Proces kształcenia w szkole

Zasady kształcenia

dr Justyna Strykowska

Nauczanie i uczenie się czyli

kształcenie – to złożony układ

czynności nauczyciela i czynności

uczniów ukierunkowany na zmiany i

rozwój uczniów

Kształcenie

Proces kształcenia:



Proces kształcenia – system powiązanej ze

sobą działalności nauczyciela i uczniów, w

toku której nauczyciel, kierując pracą

uczniów stwarza im warunki sprzyjające

realizacji założonych celów kształcenia.

Proces kształcenia:



Proces kształcenia - stanowi zbiór

czynności nauczycieli i uczniów

podporządkowanym celom kształcenia, a

wykonywanych na określonym materiale

nauczania z wykorzystaniem środków

dydaktycznych (mediów).

Proces kształcenia:

Składniki/elementy procesu kształcenia:

•

nauczyciel,

•

uczniowie,

•

materiał nauczania,

•

środki dydaktyczne.

Proces kształcenie: cechy



Jedność nauczania i uczenia się – uczenie

się jest inspirowane, kierowane i oceniane

przez nauczyciela.



Jedność oddziaływań dydaktycznych i

wychowawczych – kształtowanie cech

instrumentalnych i kierunkowych uczniów.

Proces kształcenie: cechy



Wszechstronność – realizowanie wielu

zadań i wszechstronny rozwój uczniów



Indywidualizowanie uczenia się, stosownie

do uzdolnień poszczególnych uczniów



Elastyczność metodyczna i organizacyjna

zajęć

Proces kształcenia:

Proces kształcenia może być realizowany

dwoma tokami:



tokiem podającym (transmisyjnym)



tokiem poszukującym (problemowym)

Twórcą toku podającego:

Johann Fredrich Herbart (1776-1841)

Pedagog, psycholog niemiecki,



Jasność



Kojarzenie



Systematyzowanie

Twórca toku poszukującego:

John Dewey (1859 – 1952)
Pedagog, psycholog, filozof amerykański

Autor uczenia się przez działanie, twórca

nowego wychowania, dydaktyki

progresywistycznej

Zasady kształcenie

Zasady kształcenie, pojęcie



Zasady kształcenia to prawidła lub normy,

które powinien przestrzegać nauczyciel w

trakcie realizacji procesu kształcenia



U podstaw sformułowania norm leżą

prawidłowości wyznaczające efektywność

kształcenia

1. Zasada poglądowości, bezpośredniości



Polega na wykorzystaniu w realizacji

procesu kształcenia pomocy

naukowych, środków dydaktycznych,

mediów



Minimalizacja werbalizmu

1. Zasada poglądowości, rodzaje poglądowości



Poglądowość ilustratywna – ilustrowanie

treści słownych obrazami, rysunkami

(wizualizacja)



Poglądowość operacyjna / działaniowa,

środki dydaktyczne służą działaniu uczniów



Poglądowość wyobrażeniowa, nauczyciel

odwołuje się do doświadczeń uczniów

2. Zasada przystępności, stopniowania

trudności



Od tego, co jest dla ucznia bliskie do tego, co

dalsze



Od tego, co jest dla uczniów łatwiejsze, do

tego, co trudniejsze



Od tego, co jest uczniom znane, do tego, co

nowe i nieznane



Uwzględnianie różnic indywidualnych uczniów

3. Zasada świadomego i aktywnego udziału

uczniów w procesie kształcenia

Istotna jest aktywność ucznia i odpowiednie

ukierunkowanie tej aktywności przez

nauczyciela.



Aktywność słuchowa



Aktywność wzrokowa



Aktywność myślowa / intelektualna



Aktywność działaniowa / czynnościowa



Aktywność werbalna



Aktywność emocjonalna

4. Zasada systematyczności



Systematyczna praca nauczyciela



Systematyczna praca uczniów



Systematyzowanie materiału nauczania

Powtarzanie (streszczanie i syntetyzowanie)
Powinno występować na początku lekcji, na końcu

lekcji, po zakończeniu określonego działu.

5. Zasada trwałości wiedzy, powtarzania



Systematyczne powtarzanie materiału

nauczania zgodnie z przebiegiem

krzywej zapominania



Organizowanie ćwiczeń uczniów



Kontrolowanie przebiegu procesu

kształcenia i osiągnięć uczniów

6. Zasada wiązania teorii z praktyką



Wskazywanie przykładów ilustrujących

treści teoretyczne



Uczenie się przez działalność praktyczną



Wykorzystanie zdobytej wiedzy i

umiejętności w życiu codziennym (wiedza

operatywna)

7. Zasada motywacji, zainteresowania



Motywacja wewnętrzna, gotowość do

uczenia się wynikająca z potrzeb

poznawczych uczniów



Motywowanie uczniów poprzez

motywy zewnętrzne (nagrody i kary)

Nauczycielu drogi 



W kształceniu przechodź od tego, co bliskie,

do tego, co uczniowi dalekie.



Zaczynaj nauczanie od tego co uczeń już wie

i dołączaj do tego to, co uczniowi nie znane.

- wymaga poznania początkowego stanu wiedzy uczniów



W nauczaniu przechodź od tego, co jest dla

ucznia łatwiejsze, do tego co trudniejsze.

Nauczycielu drogi 



Pozwól dziecku poznawać świat za pomocą

zmysłów, nauczaj poglądowo.



Łącz poznawanie rzeczy z poznawaniem słów.



Ujmuj treści nauczania w łatwe do ogarnięcia

przez uczniów całości.



W nauczaniu przechodź od spraw

konkretnych do abstrakcyjnych.

Nauczycielu drogi 



Dostosowuj nauczanie do możliwości uczniów.



W nauczaniu uwzględniaj różnice w

możliwościach, w tempie pracy, stopniu

zaangażowania w naukę poszczególnych

uczniów.



Staraj się poznawać indywidualne

zainteresowania uczniów.



Wdrażaj uczniów do samodzielnej pracy.

Nauczycielu drogi 



Stawiaj uczniów w sytuacjach problemowych,

takie które zachęcą ich do samodzielnego

myślenia i poszukiwania rozwiązań.



Prezentowany materiał podziel na powiązane

ze sobą punkty.



Staraj się systematycznie powtarzać

omówiony już materiał.



Stwarzaj sytuacje, aby uczniowie mogli

samodzielnie odtwarzać nauczany materiał.

Rewolucja w uczeniu !!

1.

Właściwy stan ducha i umysłu

2.

Właściwy sposób prezentacji

3.

Myślenie o tym, czego się nauczyliśmy,

i przechowywanie wiadomości w głębszych

pokładach pamięci

4.

Aktywizacja dostępu do zapamiętanego

materiału

5.

Stosuj to, czego się nauczyłeś

6.

Powtarzaj, oceniaj i świętuj

1. Właściwy stan ducha i umysłu



Aranżacja otoczenia



Tworzenie właściwego pozytywnego ,

radosnego nastroju



Ruch, mowa ciała, ton głosu, muzyka



Rozpalanie emocji



Przełamywanie barier w uczeniu się

1. Właściwy stan ducha i umysłu

Przełamuj bariery w uczeniu się



Szkoła jest ….



Nauka to …



Ja jako uczeń jestem …

2. Właściwy sposób prezentacji



Zachęcaj uczniów do stawiania sobie celów



Stwórz najpierw całościowy obraz



Dbaj o zaangażowanie wszystkich zmysłów



Stwarzaj wiele sytuacji do odgrywania ról



Dbaj o różnorodność swoich zajęć

3. Myślenie o tym, czego się nauczyliśmy,

i przechowywanie wiadomości w głębszych

pokładach pamięci



Wyobrażanie sobie przez uczniów tego

jak w przyszłości wykorzystają zdobytą

wiedzę

4. Aktywizacja dostępu do zapamiętanego

materiału



Stwarzaj takie sytuacja,

- aby, uczniowie mogli w sposób aktywny, w

naturalnym środowisku, w codziennym życiu

wykorzystywać to czego się nauczyli;

- aby, mogli swoją wiedze i umiejętności aktywizować

w różnych zadaniach, projektach, grach

dydaktycznych, dyskusjach, przedstawieniach,

skeczach, podczas zabawy;

5. Stosuj to, czego się nauczyłeś



Zmień uczniów w nauczycieli



Zachęcaj do rysowania Mind Maps



Zachęcaj do stosowania wiedzy poza szkołą

6. Powtarzaj, oceniaj i świętuj !!



Systematyczne powtarzania.

na początku lekcji

na koniec lekcji

Jak powinno wyglądać właściwe powtarzania?

•

1 powtórka 15 min po 10 min od zakończenia nauki

•

2 powtórka 10 min po 1 godz. po zakończeniu nauki

•

3 powtórka 5 min po 24 godz. po zakończeniu nauki

•

4 powtórka 2 min po 3 dniach od zakończenia nauki