ZATRUCIA METALAMI CIĘŻKIMI

ŁÓW



Wchłaniany jest przez układ oddechowy lub przez

przewód pokarmowy.



Działanie toksyczne dotyczy przede wszystkim krwi

(układu krwinek czerwonych), układu nerwowego

obwodowego i ośrodkowego oraz - przez układ nerwowy

autonomiczny - mięśni gładkich przewodu pokarmowego

i tętniczek.

ŁÓW

Zatrucia ostre:



ślinotok,



metaliczny, słodkawo-cierpki posmak,



wymioty,



biegunka.



Później kolki jelitowe, skurcze,

zaparcia,



bladość, zimne poty,



obniżenie temperatury ciała,



zwolnienie tętna, wzrost ciśnienia

tętniczego z następowym spadkiem i

zapaścią,



krwiomocz i białkomocz, czasem

zatrzymanie moczu,



niekiedy drgawki i śpiączka.

ŁÓW

Zatrucia przewlekłe:



niedokrwistość,



osłabienie i bóle mięśni,



objawy uszkodzenia obwodowego i ośrodkowego
układu nerwowego (przeczulice, niedowłady, bóle
i zawroty głowy, silne znużenie z bezsennością,
zaburzenia pamięci).

RSEN



Nieorganiczne związki arsenu wykazują u ludzi

działanie rakotwórcze.



Po długoletnim narażeniu inhalacyjnym znacznie

wzrasta zapadalność na raka płuc, natomiast po

doustnym przyjmowaniu związków arsenu

obserwowano głównie objawy raka skóry.



Zmiany skórne i rak płuc stwierdzono u pracowników

zatrudnionych:

−

przy produkcji

insektycydów

−

wśród plantatorów winogron

−

przy wydobywaniu złota i

hutnictwie metali nieżelaznych.

RSEN

Zatrucia przewlekłe:



Zapalenie skóry



Przebarwienie skóry



Neuropatia



Podrażnienie dróg oddechowych



Anemia



Bóle mięśni



Zabarwienie paznokci



Bóle głowy



Senność



Osłabienie



Dezorientacja



Drgawki

RSEN

Zatrucia ostre:



Nudności



Wymioty



Biegunka



Bóle brzucha



Uczucie pieczenia w ustach i gardle

RSEN

Jego toksyczność zależy od:

→ drogi wniknięcia do organizmu,
→ zawartości w wodzie pitnej lub obecności innych pierwiastków,
→ które mogą potęgować lub osłabiać jego działanie,
→ wieku i płci (mężczyźni są bardziej podatni na zachorowania)

ARSEN

centralny układ nerwowy

układ pokarmowy

układ oddechowy

skóra

SPOŻYWANIE WODY Z ARSENEM

zmiany skórne, podwyższenie
ciśnienia tętniczego, cukrzycę,
choroby wieńcowe i naczyniowe

procesy rozrodcze i rozwojowe

karcynogen

ADM

ZIAŁANIE

ORGANIZM



hamuje enzymy cyklu Krebsa i glikolizę



zmniejsza stężenie zredukowanego glutationu



indukuje peroksydację lipidów



hamuje wiele enzymów syntezy i funkcji DNA



bezpośrednio uszkadza komórki nerwowe, hamuje uwalnianie
acetylocholiny w OUN



zaburza przemiany wapnia i fosforu w tkance kostnej (rozrzedza
strukturę kości)



wypiera cynk ze ścian tętnic, zmniejsza ich elastyczność
(miażdżyca => nadciśnienie)



tworzy kompleksy z białkami (metalotionina kadmowa) –
odkładanie się w nerkach



jest inhibitorem fosfatazy oraz enzymów zawierających grupy
sulfhydrylowe



(zaburzony metabolizm białek i wit. B1)

ADM

Zatrucia ostre:



kaszel



ból zamostkowy



wzmożona potliwość



zapalenie płuc z obrzękiem



duszność



niewydolność krążenia

ADM

Zatrucia przewlekłe:



uszkodzenie kłębuszków i kanalików nerkowych



niedokrwistość



demineralizacja kości



zaburzenia wzrostu



rozedma płuc



nowotwory płuc i prostaty



działanie teratogenne



niepłodność



miażdżyca



narośla skórne



utrata powonienia

TĘĆ

Zatrucia ostre:



ostre zapalenie oskrzeli i płuc (śródmiąższowe)



zgon z powodu niewydolności oddechowej



krwotoczne zapalenie jelit



zapalenie błony śluzowej j.ustnej



uszkodzenie nerek



objawy: drżące pismo, niebiesko-fioletowa obwódka na

dziąsłach

Zatrucia przewlekłe:



narząd krytyczny to OUN



osłabienie, ból głowy i kończyn



zapalenie błony śluzowej



wypadanie włosów



rąbek dziąsłowy



biegunki



upośledzona koncentracja uwagi



zaburzenia pamięci



zmienność nastrojów



niezborność ruchowa

RTĘĆ



W ponad 50 zawodach występuje narażenie na rtęć.
Przede wszystkim w przemyśle wydobywczym,
w dużych zakładach chemicznych  produkujących chlor
oraz przy produkcji barwników i fungicydów.



Narażenie całych populacji ludzi związane jest ze
spożywaniem metylortęci zawartej w rybach.

RTĘĆ
D

ZIAŁANIE

ORGANIZM



pary rtęci metalicznej w procesie oddychania dostają

się do strumienia krwi i są utleniane w czerwonych
krwinkach



pozostała ilość rtęci elementarnej przenika do mózgu i

tkanek płodu



u ludzi eksponowanych zawodowo na rtęć w powietrzu,

stężenie jest kilkakrotnie większe w mózgu niż w

innych narządach



2 razy więcej rtęci w krwinkach niż w osoczu

CHROM



Biologiczne znaczenie mają połączenia chromu na 0,

II, III i VI stopniu utlenienia.



Źrodła związkow chromu na VI stopniu utlenienia

stanowią jedną z częstszych przyczyn powodujących

uczulenia:



zapałki, popioł,



kleje, farby chromowe,



środki wybielające i piorące.



Chrom wykorzystywany jest w produkcji:



barwnikow,



garbnikow,



cementu,



w galwanizacji.

CHROM

Zatrucia ostre:



ciężkie zapalenia żołądka i jelit silne bóle
brzucha, wymioty, krwawa biegunka,



ciężkie uszkodzenie nerek z krwiomoczem
prowadzącym do bezmoczu i mocznicy,



owrzodzenie przewodu pokarmowego

CHROM

Zatrucia przewlekłe:



kaszel



wyciek śluzowo-ropny z nosa



w miarę przedłużania ekspozycji krwawienie z
nosa



suchość w gardle



chrypka



dychawica oskrzelowa - ekspozycja na pył
chromianow, dymy kwasu chromowego



owrzodzenia błony śluzowej nosa

ATRUCIE

PRZEWLEKŁE

gromadzenie chromianów błonie śluzowej nosa

perforacja błony śluzowej (2 tydzień- 1mg/m3)

utrata unaczynienia, miejscowe obumieranie

chrząstki

perforacja przegrody nosowej (2 miesiące-

1mg/m3)

charakterystyczny objaw działania związków

chromu

CHROM

Zatrucia chromem powodują uszkodzenia:



przewodu pokarmowego



oddechowego



zmiany skórne



rakotwórcze.

Wchłaniany drogą oddechową jest bardziej

toksyczny niż pobierany drogą pokarmową.

U człowieka najwyższe koncentracje Cr

stwierdzono w kościach

ALUMINIUM



Aluminium blokuje enzymy cyklu Krebsa,
niezbędne do usunięcia amoniaku, a zatem
zatrucie aluminium może prowadzić do
kumulowania się amoniaku, co w konsekwencji
prowadzi do upośledzenia funkcji mózgu, w tym
pamięci.



Aluminium może być jednym z czynników
wywołujących chorobę Alzheimera i sarkoidozę.



Może powodować problemy z sercem
(kardiomiopatię) i anemię.

ALUMINIUM



Nadmiar aluminium powoduje zaburzenia procesów
metabolicznych związanych z enzymami zależnymi od
wapnia, magnezu, a także żelaza.



Glin łatwo wchłaniany w przewodzie pokarmowym
szybko dostaje się do krwi, z której także jest szybko
wydalany z moczem.



Przy uszkodzeniach funkcji nerek usuwanie glinu z
organizmu jest ograniczone i następuje jego
nagromadzenie w różnych narządach, a przede
wszystkim w komórkach mózgowych i w kościach.



Przy zatruciu glinem objawy mogą być następujące :
zaparcia, pocenie się, nudności, osłabienie.

ALUMINIUM



Ujawniają się objawy nadmiernej kumulacji

aluminium w tkance mózgowej, głównie w postaci

zaburzeń pamięci i zaburzeń równowagi. W

przeważającym stopniu uszkodzenie neuronów jest

nieodwracalne.



Współczesne dane naukowe wskazują, że glin

zmniejsza aktywność centralnego układu nerwowego

blokując potencjały czynnościowe komórek

nerwowych.



Glin wiąże się. z DNA komórek nerwowych, blokuje

ważne enzymy centralnego układu nerwowego jak:

ATP-azę Na/K oraz heksokinazę.



Naukowcy podkreślają związek kumulacji aluminium

z chorobą Alzheimera oraz z chorobą Parkinsona.

IKIEL



Największe stężenie niklu w organizmie ludzkim
znajduje się w płucach, wątrobie, nerkach i
jelitach. Zatrucia ostre niklem lub jego
związkami zdarzają się rzadko. Najbardziej
toksycznym związkiem jest tetrakarbonylek
niklu.

NIKIEL

Objawami ostrego zatrucia są



bóle i zawroty głowy,



nudności, wymioty,



uszkodzenie błon śluzowych oskrzeli, kaszel



Dolegliwości te mogą ustąpić, jednak po kilku
godzinach lub dniach może wystąpić duszność,
ból w klatce piersiowej, sinica skrajne osłabienie ,
delirium, zapalenie płuc.



W ciągu 4 - 10 dni może nastąpić zgon.

NIKIEL



Zatrucia przewlekłe niklem i jego solami
objawiają się podrażnieniem



spojówek,



błony śluzowej górnych dróg oddechowych,



owrzodzeniem przegrody nosa.



Pojawiają się swędzące wypryski na skórze.



Stwierdzone są również objawy dychawicy i
pylicy płuc.



Niektóre związki niklu wywierają działanie
kancerogenne

NIKIEL



U osób zawodowo narażonych na nikiel
występujący w postaci pyłu niklowego, siarczku
niklowego lub tetrakarbonylku niklu obserwuje
się kilkakrotnie częstsze niż u ogółu populacji
występowanie nowotworów złośliwych zatok
przynosowych i płuc.



Stwierdzane były także przypadki raka przewodu
pokarmowego.

LECZENIE



Leczenie przyczynowe: postępowanie
w celu eliminacji trucizn:



Przyspieszenie eliminacji z p.pok.:



Nieswoiste: wywoływanie wymiotów,
płukanie żołądka, wywoływanie
przeczyszczenia, rumenotomia z
usunięciem treści, podawanie
niespecyficznych odtrutek
adsorbujących trucizny.



Swoiste: poddawanie odtrutek
hamujących wchłanianie określonej
trucizny lub doprowadzających do
powstania nietoksycznego związku.



Przyspieszenie wydalania z
organizmu:



Nieswoiste: zwiększenie diurezy,
dializa wewnątrz lub
zewnątrzustrojowa, transfuzja krwi.



Swoiste: dostosowanie pH moczu do
charakteru fizykochemicznego
trucizny, stosowanie substancji
umożliwiających lub zwiększających
wydalanie danej trucizny.



Postępowanie w celu zmniejszenia
działania toksycznego:



Nieswoiste: zwiększenie wiązania
trucizn



Swoiste: stosowanie swoistych
odtrutek.



Leczenie objawowe: zabezpieczenie
wydolnego działania układu
oddychania i krążenia, utrzymanie
równowagi wodno-elektrolitowej i
kwasowo-zasadowej organizmu,
regulacja czynności OUN, „ochrona”
wątroby.

LECZENIE

Odtrutki stosowane w zatruciu metalami ciężkimi i
arsenem - stosuje się głównie związki chelatujące:



dimerkaptopropanol (BAL)



dimerkaptopropanosulfon (Unitiol)



wersenian disodowo-wapniowy



sól wapniowo-trójsodową kwasu
dietylenotriaminopentaoctowego (DTPA)



penicylaminę



deferoksaminę