà ró˝ny pokarm.
1
27.
Za podanie ka˝dego prawid∏owego wniosku – po 1 pkt
Przyk∏adowe wnioski:
W jeziorze nawo˝onym na ka˝dym poziomie troficznym biomasa jest wy˝sza ni˝ w jeziorze
nienawo˝onym.
W obu jeziorach na kolejnym poziomie troficznym biomasa jest ni˝sza ni˝ na poziomie
poprzednim.
Najwy˝szà biomas´ majà producenci.
2
28.
Za ka˝dy poprawny wpis – po 1 pkt
III – ... produkcji (emisji) gazów cieplarnianych/dwutlenku w´gla
IV – ... ró˝norodnoÊci genetycznej, gatunków i biocenoz (ekosystemów)
2
1
2
3
4
5
6
7
8
9
zap∏odnienie
miesiàce
etap zarodkowy
etap p∏odowy