Temat: Manewrowanie statkiem w celu podjęcia człowieka, który wypadł za burtę

Podjęcie człowieka, który wypadł za burtę można dokonać wykonując, w zależności
od okoliczności, jeden z poniższych manewrów:

manewr CW i opuszczenie szalupy ratunkowej

manewr zwrotu o kąt 270º

manewr zwrotu o kąt β

manewr Williamsona

1. Manewr CW i opuszczenie szalupy ratunkowej

Manewr ten rokuje szybkie podjęcie człowieka z wody i może być stosowany
podczas dobrej pogody, charakteryzującej się brakiem falowania, gdy nie
zachodzi obawa utracenia łączności wzrokowej z człowiekiem za burtą,

Mogą go wykorzystywać:

niewielkie statki o dużej mocy napędu

jednostki wyposażone w śruby nastawną

Nie stosuje się go:

na zwykłych statkach handlowych o małej mocy napędu

w przypadku, gdy falowanie grozi szybką utratą możliwości obserwacji

człowieka w wodzie.

gdy kurs statku jest w przybliżeniu zgodny z kierunkiem wiatru, ponieważ

szalupa musiałaby pokonywać odległość paru długości statku w kierunku
pod falę

2. Manewr zwrotu o kąt 270º

Manewr zwrotu o kąt 270º może być wykonywany przez wszystkie statki w
sytuacji, gdy wypadek człowieka za burtę nastąpił na oczach oficera wachtowego
lub innego członka załogi

Manewr ten umożliwia:

szybki powrót statku na miejsce wypadku,

utrzymanie nieprzerwanej obserwacji wzrokowej ratowanego.

Warunkiem powodzenia tego manewru jest

wykonanie go prawie natychmiast po zaistnieniu

wypadku.

Po wej

ś

ciu statku na kurs ró

ż

ny

o 270º od pocz

ą

tkowego

- Ster

ZERO

- dalsze zmniejszanie pr

ę

dko

ś

ci

manewrem nap

ę

du

WSTECZ

Zako

ń

czenie cyrkulacji i stabilizacja

statku na kursie ró

ż

nym o 270º od kursu

pocz

ą

tkowego

Na około

20º

przed zmian

ą

kursu

o 270º przerwanie cyrkulacji poprzez
wyło

ż

enie steru w skrajne poło

ż

enie

na burt

ę

przeciwn

ą

Kurs 000º

pr

ę

dko

ść

CN

Zasady manewrowania

1

1

Utrzymanie pr

ę

dko

ś

ci CN

i wychylenie steru w skrajne poło

ż

enie

na burt

ę

, z której wypadł człowiek

I

Statek wykonuje cyrkulacj

ę

i jego pr

ę

dko

ść

spada

2

2

II

II

3

3

Odległo

ść

od miejsca wypadku

powinna wynosi

ć

około połowy

ś

rednicy cyrkulacji taktycznej

III

IV

ok. 0,5 D

t

Ratowany człowiek powinien znajdowa

ć

si

ę

w sektorze

dziobowym zawartym mi

ę

dzy k

ą

tami kursowymi 20º - 30º

lewej i prawej burty.
Podej

ść

do niego na małej pr

ę

dko

ś

ci i zatrzyma

ć

przy nim statek w taki sposób, aby w miar

ę

mo

ż

liwo

ś

ci

człowiek znajdował si

ę

od strony zawietrznej.

6

0

º

4

0

º

3. Manewr zwrotu o kąt β

Manewr ten wykonuje się również w sytuacji, gdy wypadek człowieka za burtę
nastąpił na oczach oficera wachtowego lub innego członka załogi i umożliwia on:

szybki powrót statku na miejsce wypadku,

utrzymanie nieprzerwanej obserwacji wzrokowej ratowanego

Warunkiem powodzenia tego manewru jest

wykonanie go prawie natychmiast po zaistnieniu

wypadku.

Manewr zwrotu o kąt β jest podobny do manewru zwrotu o kąt 270º lecz może
być wykonywany tylko przez holowniki, kutry rybackie i inne małe statki.

Wynika to z faktu, że jednostki te posiadają małą średnicę cyrkulacji
taktycznej i wykonanie zwrotu o 270º nie doprowadzi ich do miejsca
rozpoczęcia manewru. Dlatego też wykonuje się zwrot o wyliczony i sprawdzony
w trakcie prób manewrowych dla danego statku kąt β

Wielkość kąta β zależna jest od prędkości statku oraz średnicy cyrkulacji
taktycznej. Przybliżone wartości tego kąta przedstawia tabela

230

235

239

244

249

256

263

272

16

238

241

245

251

257

263

271

280

14

235

249

252

259

265

272

280

288

12

400

450

500

550

600

650

700

750

Średnica cyrkulacji taktycznej D

t

[m]

V

[węzły]

Wielkość kąta β maleje wraz ze wzrostem prędkości statku i zmniejszaniem
się średnicy cyrkulacji taktycznej

Kurs 000º

pr

ę

dko

ść

CN

1

Zasady manewrowania

1

Utrzymanie pr

ę

dko

ś

ci CN i wychylenie steru

w skrajne poło

ż

enie na burt

ę

, z której

wypadł człowiek

I

Statek wykonuje cyrkulacj

ę

i jego pr

ę

dko

ść

spada

I

2

Przerwanie cyrkulacji przed zmian

ą

kursu o k

ą

t

β

poprzez wyło

ż

enie steru w skrajne poło

ż

enie

na burt

ę

przeciwn

ą

2

Zako

ń

czenie cyrkulacji i stabilizacja statku na

kursie ró

ż

nym o k

ą

t

β

od kursu pocz

ą

tkowego

II

II

Po wej

ś

ciu statku na kurs ró

ż

ny o

k

ą

t

β

od

pocz

ą

tkowego

- Ster

ZERO

- dalsze zmniejszanie pr

ę

dko

ś

ci

manewrem nap

ę

du

WSTECZ

3

3

k

ą

t

β

IV

Ratowany człowiek powinien znajdowa

ć

si

ę

w sektorze

dziobowym w niewielkiej odległo

ś

ci

Podej

ść

do niego na małej pr

ę

dko

ś

ci i zatrzyma

ć

przy nim statek w taki sposób, aby w miar

ę

mo

ż

liwo

ś

ci

człowiek znajdował si

ę

od strony zawietrznej.

4. Pętla (manewr) Williamsona

a) Zalecenia dotyczące warunków wykonania manewru

We wszystkich przypadkach gdy nieobecność człowieka

zostanie zauważona z pewnym opóźnieniem, prawidłowym manewrem
jest wykonanie pętli Williamsona. Manewr ten pozwala na
wprowadzenie statku w jego własny ślad torowy.

D

p

= V

o *

t

nc

Długość drogi poszukiwania musi odpowiadać co najmniej

iloczynowi prędkości statku (V

o

) i czasu (t

nc

) jaki upłynął od chwili

gdy poszukiwanego widziano po raz ostatni:

Po przebyciu tej drogi, należy ponownie wykonać manewr
Williamsona i kontynuować poszukiwania

A =

D

t

k * t

s

b) Ogólne zasady dotyczące wykonywania manewru

Pętla Williamsona zakłada utrzymanie prędkości CN i

wychyleniu steru w pozycję skrajną na dowolną burtę i zmianę
kursu o wyliczony kąt

α

. W chwili osiągnięcia nowego kursu należy

przełożyć ster na burtę przeciwną i wprowadzić statek na kurs
odwrotny do początkowego

Wielkość kąta

α

wyznacza się za pomocą tabel w zależności od:

prędkości statku (v

w

)

wartości pomocniczej (A) wyrażonej wzorem:

gdzie:

średnicy cyrkulacji taktycznej (D

t

)

czasu przełożenia steru (t

s

)

współczynnika straty pr

ę

dko

ś

ci na cyrkulacji (k)

Wielkość

współczynnika straty pr

ę

dko

ś

ci na cyrkulacji (k) wyra

ż

a

si

ę

wzorem:

gdzie:

v

c

- prędkość liniowa na cyrkulacji ustalonej [m/s]

v

0

- prędkość początkowa [m/s]

k =

v

c

v

0

Dobra praktyka morska zaleca doświadczalne określenie kąta

α

w

trakcie prób morskich

1

2

3

4

1)

Utrzymanie pr

ę

dko

ś

ci CN i wychyleniu steru w pozycj

ę

skrajn

ą

na dowoln

ą

burt

ę

(je

ż

eli człowiek wypadł na oczach oficera

wachtowego i podj

ą

ł on decyzj

ę

o wykonaniu p

ę

tli Williamsona to

ster powinien by

ć

wychylony w pozycj

ę

skrajn

ą

na burt

ę

z kórej

wypadł człowiek

2)

Po zmianie kursu o wyliczony k

ą

t

α

przeło

ż

enie steru na burt

ę

przeciwn

ą

. Statek rozpoczyna cyrkulacj

ę

.

3)

Przerwanie cyrkulacji poprzez wyło

ż

enie steru w skrajne

poło

ż

enie

na burt

ę

przeciwn

ą

i wej

ś

cie na kurs przeciwny (kontrkurs) do

kursu, na którym znajdował si

ę

statek w momencie rozpocz

ę

cia

manewru

4)

Zako

ń

czenie cyrkulacji i stabilizacja statku na kontrkursie.

Rozpocz

ę

cie akcji poszukiwawczej