POLITYKA SPOŁECZNA

1. Wartości, na których opiera się polityka społeczna:

• solidarność społeczna

• sprawiedliwość społeczna- likwidowanie nieuzasadnionych przywilejów i nieuzasadnionych upośledzeń -a co to jest?

• wolność

• bezpieczeństwo socjalne

• dobro wspólne

• ochrona godności

• równość ( szans, nie podziału)

• dobrobyt społeczny - wyznaczanie standardów minimalnych= płaca minimalna, minimum socjalne, minimalny dochód gwarantowany

• pomocniczość

Definicja polityki społecznej:

Polityka społeczna : projektowanie rozwiązań generalnych obejmujących wydzielone kategorie społeczne

Polityka społeczna może być rozumiana jako:

1. dyscyplina naukowa

wg. Krzeczkowskiego jest to dyscyplina badająca w jaki sposób celowe oddziaływanie państwa i innych podmiotów publicznych wpływa na układ stosunków społecznych i zmiany w strukturze społecznej.

Polityka społeczna bada problemy społeczne ( nieprawidłowości w funkcjonowaniu społeczeństwa) i sposoby ich rozwiązywania.

Polityk społeczny dokonuje tez oceny czy zastosowane środki są skuteczne i na ile przybliżamy się do osiągnięcia danego celu.

2. dyscyplina ściśle praktyczna.

• kształtowanie warunków bytu społeczeństwa : dochody - ocena źródeł dochodów, poziomu, udziału dochodów w konsumpcji, badanie warunków bytu;

• polityka ludnościowa - celowe oddziaływanie na procesy demograficzne

• sfera związana z zatrudnieniem, pracą, struktura zatrudnienia, rynkiem pracy, ochroną pracy, wynagrodzeniem

• sfera związana z systemem zabezpieczenia społecznego ( system uprawnień i świadczeń gwarantujący obywatelowi zabezpieczenie jego potrzeb w sytuacji ryzyka socjalnego) + bezpieczeństwo socjalne

• działalność zajmująca się kształtowaniem kapitału ludzkiego = edukacja, nauka, kultura

• to, co wiąże się z kształtowaniem ładu społecznego

tzn. polityka społeczna jako dyscyplina praktyczna ma na celu rozwiązywanie bieżących i przyszłych problemów społecznych, jest to sztuka racjonalnego i celowego regulowania stosunków społecznych .

3. Zakres przedmiotowy polityki społecznej.

Czyli jakimi zagadnieniami zajmuje się polityka społeczna

• kształtowanie dochodów i warunków bytu ludności

• kształtowanie systemu zabezpieczenia społecznego ( ubezpieczenia społeczne, ochrona zdrowia, pomoc społeczna, system pomocy rodzinie) to troche inny kaliber niż pozostałe

• kształtowanie warunków i stosunków pracy (struktura i wielkość zatrudnienia, aktywność zawodowa, bezrobocie, zagrożenia wynikające z zatrudnienia na czarno, warunki pracy, ochrona pracy, ochrona wynagrodzenia)

• kształtowanie ładu społecznego ( rola podmiotów niepaństwowych w polityce społecznej, rola zz, system trójstronny)

• kształtowanie zasobów społecznych tzn. kapitału ludzkiego ( kształcenie, nauka , kultura, ochrona, zdrowia, wypoczynek i rekreacja)

przedmiot polityki społecznej wyodrębniony jest ze względu na wypełniane funkcje i grupy społeczne. Funkcje to szczegółowe polityki społeczne wyodrębnione ze względu na spełniane ważne funkcje społeczne w zakresie: ochrony zdrowia, ubezpieczeń społecznych, pomocy społecznej, kształtowania procesów ludnościowych, zatrudnienia i ochrony pracy, dochodów i warunków bytu, polityka mieszkaniowa, edukacji, kultury. Grupy wyodrębnia się ze względu na szczegółowe funkcje lub specyficzne potrzeby np. rodziny niepełne, wielodzietne, ludność wiejska, młodzież, ludzie starsi , niepełnosprawni, migranci...

4. Narzędzia ekonomiczne polityki społecznej: podatki, subwencje, dotacje

Podatki - jako instrument ekonomicznego wspomagania rodziny ale nie tylko, przeciez to transfery pośrednie w ogóle. Podatki pośrednie np. przez ustalanie niższego podatku od wartości dodanych VAT, podatki bezpośrednie- wprowadzanie różnych ulg podatkowych np., dla rodzin wielodzietnych, wprowadzanie podatków - l.p. zależnych od liczby osób w rodzinie.

Dotacje - środki przekazane z dokładnym wskazaniem na co, np. dotacje dla programu edukacyjnego, szkoleniowego dla bezrobotnych dotkniętych bezrobociem strukturalnym.

Subwencje - środki przekazane na zadania określone ogólnie np. na szkolnictwo

5. czy zakres przedmiotowy p.s. zmienia się w czasie? - patrz pytanie 36

6. Dlaczego polityka społeczna zaczęła się rozwijać w XIX wieku?

W XIX wieku nastąpił rozpad tradycyjnej funkcji rodziny, nasiliły się procesy migracyjne, nastąpił wzrost napięć społecznych wywołanych narastającymi nierównościami położenia materialnego (gwałtowny przyrost bogactwa jednych grup i jednocześnie narastająca nędza innych grup), wystąpiło zagrożenie dla ładu ekonomicznego i społecznego z powodu nierozwiązanych problemów społecznych. Rozwój polityki społecznej w tym okresie spowodowany był tez niezwykłym rozwojem przemysłu, pojawieniem się „inwalidów pracy” .

Współcześnie geneza polityki społecznej to nasilająca się procesy przemieszczeń ludności, zmiany funkcji i sytuacji rodziny, postępujące procesy globalizacji społecznej i gospodarczej, zagrożenie marginalizacją i wykluczeniem społecznym krajów, regionów i grup słabszych pod względem ekonomicznym, społecznym, kulturalnym, politycznym, zagrożenie masowym ubóstwem i bezrobociem. A to chyba z cyklu tarlalala

7. Polityka ludnościowa - definicja, cele, zakres.

Polityka ludnościowa jest to działalność podmiotów publicznych skierowana na kształtowanie procesów ruchu wędrówkowego i naturalnego ludności; zespół narzędzi prawnych, ekonomicznych i edukacyjnych, które sprzyjają równomiernemu rozwojowi ludności.

Typy polityki ludnościowej: pronatalistyczna ( Europa Zachodnia- sprzyjająca narodzinom)

Antynatalistyczna ( Chiny - ograniczająca liczbę urodzeń)

Neutralna

Polityka ludnościowa ma związek z procesami demograficznymi

8. Międzynarodowe podmioty związane z polityka społeczną

• ONZ i jej agendy ( 1945) promuje rozwój społeczny, pomaga głodującym, chorym, analfabetom, przeciwstawia się wszelkiej dyskryminacji

• WHO (Światowa Organizacja Zdrowia- dąży do osiągnięcia przez wszystkie narody możliwie najwyższego poziomu zdrowia)

• FAO (Organizacja Narodów Zjednoczonych do Spraw Wyżywienia i Rolnictwa- współpraca w łagodzeniu ubóstwa i głodu poprzez promocje rozwoju rolnictwa, tworzenie dostępu do żywności, polepszanie warunków życia ludności wiejskiej)

• UNDP ( Program Narodów Zjednoczonych do Spraw Rozwoju; 1965, jego misja jest pomoc krajom w ich wysiłkach na rzecz humanistycznego rozwoju i równości praw)

• UNESCO (Organizacja Narodów Zjednoczonych do Spraw Oświaty, Nauki i Kultury; 1946; likwidacja analfabetyzmu, rozwój szkolnictwa, walka z dyskryminacja, upowszechnienie dostepu do dzieł sztuki....)

• UNICEF ( Fundusz Narodów Zjednoczonych Pomocy Dzieciom

• UE

• MOP - Międzynarodowa Organizacja Pracy ( 1919) cel: promowanie sprawiedliwości społecznej w skali międzynarodowej, podejmuje inicjatywy dla poprawy warunków pracy i życia mas pracujących, ochrony pracy, likwidacji bezrobocia, zagwarantowania odpowiednich zarobków, działa tez w celu likwidacji dyskryminacji w dziedzinie zatrudnienia

• Rada Europy

9. Dokumenty międzynarodowe dotyczące zabezpieczenia społecznego:

-Konwencja generalna nr 102 MOP - 1952 o minimalnych normach zabezpieczenia społecznego

-Europejska Karta Społeczna - 1961 ( polska ratyfikowała w 1997)

-1962 - o podstawowych celach i normach polityki społecznej

-Europejski Kodeks Zabezpieczenia Społecznego - wydany przez Radę Europy w 1964 - wyznaczenie wyższego poziomu świadczeń, aby świadczeniobiorcy nie popadli w ubóstwo

-Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych ONZ z 1966- prawo każdego obywatela do zabezpieczenia społecznego.

10. Ubezpieczenia Społeczne- def, zasady

Ubezpieczenia społeczne - system zagwarantowanych ustawowo i związanych z praca świadczeń o charakterze roszczeniowym, pokrywających potrzeby wywołane przez zdarzenia losowe lub inne zrównane z nimi zdarzenia, spełnianych przez zobowiązane do tego instytucje oraz finansowane na zasadzie bezpośredniego lub pośredniego rozłożenia ciężaru tych świadczeń, w całości lub co najmniej w poważnej mierze na zbiorowość osób do nich uprawnionych.

Cechy klasycznego systemu ubezpieczeń społecznych:

• obowiązkowy

• powszechny

• gwarantowany

• roszczeniowy

• publiczny

• na zasadzie solidarności i własności społecznej

• świadczenia systemowe , nie zindywidualizowane

• odrębnośc instytucji ubezpieczeniowych

11. Bezrobocie - rodzaje, środki przeciwdziałania, ocena ich skuteczności.

Bezrobocie - zjawisko braku pracy zarobkowej wśród osób będących w pewnym predziale wiekowym ( określonym zwykle przez granice wieku produkcyjnego), które są zdolne i gotowe do pracy oraz pracy tej poszukują.

Rodzaje:

• strukturalne- charakter trwały, niedopasowanie struktury podaży pracy do struktury zmieniającego się popytu i produkcji

• koniunkturalne - pojawia się w fazie recesji gospodarczej, spowodowane cyklicznością rozwoju gosp.( spadek popytu prowadzi do spadku produkcji, to zas powoduje zmniejszenie zatrudninia)

• sezonowe- uzależnione od pory roku

• frykcyjne - związane z naturalną ruchliwością zatrudnionych, normalny przepływ pracowników między zakładami pracy.

• Klasyczne - wynika ze zbyt sztywnych płac, powstaje na skutek zbyt wysokich płac realnych

Przeciwdziałanie:

• ograniczenie dalszego wzrostu

• zmniejszenie jego rozmiarów poprzez środki polityki rynku pracy: środki aktywne ( kraje biedniejsze; zmniejszenie rozmiarów bezrobocia poprzez aktywizację zawodową bezrobotnych, zmniejszenie niedopasowań strukturalnych, podnoszenie produkcyjności siły roboczej ,szkolenia zawodowe, subwencjonowanie zatrudnienia czyli dotacje do płac, tworzenie miejsc pracy). Pasywne ( kraje zamożne; łagodzenie skutków bezrobocia, zasiłki, wcześniejsze emerytury, zatrudnianie w niepełnym wymiarze czasu pracy, wydłużenie obowiązkowego kształcenia młodzieży, ustawodawstwo chroniące rynek przed cudzoziemcami).

12. Systemy finansowania ochrony zdrowia.

System finansowania ochrony zdrowia definiowany jest przez określenie źródła finansowania, sposobu gromadzenie środków, metod zarządzania nimi.

Klasyczne modele finansowania ochrony zdrowia:

• ubezpieczeniowy - zasada solidarności i wzajemności składki ( Niemcy)

• budżetowy - z podatków powszechnych ( Wielka Brytania)

• komercyjny - firmy działające dla zysku ( USA)

lub:

• bismarckowski - prawo do ubezpieczenia wynika z przynależności do określonej instytucji i opłacania składek, fundusze tworzone ze składek samorządnie zarządzane ( Niemcy, Francja, Belgia)

• siemaszkowski - uprawnienia do świadczeń to prawo obywatelskie, wszyscy obywatele są pracownikami zarobkowymi sektora publicznego, ochrona zdrowia finansowana z budżetu państwa, centralnie planowana ( Białoruś, Ukraina, Serbia)

• beveridgea - uprawnienie to prawo obywatelskie, równy dostęp, publiczne zakłady opieki zdrowotnej, finansowany z budżetu w sposób zdecentralizowany + współpłacenie pacjentów ( GB, Szwecja).

• Koncepcja ordoliberalna - zwana także szkołą fryburską (ordo <łac.> porządek) jest próbą wyjścia z dwubiegunowego schematu - albo czystego liberalizmu albo totalnej gospodarki planowanej. W tym przypadku, dążenie do uporządkowania wynika z przekonania twórców tej szkoły (Müller-Armack, Eucken, Erhard), że gospodarka jest strukturą różnorodnych interesów, połączonych wzajemnie strukturalnie i funkcjonalnie. Szkoła ta stoi na stanowisu, że gospodarka pozostawiona sama sobie prowadzi do likwidacji wolności rynku, przez koncentrację kapitału oraz ograniczenie konkurencji. Podstawową wartością jest więc założenie o wyższości wolnej konkurencji nad wszelkimi formami planowania i o konieczności ograniczenia interwencjonizmu tylko do działań państwa, zmierzających do wprowadzenia, utrzymania lub przywrócenia wolnej konkurencji. Zachowanie konkurencji działań rynkowych jest przesłanką tworzenia warunków sprawiedliwości społecznej, a to z kolei jest celem ingerencji państwa. Zasadnicza wartością szkoły fryburskiej jest prawno-gospodarcze rozumienie wolności i rynku. Państwo ma gwarantować wolność wszystkim uczestnikom gry rynkowej. Wolność ma tu trzy wymiary: przeciwdziałanie monopolizacji, przeciwdziałanie zagrożeniom dla wolności jakie państwo stwarza samo przez swoje istnienie oraz ograniczenie gwarantowanej wolności podmiotów gospodarczych w celu ochrony określonych grup społecznych. Wolność nie jest zatem absolutna, ale jest systemem gwarantującym porządek społeczny. Z kolei wolna konkurencja polega na tym, ze działalność ekonomiczna jest regulowana wyłącznie przez mechanizm cen wolnorynkowych (prawo popytu i podaży).

Ach, jak ładnie…

14. Typologia Titmussa (1974)

• Model marginalny (USA, GB?) istnieją dwie naturalne drogi ludzkich potrzeb: prywatny rynek i rodzina , programy socjalne mają rację bytu wówczas, gdy te naturalne drogi okażą się zawodne. Jest to model wspierający. Najważniejszą wartość stanowi wolność jednostki. Wizja ładu społecznego: liberalne społecze4ństwo samodzielnych jednostek, państwo jako stróż nocny. Ubezpieczenia komercyjne oparte na rachunku aktuarialnym.

• Model motywacyjny (Niemcy , Gb?) polityka społeczna stanowi dopełnienie polityki ekonomicznej, a potrzeby ekonomiczne powinny być zaspokajane wg. kryterium zasług wniesionego wkładu pracy i produktywności. Jest to model samopomocowy - najważniejsza jest sprawiedliwość dystrybutywna oparta o kryterium zasług. Wizja ładu: społeczeństwo obywatelskie, państwo działające zgodnie z zasadą pomocniczości. Ubezpieczenia: samofinansujące się pracownicze ubezpieczenia społeczne

• Model instytucjonalno-redystrybucyjny (państwa skandynawskie) instytucjom polityki społecznej powierza się rolę integrowania społeczeństwa i jednocześnie wyrównywania poziomu życia obywateli. Wszystkim zapewnia się świadczenia o charakterze uniwersalnym, niezależnie od rynku i w oparciu o kryterium potrzeb. Najważniejsza jest równość społeczna. Wizja ładu społecznego: społeczeństwo egalitarne, państwo opiekuńcze. Ubezpieczenia o przewadze cech zaopatrzeniowych, realizują zasadę redystrybucji pionowej.

15. Wymień źródła informacji o procesach ludnościowych:
- GUS (Główny Urząd Statystyczny)
- dane statystyczne i naukowe (np. spis powszechny, roczniki demograficzne i statystyczne)
- dokumenty

16. Definicja ubóstwa

Z definicją ubóstwa to jest trudna sprawa . Otóż istnieją dwie szkoły definiowania ubóstwa. Problem wyboru między ubóstwem absolutnym i ubóstwem względnym dotyczy decyzji, czy poziom życia jednostki winien być oceniany wyłącznie z punktu widzenia możliwości fizycznego przetrwania (u. absolutne) czy też w odniesieniu do poziomu dostępnego innym albo na ogólnym tle cywilizacyjnego pułapu osiągniętego przez społeczeństwo, w którym jednostka ta żyje. (u. względne).

Zwolennicy tego podejścia uważają, że

rozpatrywanie ubóstwa w kategoriach względnych prowadzi do zbyt szerokiego jego definiowania, a co za tym idzie do zaliczania do grona ubogich osób które dysponują środkami wystarczającymi do życia.

Z kolei zwolennicy tego podejścia twierdzą, iż interpretowanie ubóstwa w kategoriach absolutnych prowadzi do zbyt wąskiego ujmowania ludzkich potrzeb i w rezultacie do rażących niesprawiedliwości. Trzeba bowiem brać pod uwagę obowiązujące w społeczeństwie wzorce i konwenanse.

17. Jak polityka ludnościowa wpływa na politykę zatrudnienia.
Polityka ludnościowa jest to celowe, długofalowe oddziaływanie państwa i podmiotów publicznych na przebieg procesów ruchu naturalnego i wędrówkowego ludności w celu ukształtowania pożądanego stanu i struktury ludności, przez tworzenie warunków społecznych, ekonomicznych i politycznych korzystnych dla przebiegu procesów demograficznych zapewniających biologiczne przetrwanie narodu i zrównoważony rozwój społeczno - ekonomiczny.

Można wyróżnić kilka sfer, w których polityka ludnościowa oddziałuje na politykę zatrudnienia.

1. Migracje - wg. mnie najważniejszy i najskuteczniejszy element polityki ludnościowej. Ograniczanie bądź liberalizacja migracji wpływa na przenoszenie się jednostek z regionu o wysokim bezrobociu do regionu o niższym bezrobociu. W tym zakresie znajduje się także polityka imigracyjna, czyli zamknięcie rynku pracy dla obcych.

2. odpowiednia polityka demograficzna - spadek liczby urodzeń może doprowadzić do sytuacji, w której na utrzymaniu mniej licznej grupy osób w wieku produkcyjnym znajdzie się duża grupa osób niepracujących (emeryci + dzieci). Nie wydaje mi się to znaczącym problemem zatrudnienia ponieważ jak wskazuje przykład Niemiec zawsze znajdzie się chętny imigrant, który podejmie się pracy. Powoduje to inne problemy społeczne, ale już nie natury zatrudnienia. Jeśli zaś chodzi o nadmierne zaludnienie to trochę się gubię. Wydawać się może, że skoro jest więcej ludzi to więcej osób konkuruje o te same miejsca pracy i jest nadmiar chętnych rąk, a to z kolei powoduje bezrobocie. Niby tak, ale na zdrowy rozum więcej ludzi = większy popyt = więcej miejsc pracy. Jest jednak 3 nad ranem i w mojej logice mojego postępowania mogą wystąpić pewne luki, więc czekam na ewentualną korektę .

3. edukacja - (czy jest elementem polityki ludnościowej?jak dla mnie nie ) - edukacja podnosi wartość zasobów ludzkich, co zwiększa konkurencyjność i rozwija zatrudnienie (J.Auleytner), zatem inwestowanie w edukację, ułatwienia w dostępie do usług edukacyjnych, wyrównywanie szans powoduje zmiany na lepsze w sferze zatrudnienia.

18. Definicja skolaryzacji

Współczynnik skolaryzacji brutto jest to relacja liczby osób uczących się (stan na początku roku szkolnego) na danym poziomie kształcenia (niezależnie od wieku) do liczby ludności (stan w dniu 31 XII) w grupie wieku określonej jako odpowiadająca temu poziomowi nauczania.

Współczynnik skolaryzacji netto jest to relacja liczby osób uczących się (stan na początku roku szkolnego) na danym poziomie kształcenia (w danej grupie wieku) do liczby ludności (stan w dniu 31 XII) w grupie wieku określonej jako odpowiadająca temu poziomowi nauczania.

19. Co to jest HDI?

UWAGA
Jest problem polegający na tym, że w Raporcie 2004 (http://www.undp.org.pl/nhdr/nhdr2004.php) dane dotyczą 2001 roku. Jedyna tabela, z nowszymi danymi to informacje o pozycji Polski w rankingu - spadliśmy o 2 miejsca z 35 (2001r.) na 37 (2002r.) ale informacji o wartości punktowej już nie ma. Myślę zatem, że możemy oprzeć się spokojnie na danych z 2001r. Nie ma wyjścia

Wartość wskaźnika HDI dla Polski w 2001 roku: 0,840
Pozycja rankingowa Polski: 35

HDI jest alternatywnym w stosunku do PKB jak wysuwasz taka hipotezę to ją uzasadnij wskaźnikiem socjoekonomicznego rozwoju danego kraju w relacji do innych państw. Regularnie obliczany pozwala rządom monitorować następujące z biegiem czasu zmiany w poziomie rozwoju. Został wprowadzony dla celów porównań międzynarodowych.

HDI może przyjmować wartości z przedziału 0-1:
0-0,5 - kraj słabo rozwinięty (zacofany)
0,501-0,8 - kraj średnio rozwinięty
0,801-1,0 - kraj wysoko rozwinięty

HDI składa się z trzech komponentów:

- długości życia,
- poziomu edukacji (mierzonego poziomem analfabetyzmu i średnią czasu edukacji) oraz
- dochodu na głowę mieszkańca (skorygowanym o lokalne koszty życia). To się per capita nazywa

Ideałem byłoby uwzględnienie wszystkich warunków życia. Inne - poza wymienionymi - komponenty nie zawsze są jednak dostępne.

W obliczeniach HDI wykorzystywane są cztery podstawowe mierniki:
1) przeciętne dalsze trwanie życia
2) ogólny wskaźnik skolaryzacji brutto dla wszystkich poziomów nauczania
3) wskaźnik alfabetyzacji
4) produkt krajowy brutto (PKB) przypadający na jednego mieszkańca

Ad 1)
Przeciętne dalsze trwanie życia to parametr opracowywanych corocznie tablic trwania życia. W 2002 roku wyniósł on 78,8 dla kobiet i 70,4 dla mężczyzn - dla obu płci 74,6.
Ad 2)
Współczynnik skolaryzacji brutto jest to relacja liczby osób uczących się (stan na początku roku szkolnego) na danym poziomie kształcenia (niezależnie od wieku) do liczby ludności (stan w dniu 31 XII) w grupie wieku określonej jako odpowiadająca temu poziomowi nauczania. (za GUS). W 2001r wyniósł on 80,5% (78,8% dla mężczyzn i 82,2% dla kobiet).
Ad 3)
Alfabetyzacja to inaczej wskaźnik umiejętności pisania i czytania. W 2001r. wyniósł on 99,5% dla mężczyzn i 98,5% dla kobiet - średnio 99%.
Ad 4)
W 2001r. PKB na mieszkańca wyniósł 10300$.

Dla dociekliwych i ambitnych:
Krajowe raporty o rozwoju społecznym, które dotychczas ukazały się w Polsce. Ich tematami przewodnimi były kolejno:
2004 - W trosce o pracę
2001 - Polska droga do globalnego społeczeństwa informacyjnego
2000 - Rozwój obszarów wiejskich
1999 - Ku godnej, aktywnej starości
1998 - Dostęp do edukacji
1997 - Zmieniająca się rola państwa
1996 - Mieszkalnictwo
1995 - Koncepcja "społecznego rozwoju"

20. RACHUNEK AKTUARIALNY

Rachunek aktuarialny jest to rachunek statystyczny, matematyczny, służący ubezpieczającemu do obliczenia ryzyka ubezpieczeniowego dla ubezpieczanego.

21. CELE POLITYKI SPOŁECZNEJ

To są zdania wyjęte z kilku definicji, które pani podała na wykładzie:

Cel polityki społecznej:

• kształtowanie porządku społecznego - Szymański

• wydobycie człowieka pracy z niegodnego położenia - Herlich

• dawanie szans społecznych tym grupom, które przyczyniają się do rozwoju gospodarczego - Werner

• oddziaływanie na stosunki społeczne - Heyde

• polepszenie życia warstw pracujących, usunięcie konfliktów społecznych, uprzywilejowanie warstw gospodarczo aktywnych - Zawadzki

• postęp ogólnego dobrobytu na drodze ewolucji - Daszyńska-Golińska

• Celem polityki społecznej są zmiany w strukturze społecznej, które zachodzą pod wpływem celowej działalności - K.Krzeczkowski

22. PO CO NORMY MINIMALNE?

Normy minimalne mają zapewniać zaspokojenie podstawowych potrzeb.

Na przykładzie płacy minimalnej:

• eliminacja dotkliwej eksploatacji pracownika

• eliminacja niezdrowej konkurencji prowadzonej dzięki zaniżaniu płac

• wywieranie presji w kierunku ogólnego zwiększania płac (p.m. to najniższa płaca w hierarchii, więc im wyższa tym wyższy ogólny poziom)

• skoordynowanie działań polityki społecznej w zakresie redystrybucji dóbr oraz polityki gospodarczej w zakresie wzrostu gospodarczego

• zapobiega wykluczeniu - umożliwia partycypację społeczną

Płaca minimalna - pracodawca nie może płacić mniej za pracą w określonym wymiarze godzinowym. Na ogół m.w. 50% płacy przeciętnej. W Polsce jest to ok. 800zł.

Minimalny Dochód Gwarantowany- jest wyznaczany dla poszczególnych kategorii osób w zależności od ich sytuacji życiowej. Jeżeli ktoś zarabia mniej, to państwo dopłaca tę różnicę

Te dwie normy mają charakter roszczeniowy.

23. ZASADA POMOCNICZOŚCI = subsydiarności

Wywodzi się z personalistycznej koncepcji człowieka. Została zdefiniowana i rozwinięta w encyklice Quadrogessimo Anno (1931, Pius XI).

-fundamentalna zasada ustrojowa

-Każda większa społeczność w stosunku do mniejszej spełnia tylko rolę pomocniczą - nie powinna odbierać jej własnych możliwości działania

-zasada promuje inicjatywę

- „Tak daleko społeczeństwo jak to możliwe; tak daleko państwo jak to konieczne”

- wsparcie tylko, gdy sytuacja przekracza możliwości jednostki

-pierwszeństwo jednostki przed zbiorowością

Podsumowując: nie robić za jednostkę tego co może zrobić sama. „Dawać wędkę a nie ryby”

W Polsce zasada pomocniczości jest zapisana w Konstytucji.

Nauczyć się definicji dosłownej…

24. NARZĘDZIA POLITYKI SPOŁECZNEJ

-Prawne - porządek prawny nakładający obowiązki i przyznający prawa

-Instytucje

-Wykwalifikowane kadry - razem z instytucjami realizują projekt społeczny

-Edukacja- społeczna i obywatelska (ta druga przygotowuje ludzi do świadomego uczestnictwa w procesach społecznych)

- Badania i analizy kierunków zmian - dają możliwość sprawdzenia czy zmiany zaszły w racjonalny sposób

25. PODMIOTY POLITYKI SPOŁECZNEJ

Klasyfikacja może być ze względu na: funkcję, zasięg i charakter.

Zasięg:

• Podmioty Międzynarodowe, np. MOP

• Podmioty Krajowe, np. ZUS

• Podmioty Regionalne i Lokalne

Charakter:

- Publiczne i niepubliczne

• Państwowe i niepaństwowe

Funkcja

zasady kształtowania funkcji podmiotów w polityce społecznej:

• solidarności

• dobra wspólnego

• pomocniczości

• współuczestnictwa

• odpowiedzialności

26. MINIMUM SOCJALNE

Okresla taki poziom niskich dochodów, który pozwala ludziom aktywnie uczestniczyć w życiu społecznym i nie popaść w ubóstwo.. Poniżej tego poziomu istnieje zagrożenie ubóstwem.

Obejmuje 10 grup potrzeb:

• żywność

• mieszkanie

• odzież i obuwie

• art. medyczno-farmaceutyczne

• higiena

• kultura

• sport i wypoczynek

• transport i łączność

• oświata i wychowanie

• rezerwa finansowa na nieprzewidziane wydatki

Punktem wyjścia do wyznaczania minimum socjalnego jest skorygowane minimum egzystencji.

1981- postulat sierpniowy - jak obliczać

Obliczane dla różnych typów gospodarstw: dla jakiego roku

gosp. pracownicze 1 os - 789zł

gosp. pracownicze 2 os - 1300zł

rodzice + dzieci - 2321zł

Wydatki na żywność powinny stanowić nie więcej niż 30% wszystkich wydatków (wskaźnik Engla)

27. ZASADA EKWIWALENTNOŚCI

Z tym pytaniem jest największy problem, gdyż tego nie ma wyrażonego wprast w żadnym źródle. Poniższa odpowiedź to przypuszczenia pewnego bardzo mądrego chłopca:

Chyba go znam

Tyle ile włożysz tyle musisz wyjąć. :)

Zasada się odnosi do ubezpieczeń społecznych. Tyle środków ile wpływa do instytucji ubezpieczeń społecznych tyle powinno z nich wyjść.

To tak na chłopski rozum, ale ten chłopiec jest mądrzejszy i stać go na więcej…

W tekście Rymszy i Góry cos będzie

28. ZADANIA POLITYKI RODZINNEJ

Polityka rodzinna ma wspomagać rodzinę w pełnieniu jej podstawowych funkcji:

• prokreacyjnej

• socjalizacyjnej

• opiekuńczej

• wychowawczej

• ekonomicznej

Może to robić przy pomocy narzędzi prawnych, ekonomicznych, edukacyjnych

Polityka wobec rodziny ma także wpływ na kształtowanie struktury ludności - głównie instrumenty ekonomiczne.

29. TYPY POLITYKI LUDNOŚCIOWEJ

Polityka ludnościowa - działania podmiotów publicznych skierowane na przebieg procesów ruchu wędrówkowego i naturalnego. Są realizowane za pomocą instrumentów prawnych, edukacyjnych itp.

POLITYKA LUDNOŚCIOWA

pronatalistyczna antynatalistyczna neutralna

• ma na celu zwiększenie - ma na celu obniżenie

poziomu przyrostu naturalnego, poziomu przyrostu

głównie przez wzrost liczby naturalnego

urodzeń -promowanie mniejszej

• promowanie posiadania liczby urodzeń

większej ilości dzieci, wysokie zasiłki (np. obciążenie dodatkowym

na dziecko podatkiem na każde kolejne

(Francja, Szwecja) dziecko)

Nie wszystkie kraje prowadzą

aktywną politykę ludnościową

30. Oceń politykę ludnościową w Polsce w 2002 r. (w tym roku pewnie będzie 2003 r.)

Charakterystycznymi zjawiskami sytuacji ludnościowej w Polsce są:

- spadek liczby ludności (38189 tys. w 2003 r.)

- spadek dzietności kobiet (1,25 w 2002 r)

- spadek liczby urodzeń (9,2/1000 ludności w 2003 r.)

- wzrost liczby zgonów w 2003 r (9,6/1000) w stosunku do 2002 (9,4/1000)

- spadek przyrostu naturalnego ludności (- 0,08 %)

- starzenie się społeczeństwa

- wydłużenie przeciętnego dalszego trwania życia (w 2002 r. 70 lat dla mężczyzn, 78 dla kobiet)

Państwo tak naprawdę nic nie robi, żeby uporać się z tymi problemami, brak skoordynowanej polityki rodzinnej. Nie ma tak, że jeśli masz dzieci, to płacisz mniej

• nie ma ulg podatkowych uzależnionych od liczby dzieci w rodzinie (a to byłoby trwałe udogodnienie)

• zmniejszenie świadczeń socjalnych na rzecz rodziny

• pomysł „becikowego” nie rozwiązałby problemu, bo to tylko jednorazowa i mało znacząca pomoc

• krótki okres płatnego urlopu macierzyńskiego

• brak ulg mieszkaniowych dla rodzin z dziećmi

• wysokie koszty wychowania i wykształcenia dzieci

Jest jeszcze problem starzenia się społeczeństwa:

• brak jakiejkolwiek polityki wobec ludzi starych, takiej jak np. w Australii albo w Niemczech

Co do wzrostu liczby zgonów ważne jest to, że głównymi przyczynami są choroby cywilizacyjne, szczególnie choroby układu krążenia i nowotwory. W związku z rozwojem chorób cywilizacyjnych, a także wydłużoną długością życia, wzrosła liczba osób niepełnosprawnych (14,3% w 2002 r.). Wobec nich też pomoc jest bardzo ograniczona.

(Załączam tabelkę ze strony GUS-u, może komuś przyjdzie do głowy coś jeszcze)

Podstawowe dane demograficzne dla lat 1990-2003

Wyszczególnienie	1990	1995	1996	1997	1998	1999	2000	2001	2002	2003a)
Ludność ogółem w tys. (w dn. 31.XII)	38183	38609	38639	38660	38667	38654	38644	38242	38219	38189
Przyrost roczny w tys.	145	28	30	21	7	-13	-10	-12	- 24	-30
W %	0,38	0,07	0,08	0,05	0,02	-0,03	-0,02	-0,03	- 0,06	-0,08
Mężczyźni (w tys.)	18608	18786	18797	18801	18798	18784	18773	18761	18507	18483
Ludność miejska (w tys.)	23614	23877	23903	23925	23923	23894	23876	23847	23571	23524
W %	61,8	61,8	61,9	61,9	61,9	61,8	61,8	61,7	61,7	61,6
Ludność w wieku - w % przedprodukcyjnym (0-17 lat)	29,7	27,6	27,0	26,3	25,6	24,9	24,1	23,2	22,7	22,0
produkcyjnym (18-59/64 lata)	57,5	58,6	59,0	59,5	60,1	60,6	61,2	61,9	62,2	63,0
poprodukcyjnym (60/65 lat i więcej)	12,8	13,8	14,0	14,2	14,3	14,5	14,7	14,9	15,1	15,0
0-14 lat (dzieci)	24,9	22,5	21,9	21,1	20,3	19,6	18,8	18,2	17,8	17,2
65 lat i więcej	10,2	11,2	11,5	11,7	11,9	12,1	12,3	12,5	12,8	13,0
Przeciętne dalsze trwanie życia
mężczyźni	66,5	67,6	68,1	68,5	68,9	68,8	69,7	70,2	70,4	.
kobiety	75,5	76,4	76,6	77,0	77,3	77,5	78,0	78,4	78,8	.
Małżeństwa (w tys.)	255,4	207,1	203,6	204,9	209,4	219,4	211,2	195,1	191,9	195,5
na 1000 ludności	6,7	5,4	5,3	5,3	5,4	5,7	5,5	5,1	5,0	5,1
Rozwody (w tys.)	42,4	38,1	39,4	42,6	45,2	42,0	42,8	45,3	45,4	47,0
na 1000 ludności	1,1	1,0	1,0	1,1	1,2	1,1	1,1	1,2	1,2	1,2
Urodzenia żywe (w tys.)	547,7	433,1	428,2	412,7	395,6	382,0	378,3	368,2	353,8	351,2
na 1000 ludności	14,3	11,2	11,1	10,7	10,2	9,9	9,8	9,6	9,3	9,2
dzietność kobiet	2,04	1,61	1,58	1,51	1,43	1,37	1,34	1,29	1,25	.
Zgony ogółem (w tys.)	390,3	386,1	385,5	380,2	375,3	381,4	368,0	363,2	359,5	365,4
na 1000 ludności	10,2	10,0	10,0	9,8	9,7	9,9	9,5	9,5	9,4	9,6
według przyczyn (w %)b^):				b)	b)
choroby układu krążenia	52,2	50,4	50,4	48.5	48,9	47,6	47,7	47,9	47,1	.
nowotwory złośliwe	18,7	20,2	20,4	20,9	21,9	21,4	23,0	23,8	24,4	.
urazy i zatrucia	7,6	7,5	7,1	7,6	7,4	7,2	7,0	6,9	7,1	.
w tym: wypadki drogowe	2,12	1,83	1,71	1,65	1,64	1,59	1,58	1,41	1,49	.
Samobójstwa	1,27	1,42	1,41	1,42	1,46	1,51	1,59	1,61	1,65	.
przyczyny niedokładnie określone	6,5	8,5	8,4	7,5	7,2	6,7	6,6	6,6	6,5	.
Zgony niemowląt (w tys.)	10,6	5,9	5,2	4,2	3,8	3,4	3,1	2,8	2,7	2,5
na 1000 urodzeń żywych	19,3	13,6	12,2	10,2	9,5	8,9	8,1	7,7	7,5	7,0
Przyrost naturalny (w tys.)	157,4	47,0	42,7	32,5	20,3	0,6	10,3	5,0	- 5,7	-14,1
na 1000 ludności	4,1	1,2	1,1	0,9	0,5	0.0	0,3	0,1	- 0,1	-0,4
Migracje zagraniczne na stałe (w tys.)
Napływ	2,6	8,1	8,2	8,4	8,9	7,5	7,3	6,6	6,6	6,7
Odpływ	18,4	26,3	21,3	20,2	22,2	21,5	27,0	23,3	24,5	22,5
Saldo	-15,8	-18,2	-13,1	-11,8	-13,3	-14,0	-19,7	-16,7	- 17,9	-15,8

a) Dla lat 2001-2003 dane dotyczące liczby i struktury ludności zbilansowano przy przyjęciu za bazę wyjściową wyniki NSP'2002; wszystkie dane dla roku 2003 - stanowią informację wstępną.

31. Do czego konkretnie służą wskaźniki rozwoju społecznego?

Wskaźniki te umożliwiają ocenę i porównanie osiągnięć państw świata na polu społeczno-ekonomicznym.

Zostały opracowane na potrzeby wydawanego przez UNDP od 1990r., Raportu o Rozwoju Społecznym (HDR - Human Development Report). Co roku specjaliści z całego świata przeprowadzają analizy zmian w poziomie wskaźników dla blisko 180 krajów świata. Wraz z postulatami dotyczącymi poprawy sytuacji, bądź ostrzeżeniami o zbliżających się niebezpieczeństwach, zamieszczane są one w HDR.

Można wiec uznać, że wskaźniki służą do oceny postępów bądź wykrywaniu zagrożeń w rozwoju państw i regionów objętych prognozowanie

Cztery wskaźniki:

HDI - Human Development Index - Wskaźnik Rozwoju Społecznego

Dotyczy:

- podziału dochodów - PKB na głowę mieszkańca

- wydłużenia ludzkiego życia - przeciętna dalsza długość życia

- poziomu osiągnięc edukacyjnych - ogólny wskaźnik skolaryzacji i umiejętność

czytania ze zrozumieniem i pisania

HPI - Human Poverty Index - Wskaźnik Ubóstwa -

-odsetek ludzi, którzy nie dożywają 60. roku życia

-odsetek analfabetów

-odsetek osób żyjących poniżej poziomu ubóstwa

-odsetek osób pozostających bez pracy przez ostatnie 12 miesięcy

GDI - Gender-related development Index - wskaźnik rozwoju pod względem płci

Rozpatruje te same kategorie co HDI, ale z podziałem na płeć.

GEM - Gender Empowerment Index - Wskaźnik Równouprawnienia Płci

Pokazuje, czy kobiety biorą aktywny udział w życiu ekonomiczny i politycznym.

źródło:

www.undp.org.pl

32. BEZROBOCIE STRUKTURALNE W POLSCE

BEZROBOCIE STRUKTURALNE- stan przymusowej bezczynności osób zdolnych i zgłaszających gotowość do pracy, wynikający z niedostosowania podaży zasobów i struktury sily roboczej ( brak odpowiednich kwalifikacji u pracobiorców) do wydolności i struktury rynku. powodowane jest ono m.in. procesami demograficznymi, wprowadzaniem technologii do przemysłu.

Z takim bezrobociem na pewno mamy do czynienia w Polsce (wiele procesów zachodzących w Europie Zachodniej przez dziesięciolecia, u nas nastąpiło podczas dekady transformacji systemowej). Należy jednak podkreślić, że zależy ono od gotowości ludzi do zmiany zawodu i z tego powodu o wiele bardziej dotyczy ludzi staszych niż absolwentów uczelni.

Duża część bezrobotnych w Polsce jest efektem rozwijania w czasach PRL przemysłu ciężkiego oraz nacjonalizacji rolnictwa poprzez tworzenie tak zwanych Państwowych Gospodarstw Rolnych. Badania socjologiczne pokazują, że właśnie byli pracownicy PGR-ów, hut czy kopalni, ze względu na ich poprzedni charakter pracy, nie wymagający jakiejkolwiek inicjatywy, stanowią grupę najmniej przygotowaną do szukania nowego zatrudnienia.
W niwelowaniu bezrobocia strukturalnego dużą rolę mogą odegrać ludzie młodzi. To oni są najbardziej otwarci na zmiany oraz szybciej przystosowują się do nowych warunków gospodarki. Szczególnie istotny jest tu właściwy wybór wykształcenia.

Myślę, że można tu jeszcze dołączyć brak znajomości jezyków, małą mobilność ludzi w średnim wieku, brak inicjatywy i niekożystne ustawodastwo odstraszające ludzi od pracowania na wlasną rękę i otwierania małych i srednich przediębiorstw ( a to na nich powinna opierać się gospodarka!!!!!)

Przy okazji dołączam badania dotyczące bezrobocia.

1. Liczba bezrobotnych i stopa bezrobocia- LISTOPAD 2004

1.1. Liczba bezrobotnych zarejestrowanych w urzędach pracy w końcu listopada wyniosła 2.942,6 tys. osób i była o 4,4 tys., tj. o 0,1 % wyższa niż w poprzednim miesiącu.

Procentowy wzrost liczby bezrobotnych (w granicach 0,1 -1,2%) miał miejsce w 10 województwach, przy czym najwyższy w:

Świętokrzyskim	1,2% (1,4 tys. osób),
Lubelskim	1,1% (1,8 tys. osób),
Podkarpackim	0,7% (1,2 tys. osób),
Małopolskim	0,6% (1,1 tys. osób),

W województwie mazowieckim liczba bezrobotnych nie uległa zmianie w stosunku do poprzedniego miesiąca.

Spadek bezrobocia odnotowano w 5 województwach:

Lubuskim	0,9% (0,9 tys. osób),
Śląskim	0,6% (1,8 tys. osób),
Wielkopolskim	0,3% (0,7 tys. osób),
kujawsko-pomorskim	0,2% (0,4 tys. osób),
Dolnośląskim	0,1% (0,2 tys. osób).

Od początku roku bezrobocie zmniejszyło się o 233,1 tys. osób, tj. o 7,3 %. W analogicznym okresie ubiegłego roku odnotowano spadek bezrobocia o 120,1 tys. osób, tj. o 3,8% (w porównaniu ze stanem z końca 2002 r.).

1.2. Stopa bezrobocia w końcu listopada br. wyniosła 18,7%. W porównaniu do sytuacji sprzed miesiąca wysokość tego wskaźnika nie uległa zmianie.

Najwyższa stopa bezrobocia występowała w województwach:

warmińsko-mazurskim	28,7% (wzrost do października br. o 0,1 punktu),
Zachodniopomorskim	27,0% (wzrost do października br. o 0,2 punktu),
Lubuskim	25,6% (spadek do października br. o 0,1 punktu),
kujawsko-pomorskim	22,9% (spadek do października br. o 0,1 punktu).

Najniższą stopą bezrobocia charakteryzowały się województwa:

Małopolskie	14,7% (wzrost do października br. o 0,1 punktu),
Mazowieckie	14,8% (na poziomie października br.),
Podlaskie	15,7% (wzrost do października br. o 0,1 punktu),
Wielkopolskie	15,9% (spadek do października br. o 0,1 punktu).

33) Zasada trójstronności

Związki zawodowe, pracodawcy i rząd (komisja trójstronna) próbują wspólnie uzgadniać zmiany dotyczące gospodarki, prawa pracy, wynagrodzeń itp.- -to na koniec, drugie zdanie jest ważniejsze. Zasada ta polega na dialogu i współpracy partnerów społecznych. Stanowi podstawę ustroju gospodarczego Polski. Komisja umożliwia dialog między trzema stronami, który służy godzeniu interesów pracowników i pracodawców oraz dobra publicznego. Podstawowym celem działania Komisji jest osiągnięcie i zachowanie pokoju społecznego.

34) Różnice między ubezpieczeniem społecznym, komercyjnym i wzajemnym

Ubezpieczenie społeczne jest przede wszystkim przymusowe a komercyjne i wzajemne dobrowolne. Ubezpieczenie społeczne nie działa dla zysku ani na rynku (to sprzed reformy przynajmniej:), ubezp. wzajemne działa na rynku lecz nie dla zysku natomiast ubezp. komercyjne działa tylko dla zysku. Ubezp. społ. ma charakter roszczeniowy i wypłacane jest z racji zdarzenia losowego, których to lista jest sztywna i określona. Ubezpieczenie wzajemne
jest wypłacane z racji uprzednio ustalonego prez grupę osób ryzyka (przypominam - ubezpi. wzajemne polega na tym, że pewna wspólnota ludzi chce się ubezpieczyć od jakiegoś zdarzenia, które może być dowolne i nietypowe), natomiast ubezpieczenie komercyjne to jakby mojw własne konto, z którego wypłacam gdy mi się coś przydarzy(nie wiem dokładnie jak to działa).W ubezp. społ. należy płacić ściśle określoną stawkę, w ubezp. wzajemnych nie ma kalkulacji składki na poziomie indywidualnym zaś w komercyjnych sami ustalamy z ubezpieczycielem składkę. Wreszcie ubezp. społ. opiera się na zasadzie solidarności społecznej, ubezp. wzajemne na zasadzie wzajemności natomiast ubezp. komercyjne na zasadzie ekwiwalentności świadczenia do wpłaconej kwoty składek.

35) Wymień narażone i potrzebujące pomocy grupy społeczne.

Pomoc społeczna adresowana jest do obywateli zagrożonych ubóstwem:

1. ze względu na niski status materialny (niewystarczający dochód w rodzinie)

2. dodatkowe okoliczności:

• sieroctwo

• bezdomność

• potrzeba ochrony macierzyństwa

• bezrobocie

• upośledzenie

• długotrwała choroba

• bezradność w sprawach opiekuńczo wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego

• alkoholizm lub narkomania

• trudność w przystosowaniu do życia po opuszczeniu zakładu karnego

• klęska żywiołowa lub ekonomiczna

36)Dlaczego zakres przedmiotowy polityki społecznej może się zmieniać?

Przedmiot polityki społecznej wyodrębniony jest ze względu na funkcje i grupy. Zakres przedmiotowy może się zmieniać, ponieważ na przestrzeni dziejów zmienia się poziom istotności pewnych grup społecznych lub też różne funkcją są najbardziej istotne. Polityka społeczna w pierwszej kolejności jako swój przedmiot uzna te najbardziej palące. Na przykład teraz w Polsce raczej chętniej niż wielodzietnymi rodzinami polityka społeczna zajmie się rodzinami niepełnymi. Jeśli chodzi o szczegółowe polityki społeczne, np. dotyczącą kształtowania procesów ludnościowych, to inaczej będzie wyglądać polityka Chin, a inaczej Polski. Tak samo we Francji na przykład dużo istotniejsza dla polityki społecznej jest grupa imigrantów. Ale chociaż teraz w Polsce imigranci w małym stopniu wchodzą w zakres przedmiotowy polityki społecznej, nie znaczy to, że na przestrzeni najbliższych lat to się nie zmieni (bo już po wejściu do UE można zaobserwować wzrost liczby imigrantów do naszego kraju).

Ogólnie - polityka społeczna powinna rozwiązywać kwestie społeczne, w pierwszej kolejności te najpilniejsze. A ponieważ kwestie społeczne się zmieniają, to i zakres przedmiotowy polityki społecznej może się zmieniać.

(odpowiedź na to pytanie stworzyłam intuicyjnie. Nigdzie nie było o tym mowy. Jeżeli to nie o to chodzi, to bardzo przepraszam).

37) Czym się różni polityka społeczna od pomocy społecznej?

Polityka społeczna to pojęcie szersze. Bada ona zmiany w strukturze społecznej, zachodzące pod wpływem celowej działalności grup społecznych oraz ciał publicznych i szuka najbardziej celowego przeprowadzenie tych zmian. O pomocy społecznej mówi się, że jest instytucją polityki społecznej państwa, mającej na celu pomoc ludziom w przezwyciężaniu trudnych sytuacji życiowych, z którymi nie poradziliby sobie sami. Można więc powiedzieć, że pomoc społeczna to narzędzie polityki społecznej, dzięki któremu może ona przeprowadzić celowe zmiany w strukturze społecznej (chodzi tu o zmiany dotyczące sytuacji osób ubogich). Jest to narzędzie przydatne zwłaszcza tam, gdzie nie rozwinął się system ubezpieczeń społecznych, a osłabła siła rodziny i przezorność grupowa.

40+41 - Na jakich wartosciach opiera się niemiecki a na jakich polski system ubezpieczeń?

Otóż niemiecki z całą pewnością opiera się na zasadzie solidarności i zasadzie wzajemności,
natomiast polski PO REFORMIE (wg. prof. Hrynkiewicz) stracił najbardziej szczytną idee ubezpieczeń (czyli solidarności) na rzecz zasady ekwiwalentności świadczenia do wpłaconej kwoty składek (wstrętny kapitalizm bez więzi społ. :))

42. Raport Beveridge'a (1942)

Sześć podstaw koncepcji i struktury zabezpieczenia społecznego: ubezpieczenia społeczne mają być podstawą i zasadniczym elementem systemu zabezpieczenia społ (1)., ubezpieczenia dobrowolne mają stanowić uzupełnienie systemu ubezp. społ. zarówno w stosunku do katalogu ryzyk jak i wysokości świadczeń (2), pomoc społeczna ma być tylko marginesem systemu zabezpieczenia(3), zasiłki rodzinne na dzieci bardzo ważne (4), konieczna jest walka z bezrobociem (5), wprowadzenie powszechnej i bezpłatnej ochrony zdrowotnej konieczne (6).

System zabezpieczenia ma być oparty na zasadzie podwójnej redystrybucji dochodów: pionowej - opartej na podatkach (państwo) i finansującej zasiłki, pomoc społ. i ochronę zdrowia; oraz poziomej - realizowanej przez system ubezpieczeń społ. i przebiegających między samymi ubezpieczonymi. Najważniejsze zasady tego systemu to powszechność podmiotowa ( wszyscy bez względu na wiek, płeć, wysokość dochodów ) i powszechność przedmiotowa ( wszystkie ryzyka socjalne); ludność podzielona na 6 klas zasiłkobiorców, z czego każda klasa ma płacić jednolitą składkę i pobierać jednolity zasiłek, zasiłki mają być wystarczalne, ujednolicona odpowiedzialność administracyjna obowiązywać. System ma być finansowany przez: budżet państwa (z wpływów podatkowych) (1), składki klientów ubezpieczeń społ. (2), wpływów od pracodawców osób zatrudnionych na umowę o pracę(3).

Ryzyka socjalne, które uwzględnia raport to ; bezrobocie, choroba/wypadek, starość, ryzyko związane z sytuacją rodzinną (zasiłek na ślub, poród), śmierć żywiciela, utrzymanie dzieci, trwała ułomność. Ostatnią kwestią było utworzenie Ministerstwa Zabezpieczenia Społecznego (całokształt zagadnień z innych instytucji). Raport ten stał się podstawą do kształtowania się w Wielkiej Brytanii modelu państwa opiekuńczego.

43. Wyjaśnij HPI

Wskaźnik HPI - Wskaźnik Ubóstwa. Przedstawia poziom ubóstwa społeczeństwa w nawiązaniu do rozwoju ludności, określa „skalę zubożenia” w obszarach społecznych.

Mierniki za pomocą których go liczymy: stan zdrowia i trwanie życia (odsetek niedożywających 60 lat), osiągnięcia edukacyjne (odsetek analfabetów funkcjonalnych), deprywacji standardu życia i marginalizacji (odsetek osób żyjących poniżej dochodowej linii ubóstwa), deprywacja uczestniczenia w społecznym rozwoju (stopa długookresowego bezrobocia).HPI dla Polski wynosi 27,9 czyli prawie trzykrotnie więcej niż w krajach UE

44. Podaj definicje wymienionych pojęć i wskaż różnice pomiędzy nimi: minimum socjalne, minimum dochodu gwarantowanego, minimum ubóstwa(minimum egzystencji)

Minimalny dochód gwarantowany - system prawnych, organizacyjnych i finansowych rozwiązań, który daje obywatelowi (gospodarstwu domowemu) prawo roszczenia o posiadanie minimum środków służących jego utrzymaniu; gwarantowane ustawowo, finansowane z budżetu państwa

Minimum egzystencji - jest to model wydatków ubogich gospodarstw domowych, którego poziom pozwala na zaspokojenie biologicznych potrzeb na najniższym z dopuszczalnych poziomów. Wyznacza dolną granicę spożycia i dochodów, poniżej której konsumpcja powadzi do biologicznego wycieńczenia. Poniżej tego minimum mówimy o biedzie pierwotnej.

Minimum socjalne - odzwierciedla taki poziom niskich dochodów, który pozwala ludziom aktywnie uczestniczyć w życiu społecznym ich grupy społecznej i nie popaść w ubóstwo. Poniżej tego minimum mówimy o biedzie wtórnej.

Trudno jest porównywać te pojęcia ponieważ są to inne poziomy i kategorie rozumowania. Porównywać możemy minimum socjalne z minimum egzystencji. Otóż to drugie wyznacza linię ubóstwa, gdyż zejście poniżej tego minimum prowadzi do wycieńczenia biologicznego organizmu.(wydatki są sztywne i niemożliwe do odłożenia w czasie). Natomiast w przypadku minimum socjalnego gospodarstwo domowe może sobie pozwolić na realizację pewnych społecznych celów egzystencji np. stać ich na pójście do kina raz na 3 miesiące czy zaproszenia znajomych do domu raz w miesiącu itp. Więc minima te różnicują znacznie jakość życia, choć oba związane są z ubóstwem W przypadku min. Egzystencji jest to zarówno ubóstwo absolutne, względne jak i subiektywne natomiast w przypadku min. Socjalnego może (choć nie musi) być to tylko ubóstwo subiektywne.

Minimalny dochód gwarantowany to już pewna pomoc ze strony państwa ubogim (czyli środek zaradczy na wymienione wyżej problemy gospodarstw domowych). Ma on charakter obligatoryjno - roszczeniowy, istnieją specjalne warunki podmiotowe, dla tych, którzy go dostaną (obywatelstwo, wiek, miejsce zamieszkania, gotowość do pracy, wyczerpanie innych uprawnień),MDG jest waloryzowany, ograniczony jest okres jego pobierania, przyznawany jest na zasadzie wyrównania do poziomu uznanego za minimum, czyli nie ma on być środkiem zaradczym dla osób znajdujących się na poziomie minimum egzystencji/socjalnego lecz ma równać do tego poziomu. Jest ostatnim ogniwem gwarancji bezpieczeństwa socjalnego.

45. Wyjaśnij GEM, GDI

Wskaźnik GEM (Gender Empowerment Measure) - Wskaźnik udziału kobiet i mężczyzn w rozwoju społecznym. Obliczany przez procent kobiet, biorących udział w polityce, ich udział w stanowiskach kierowniczych, procent zatrudnionych itd. Dla Polski 0,524

Wskaźnik GDI (Gender Related Development Index) - Wskaźnik rozwoju społecznego z uwzględnieniem płci. Liczony dokładnie jak HDI tylko dla kobiet (czyli: wyznaczany na podstawie czterech mierników: przeciętnego dalszego trwania życia (1), wskaźnika skolaryzacji brutto(2), wskaźnika umiejętności czytania i pisania ze zrozumieniem(3), PKB na jednego mieszkańca(4)). Dla Polski GDI 0,88.

Płeć różnicuje wskaźniki dla wielu krajów. Wartości dla kobiet: większa długość życia (8,5 roku dłużej od mężczyzn), wyższy poziom skolaryzacji (o 5% od mężczyzn) - szczególnie w szkołach wyższych, udział kobiet w dochodzie PKB 40,6% (za niski!!!). Aktywność Polek się zwiększa, choć wciąż bardzo małą w stosunku do innych krajów UE (Zajmujemy 32 miejsce)

46.Podaj definicję zdrowia i ochrony zdrowia

Zdrowie - to nie tylko brak choroby, ale także pełnia fizycznego, psychicznego ispołecznego dobrostanu jednostki ludzkiej i jej zdolność do przystosowania się do zmieniających się warunków otaczającego środowiska

Ochrona zdrowia - zorganizowana działalność mająca na celu utrzzymanie w dobrym stanie zdrowia człowieka w środowisku, w którym się rozwija; przedłużanie życia , poprawa stanu fizycznego i psychicznego, szerzenie oświaty sanitarnej, organizowanie opieki lekarskiej i pielęgniarskiej Według WHO jej cele to zapobieganie chorobom, przedłużanie życia i przyczynianie się do rozwoju zdrowia i zwiększania sprawności

47.Co to jest ryzyko socjalne?

Ryzyko socjalne to niebezpieczeństwo wystąpienia pewnego zdarzenia, które jest nieprzewidywalne, niepożądane, niekorzystne i niezależne od woli i skutkuje utratą dochodu.

Polskie prawo ubezpieczeniowe uwzględnia 6 rodzajów ryzyka:

Chorobę(1), starość(2), inwalidztwo(3), wypadek przy pracy/choroba zawodowa(4), śmierć żywiciela rodziny(5), macierzyństwo(6). W niektórych krajach (Niemcy) ubezpieczone jest jeszcze bezrobocie(7). Jończyk wyróżnia zaś jeszcze dwa ryzyka, które nie są ubezpieczone, bo podlegają pomocy społecznej są to: niedostatek dochodu w rodzinie(8) i trudne sytuacje życiowe(9)

48. Wymień znane ci encykliki papieskie.

Nie wiem czy mam je opisać czy tyko wymienić więc na wszelki wypadek je opiszę

RERUM NOVARUM 1891 (Leon XIII)

Poświęcona kwestii robotniczej - warunki pracy, słuszna płaca, prawo do własności prywatnej, krytyka liberalizmu i socjalizmu, zadania państwa w trosce o dobro ogółu

QUADROGESIMO ANNO 1931 (Pius XI)

Precyzuje warunki płacy sprawiedliwej tj. płacy rodzinnej, zasada pomocniczości, społeczny system korporacyjny

MATER ET MAGISTRA 1961 (Jan XXIII) o przemianach społecznych

PACEM IN TERRIS 1963 (Jan XXIII) o pokoju światowym

Zagadnienia w obu: zasady na których ma opierać się ład społeczny: humanizm chrześcijański, personalizm, dobro wspólne, zasada pomocniczości, prawa człowieka. Mówią też o interwencjonizmie państwowym i podziale dochodu społecznego

POPULORUM PROGRESSIO - 1967 (Paweł VI)

O popieraniu rozwoju ludów: globalność to klucz to rozwikłania kwestii społ., rola kobiety, rola środowiska, urbanizacja, krytyka nacjonalizmu

LABOREM EXERCENS 1981 (Jan Paweł II)

O pracy ludzkiej: związek pracy z rodziną, rola związków zawodowych, praca w sensie podmiotowym I przedmiotowym (ważne rozróżnienie)

SOLLICITUDO REI SOCIALIS 1987 (Jan Paweł II)

Wezwanie do solidarności, wyrównanie różnic

CENTESSIMUS ANNUS 1991 (Jan Paweł II)

Postulat moralnego rozwoju, wartość wolnego rynku ale ostrzeżenie przed radykalnym kapitalizmem, demokracja, ekologia, analiza wydarzeń `89

49. Co to jest Katolicka Nauka Społeczna?

Jest to nauczanie społeczne kościoła katolickiego oraz opierająca się na nim refleksja naukowa uczonych specjalistów i działaczy katolickich.

Jej podmiotem - Nauczycielski Urząd Kościoła, przedmiotem - kwestia społeczna (wszystkie dziedziny życia człowieka) w wymiarze lokalnym, regionalnym i międzynarodowym w różnych dziedzinach życia człowieka, naukową refleksją - analiza oparta na wartościach chrześcijańskich i zasadach etyczno-społecznych i na czynnikach i faktach z różnych dziedzin życia społecznego. Źródła KNS to : prawo naturalne, prawo objawione i nauki pozytywne Najważniejsze zasady KNS to: zasada personalizmu (celem człowiek i jego rozwój), prawa człowieka (do życia rozwoju, do pracy..), zasada dobra wspólnego (wspólne tworzenie, państwo, więź społ), zasada pomocniczości, zasada solidarności, zasada uczestnictwa, zasada powszechnego przeznaczenia dóbr (dobra tworzone dla wszystkich i wszystkim powinny służyć).KNS mówi wiele o pracy i płacy; z najważniejszych zasad: zasada rodzinnej płacy życiowej (zarobek ojca ma wystarczy na utrzymanie wielodzietnej rodziny), zasada pierwszeństwa pracy przed kapitałem, zasada równości wynagrodzeń za równą pracę .

Geneza KNS to sytuacja klasy robotniczej w XIX wieku i potrzeba stworzenia alternatywy do socjalizmu. KNS w polityce popiera demokrację, w gospodarcej - SGR, w kulturze - pluralizm i autonomię kultur.

Ubóstwo względne:

Ubóstwo odczuwane przez jednostkę lub określone grupy społeczne wówczas, gdy ich dochód, nawet gdy jest wystarczający na to, by przeżyć, spada poniżej tego, który przeciętnie dostępny jest w danej społeczności.

Ubóstwo absolutne:
stan warunków bytowych, który uniemożliwia lub w istotnym stopniu utrudnia spełnianie podstawowych funkcji życiowych.

---