Notatki Medycyna word grafy, SKORA, BUDOWA I ROLA SKÓRY


BUDOWA I ROLA SKÓRY

WARSTWY ODDZIELAJĄCE ORGANIZM OD ŚRODOWISKA ZEWNĘTRZNEGO

* bezkręgowce

- okrywę ciała chroniącą głębiej położone narządy tworzy nabłonek jednowarstwowy, często wytwarzający oskórek (kutykulę),

- jest bardzo dobrze rozwinięty u stawonogów (wzmocniony białkami, chityną oraz solami wapnia tworzy zewnętrzny szkielet całkowicie nieprzepuszczalny dla wody)

- nabłonkowy fałd płaszcza większości mięczaków wytwarza ochronną muszlę

* kręgowce (w tym człowiek)

- najbardziej skomplikowany rodzaj powłoki - skóra

* rośliny

a) ryzoderma - zewnętrzna warstwa ochronna młodych korzeni

b) epiderma

- żywa tkanka okrywająca liście i młode łodygi

- zbudowana jest z kilku rodzajów komórek, w tym tworzących aparaty szparkowe

- umożliwia wymianę gazową

- przepuszcza promieniowanie świetlne niezbędne komórkom miękiszowym do fotosyntezy (większość komórek epidermy nie ma chloroplastów)

- zewnętrzna powierzchnia komórek epidermy pokryta jest warstwą słabo przepuszczalną dla pary wodnej - kutykulą (jej skład chemiczny jest odmienny niż kutykuli bezkręgowców)

- epiderma części roślin wytwarza wyspecjalizowane wyrostki - różnego rodzaju włoski mogące zmniejszać transpirację (np. tworzące kutner) lub kolce pełniące funkcje ochronne

c) korkowica - okrywa starsze łodygi i korzenie roślin o wtórnym przyroście na grubość

ZMIENNOCIEPLNOŚĆ

* temperatura ciała organizmu zmiennocieplnego zmienia się wraz z temperaturą otoczenia

* płazy i gady

STAŁOCIEPLNOŚĆ

* organizm stałocieplny przez cały rok, mimo zmian temperatur środowiska, utrzymuje wysoką, prawie stałą temperaturę ciała

* ptaki, ssaki, człowiek

* wymaga istnienia złożonych mechanizmów termoregulacyjnych

* w strefie komfortu termicznego (21°C - 24°C) nasz organizm ponosi najmniejsze „koszty” utrzymania stałej temperatury ciała

- zbyt niska temperatura

* na chwilowy spadek temperatury nasz organizm reaguje „gęsią skórką” (szczątkowy mechanizm stroszenia włosów), zwężeniem naczyń krwionośnych skóry i drżeniem mięśni (termogeneza drżeniowa)

* jeśli będziemy dłużej znajdowali się w obniżonej temperaturze, nasz organizm przyspieszy „wytwarzanie ciepła” przez podniesienie tempa metabolizmu, m.in. dzięki zwiększeniu poziomu hormonów tarczycy (termogeneza bezdrżeniowa)

* zbyt niska temperatura doprowadzi do hipotermii (obniżenie ciepłoty ciała) i śmierci z wychłodzenia

* na niewielki wzrost temperatury powyżej strefy komfortu organizm reaguje rozszerzeniem skórnych naczyń krwionośnych, pogłębieniem oddechów i nieznacznym wzrostem tempa pracy serca

* następnie następuje wzmożone wydzielanie potu

* w suchym i gorącym powietrzu przez skórę i z płuc można stracić nawet ½l wody w ciągu h

* może to doprowadzić do nadmiernego odwodnienia organizmu

* utrzymywanie się bardzo wysokiej temperatury zewnętrznej prowadzi z czasem do załamania zabezpieczeń termicznych, hipertermii (przegrzania) i śmierci

* wzmożone wytwarzanie lub straty ciepła związane są z aktywnością ośrodków zlokalizowanych w podwzgórzu, określanych jako ośrodki termoregulacyjne oraz położonego w śródmózgowiu ośrodka drżenia mięśni szkieletowych

PODSTAWY HIGIENY SKÓRY

a) trądzik młodzieńczy

* powstaje przez nadmierną aktywność gruczołów łojowych i potowych powodowaną zmianami hormonalnymi

* dochodzi do zaczopowania porów skóry przez tzw. zaskórniki utworzone z łoju i martwych komórek skóry

* zmiany trądzikowe zwiększają podatność skóry na infekcje (nie należy wyciskać zaskórników)

* stosuje się preparaty wysuszające i oczyszczające

* uporczywy trądzik wymaga zastosowania antybiotyku (konieczna konsultacja z dermatologiem)

b) pielęgnacja skóry

* codzienne mycie

* stosowanie odpowiednich kosmetyków pielęgnujących skórę

c) promieniowanie UV

* szkodliwe dla zdrowia

* należy stosować kosmetyki chroniące skórę przed szkodliwym wpływem nadmiernego opalania

* szczególnie narażone na szkodliwy wpływ promieniowania UVA i UVB są osoby z jasną karnacją

* intensywne opalanie prowadzi do powstania oparzeń skóry, wywołuje jej przedwczesne starzenie się, a niekiedy także zmiany nowotworowe

* niewielka ilość melaniny w skórze ma swoje zalety

* w okresie jesienno-zimowym komórki skóry osób z bardzo jasną karnacją łatwiej przekształcają prekursor witaminy D w jej ostateczną formę

d) zmiany barwnikowe

* na ogół nieszkodliwe

* część z nich może ulec zezłośliwieniu prowadzącemu do rozwoju czerniaka złośliwego


0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
SKÓRA

BUDOWA

FUNKCJE

Naskórek

* wodoszczelna warstwa oddzielająca tkanki naszego ciała od otoczenia

* zbudowany z tkanki nabłonkowej wielowarstwowej płaskiej

* z naskórka powstają liczne wytwory rogowe: sierść, rogi i pazury (płazy, gady), dziub, łuski, pióra (ptaki) paznokcie, włosy (człowiek)

Skóra właściwa

Warstwa podstawowa

* ochrona ciała przed utratą wody

* ochrona przed urazami mechanicznymi

* ochrona przed urazami termicznymi

* ochrona przed urazami chemicznymi

* ochrona przed urazami świetlnymi

* ochrona przed wnikaniem drobnoustrojów chorobotwórczych, np. wirusów, bakterii oraz grzybów

* ochrona częściowa przed wpływem promieniowania ultrafioletowego

* funkcje czuciowe - odbiór informacji ze środowiska zewnętrznego

* wydzielanie różnych substancji

* funkcja oddechowa u gadów

* łącznotkankowa, wielowarstwowa

* znajduje się tu dużo włókien kolagenowych, które nadają jej elastyczność i wytrzymałość mechaniczną

* znajdują się tu liczne naczynia krwionośne i zakończenia nerwowe, mięśnie i komórki barwnikowe (melatocyty)

* zakończenia nerwowe zapewniają m.in. czucie dotyku, ucisku, zimna, ciepła oraz bólu

* zanurzone tu są włosy oraz gruczoły łojowe i potowe

* łój - wydzielina gruczołów łojowych, natłuszcza naskórek i włosy

* pot - wydzielina gruczołów potowych, składa się głównie z wody z pewną ilością chlorku sodu i mocznika, wydzielanie potu związane jest z termoregulacją oraz mechanizmami obronnymi

* linie papilarne - rzędy charakterystycznych i niepowtarzalnych wzorów wyniosłości skóry właściwej (brodawek skórnych), badaniem i porównywaniem linii papilarnych dla celów policyjnych zajmuje się daktyloskopia

* głębsza,

* stale zachodzą tu intensywne podziały komórkowe (mitozy), powstające komórki wypychają starsze ku górze

* niektóre komórki tej warstwy produkują również melaninę (brązowy barwnik chroniący przed wpływem promieniowania UV

Warstwa

rogowa

* zewnętrzna

* komórki wypychane z warstwy podstawowej stopniowo ulegają tu rogowaceniu (produkują kreatynę), obumierają i złuszczają się

* warstwa ta wytwarza liczne gruczoły: śluzowe (ryby, płazy), jadowe (gady, płazy), kuprowe (ptaki), potowe, łojowe, mleczne (sutkowe - przekształcone gruczoły potowe), wonne (ssaki)

Podskórna tkanka

tłuszczowa

* zanurzone są tu częściowo włosy, gruczoły łojowe i potowe

* włos - ochrona, obrona, izolacja skóry

* barwnik - ochrona przed działaniem promieniowania UV

* ciałko dotykowe - odbieranie wrażeń, np. ciepło, zimno, grupa nerwów skoncentrowana w jednym miejscu

* gruczoł łojowy - wydzielina chroni przed pękaniem i wysychaniem

* mięsień przywłosowy - skurcz powoduje tzw. gęsią skórkę

* gruczoł potowy - wydzielanie potu, ochłodzenie

* nerw - przekazywanie informacji

* naczynie krwionośne - odżywianie skóry

* tkanka tłuszczowa - izolacja termiczna

Rola termoregulacyjna

skomplikowany rodzaj powłoki oddzielający organizm od środowiska zewnętrznego, nie jest równomiernie rozmieszczona, twardsza na stopach, a cieńsza na głowie.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Notatki Medycyna word grafy, ZAKRES BADAN EKOLOGII
Notatki Medycyna word grafy, PŁAZIŃCE
Notatki Medycyna word grafy, PIERŚCIENICE
Notatki Medycyna word grafy, UKLAD ODDECHOWY, Wymiana gazowa - między organizmem a otoczeniem to odd
Notatki Medycyna word grafy, ZWIAZKI ORGANICZNE KOMORKI
Notatki Medycyna word grafy, STRUNOWCE
Notatki Medycyna word grafy, PTAKI
Notatki Medycyna word grafy, NASIENNE
Notatki Medycyna word grafy, SZKARŁUPNIE
Notatki Medycyna word grafy, NICIENIE
Notatki Medycyna word grafy, UKLAD RUCHU
Notatki Medycyna word grafy, NICIENIE
Notatki Medycyna word grafy, UKLAD RUCHU
Notatki Medycyna word grafy, ODDZIALYWANIA MIEDZYPOPULACYJNE
Notatki Medycyna word grafy, RUCHY ROŚLIN I ICH PODŁOŻE
Notatki Medycyna word grafy, STAWONOGI
Notatki Medycyna word grafy, KRĘGOWCE
Notatki Medycyna word grafy, UKLAD ROZRODCZY
Notatki Medycyna word grafy, PAPROTNIKI

więcej podobnych podstron