106
Kamienio³om wapieni w Zabierzowie
5554
Lokalizacja:
województwo ma³opolskie
powiat krakowski
gmina Zabierzów
miejscowoœæ Zabierzów
Rejon geograficzny:
Wy¿yna Œl¹sko-Krakowska
Wy¿yna Krakowsko-Czêstochowska
Garb Tenczyñski
Jednostka geologiczna:
monoklina œl¹sko-krakowska
zr¹b tenczyñski
4412
Krzeszo
wice
Obiektem jest nieczynny kamienio³om wapieni juraj-
skich, zlokalizowany na po³udniowy-zachód od centrum
wsi Zabierzów i na po³udnie od drogi Kraków-Krzeszowi-
ce. Usytuowany jest na pó³nocnych stokach pasa wzgórz
ci¹gn¹cych siê na po³udnie od Zabierzowa i poroœniêtych
buczyn¹ karpack¹. Wyrobisko sk³ada siê z dwóch odrêbnych
czêœci, z których doln¹ zajmuje rozleg³y staw.
Pó³nocne stoki wzgórz, usytuowanych na po³udnie od
Zabierzowa, wyznaczaj¹ po³udniow¹ krawêdŸ rowu krze-
szowickiego, uformowan¹ jako system równoleg³ych do
siebie uskoków schodowych, tn¹cych wapienie górnej jury
i przykrywaj¹ce je wapienie i margle kredy górnej.
Eksploatacja w kamienio³omie zosta³a przerwana
na prze³omie lat osiemdziesi¹tych i dziewiêædziesi¹tych
ubieg³ego wieku. W jego œcianach ods³aniaj¹ siê interesuj¹ce
ska³y i struktury geologiczne.
1. Ods³ania siê tutaj odmiana wapieni skalistych masyw-
nych, obfituj¹cych w ró¿norodne struktury pochodzenia
mikrobialnego (stromatolity, trombolity, onkoidy) oraz
zawieraj¹ce liczn¹ faunê: ramienionogi, serpule, amonity,
kraby, g¹bki i niewidoczne okiem nieuzbrojonym otwor-
nice. W skale widoczne s¹ liczne wyd³u¿one kawerny o
rozmiarach dochodz¹cych do kilku cm, charakteryzuj¹ce
siê p³askim sp¹giem i zwykle nierównym, poszarpanym stro-
pem (
stromatactis). Ta odmiana wapieni skalistych powsta³a
w bardzo p³ytkim morzu.
2. Ponad powierzchni¹ abrazyjn¹ rozwiniêt¹ na wapie-
niach jurajskich widoczna jest ³awica mikrytowych wapieni
górnej kredy zawieraj¹ca rozproszony ¿wir kwarcowy.
W jej stropie widoczne s¹ liczne kana³y (
Thalassinoides)
wype³nione ska³¹ o sporej zawartoœci ziaren minera³u glau-
konitu. Powierzchnia stropowa tych wapieni pokryta jest
przez fosforanowy stromatolit œwiadcz¹cy o bardzo niskim
tempie sedymentacji.
3. Na ods³oniêtej powierzchni wapieni górnej kredy
widaæ gêst¹ sieæ spêkañ uskokowych, dziel¹cych wapienie
na bloki poprzesuwane wzglêdem siebie. Widoczny jest te¿
uskok o zrzucie przekraczaj¹cym 1 m, a na jego ods³oniêtej
powierzchni - rysy œlizgowe wskazuj¹ce na kierunek przesu-
wania bloków skalnych. Na skrzydle wisz¹cym uskoku od-
preparowana jest powierzchnia abrazyjna œcinaj¹ca wapienie
jurajskie, dokumentuj¹ca wkraczanie morza na l¹d.
4. W œcianie zachowa³o siê wype³nienie kopalnej formy
krasowej, z³o¿one g³ównie z krystalicznego kalcytu o mio-
dowym zabarwieniu. Wystêpuj¹ tutaj bloki wapieni i bloki
z naciekami charakterystycznymi dla polew jaskiniowych.
Przestrzeñ miêdzy blokami wype³nia ilasto-marglista masa
pochodz¹ca z wietrzenia m³odszych osadów kredowych.
Nagromadzenie bloków interpretowane jest jako brekcja
tektoniczna.
5. Znajduje siê tam pionowa forma krasowa (studnia, lej?)
wype³niona scementowanymi piaskami i ¿wirami kwarcowy-
mi pochodz¹cymi z niszczenia osadów kredowych.
Obiekt znajduje siê w Jurajskim Parku Krajobrazowym.
Zagro¿eniem dla jego istnienia w obecnym stanie jest eks-
ploatacja fauny z margli kredowych i wapieni jurajskich oraz
z kopalnych form naciekowych.
Przez kamienio³om biegnie œcie¿ka dydaktyczna, a w
pobli¿u szlak rowerowy i niebieski szlak turystyczny z Za-
bierzowa do Mnikowa.
Ods³aniaj¹ce siê w kamienio³omie w Zabierzowie ska³y
jurajskie i kredowe dokumentuj¹ wiele procesów geologicz-
nych. Jedyne ods³oniêcie rzadkiej odmiany wapieni skalistych
oraz jedne z najlepszych profili kredy, unikalne stanowiska
kopalnych paleogeñskich form krasowych oraz doskona-
le widoczne struktury tektoniki nieci¹g³ej sprawiaj¹, ¿e
kamienio³om w Zabierzowie jest wyj¹tkowy z dydaktycznego
i naukowego punktu widzenia.
The Jurassic limestones quarry in Zabierzów
The inactive limestone quarry is located southwest of
the center of Zabierzów village and south of the Kraków-
Krzeszowice highway. The pit is divided into two parts,
lower of which is occuppied by large pond.
The northern slopes of hill range, south of Zabierzów,
contour the southern egde of the Krzeszowice Graben,
which is a system of parallel, step faults cutting the Upper
Jurassic and Upper Cretaceous limestones and marls.
4414
Kraków
1
2
3
4
