NORMA NIEMIECKA czerwiec 2003
|
Utrzymywanie stref wolnych od zadymienia - Część 2: Urządzenia oddymiające (klapy dymowe), wymiarowanie, wymagania i montaż |
DIN 18232-2 |
Uwaga: ............ - kolor żółty: wzmianki tłumacza ............ - kolor zielony: fragmenty, które się zmieniły lub są nowe względem poprzedniej wersji ............ - kolor fioletowy - nawet tłumacz nie wie o co naprawdę chodzi (nie wiadomo jak przetłumaczyć)
Kontynuacja na stronach 2 do 31
Komisja normalizacyjna ds. budownictwa (NABau) przy DIN Niemieckim Instytucie Normalizacyjnym |
||
|
||
© DIN Niemiecki Instytut Normalizacyjny - Wszelkie powielanie, także fragmentaryczne, tylko za zezwoleniem Instytutu DIN w Berlinie.
Wyłączność na sprzedaż norm posiada wydawnictwo BEUTH Verlag GmbH, 10772 BerlinSpis treści
Przedmowa
Ryciny:
Rys. 1 - Schemat przedstawiający klapy w strefie dymowej
Rys. B.1 - Rozkład ciśnienia do obliczania przepływu masowego i przepływu energii
Tabele:
Tabela 1 - Współczynniki korekcyjne cz dla różnych rodzajów otworów dolotowych
Tabela 2 - Grupy projektowe
Tabela 3 - Wymagane powierzchnie oddymiania Aw w m2 na strefę dymową
Tabela B.1 - Pożary projektowe do określania wymaganych powierzchni otworów
Tabela B.2 - Średnie prędkości rozprzestrzeniania się pożaru
Tabela B.3 - Wartości graniczne odnośnie wysokości unoszenia się, od której stosuje się wzór słupa dymu wg Zukoskiego w zależności od różnych grup projektowych
Tabela C.1 - Współczynniki przepływu dla różnych rodzajów otworów
Przedmowa
Niniejsza norma opracowana została przez Komisję Normalizacyjną ds. Budownictwa (NABau), grupę roboczą 00.35.00 "Usuwanie dymu i gorąca w czasie pożarów".
Norma DIN 18232 "Utrzymywanie stref wolnych od dymu i gorąca" składa się z następujących części:
część 1: definicje, zadania (cele)
część 2: urządzenia oddymiania grawitacyjnego (naturalnego; klapy dymowe), wymiarowanie, wymagania i montaż
część 3: urządzenia oddymiania grawitacyjnego (naturalnego, klapy dymowe), badania (obecnie w fazie projektu)
część 4: urządzenia do usuwania gorąca, procedura badawcza
część 5: mechaniczne urządzenia oddymiające; wymagania, wymiarowanie;
część 6: mechaniczne urządzenia oddymiające; wymagania w odniesieniu do poszczególnych elementów budowlanych oraz dokumentacja kwalifikacyjna (norma wstępna)
Dwie kolejne części zbioru norm DIN 18232, które jeszcze się nie ukazały, mają nosić następujące tytuły:
ciśnieniowe instalacje ochrony przeciwdymowej do klatek schodowych
urządzenia do usuwania gorąca; procedura oceny
Tytuł zbioru norm DIN 18232 brzmi odtąd "Utrzymywanie stref wolnych od dymu i gorąca". Zmianę wprowadzono z jednej strony w celu usunięcia z tytułu pojęcia "budownictwo przemysłowe", aby nie powodować wrażenia, że stosowalność niniejszej normy ogranicza się tylko do sfery budownictwa przemysłowego; z drugiej strony wprowadzenie zmiany ma na celu objęcie swym zasięgiem także tych urządzeń, które realizują zadanie polegające na utrzymaniu stref wolnych od dymu i gorąca nie tylko poprzez odprowadzanie produktów spalania. Poza tym również w nowej "Wzorcowej dyrektywie dla budownictwa przemysłowego" mowa jest o strefach o niewielkim zadymieniu. Wybrany tytuł mówiący o utrzymywaniu stref wolnych od dymu i gorąca oddaje niejako stan idealny, którego w praktyce z pewnością nieomal nie da się osiągnąć. W ramach nowelizacji zbioru norm DIN 18232 dotychczasowy tytuł "Ochrona przeciwpożarowa w budownictwie przemysłowym - urządzenia oddymiania i usuwania gorąca" zastąpiony zostanie nowym.
Części 3 oraz 4 zbioru norm DIN 18232 w niedługim czasie zastąpione zostaną przez Normy Europejskie.
Załącznik A jest normatywny a załączniki B i C mają charakter informacyjny.
Zmiany
W stosunku do DIN 18232-2:1989-11 dokonano następujących istotnych zmian:
a) zmiana głównego tytułu
b) wprowadzenie urządzeń oddymiających montowanych w ścianach
c) zmiana nazewnictwa: zamiast "strefy wolnej od dymu" jest "strefa o niewielkim zadymieniu"
d) uwzględnienie rozmaitych modeli (wzorów) "słupa dymu"
e) zmiana reguł wymiarowania powierzchni urządzeń oddymiania
f) zmiana powierzchni dolotowych dla urządzeń oddymiania
g) uwzględnienie aspektu współdziałania z instalacjami tryskaczowymi
Wcześniejsze wydania
DIN 18232-2: 1984-09, 1989-11
1 Zakres stosowania
Norma niniejsza odnosi się do projektowania i montażu systemów oddymiania grawitacyjnego (SOG) w pomieszczeniach o pionowym odprowadzaniu dymu poprzez dach na zasadzie konwekcji termicznej wg DIN 18232-1 dla budynków jednokondygnacyjnych oraz ostatnich kondygnacji budynków wielokondygnacyjnych. Poza tym norma niniejsza daje wskazówki co do wymiarowania i montażu SOG w pomieszczeniach, w których odprowadzanie dymu odbywa się poprzez ściany zewnętrzne.
Norma zawiera tabele oraz procedury obliczeniowe służące do wyliczania warstw o niewielkim zadymieniu na potrzeby różnych wytyczonych celów ochronnych.
Norma zawiera również wskazówki oraz postanowienia, których należy przestrzegać wykorzystując podane zasady wyliczeniowe oraz podczas montażu SOG.
Projektowanie systemów oddymiania grawitacyjnego zgodnie z niniejszą normą zakłada, że powierzchnia strefy dymowej będzie miała wielkość ≤1600 m2 lub że będzie podzielona za pomocą kurtyn dymowych na sektory AR o powierzchni maksymalnie 1600 m2 z wyjątkiem sytuacji zgodnie z opcją projektową A (patrz 6.2. a)
Odstępstwa od niniejszej normy wymagają odrębnych potwierdzeń / dokumentacji.
UWAGA: Postanowienia zawarte w przepisach regulaminów budowlanych (chodzi tutaj o prawo budowlane tzw. Bauordnung, odrębne w każdym landzie) na temat urządzeń oddymiających np. w formie otworów wylotowych o odpowiedniej wielkości na klatkach schodowych lub na temat wymaganych odstępów od ścian przeciwpożarowych, pozostają nienaruszone.
2 Odniesienia normatywne
Niniejsza norma zawiera postanowienia z innych publikacji w formie datowanych lub niedatowanych odniesień. Takie odsyłacze normatywne cytowane są w odpowiednich miejscach tekstu, następnie wymienione są odnośne publikacje. W przypadku odsyłaczy datowanych późniejsze zmiany bądź zrewidowane wersje (przeróbki) tych publikacji mają zastosowanie dla niniejszej normy tylko wtedy, gdy są wprowadzone do niej poprzez dokonane zmiany lub przeróbki. W przypadku niedatowanych odsyłaczy zastosowanie ma ostatnie wydanie odnośnej publikacji (wraz ze zmianami).
DIN 1055-4, Obciążenia przyjmowane dla budowli; Obciążenia komunikacyjne - obciążenie wiatrowe dla budowli podatnych na drgania
DIN 4066, Tabliczki informacyjne w ochronie ppoż
DIN 4102-1, Zachowanie ogniowe materiałów i elementów budowlanych - materiały budowlane; pojęcia, wymagania i badania
DIN 18232-1, Utrzymanie stref wolnych od dymu i gorąca - pojęcia, zadania / cele
DIN 18232-3, Ochrona przeciwpożarowa w budownictwie przemysłowym - urządzenia oddymiania i usuwania gorąca; klapy oddymiające; badania
DIN EN 54-7, Elementy składowe automatycznych instalacji sygnalizacji pożaru - część 7: punktowe czujki dymowe, czujki dymowe działające na zasadzie światła rozproszonego, przenikającego lub jonizacyjne; wersja niemiecka EN 54-7:2000.
E DIN EN 12101-1, Instalacje służące do kontroli przepływu dymu i gorąca - część 1, Postanowienia dotyczące kurtyn dymowych, wersja niemiecka prEN 12101-1:2000
E DIN EN 12101-2, Instalacje służące do kontroli przepływu dymu i gorąca - część 2, Postanowienia dotyczące urządzeń oddymiania i usuwania gorąca, wersja niemiecka prEN 12101-2:1995
DIN VDE 0833-2 (VDE 0833 część 2), Instalacje sygnalizacji zagrożeń jak pożar, włamanie, napad - część 2: Ustalenia odnośnie instalacji sygnalizacji pożaru.
VdS 2580:2002-09, Wytyczne dotyczące grawitacyjnych systemów oddymiania i usuwania gorąca - Napędy elektromechaniczne - Wymagania i metody badań1)
VdS 2581:2002-09, Wytyczne dotyczące grawitacyjnych systemów oddymiania i usuwania gorąca - Urządzenia sterownicze - Wymagania i metody badań1)
VdS 2592:2002-09, Wytyczne dotyczące grawitacyjnych systemów oddymiania i usuwania gorąca - Urządzenia sterownicze ręczne - Wymagania i metody badań1)
VdS 2593:2002-09, Wytyczne dotyczące grawitacyjnych systemów oddymiania i usuwania gorąca - Elektryczne urządzenia zasilające - Wymagania i metody badań1)
VdS 2594:2002-09, Wytyczne dotyczące grawitacyjnych systemów oddymiania i usuwania gorąca - Systemy - Wymagania i metody badań1)
VdS 2815:2001-03, Współdziałanie wodnych instalacji gaśniczych i systemów oddymiania i usuwania gorąca1)
3 Pojęcia
Do celów stosowania niniejszej normy przyjmuje się pojęcia podane w DIN 18232-1 oraz poniższe:
3.1
powierzchnia otworu czynna aerodynamicznie
to iloczyn geometrycznej powierzchni otworu Ag wyrażonej w m2 dla danego SOG i współczynnika przepływu cV z uwzględnieniem wpływu działania wiatru bocznego.
3.2
"słup dymu"
oznacza słup gazów i dymów pożarowych unoszący się nad ogniskiem pożaru
4 Symbole i skróty
cz współczynnik do określenia powierzchni dolotowej;
d wysokość warstwy o niewielkim zadymieniu w m;
h wysokość pomieszczenia, które należy zabezpieczyć, w m;
hsch wysokość kurtyny dymowej w m;
ABr powierzchnia objęta pożarem w m2;
AR powierzchnia sektora (oddzielenia) dymowego w m2;
Aw powierzchnia urządzenia oddymiającego w m2;
Azu wielkość otworów dolotowych w m2;
z wysokość warstwy dymu (h - d) w m
_______________________________
1) wydane przez: VdS Schadenverhütung GmbH, Amsterdamer Str. 174, 50735 Köln
5 Podstawy projektowe (dokonywania wyliczeń)
5.1 Uwagi ogólne
Wyliczanie / projektowanie grawitacyjnych systemów oddymiania (patrz rys. 1) jest zależne m.in. od szybkości uwalniania energii, rachunkowej powierzchni pożaru bądź wynikającej z niej sekcji wyliczeniowej, od żądanej wysokości warstwy o niewielkim zadymieniu oraz wysokości pomieszczenia.
Legenda
Aw powierzchnia oddymiania w m2
Azu wielkość powierzchni dolotowej w m2
d wysokość warstwy o niewielkim zadymieniu w m
h wysokość zabezpieczanego pomieszczenia w m
hsch wysokość kurtyny dymowej w m
z wysokość warstwy dymu (h-d) w m
1 warstwa o niewielkim zadymieniu
2 słup dymu
3 warstwa dymu
Rys.1: Schematyczne przedstawienie grawitacyjnego urządzenia oddymiającego (klapy)
Wartości rachunkowe podane w celu określenia wcześniej wymienionych wielkości są wielkościami pomocniczymi do wyliczeń i służą wyłącznie do dokonania wyliczeń w rozumieniu niniejszej normy.
Jeżeli zastosowane będą inne procedury wyliczeniowe niż podano w niniejszej normie lub zachodzą inne warunki brzegowe niż wymienione w Załączniku B, należy prawidłowość wyliczeń wykazać osobno.
5.2 Wysokość pomieszczenia
Wysokością h pomieszczenia, które należy zabezpieczyć, jest w przypadku poziomych dachów / stropów wysokość w świetle, w przypadku dachów / stropów nachylonych średnia wysokość w świetle, liczona każdorazowo od posadzki aż do dolnej krawędzi dachu / stropu. Stropy otwarte (niem.: rauchoffene Decken) nie są traktowane jako stropy.
W przypadku dachów szedowych wysokość pomieszczenia przyjmuje się jako średnią wysokość urządzenia oddymiającego (klapy) ponad posadzką.
5.3 Wymagana docelowa wysokość warstwy o niewielkim zadymieniu, wysokość kurtyny dymowej
Pod pojęciem warstwy o niewielkim zadymieniu rozumiana jest odległość od posadzki danego pomieszczenia do dolnego brzegu warstwy gazów pożarowych.
Warstwy o niewielkim zadymieniu służą m.in. do następujących celów:
- użytkownikom budynków umożliwiają dotarcie do bezpiecznego miejsca,
- jednostkom ratowniczym umożliwiają ratowanie ludzi, zwierząt i wartości materialnych,
- możliwa jest skuteczna akcja zwalczania pożaru,
- wtórne straty pożarowe spowodowane działaniem gazów pożarowych i produkty rozpadu termicznego są redukowane.
UWAGA 1: Definicja warstwy "o niewielkim zadymieniu" zastępuje wcześniejszą definicję warstwy "wolnej od dymu" znajdującą się w starszych wersjach niniejszego zbioru norm.
Wymagana docelowa wysokość warstwy o niewielkim zadymieniu d powinna wynosić min. 2,50 m.
UWAGA 2: Jeżeli warunki użytkowania tego wymagają (np. przedmioty wrażliwe na działanie gazów zawartych w dymie bądź palne towary na magazynie), do wyliczeń projektowych należy przyjąć wyższe wartości. Należy wówczas również przewidzieć odstęp zabezpieczanych przedmiotów od warstwy dymy w wysokości min. 0,5 m.
Przez warstwy o niewielkim zadymieniu o wysokości d ≤ 4m powinna przechodzić kurtyna dymowa o wysokości (w zwisie) min. 0,5 m. W przypadku warstw o niewielkim zadymieniu d > 4m wysokość kurtyny dymowej powinna odpowiadać co najmniej wysokości warstwy dymu z, w każdym przypadku jednak nie mniej niż 1,0 m.
5.4 Powierzchnia sektora dymowego
Wyliczenie / projektowanie klap oddymiających zgodnie z niniejszą normą zakłada, że powierzchnie sektorów dymowych mają wielkość ≤ 1600 m2 lub są podzielone za pomocą kurtyn dymowych na sektory dymowe AR o maks. powierzchni 1600 m2. Maksymalny odstęp pomiędzy kurtynami dymowymi bądź ściana a kurtyną nie może przekraczać 60 m. Dalsze podziały (np. zamknięte podciągi) w obrębie sektora dymowego nie mają wpływu na wyliczenia.
UWAGA: Sektory dymowe powstają za pomocą elementów budowlanych dzielących przestrzeń, ewentualnie za pomocą kurtyn dymowych przebiegających przez otwarte wnętrza pomieszczeń. Pomieszczenie to przestrzeń otoczona ze wszystkich stron oddzielającymi elementami budowlanymi.
5.5 Otwory dolotowe
W dolnej części ściany zewnętrznej konieczne jest umieszczenie wystarczającej ilości otworów dolotowych Azu w postaci przypodłogowych otworów zapewniających napływ powietrza.
Wymagana powierzchnia otworów dolotowych ustalana jest na podstawie powierzchni największego sektora dymowego. Wyliczoną powierzchnię otworów należy przewidzieć w ścianach zewnętrznych pomieszczenia. Otwory wlotowe powinny być umieszczone w równomiernych odstępach na co najmniej dwóch bokach budynku.
Do otworów dolotowych zalicza się:
- samodzielne urządzenia napowietrzające
- bramy, drzwi lub okna, jeśli są one odpowiednio oznaczone jako "Otwór napowietrzający systemu oddymiania" za pomocą tabliczek umieszczonych od wewnątrz i od zewnątrz zgodnie z DIN 4066 oraz mają możliwość bezinwazyjnego otwarcia od zewnątrz (bez wybicia szyb okiennych czy też zrywania powierzchni ściany lub bramy). Nie dotyczy to sytuacji, gdy zakładowa straż pożarna może wykonać odpowiednie otwory dolotowe.
Powierzchnie otworów dolotowych powinny być otwierane niezwłocznie po wyzwoleniu urządzenia oddymiającego (klapy) (np. automatycznie, wskutek działań straży zakładowej, na skutek poczynionych zarządzeń zakładowych lub organizacyjnych).
Powierzchnia czynna otworów dolotowych powinna wynosić co najmniej półtorakrotność (1,5x) wymaganej wg tabeli 3 aerodynamicznie czynnej powierzchni otworów wszystkich urządzeń oddymiających (klap) największego sektora dymowego w danym pomieszczeniu.
Zmniejszenie powierzchni dolotowej do poziomu jednokrotności (1x) wartości podanej w tabeli 3 jest dopuszczalne, jeśli wymagana wg tabeli 3 aerodynamicznie czynna powierzchnia otworów klap dla wszystkich sektorów dymowych pomieszczenia podniesiona zostanie o 50%. Wartości pośrednie można określić na drodze interpolacji liniowej. Redukcja powierzchni dolotowej przy jednoczesnym odpowiednim powiększeniu powierzchni oddymiania klap oddymiających dopuszczalna jest tylko wówczas, gdy dopływ powietrza odbywa się przypodłogowo w kierunku poziomym a górna krawędź otworów dolotowych znajduje się w odległości min. 2 m od granicy warstwy dymu.
W celu określenia czynnej powierzchni otworu dolotowego należy w niżej wymienionych typach otworów skorygować powierzchnię danego otworu w świetle muru przy użyciu współczynnika cZ wg tabeli 1:
Tabela 1 - Współczynnik korekcyjny cZ dla różnych typów otworów dolotowych napowietrzających.
typ otworu |
kąt otwarcia |
współczynnik korekcyjny cZ |
otwory drzwiowe lub bramowe, kraty |
|
0,7 |
otwieralne żaluzje |
90° |
0,65 |
skrzydła uchylne lub rozwierne |
90° |
0,65 |
skrzydła uchylne lub rozwierne |
≥60° |
0,5 |
skrzydła uchylne lub rozwierne |
≥45° |
0,4 |
skrzydła uchylne lub rozwierne |
≥30° |
0,3 |
Do podanych w tabeli 1 kątów otwarcia można przypisać dopuszczalne odchylenie rzędu ±5°.
UWAGA 1: Współczynnika cZ służącego do określania czynnej powierzchni otworów dolotowych, która wynika z powierzchni otworu w ścianie i kąta otwarcia, nie należy mylić z wartością cV, za pomocą której z powierzchni geometrycznej Ag otworu wylicza się w klapach oddymiających powierzchnię czynną aerodynamicznie Aw.
Górna krawędź otworu dolotowego powinna znajdować się w odstępie min. 1 m od dolnej granicy warstwy dymu. W obrębie drzwi lub okien o szerokości maks. 1,25 m odstęp ten można zmniejszyć do 0,50 m. W przypadku zredukowania proporcji ilości otworów dolotowych do < 1,5 (patrz wyżej), należy zachować odstęp min. 2 m.
UWAGA 2: W przypadku otworów dolotowych, które kierują przepływ powietrza w górę (np. wyposażone są w kraty chroniące przed wpływem niekorzystnych czynników pogodowych skierowane ku górze) należy zachować odstęp do dolnej granicy warstwy dymu wynoszącej min. 1,5m.
5.6 Czas trwania rozwoju pożaru
Zakładany w niniejszej normie czas rozwoju pożaru (patrz tabela 2) obejmuje okres czasu od momentu powstania pożaru do rozpoczęcia akcji gaśniczej.
Od momentu powstania pożaru do zgłoszenia pożaru należy założyć okres czasu 10 min.
Jeśli istnieje instalacja sygnalizacji pożaru posiadająca automatyczne czujki pożarowe (DIN VDE 0833-2, VDE 0833 część 2), reagujące na dym, czasu powyższego nie bierze się pod uwagę. Sygnał o powstaniu pożaru powinien być przekazywany do odpowiedniego organu ochrony, posiadającego stałą obsadę lub do straży pożarnej.
Nie bierze się go również pod uwagę, jeśli w danym pomieszczeniu zapewnione jest natychmiastowe wykrycie pożaru i zgłoszenie jego powstania do straży pożarnej poprzez stałą i nieprzerwaną obsadę personalną.
Jeśli istnieje system wyzwalania urządzenia oddymiającego (klapy) za pomocą automatycznych czujek pożarowych zgodnych z DIN EN 54-7, reagujących na dym, założyć należy czas 5 min. Wówczas wystarcza jeden czujnik dymu na każde 200 m2 sektora dymowego, w przypadku czujników dymowych liniowych wystarczający jest odstęp liniowy wynoszący 10 m.
Od momentu zgłoszenia pożaru do rozpoczęcia akcji gaśniczej należy założyć średni okres czasu 10 min. W sprzyjających warunkach, np. gdy w zakładzie działa zakładowa straż pożarna, która dociera do miejsca akcji w ciągu 5 min., można zredukować te wartość do 5 min; w warunkach niekorzystnych należy zwiększyć ten czas do 15 min. a w skrajnie niekorzystnych do 20 min.
UWAGA: Czasy wymienione w niniejszym podpunkcie stanowią pomocnicze wielkości do wyliczeń oraz służą wyłącznie do dokonania wyliczenia czasu rozwoju pożaru w rozumieniu niniejszej normy.
5.7 Rachunkowa powierzchnia pożaru, grupy projektowe
Rachunkowa powierzchnia pożaru wynika z prędkości rozprzestrzeniania się pożaru i zakładanego czasu rozwoju pożaru. Rachunkowa powierzchnia pożaru odpowiada jednej grupie projektowej (patrz tabela 2 oraz Załącznik B).
Tabela 2: Grupy projektowe
Zakładany czas rozwoju pożaru (patrz 5.6) [min] |
Grupa projektowa przy danej prędkości rozprzestrzeniania się pożaru |
||
|
bardzo niewielkiej |
średniej a |
bardzo dużej |
≤ 5 |
1 |
2 |
3 |
≤ 10 |
2 |
3 |
4 |
≤ 15 |
3 |
4 |
5 |
≤ 20a |
4 |
5 |
5b |
≤ 20 |
5 |
5b |
5b |
a Wartości średnie nieudokumentowane w szczególny sposób; zastosowanie tych wartości średnich w tym przypadku oznacza przyporządkowanie do grupy 5 (wytłuszczona ramka)
b W takich przypadkach zakładane cele ochronne niniejszej normy nie są osiągalne za pomocą jedynie urządzeń oddymiających (klap). Wymagane jest użycie dalszych środków w celu osiągnięcia wytyczonych celów ochrony ppoż. |
|||
W przypadku różnych warunków użytkowania panujących w poszczególnych sektorach dymowych - a co za tym idzie znacząco różniących się prędkością rozprzestrzeniania się pożaru - w obrębie jednego pomieszczenia, do wyliczeń należy z reguły przyjmować najwyższą prędkość rozprzestrzeniania się pożaru.
Zazwyczaj należy przyjmować wartości przedstawione w kolumnie "prędkości średniej" z tabeli 2. W przypadku bardzo niewielkiej prędkości rozprzestrzeniania się pożaru (np. palne materiały w niepalnym opakowaniu) można zastosować wartości podane w kolumnie "prędkości bardzo niewielkiej" z tabeli 2. W przypadku bardzo dużej prędkości rozprzestrzeniania się pożaru (np. łatwo zapalne materiały w palnym opakowaniu) należy stosować wartości zawarte w kolumnie "prędkości bardzo dużej" z tabeli 2.
Jeżeli założono automatyczną instalację tryskaczową całopowierzchniową, można w przypadku grup wymiarowania > 3 wyznaczonych wg tabeli 2 przyjąć grupę 3 bez wykazywania tego (na drodze wyliczeń).
5.8 Skuteczność aerodynamiczna grawitacyjnych systemów oddymiania (klap)
Skuteczność aerodynamiczna powierzchni oddymiania grawitacyjnego urządzenia oddymiającego wbudowanego w połać dachu określana jest według procedur opisanych w Załączniku A. Informacje na temat skuteczności aerodynamicznej powierzchni grawitacyjnego urządzenia oddymiającego wbudowanego w ścianę znajdują się w Załączniku C.
6 Projektowanie
6.1 Uwagi ogólne
Z uwagi na fakt, że rozwój pożaru oraz zadymienia w razie pożaru nie zależy od wielkości sektora dymowego, w którym następuje wybuch pożaru, w tabeli 3 określono minimalną powierzchnię oddymiania w m2, którą należy przewidzieć do odprowadzania dymu dla każdego sektora dymowego (wymagana powierzchnia oddymiania).
Określona poniżej powierzchnia oddymiania powinna być przewidziana w każdym sektorze dymowym (od 200 m2 do 1600 m2), niezależnie od wielkości sektora (opcje projektowe patrz 6.2.2)
UWAGA: Używane we wcześniejszych wersjach niniejszej normy procentowe przyporządkowanie powierzchni oddymiania do danej powierzchni pomieszczenia zostało usunięte.
6.2 Powierzchnie oddymiania w połaciach dachów
Dla każdego sektora dymowego AR w danym pomieszczeniu należy wyliczyć całkowitą aerodynamicznie czynną powierzchnię oddymiania Aw urządzeń oddymiających na podstawie tabeli 3, która odnosi się do różnych grup projektowych, wysokości pomieszczeń jak również różnych wysokości warstwy o niewielkim zadymieniu.
Tabela 3: Wymagana powierzchnia oddymiania Aw [m2] w każdym sektorze dymowym (cyferki wpisywane „z ręki” - proszę kierować się oryginalnym tekstem normy dla bezpieczeństwa)
Wysokość pomieszczenia a
h w [m] |
Wysokość warstwy dymu
z w [m] |
Wysokość warstwy o niewielkim zadymieniu a d w [m] |
Grupa projektowa |
||||
|
|
|
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
3,0 |
0,5 |
2,5 |
4,8 |
6,2 |
8,2 |
11,0 |
15,4 |
3,5 |
1,0 |
2,5 |
3,4 |
4,4 |
5,8 |
7,8 |
10,9 |
|
0,5 |
3,0 |
6,7 |
8,7 |
11,3 |
15,0 |
20,4 |
4,0 |
1,5 |
2,5 |
2,8 |
3,6 |
4,7 |
6,4 |
8,9 |
|
1,0 |
3,0 |
4,8 |
6,2 |
8,0 |
10,6 |
14,4 |
4,5 |
2,0 |
2,5 |
2,4 |
3,1 |
4,1 |
5,5 |
7,7 |
|
1,5 |
3,0 |
3,9 |
5,0 |
6,5 |
8,7 |
11,8 |
|
1,0 |
3,5 |
5,9 |
8,4 |
10,7 |
13,9 |
18,6 |
5,0 |
2,5 |
2,5 |
2,2 |
2,8 |
3,7 |
4,9 |
6,9 |
|
2,0 |
3,0 |
3,4 |
4,4 |
5,7 |
7,5 |
10,2 |
|
1,5 |
3,5 |
4,8 |
6,8 |
8,7 |
11,4 |
15,2 |
|
1,0 |
4,0 |
7,1 |
10,3 |
13,8 |
17,7 |
23,4 |
5,5 |
3,0 |
2,5 |
2,0 |
2,5 |
3,3 |
4,5 |
6,3 |
|
2,5 |
3,0 |
3,0 |
3,9 |
5,1 |
6,7 |
9,1 |
|
2,0 |
3,5 |
4,2 |
5,9 |
7,5 |
9,8 |
13,1 |
|
1,5 |
4,0 |
5,8 |
8,5 |
11,3 |
14,5 |
19,1 |
|
1,0 |
4,5 |
8,2 |
12,2 |
17,4 |
22,2 |
28,8 |
6,0 |
3,5 |
2,5 |
1,8 |
2,3 |
3,1 |
4,2 |
5,8 |
|
3,0 |
3,0 |
2,7 |
3,6 |
4,6 |
6,1 |
8,3 |
|
2,5 |
3,5 |
3,7 |
5,3 |
6,7 |
8,8 |
11,8 |
|
2,0 |
4,0 |
5,0 |
7,3 |
9,8 |
12,6 |
16,5 |
|
1,5 |
4,5 |
6,7 |
10,0 |
14,0 |
18,1 |
23,5 |
|
1,0 |
5,0 |
9,3 |
14,1 |
20,5 |
27,2 |
35,0 |
6,5 |
4,0 |
2,5 |
1,7 |
2,2 |
2,9 |
3,9 |
5,4 |
|
3,5 |
3,0 |
2,6 |
3,3 |
4,3 |
5,7 |
7,7 |
|
3,0 |
3,5 |
3,4 |
4,8 |
6,2 |
8,0 |
10,7 |
|
2,5 |
4,0 |
4,5 |
6,5 |
8,7 |
11,2 |
14,8 |
|
2,0 |
4,5 |
5,8 |
8,6 |
12,3 |
15,7 |
20,4 |
|
1,5 |
5,0 |
7,6 |
11,4 |
16,7 |
22,2 |
28,6 |
|
1,0 |
5,5 |
10,3 |
15,7 |
23,4 |
32,7 |
41,8 |
7,0 |
4,5 |
2,5 |
1,6 |
2,1 |
2,7 |
3,7 |
5,1 |
|
4,0 |
3,0 |
2,4 |
3,1 |
4,0 |
5,3 |
7,2 |
|
3,5 |
3,5 |
3,2 |
4,5 |
5,7 |
7,4 |
9,9 |
|
3,0 |
4,0 |
4,1 |
6,0 |
8,0 |
10,2 |
13,5 |
|
2,5 |
4,5 |
5,2 |
7,7 |
11,0 |
14,0 |
18,2 |
|
2,0 |
5,0 |
6,6 |
9,9 |
14,5 |
19,2 |
24,7 |
|
1,5 |
5,5 |
8,4 |
12,9 |
19,1 |
26,7 |
34,2 |
|
1,0 |
6,0 |
11,9 |
17,3 |
26,3 |
38,5 |
49,4 |
7,5 |
5,0 |
2,5 |
1,5 |
2,0 |
2,6 |
3,5 |
4,9 |
|
4,5 |
3,0 |
2,2 |
2,9 |
3,8 |
5,0 |
6,8 |
|
4,0 |
3,5 |
3,0 |
4,2 |
5,3 |
7,0 |
9,3 |
|
3,5 |
4,0 |
3,8 |
5,5 |
7,4 |
9,5 |
12,5 |
|
3,0 |
4,5 |
4,8 |
7,0 |
9,5 |
12,5 |
16,6 |
|
2,5 |
5,0 |
5,9 |
8,8 |
13,0 |
17,2 |
22,1 |
|
2,0 |
5,5 |
7,3 |
11,1 |
16,6 |
23,2 |
29,6 |
|
1,5 |
6,0 |
9,7 |
14,1 |
21,4 |
31,4 |
40,3 |
|
1,0 |
6,5 |
14,4 |
18,7 |
28,9 |
43,1 |
57,7 |
8,0 |
5,5 |
2,5 |
1,5 |
1,9 |
2,5 |
3,3 |
4,6 |
|
5,0 |
3,0 |
2,1 |
2,8 |
3,6 |
4,8 |
6,5 |
|
4,5 |
3,5 |
2,8 |
3,9 |
5,0 |
6,6 |
8,8 |
|
4,0 |
4,0 |
3,6 |
5,2 |
6,9 |
8,9 |
11,7 |
|
3,5 |
4,5 |
4,4 |
6,5 |
9,3 |
11,8 |
15,4 |
|
3,0 |
5,0 |
5,4 |
8,1 |
11,9 |
15,4 |
20,2 |
|
2,5 |
5,5 |
6,5 |
9,9 |
14,8 |
20,7 |
26,5 |
|
2,0 |
6,0 |
8,4 |
12,2 |
18,6 |
27,2 |
34,9 |
|
1,5 |
6,5 |
11,7 |
15,2 |
23,6 |
35,2 |
47,1 |
|
1,0 |
7,0 |
17,1 |
19,9 |
31,4 |
47,7 |
66,8 |
8,5 |
6,0 |
2,5 |
1,4 |
1,8 |
2,4 |
3,2 |
4,4 |
|
5,5 |
3,0 |
2,0 |
2,6 |
3,4 |
4,5 |
6,2 |
|
5,0 |
3,5 |
2,7 |
3,7 |
4,8 |
6,2 |
8,3 |
|
4,5 |
4,0 |
3,3 |
4,9 |
6,5 |
8,4 |
11,0 |
|
4,0 |
4,5 |
4,1 |
6,1 |
8,7 |
11,1 |
14,4 |
|
3,5 |
5,0 |
5,0 |
7,5 |
11,0 |
14,5 |
18,7 |
|
3,0 |
5,5 |
5,9 |
9,1 |
13,5 |
18,9 |
24,1 |
|
2,5 |
6,0 |
7,5 |
10,9 |
16,6 |
24,4 |
31,2 |
|
2,0 |
6,5 |
10,2 |
13,2 |
20,5 |
30,5 |
40,8 |
|
1,5 |
7,0 |
13,9 |
16,2 |
25,7 |
38,9 |
54,6 |
|
1,0 |
7,5 |
20,0 |
22,0 |
33,7 |
52,1 |
76,7 |
9,0 |
6,5 |
2,5 |
1,3 |
1,7 |
2,3 |
3,0 |
4,3 |
|
6,0 |
3,0 |
1,9 |
2,5 |
3,3 |
4,3 |
5,9 |
|
5,5 |
3,5 |
2,5 |
3,6 |
4,5 |
5,9 |
7,9 |
|
5,0 |
4,0 |
3,2 |
4,6 |
6,2 |
7,9 |
10,5 |
|
4,5 |
4,5 |
3,9 |
5,7 |
8,2 |
10,4 |
13,6 |
|
4,0 |
5,0 |
4,7 |
7,0 |
10,3 |
13,6 |
17,5 |
|
3,5 |
5,5 |
5,5 |
8,4 |
12,5 |
17,5 |
22,4 |
|
3,0 |
6,0 |
6,9 |
10,0 |
15,2 |
22,5 |
28,5 |
|
2,5 |
6,5 |
9,1 |
11,8 |
18,3 |
27,3 |
36,5 |
|
2,0 |
7,0 |
12,1 |
14,1 |
22,2 |
33,7 |
47,2 |
|
1,5 |
7,5 |
16,4 |
17,9 |
27,5 |
42,5 |
62,6 |
|
1,0 |
8,0 |
23,3 |
25,4 |
35,7 |
56,2 |
83,9 |
9,5 |
7,0 |
2,5 |
1,3 |
1,7 |
2,2 |
3,0 |
4,1 |
|
6,5 |
3,0 |
1,9 |
2,4 |
3,1 |
4,2 |
5,7 |
|
6,0 |
3,5 |
2,4 |
3,4 |
4,4 |
5,7 |
7,6 |
|
5,5 |
4,0 |
3,0 |
4,4 |
5,9 |
7,6 |
10,0 |
|
5,0 |
4,5 |
3,7 |
5,5 |
7,8 |
9,9 |
12,9 |
|
4,5 |
5,0 |
4,4 |
6,6 |
9,7 |
12,8 |
16,5 |
|
4,0 |
5,5 |
5,1 |
7,8 |
11,7 |
16,4 |
20,9 |
|
3,5 |
6,0 |
6,4 |
9,2 |
14,0 |
20,6 |
26,4 |
|
3,0 |
6,5 |
8,3 |
10,8 |
16,7 |
24,9 |
33,3 |
|
2,5 |
7,0 |
10,8 |
12,6 |
19,9 |
30,1 |
42,3 |
|
2,0 |
7,5 |
14,2 |
15,5 |
23,8 |
36,8 |
54,1 |
|
1,5 |
8,0 |
19,1 |
20,7 |
29,1 |
45,9 |
68,5 |
|
1,0 |
8,5 |
26,9 |
29,2 |
37,4 |
60,1 |
91,1 |
10,0 |
7,5 |
2,5 |
1,2 |
1,6 |
2,1 |
2,9 |
4,0 |
|
7,0 |
3,0 |
1,8 |
2,3 |
3,0 |
4,0 |
5,5 |
|
6,5 |
3,5 |
2,3 |
3,3 |
4,2 |
5,5 |
7,3 |
|
6,0 |
4,0 |
2,9 |
4,2 |
5,6 |
7,2 |
9,5 |
|
5,5 |
4,5 |
3,5 |
5,2 |
7,4 |
9,5 |
12,3 |
|
5,0 |
5,0 |
4,2 |
6,3 |
9,2 |
12,1 |
15,6 |
|
4,5 |
5,5 |
4,8 |
7,4 |
11,1 |
15,4 |
19,7 |
|
4,0 |
6,0 |
6,0 |
8,6 |
13,1 |
19,3 |
24,7 |
|
3,5 |
6,5 |
7,7 |
10,0 |
15,5 |
23,1 |
30,9 |
|
3,0 |
7,0 |
9,8 |
11,5 |
18,2 |
27,5 |
38,6 |
|
2,5 |
7,5 |
12,7 |
13,9 |
21,3 |
32,9 |
48,4 |
|
2,0 |
8,0 |
16,5 |
18,0 |
25,2 |
39,7 |
59,3 |
|
1,5 |
8,5 |
22,0 |
23,8 |
30,5 |
49,1 |
74,4 |
|
1,0 |
9,0 |
30,9 |
33,2 |
38,7 |
63,7 |
98,2 |
10,5 |
8,0 |
2,5 |
1,2 |
1,6 |
2,0 |
2,8 |
3,8 |
|
7,5 |
3,0 |
1,7 |
2,3 |
2,9 |
3,9 |
5,3 |
|
7,0 |
3,5 |
2,2 |
3,2 |
4,0 |
5,3 |
7,0 |
|
6,5 |
4,0 |
2,8 |
4,1 |
5,4 |
7,0 |
9,2 |
|
6,0 |
4,5 |
3,4 |
5,0 |
7,1 |
9,0 |
11,8 |
|
5,5 |
5,0 |
4,0 |
6,0 |
8,8 |
11,6 |
14,9 |
|
5,0 |
5,5 |
4,6 |
7,1 |
10,5 |
14,6 |
18,7 |
|
4,5 |
6,0 |
5,6 |
8,1 |
12,4 |
18,2 |
23,3 |
|
4,0 |
6,5 |
7,2 |
9,3 |
14,5 |
21,6 |
28,9 |
|
3,5 |
7,0 |
9,1 |
10,6 |
16,8 |
23,5 |
35,7 |
|
3,0 |
7,5 |
11,6 |
12,7 |
19,5 |
30,4 |
44,2 |
|
2,5 |
8,0 |
14,6 |
16,6 |
22,6 |
35,5 |
53,7 |
|
2,0 |
8,5 |
19,1 |
20,6 |
26,4 |
42,5 |
64,4 |
|
1,5 |
9,0 |
25,2 |
27,1 |
31,6 |
52,0 |
80,2 |
|
1,0 |
9,5 |
35,1 |
37,6 |
41,7 |
67,8 |
104,9 |
11,0 |
8,5 |
2,5 |
1,2 |
1,5 |
2,0 |
2,7 |
3,7 |
|
8,0 |
3,0 |
1,7 |
2,2 |
2,8 |
3,7 |
5,1 |
|
7,5 |
3,5 |
2,1 |
3,1 |
3,9 |
5,1 |
6,8 |
|
7,0 |
4,0 |
2,7 |
3,9 |
5,2 |
6,7 |
8,8 |
|
6,5 |
4,5 |
3,2 |
4,8 |
6,8 |
8,7 |
11,3 |
|
6,0 |
5,0 |
3,8 |
5,7 |
8,4 |
11,1 |
14,3 |
|
5,5 |
5,5 |
4,4 |
6,7 |
10,0 |
14,0 |
17,8 |
|
5,0 |
6,0 |
5,3 |
7,7 |
11,7 |
17,2 |
22,1 |
|
4,5 |
6,5 |
6,8 |
8,8 |
13,6 |
20,3 |
27,2 |
|
4,0 |
7,0 |
8,5 |
9,9 |
15,7 |
23,8 |
33,4 |
|
3,5 |
7,5 |
10,7 |
11,7 |
18,1 |
27,8 |
40,9 |
|
3,0 |
8,0 |
13,5 |
14,7 |
20,6 |
32,5 |
48,4 |
|
2,5 |
8,5 |
17,0 |
18,4 |
23,6 |
38,0 |
57,6 |
|
2,0 |
9,0 |
21,8 |
23,5 |
27,4 |
45,0 |
69,4 |
|
1,5 |
9,5 |
28,7 |
30,7 |
34,0 |
54,6 |
85,7 |
|
1,0 |
10,0 |
39,7 |
42,4 |
46,7 |
69,6 |
111,4 |
11,5 |
9,0 |
2,5 |
1,1 |
1,5 |
1,9 |
2,6 |
3,6 |
|
8,5 |
3,0 |
1,6 |
2,1 |
2,7 |
3,6 |
4,9 |
|
8,0 |
3,5 |
2,1 |
3,0 |
3,8 |
4,9 |
6,6 |
|
7,5 |
4,0 |
2,6 |
3,8 |
5,0 |
6,5 |
8,5 |
|
7,0 |
4,5 |
3,1 |
4,6 |
6,6 |
8,4 |
10,9 |
|
6,5 |
5,0 |
3,7 |
5,5 |
8,1 |
10,7 |
13,7 |
|
6,0 |
5,5 |
4,2 |
6,4 |
9,6 |
13,4 |
17,1 |
|
5,5 |
6,0 |
5,1 |
7,4 |
11,2 |
16,4 |
21,1 |
|
5,0 |
6,5 |
6,4 |
8,4 |
12,9 |
19,3 |
25,8 |
|
4,5 |
7,0 |
8,0 |
9,4 |
14,8 |
22,5 |
31,5 |
|
4,0 |
7,5 |
10,0 |
11,0 |
16,7 |
26,0 |
38,3 |
|
3,5 |
8,0 |
12,5 |
13,6 |
19,1 |
30,0 |
44,8 |
|
3,0 |
8,5 |
15,6 |
16,8 |
21,6 |
34,7 |
52,6 |
|
2,5 |
9,0 |
19,5 |
21,0 |
24,5 |
40,3 |
62,1 |
|
2,0 |
9,5 |
24,8 |
26,6 |
29,5 |
47,3 |
74,2 |
|
1,5 |
10,0 |
32,4 |
34,6 |
38,1 |
56,8 |
90,9 |
|
1,0 |
10,5 |
44,7 |
47,5 |
52,0 |
71,9 |
117,4 |
12,0b |
9,5 |
2,5 |
1,1 |
1,4 |
1,9 |
2,5 |
3,5 |
|
9,0 |
3,0 |
1,6 |
2,1 |
2,7 |
3,5 |
4,8 |
|
8,5 |
3,5 |
2,0 |
2,9 |
3,7 |
4,8 |
6,4 |
|
8,0 |
4,0 |
2,5 |
3,7 |
4,9 |
6,3 |
8,3 |
|
7,5 |
4,5 |
3,0 |
4,5 |
6,4 |
8,1 |
10,5 |
|
7,0 |
5,0 |
3,5 |
5,3 |
7,8 |
10,3 |
13,2 |
|
6,5 |
5,5 |
4,0 |
6,2 |
9,2 |
12,8 |
16,4 |
|
6,0 |
6,0 |
4,9 |
7,1 |
10,7 |
15,7 |
20,2 |
|
5,5 |
6,5 |
6,1 |
8,0 |
12,3 |
18,4 |
24,6 |
|
5,0 |
7,0 |
7,6 |
8,9 |
14,1 |
21,3 |
29,9 |
|
4,5 |
7,5 |
9,5 |
10,4 |
15,6 |
24,5 |
36,1 |
|
4,0 |
8,0 |
11,7 |
12,7 |
17,8 |
28,1 |
42,0 |
|
3,5 |
8,5 |
14,4 |
15,6 |
20,0 |
32,1 |
48,7 |
|
3,0 |
9,0 |
17,8 |
19,2 |
22,3 |
36,8 |
56,7 |
|
2,5 |
9,5 |
22,2 |
23,8 |
26,4 |
42,3 |
66,4 |
|
2,0 |
10,0 |
28,1 |
30,0 |
33,0 |
49,2 |
78,8 |
|
1,5 |
10,5 |
36,5 |
38,8 |
42,5 |
58,7 |
95,4 |
|
1,0 |
11,0 |
49,9 |
53,0 |
57,8 |
73,7 |
123,0 |
a W przypadku wartości leżących pomiędzy wymienionymi w tabeli należy wybrać kolejną wyższą wartość. b Dla pomieszczeń wyższych niż 12 m można stosować wartości podane dla pomieszczeń o wys. 12 m, o ile wysokość warstwy o niewielkim zadymieniu zostanie zachowana. |
|||||||
UWAGA: podane w powyższej tabeli wartości Aw nie są powiększone ani zaokrąglone dla bezpieczeństwa |
|||||||
Dla pomieszczeń o wysokości min. 9,0 m oraz o powierzchni ponad 1600 m2 począwszy od grupy wymiarowania 4, jeśli na każde 1600 m2 przypada jedna kurtyna dymowa o wysokości min. 1,0 m, można wykorzystać opisane poniżej w punktach a) i b) opcje projektowe.
Nie wolno łączyć obu opcji ze sobą.
a) ułatwienie/opcja A: Przekroczenie powierzchni sektora dymowego
Maksymalna wielkość pojedyńczego sektora dymowego może zostać powiększona z 1600 m2 do maks. 2600 m2, o ile czynna aerodynamicznie powierzchnia oddymiania wg tabeli 3 podwyższona zostanie o 10% dla każdych rozpoczętych 100 m2 powierzchni powyżej poziomu 1600 m2.
b) ułatwienie/opcja B: Mniejsza wysokość kurtyn dymowych
Jeśli np. z przyczyn eksploatacyjnych wysokość kurtyny dymowej odgraniczającej sektor dymowy o powierzchni maks. 1600 m2 nie może być wyższa niż 1 m (co stanowi wartość minimalną), można ograniczyć wartości Aw podane w tabeli 3 (w przypadku gdy istnieje więcej niż jeden sektor dymowy) do 50 m2 czynnej aerodynamicznie powierzchni oddymiania w każdym sektorze, o ile:
- uzyskana w pomieszczeniu całkowita wartość Aw jest co najmniej taka jak podana w tabeli 3, oraz
- również wszystkie urządzenia oddymiania grawitacyjnego w sąsiadujących sektorach dymowych otwierane są z tego samego ręcznego punktu wyzwalania dla odnośnego sektora dymowego, gdyż można spodziewać się przepływania (gazów i dymów pożarowych, powietrza???) pod kurtyną dymową, oraz
- powierzchnia otworów dolotowych dostosowana jest do wartości Aw o wysokościach co najmniej takich jak wymienione w tabeli 3.
6.3 Powierzchnie oddymiania w ścianach
Objaśnienia na temat urządzeń oddymiania grawitacyjnego zamieszczone są w Załączniku C.
7 Montaż
7.1 Uwagi ogólne
Urządzenia oddymiania grawitacyjnego (klapy) są dostatecznie zdatne i niezawodne do wypełnienia celów zawartych w DIN 18232-1 wówczas, gdy spełniają wymagania postawione w Załączniku A, a także gdy ich funkcjonowanie w trakcie prowadzenia tych badań nie budzi zastrzeżeń.
7.2 Zasady dotyczące montażu
7.2.1 Urządzenia oddymiania grawitacyjnego należy rozmieścić w obrębie sektora dymowego możliwie jak najbardziej równomiernie. Jeśli można się spodziewać powstawania wyraźnych obszarów nadciśnienia na dachu z uwagi na dany kształt i lokalizację obiektu powodowanych oddziaływaniem wiatru (np. w przypadku wiatrów katabatycznych (opadających??) wywołanych interferencją budynków lub na dachach o spadku powyżej 25°), niedozwolone jest wówczas w tych miejscach montowanie urządzeń oddymiających, które nie sprostają tym warunkom. Badanie wg Załącznika A przy przyjęciu założeń w nim zawartych dotyczących kalkulacji podnoszącego obciążenia wiatrowego zakłada, że urządzenia oddymiania grawitacyjnego nie będą montowane do połaci dachów, na których mogą powstawać efekty ssania (niem.: Sogspitzen, dosł. wierzchołki ssania - brzmi dziwnie) (patrz DIN 1055-4). Jeśli do takich połaci dachów wbudowane zostaną urządzenia oddymiania, to należy ich wytrzymałość / odporność na obciążenie wiatrem wykazać na drodze odrębnej kalkulacji.
7.2.2 Generalnie rozwiązaniem bardziej celowym jest zaprojektowanie większej ilości urządzeń oddymiających o mniejszych rozmiarach niż małej ilości dużych urządzeń.
Do celów odprowadzania dymu przez otwory w dachu powinno przypadać co najmniej jedno urządzenie oddymiania grawitacyjnego na każde 200 m2 powierzchni posadzki.
Aby urządzenia oddymiające odprowadzały z sektora dymowego w razie pożaru tylko gazy pożarowe a nie słabo zadymione powietrze, maksymalna długość boku bądź średnica urządzenia nie może przekroczyć 3,0 m. Najmniejsza długość boku bądź średnicy urządzeń nie może być niższa niż 1,0 m. Powyższe ograniczenie odnosi się do wielkości otworu w dachu / ścianie. W urządzeniach oddymiania grawitacyjnego długość krótszego boku nie powinna przekroczyć wartości 1,5z 1/2.
Ponadto odstęp urządzeń oddymiających umiejscowionych po zewnętrznej krawędzi dachu od ściany zewnętrznej nie powinien być większy niż 10 m i mniejszy niż 5 m. Odstępy pomiędzy poszczególnymi urządzeniami mogą wynosić maks. 20 m. Odstęp minimalny pomiędzy dwoma urządzeniami nie może być mniejszy niż 4 m. Odstępy mierzone są od zewnętrznych krawędzi otworu wylotowego.
UWAGA: Urządzeń oddymiających nie należy wbudowywać w strefie powstawania efektu spiętrzenia wiatru ( np. w obrębie wznoszących się ścian).
7.2.3 Inne elementy budowli (np. nadbudówki na dachu, obróbki / okładziny otworu oddymiającego) nie mogą niekorzystnie wpływać na proces otwierania się urządzenia oddymiającego ani ograniczać / zasłaniać geometrycznej powierzchni otworu.
7.2.4 Za pomocą wyzwalania zdalnego otwierane są zazwyczaj wszystkie urządzenia należące do jednego sektora dymowego jednocześnie. Powinna istnieć możliwość ręcznego wyzwalania urządzeń. Dodatkowo powinno istnieć wyzwalanie automatyczne za pomocą wyzwalaczy działających na wysoką temperaturę oraz ewentualnie dodatkowo również na dym.
Jeśli zaprojektowano urządzenia oddymiające i instalacje gaśnicze gazowe lub mgłowe (mgła wodna) wspólnie dla jednego pomieszczenia, to systemy wyzwalania powinny być do siebie odpowiednio dostosowane.
Wyzwalacze automatyczne działające na wysoką temperaturę oraz ewentualnie również na dym powinny być umieszczone w taki sposób, aby gazy spalinowe swobodnie do nich docierały.
Obsługa wyzwalaczy ręcznych powinna być możliwa z bezpiecznego miejsca. Wyzwalacze ręczne powinny być zabezpieczone przed niezamierzonym uruchomieniem. Wyzwalacz ręczny powinien być tak skonstruowany, aby widoczny był jego stan (wskaźnik, czy nastąpiło jego uruchomienie) oraz rozpoznawalna powinna być jego przynależność do konkretnego sektora dymowego.
Konstrukcja urządzenia oddymiającego nie może pozwalać na jego zamknięcie się w trakcie pożaru.
Przewody zasilające urządzenia oddymiającego należy poprowadzić w taki sposób, aby niemożliwe było ich przypadkowe uszkodzenie lub zniszczenie.
7.2.5 Kurtyny dymowe powinny być zgodne z normą E DIN EN 12101-1.
8 Współdziałanie z instalacjami gaśniczymi
Kombinacja wodnych instalacji gaśniczych i urządzeń oddymiania w swym założeniu jest uzasadniona, gdyż instalacje te dzięki różnym sposobom działania przyczyniają się w różny, uzupełniający się nawzajem sposób do osiągnięcia określonych zadań ochronnych. W niektórych, nielicznych przypadkach wspólne zastosowanie systemów napotyka ograniczenia.
UWAGA 1: Wyczerpujące informacje na temat współdziałania wodnych instalacji gaśniczych i grawitacyjnych systemów oddymiania i usuwania gorąca oraz na temat istotnych ograniczeń w ich stosowaniu znaleźć można w publikacji VdS nr 2815.
Urządzenia oddymiające otwierające się zdalnie (wyzwalaczem ręcznym) lub automatycznie za pomocą wyzwalaczy działających pod wpływem gorąca a także opcjonalnie również dodatkowo reagujących na zadymienie mogą być zazwyczaj instalowane wraz z systemem tryskaczowym lub zraszaczowym. W przypadku wyzwalaczy termicznych urządzenie oddymiające może być "nastawione" z reguły na identyczne temperatury wyzwalania jak wodna instalacja gaśnicza.
UWAGA 2: Stosowana wcześniej w praktyce wyższa temperatura wyzwalania w grawitacyjnych urządzeniach oddymiania w stosunku do wodnych instalacji gaśniczych wynosząca zazwyczaj 18°K zostaje zniesiona.
UWAGA 3: Ampułki termiczne typu FR (fast respond) do tryskaczy stosowane są również w instalacjach tryskaczowych typu ESFR (early surpression fast response). Jednak zastosowanie ampułek typu FS do zwykłej wodnej instalacji gaśniczej nie oznacza, że będzie ona miała standard / klasę ESFR.
Kombinacja urządzeń oddymiania grawitacyjnego z instalacja tryskaczową ESFR znajduje logiczne uzasadnienie bez ograniczeń tylko wtedy, gdy urządzenia oddymiające wyzwalane są ręcznie - w przypadku wyzwalania automatycznego urządzeń oddymiających za pomocą czujek dymu nie ma taka kombinacja logicznego uzasadnienia. Jeśli urządzenia oddymiające wyzwalane są termoautomatycznie należy wymagane są szczególne środki / działania.
9 Oznakowanie
Urządzenia oddymiania grawitacyjnego zgodne z Załącznikiem A powinny posiadać trwałe oznakowanie zawierające następujące dane (wymaganie minimalne):
- nazwa i znak towarowy dostawcy lub producenta
- typ i model
- rok produkcji
- Aw wyrażona w m2 (powierzchnia czynna aerodynamicznie) dla urządzeń oddymiania zainstalowanych w dachu
- jeśli ma to znaczenie: stopień uzyskany podczas badania wg normy prEN 12101-2
- odwołanie do niniejszej normy wraz z rokiem jej wydania
10 Badanie, serwis (konserwacja) i naprawy
10.1 Badanie
Po zakończeniu montażu lub dokonaniu zmian w urządzeniach oddymiających należy je wraz z przynależnymi do nich elementami sterowniczymi i uruchamiającymi, siłownikami, przewodami zasilającymi oraz akcesoriami (cały system oddymiania) sprawdzić pod kątem zgodności z niniejszą normą, pewności działania i gotowości eksploatacyjnej. Wykonawca tych badań / kontroli powinien je poświadczyć.
10.2 Konserwacja (serwis)
Zgodnie z wytycznymi producenta urządzenia oddymiania grawitacyjnego wraz z przynależnymi do nich elementami sterowniczymi i uruchamiającymi, siłownikami, przewodami zasilającymi oraz akcesoriami, należy sprawdzać zazwyczaj raz w roku, w regularnych odstępach czasu pod kątem pewności działania i gotowości eksploatacyjnej, konserwować i ewentualnie w razie potrzeby naprawiać. Prace serwisowe mają prawo wykonywać tylko firmy wyspecjalizowane w zakresie grawitacyjnych systemów oddymiania autoryzowane przez wykonawcę lub przez VdS.
Użytkownik w okresie pomiędzy poszczególnymi konserwacjami systemu ma obowiązek dokonać przynajmniej jednej kontroli wzrokowej, którą należy udokumentować zapisem w książce kontrolnej.
UWAGA: W zakładach, w których panuje szczególnie wysokie zanieczyszczenie / zakurzenie, odstępy czasu pomiędzy kolejnymi konserwacjami powinny być odpowiednio krótsze.
Przy wymianie elementów zużytych czy części zamiennych należy zwrócić uwagę, aby zagwarantowane było prawidłowe i niezakłócone współdziałanie poszczególnych części instalacji / systemu (kompatybilność systemowa). Stosować wolno jedynie części zamienne lub eksploatacyjne posiadające odpowiednie zaświadczenia (wymienione w świadectwie badania („ABP - Allgemeines Bauaufsichtliches Prüfzeugnis, w Niemczech ma status aprobaty) wg zbioru norm DIN 18232) lub części oryginalne.
Do wymiany elementów zużytych używać wolno jedynie oryginalnych części.
Przy wymianie elementów zużytych czy części zamiennych należy zwrócić uwagę, aby zagwarantowane było prawidłowe i niezakłócone współdziałanie poszczególnych części instalacji / systemu (kompatybilność systemowa). Stosować wolno jedynie części zamienne lub eksploatacyjne posiadające odpowiednie zaświadczenia (wymienione w świadectwie badania („ABP - Allgemeines Bauaufsichtliches Prüfzeugnis, w Niemczech ma status aprobaty) wg zbioru norm DIN 18232) lub części oryginalne.
Badania i czynności serwisowe odnotowywać należy w książce kontrolnej.
10.3 Naprawy
Po stwierdzeniu awarii / zakłóceń w zakresie funkcjonowania lub gotowości eksploatacyjnej systemu oddymiania grawitacyjnego powinien on zostać niezwłocznie naprawiony przez autoryzowaną (np. przez wykonawcę lub VdS) firmę specjalistyczną wykwalifikowaną w zakresie oddymiania grawitacyjnego przy użyciu oryginalnych części zamiennych.
Przy wymianie elementów zużytych czy części zamiennych należy zwrócić uwagę, aby zagwarantowane było prawidłowe i niezakłócone współdziałanie poszczególnych części instalacji / systemu (kompatybilność systemowa). Stosować wolno jedynie części zamienne lub eksploatacyjne posiadające odpowiednie zaświadczenia (wymienione w świadectwie badania („ABP - Allgemeines Bauaufsichtliches Prüfzeugnis, w Niemczech ma status aprobaty) wg zbioru norm DIN 18232) lub części oryginalne.
UWAGA: montaż innych części zamiennych czy eksploatacyjnych może spowodować, że konieczne staną się dodatkowe badania wg DIN 18232-3.
Dokonanie naprawy należy odnotować w książce kontrolnej.
Załącznik A (normatywny)
A.1 Uwagi ogólne
Urządzenie oddymiające przeznaczone do montażu do powierzchni poziomych, pochyłych lub pionowych są dostatecznie zdatne i niezawodne wówczas, gdy spełniają wymagania postawione w niniejszym Załączniku, a także gdy ich funkcjonowanie w trakcie prowadzenia pozostałych badań nie budzi zastrzeżeń.
Badanie urządzeń oddymiających przeznaczonych do montażu w połaci dachu odbywa się wg DIN 18232-3.
Zastosowane w celu otwierania urządzenia oddymiającego napędy elektromechaniczne powinny dodatkowo spełniać wymagania wytycznej VdS 2580:2002-09. Systemy powinny zostać przebadane pod kątem kompatybilności zgodnie z publikacją VdS 2594:2002-09.
Doświadczenie eksperymentalne / laboratoryjne w zakresie badań urządzeń oddymiających przeznaczonych do montażu w ścianach jest w chwili obecnej wciąż niewystarczające. O ile powstaną odpowiednie procedury badawcze dla aerodynamicznie czynnych powierzchni oddymiania w ścianach, należy je zastosować do celów projektowych.
Urządzenia oddymiające oraz ich mocowanie czy też zakotwienie powinny być skonstruowane w taki sposób, aby wytrzymywały spodziewane obciążenia mogące wystąpić w praktycznym użyciu (nie w przypadku pożaru) bez wystąpienia uszkodzeń lub znaczących zniekształceń oraz aby gwarantowały pewność działania.
A.2 Odporność na korozję i starzenie
Urządzenia oddymiające oraz ich części składowe powinny charakteryzować się takimi parametrami, aby funkcja urządzenia nie została upośledzona wskutek korozji lub starzenia się.
A.3 Pewność działania
Pewność działania urządzeń oddymiających powinna być zagwarantowana. Ruchome części powinny być zabezpieczone przez oblodzeniem. Otwory wylotowe urządzeń oddymiających wbudowanych w dachu powinny znajdować się co najmniej 25 cm ponad płaszczyzną dachu.
Urządzenia oddymiające po wyzwoleniu przy jednoczesnym obciążeniu śniegiem i wiatrem powinny w sposób pewny i bez zacięć osiągnąć położenie alarmowe (pozycja otwarcia zgodna z przeznaczeniem urządzenia) i w tym położeniu pozostać.
Urządzenia oddymiające powinny być tak skonstruowane, aby można je konserwować i sprawdzać ich działanie również w stanie zamontowanym.
Urządzenia oddymiające powinny być charakteryzować się takimi właściwościami, aby nie uległy uszkodzeniu podczas ich badania pod kątem pewności działania.
A.4 Wyzwalanie / Sterowanie
Urządzenia oddymiające powinny być wyposażone zarówno w element umożliwiający wyzwalanie zdalne (wyzwalacz ręczny) jak również w wyzwalacz działający automatycznie. Dodatkowo obok wyzwalania termicznego można stosować wyzwalacze automatyczne (jako wyzwalanie zdalne) zgodne z DIN EN 54-7 reagujące na dym, w połączeniu z elektrycznym sprzętem sterowniczym wg VdS 2581:2000-09 i elektrycznym zasilaniem wg VdS 2593:2000-09.
Użycie automatycznej instalacji sygnalizacji pożaru wg DIN VDE 0833-2 jest możliwe wówczas, gdy spełnione są dodatkowe wymagania zawarte w VdS 2581:2002-09 (np. blokada itd.) oraz w VdS 2593:2002-09 (np. zasilanie awaryjne w energię elektryczną).
Zazwyczaj statyczna temperatura wyzwalania wyzwalaczy termicznych nie powinna być wyższa niż 72°C.
Wyzwalacze ręczne należy oznakować za pomocą tabliczek informacyjnych zgodnych z DIN 4066. Elektryczne wyzwalacze ręczne wykonać należy zgodnie z wymogami zawartymi w VdS 2592.
UWAGA: Jeśli przewidziano (w projekcie) montaż urządzeń oddymiających w pomieszczeniach zabezpieczonych instalacją przeciwpożarową wykorzystującą gazowy środek gaśniczy, to powinny być one wyposażone wyłącznie w wyzwalanie ręczne.
A.5 Zachowanie w trakcie próby ogniowej
W czasie próby ogniowej wg DIN 18232-3 wyzwalacze termoautomatyczne powinny zadziałać najpóźniej po 4 min po rozpoczęciu badania.
Otwarcie urządzenia oddymiającego po uruchomieniu wyzwalacza ręcznego, co powinno nastąpić najwcześniej po upływie 4,5 min od momentu rozpoczęcia badania, powinno trwać nie dłużej niż 60 sek.
W przypadku obu badań urządzenie oddymiające powinno pozostać w pozycji otwartej aż do zakończenia badania. Czynna aerodynamicznie powierzchnia otworu nie powinna ulec istotnemu zmniejszeniu.
A.6 Zachowanie ogniowe
Urządzenia oddymiające powinny być wytworzone z materiałów / surowców o klasie materiałowej B2 wg DIN 4102-1 lub wyższej.
Załącznik B (informacyjny)
Objaśnienia
B.1 Objaśnienia dotyczące środowisk pożaru i modeli "słupa dymu"
Określenia wymaganej powierzchni oddymiania dokonano dla różnych środowisk pożaru poszczególnych grup projektowych na bazie uproszczonego modelu stref. Przyjęto wówczas, że dolna warstwa o niewielkim zadymieniu nie zostanie podgrzana. Dla warstwy gazów pożarowych (spalinowych) dokonano bilansu energetycznego i masowego dla warunków statycznych z uwzględnieniem:
- ogrzania powietrza wprowadzonego do warstwy gazów pożarowych z otoczenia
- ilości ciepła zawartego w gazach odprowadzonych za pośrednictwem otworu urządzenia oddymiającego
ilości ciepła zużytego do ogrzania elementów konstrukcji znajdujących się w obrębie warstwy gazów pożarowych.
Ogrzanie otaczających elementów budowli uwzględnione zostało przy określaniu wymaganej powierzchni otworu; przy wyliczaniu temperatur gazów pożarowych zostało pominięte. Rys. B.2 przedstawia rozkład ciśnień w sektorze dymowym w stosunku do warunków otoczenia służący do wyliczenia przepływu masowego oraz uwzględniony przepływ masy i energii.
a) Przepływ masy w sektorze dymowym b) Przepływ energii w sektorze dymowym
Legenda
d wysokość warstwy o niewielkim zadymieniu w m;
z wysokość warstwy gazów pożarowych w m
h wysokość pomieszczenia w m
hsch wysokość kurtyny dymowej w m
R prędkość spalania w kg/s
hc moc pożaru w kW
frPl procentowy spadek promieniowania w obrębie „słupa dymu”
hr,pl strata promieniowania w obrębie „słupa dymu” w kW
hw ciepło oddane elementom konstrukcyjnym w obrębie warstwy gazów pożarowych w kW
hab ciepło oddane na skutek wypływu gazów pożarowych w kW
T0 temperatura powietrza otoczenia
Tg temperatura gazów pożarowych
Δp,zu różnica ciśnienia w stosunku do otoczenia w obrębie otworów dolotowych w Pa
Δp,ab różnica ciśnienia w stosunku do otoczenia w obrębie otworów urządzeń oddymiających w Pa
mpl powietrze wmieszane do słupa dymu w kg/s
mab odprowadzona masa gazów pożarowych przepływająca przez otwory urządzeń oddymiających w kg/s
mzu dopływająca masa (powietrza) przepływająca przez otwory dolotowe w kg/s
Q konwekcyjny udział mocy pożaru w kW
Rys. B.1 - Rozkład ciśnień służący do wyliczenia przepływu masy i energii
Należy pamiętać, że rozplanowanie / rozmieszczenie powierzchni oddymiania dokonane jest ze statycznej perspektywy. Oznacza to, że moment otwarcia urządzenia oddymiającego nie jest uwzględniony. W czasie rozwoju pożaru przed otwarciem klap oddymiających może dojść do zadymienia przestrzeni, która znajduje się poniżej granicy warstwy dymu (rozmieszczenie "statyczne"). Dla rozplanowania instalacji do oddymiania, służącej zapewnieniu dróg ewakuacyjnych dla ludzi, należy zatem zagwarantować jej odpowiednio wczesny moment wyzwalania. Można to uzyskać dzięki sterowaniu automatycznemu za pomocą czujek dymowych.
Temperatury gazów pożarowych określone za pomocą stosowanej procedury są generalnie bezpieczne.
Powierzchnia pożaru dla poszczególnych grup wymiarowania wg punktu 5.7 kształtuje się wg następujących ustaleń:
- powierzchnia pożaru dla grupy wymiarowania 1 (BMG 1) przyjmowana jest jako 5 m2 i ulega podwojeniu każdorazowo w każdej z kolejnych numerów grup;
- specyficzna moc pożaru przypadająca na daną powierzchnię pożaru h''c wynosi 300 kW/m2;
- spadek promieniowania fr,Pl przyjmuje się jako 20% mocy pożaru. Powszechnie przyjmuje się proporcję powierzchni dolotowych do wylotowych jak 1,5:1.
Zgodnie z powyższym grupom wymiarowania odpowiadają wymienione w tabeli B.1 powierzchnie pożaru, dla których podane są długości boków przy rozprzestrzenianiu się w formie kwadratu oraz średnica i obwód przy rozprzestrzenianiu się w formie okręgu. Na tej powierzchni pożaru spala się materiał z mocą pożarową wynosząca 300 kW/m2, przy czym zakłada się, że 20% tej wartości odchodzi na promieniowanie w obrębie pióropusza dymu i 40% na zasadzie konwekcji oraz poprzez wypromieniowanie do elementów konstrukcyjnych znajdujących się w warstwie gazów pożarowych. W powyższym założeniu wartości 40% uwzględniono, że również w przypadku niższej temperatury gazów pożarowych powstanie wystarczająca ilość (wielkość) powierzchni oddymiania.
Tabela B.1 - Pożary projektowe do określania wymaganych powierzchni otworów
Parametr |
Jednostka |
Grupa projektowa |
||||
|
|
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
Powierzchnia |
m2 |
5 |
10 |
20 |
40 |
80 |
Długość boku |
m |
2,236 |
3,162 |
4,472 |
6,325 |
8,944 |
Średnica |
m |
2,523 |
3,568 |
5,046 |
7,136 |
10,093 |
Obwód |
m |
7,927 |
11,210 |
15,853 |
22,420 |
31,707 |
Moc pożaru |
kW |
1500 |
3000 |
6000 |
12000 |
24000 |
Udział konwekcyjny |
kW |
1200 |
2400 |
4800 |
9600 |
19200 |
W tabeli B.1 w grupie wymiarowej 3 zawarty jest będący także w międzynarodowym użyciu tzw. "Design fire" o mocy 5 MW do 6 MW. Ponieważ jednak w rzeczywistości czas rozwoju pożaru może być znacznie dłuższy, toteż do pozostałych grup wymiarowania przyporządkowano inne środowiska (warunki) pożaru oparte na doświadczeniach praktycznych.
Oczekiwana prędkość rozprzestrzeniania się pożaru oraz oczekiwany czas rozwoju pożaru określają / wyznaczają grupy wyliczeniowe.
Tabela B.2 - Uśrednione prędkości rozprzestrzeniania się pożaru
Prędkość rozprzestrzeniania się pożaru opisywana jest jako: |
Uśredniona prędkość rozprzestrzeniania się pożaru [m/min] |
bardzo niewielka |
0,15 |
średnia |
0,25 |
bardzo duża |
0,45 |
Wielkość przepływu masowego wprowadzanego do warstwy dymu wynika z ilości wypalonego materiału z doliczeniem ilości świeżego powietrza z dolnej warstwy domieszanego do "pióropusza".
Na temat wyliczania przepływu masowego wprowadzanego poprzez słup dymu ("pióropusz") z dolnej warstwy do warstwy gazów pożarowych opublikowano w literaturze fachowej liczne prace. W opracowaniach podawano niejednokrotnie różne wzory matematyczne, pomiędzy którymi istnieją duże rozbieżności. W opracowaniu Brein'a [1] przedstawiony jest wykaz znanych w literaturze wzorów na "pióropusz dymu". Należy mieć na uwadze, że dla każdego z wzorów wyznaczone są pewne ograniczenia w obowiązywaniu.
Wg Thomas'a i Hinkley'a wyliczony został za pomocą następującego równania:
w kg/s (B.1)
przyjmując, że:
(B.2)
gdzie:
ABr jest powierzchnią pożaru w m2 odpowiednio wg grupy wymiarowania
U jest obwodem powierzchni pożaru w m.
Według Żukowskiego przepływ masowy do warstwy gazów pożarowych wylicza się z uwzględnieniem położenia wirtualnego źródła "pióropusza dymu" z0, który wylicza się biorąc wysokość płomieni i konwekcyjną moc pożaru z następującego wzoru:
w kg/s (B.3)
przyjmując, że:
w kW
gdzie:
z0 położenie wirtualnego źródła "pióropusza" (poniżej płaszczyzny pożaru ma wartość ujemną) w m,
hfl wysokość płomieni w m,
R prędkość spalania w kg/s,
Q konwekcyjny udział mocy pożaru (spadek promieniowania w "pióropuszu" w zależności od mocy pożaru) w kW,
D średnica powierzchni pożaru,
ρ0 gęstość powietrza otoczenia (1,2045 kg/m3),
g przyspieszenie ziemskie (9,81 m/s2).
Dolna wartość opałowa Hul,eff (drewno) określona jest wówczas efektywnie jako 15000 kJ/kg (z uwagi na zawartą wilgoć, niecałkowite spalanie itd.).
Wysokość płomienia hfl ustalana jest według [7].
Z rozkładu ciśnień w strefie dymowej zgodnie z rys. B.1 wynika całkowita różnica ciśnienia wynikająca z różnicy ciśnienia całkowitego, która rozkłada się na poszczególne otwory dolotowe i otwory oddymiające w taki sposób, że bilans masowy dla warstwy gazów pożarowych jest spełniony (??).
W poprzednich wersjach niniejszej normy zastosowanie znalazł znany szeroko model wg Thomas'a i Hinkley'a [2]. Model ten odnosi się do dużych pomieszczeń, gdy wierzchołki płomieni wnikają w warstwę gazów spalinowych. Ma to miejsce w większości środowisk pożaru wg różnych grup wymiarowania.
W przypadku wysokich pomieszczeń i małej powierzchni pożaru model ten nie ma zastosowania dla wszystkich wymaganych / żądanych grubości warstwy o niewielkim zadymieniu. W takich wypadkach przydatny jest model Żukowskiego [3], który ma pochodzenie wirtualne.
Stwierdzono, że w środowiskach pożaru zdefiniowanych w normie DIN 18232-2, w szczególności w przypadku niewielkich pożarów w grupach projektowych 1 do 3 przy dużych wysokościach wznoszenia się dla określonej wartości mocy pożaru 300 kW/m2, zakres obowiązywania modelu Thomas'a i Hinkley'a kończy się. Stwierdzono zatem, że model wg Thomas'a i Hinkley'a stosowany jest dopiero wówczas, gdy płomienie wnikają w warstwę gazów spalinowych, tzn. gdy hfl ≥ d. Zanim to nastąpi zastosowanie znajduje relacja wg Zukoskiego z wirtualnym ogniskiem pożaru. Jako, że modele nie są przystające względem siebie, zdefiniowano margines przejściowy, w którym stosuje się interpolacje liniową pomiędzy obu wzorami słupa dymu. Wartość graniczną dla przejścia z jednego wzoru do drugiego ustalono na hfl = 0,5d. Dla ustalenia wymaganej powierzchni oddymiania wybrano w niniejszej normie następujący sposób praktyczny:
Wzór na słup dymu wg Zukoskiego o rodowodzie wirtualnym:
hfl ≤ 0,5d (B.5)
Wzór na słup dymu wg Thomas'a i Hinkley'a
hfl ≥ 0,5d (B.6)
Interpolacja liniowa pomiędzy Zukoskim a Thomas'em&Hinkley'em:
hfl < d < hfl
Ze zdefiniowanych dla poszczególnych wzorów słupa dymu zakresów obowiązywania wynikają współczynniki interpolacji fint służące do kalkulowania przepływu masowego w obrębie słupa dymu dla obszaru przejściowego, w którym hfl < d <2 hfl. Przepływ masowy wylicza się wówczas z wzoru:
Granice wysokości unoszenia się, dla których stosuje się znane w literaturze wzory słupa dymu w zależności od wysokości płomieni zawarte są w następującej tabeli:
Tabela B.3 - Granice wysokości unoszenia się, od której stosuje się wzór na słup dymu wg Zukoskiego w zależności od różnych grup projektowych
Grupa projektowa (GP) |
Ważność wzoru na słup dymu wg Zukoskiego dla hfl < 0,5d [m] |
GP 1 |
5,71 |
GP 2 |
7,26 |
GP 3 |
9,24 |
GP 4 |
11,76 |
GP 5 |
14,96 |
Zastosowana w niniejszej normie procedura obliczeniowa została sprawdzona (dosł. wykalibrowana) poprzez kalkulacje porównawcze przy pomocy modelu (wzoru??) wielosektorowo-wielopomieszczeniowego MRFC [4]. Przeprowadzono obliczenia dla pomieszczeń o wielkości 1600 m2 i o wysokości 6 m, 8 m i 10 m. Wybrano grupy wymiarowania 2, 4 i 5, przy czym nie dla wszystkich wysokości pomieszczenia przetestowano wszystkie możliwe grupy wymiarowania. W obliczeniach przetestowano oprócz opisanych na drodze rachunkowej wg tabeli B.1 również wzory na "pióropusz dymu" wg Heskestad'a [5] oraz wg McCaffrey'a [6]. Poza tym model przewidziany w programie został wykorzystany również do wzorów na "pióropusz" wg McCaffrey'a oraz Thomas'a i Hinkley'a oraz do obszaru przejściowego pomiędzy wzorami na "pióropusz". W obliczeniach uwzględniono również ciepło oddane do ogrzania elementów budowli i dolnej warstwy. Do symulacji różnych elementów konstrukcyjnych wykorzystano blachę stalową o grubości 6 mm, beton zwykły o grubości 10 cm oraz wełnę mineralną grubości 10 cm i 15 cm.
W projektowaniu wg zastosowanej metody przyjmuje się zasadniczo takie założenie, że powstające gazy pożarowe znajdujące się w danej strefie dymowej (o powierzchni AR wynoszącej maksymalnie 1600 m2) będą odprowadzone za pomocą zlokalizowanych w obrębie strefy urządzeń oddymiania grawitacyjnego bezpośrednio na zewnątrz. Powierzchnia urządzenia oddymiającego ustalana jest niezależnie od powierzchni strefy dymowej w taki sposób, że warstwa gazów pożarowych opadnie co najwyżej do dolnej krawędzi kurtyny dymowej.
W przypadku opcji projektowych A i B wg 6.2 rezygnuje się z tej zasady. Dopuszcza się, aby granica warstwy dymu w pewnych ograniczonych warunkach zeszła poniżej kurtyn dymowych. W takiej sytuacji należy zagwarantować, aby gazy pożarowe nie mogły rozprzestrzeniać się poza sąsiadujące strefy dymowe, lecz były z nich odprowadzone.
Opcje projektowe ograniczają się do wyższych pomieszczeń (h>9m) i do pożarów o mocy min. 12 kW. W takim przypadku powinny być zainstalowane kurtyny dymowe (tworzące sektory dymowe o powierzchni maks. 1600 m2) o wysokości min. 1 m. Ograniczenie takie zapobiega przedostawaniu się istotnych ilości dymu do warstwy o niewielkim zadymieniu przy pożarach małych. Dla grup projektowych 1-3 oraz dla pomieszczeń niskich należy tak projektować powierzchnie oddymiające, aby z sektora dymowego całość dymu była odprowadzana.
Przy zastosowaniu opcji projektowej A w sposób pośredni dopuszcza się zwiększenie sektora dymowego. Dla sektora dymowego o powierzchni 1600 m2 odpowiednio do projektowanej wysokości warstwy o niewielkim zadymieniu wylicza się wówczas wymaganą powierzchnię otworów. Tę powierzchnię odnosi się (porównuje się / tworzy się proporcję??)do całego sektora dymowego i rozkłada równomiernie na powiększoną w ten sposób powierzchnię sektora dymowego o powierzchni maks. 2600 m2. Poprzez procentowe podwyższenie powierzchni oddymiania w tej powiększonej w taki sposób strefie dymowej zostaje również skompensowane m.in. zjawisko „podwiewania” (w znaczeniu: przepływania powietrza/ dymu pod kurtyną) kurtyn dymowych powodujące zwiększoną domieszkę świeżego powietrza do dymów pożarowych
Przy zastosowaniu opcji projektowej B należy uchwycić wartości szczytowe, pojawiające przy dużych wysokościach (budynku?) i dużych mocach pożaru na skutek tego, że zgodnie z zaleceniami normy DIN 18232-2 rozprzestrzenianie się dymu powinno pozostać ograniczone do sektora dymowego. W każdym sektorze dymowym należy obligatoryjnie umieścić otwory o powierzchni minimalnej 50m2. W dwóch sektorach dymowych powstaje w ten sposób powierzchnia do oddymiania o wielkości 100 m2. W związku z tym w sektorach dymowych o wysokości do 11 m i należy liczyć się z tym, że wysokość warstwy o niewielkim zadymieniu będzie tylko nieznacznie poniżej kurtyn dymowych a w wyższych pomieszczeniach będzie miała wysokość ok. 10 m.
B.2 Objaśnienia dotyczące powierzchni dolotowych
Dla uzyskania koniecznego dla procesu oddymiania stabilne rozwarstwienia pomiędzy niezadymionym powietrzem w dolnej partii pomieszczenia a warstwą gazów pożarowych ogromne znaczenie ma właściwy dopływ powietrza, umiejscowiony możliwie blisko posadzki. Z tego względu norma niniejsza stawia wymagania odnośnie wystarczająco dużych (odpowiednio zaprojektowanych) otworów dolotowych, zaprojektowanych w dolnej części ścian zewnętrznych. Dopływ powietrza np. przez otwarte urządzenia oddymiające w dachu zlokalizowane w innych sektorach dymowych wpływa niekorzystnie w krytycznych warunkach brzegowych - w szczególności przy uwzględnieniu działania wiatru - na stabilność rozwarstwienia. Dowiedziono tego w opracowaniach opartych na modelach. Z uwagi na warunki brzegowe, poniżej których zachowanie rozwarstwienia w pomieszczeniu, do którego dopływa powietrze z innych sektorów, nie jest całkowicie zapewnione, w niniejszej normie nie zaleca się tego typu rozwiązania problemu dopływu powietrza.
B.3 Objaśnienia dotyczące prędkości uwalniania energii
Powierzchnie czynne aerodynamicznie podane w tabeli 3 wyliczono biorąc za podstawę typową moc pożaru wynoszącą 300 kW/m2.
Z wyliczeń na bazie innych mocy można było zrezygnować, ponieważ z uwagi na powszechne stosowanie wzoru "pióropusza" wg Thomas'a i Hinkley'a wpływ typowej mocy pożaru na zawarte w tabeli 3 powierzchnie czynne aerodynamicznie w zakresie od 100 kW/m2 do 600 kW/m2 w większości przypadków (praktycznego zastosowania) był tak nieznaczny, że można było zrezygnować z publikowania odrębnych tabel dla poszczególnych wartości prędkości uwalniania energii.
Załącznik C (informacyjny)
Powierzchnie oddymiania w ścianach zewnętrznych - objaśnienia
C.1 Uwagi ogólne
Brak doświadczeń płynących z praktyki oraz jak dotąd wciąż niepełne podstawy naukowe nie pozwalają w obecnym czasie na sformułowanie ostatecznych postanowień normatywnych odnośnie powierzchni oddymiania w ścianach zewnętrznych.
Niżej przedstawione dane odzwierciedlają obecny stan rzeczy:
C.2 Określanie powierzchni oddymiania
Dla każdego sektora dymowego AR danego pomieszczenia powinna być określona aerodynamiczna powierzchnia czynna Aw urządzeń oddymiających wg tabeli 3. Tak określona powierzchnia oddymiania Aw powinna zostać zainstalowana w przynajmniej dwu naprzeciwległych ścianach zewnętrznych danego sektora dymowego z zachowaniem odstępu górnej krawędzi urządzenia oddymiającego do stropu, który wynosi maks. 0,5 m.
W przypadku większego odstępu od stropu należy ewentualne zmniejszenie różnicy ciśnień skompensować zwiększając powierzchnię oddymiania.
Urządzenia oddymiające powinny znajdować się całkowicie w warstwie dymu, dolna krawędź otworu wylotowego powinna znajdować się co najmniej 0,5 m powyżej granicy z warstwą o niewielkim zadymieniu, obliczonej wg tabeli 3.
Skuteczność aerodynamiczna powierzchni oddymiania danego urządzenia oddymiającego przeznaczonego do montażu w ścianie powinna zostać określona wg procedur opisanych w Załączniku A do niniejszej normy. Z badania skuteczności aerodynamicznej dla tych urządzeń można zrezygnować i przyjąć wielkość otworów w ścianie (wymiar w świetle muru) bez dodatkowych potwierdzeń, pod warunkiem, że powierzchnia tych otworów zostanie przemnożona przez współczynniki przepływu zawarte w tabeli C.1.
Tabela C.1 - Współczynniki przepływu dla różnych typów otworów
Rodzaj otworu |
Kąt otwarcia |
Współczynnik przepływu |
powierzchnia całkowicie otwarta |
|
0,65 |
żaluzje |
90° |
0,65 |
skrzydła rozwierne lub uchylne |
≥ 60° |
0,5 |
skrzydła rozwierne lub uchylne |
≥ 45° |
0,4 |
skrzydła rozwierne lub uchylne |
≥ 30° |
0,3 |
Podany w tabeli C.1 kąt otwarcia może być używany z dopuszczalnym odchyleniem ± 5°.
C.3 Określanie dopływu powietrza
Powierzchnia czynna otworów dolotowych powinna wynosić co najmniej półtorakrotność (1,5x) aerodynamicznie czynnej powierzchni otworów wszystkich urządzeń oddymiających największego sektora dymowego w danym pomieszczeniu. Powierzchnia ta powinna być rozłożona równomiernie po obu stronach (bokach) pomieszczenia, na których znajdują się urządzenia oddymiające.
Powierzchnie dolotowe powinny znajdować się całkowicie w warstwie o niewielkim zadymieniu. Krawędź górna otworu dolotowego powinna przebiegać w odstępie co najmniej 1 m od granicy warstwy dymu. W obrębie drzwi lub okien o maksymalnej szerokości 1,25 m odstęp ten można zredukować do 0,5 m.
C.4 Sterowanie
W czasie bezwietrznej pogody i przy prędkości wiatru poniżej 1 m/s wszystkie powierzchnie oddymiania i dolotowe umiejscowione w ścianach zewnętrznych sektora dymowego powinny być otwarte. Przy prędkości niezakłóconego prądu wiatru (??) powyżej 1 m/s otwarte powinny zostać tylko powierzchnie dolotowe i oddymiania znajdujące się na ścianie po stronie zawietrznej. Prędkości wiatru i jego kierunek powinny być mierzone powyżej powierzchni dachu a wyniki pomiaru uśredniane w odstępach co (10 ±2) min.
Sterowanie powinno odbywać się za pomocą przyrządów rozpoznania pożaru reagujących na zadymienie. Na 80 m2 powierzchni rzutu powinien przypadać co najmniej jeden czujnik dymu. Dodatkowo w każdym sektorze dymowym powinno znajdować się przynajmniej jedno urządzenie do wyzwalania ręcznego. Dodatkowe wyzwalanie termiczne nie jest wówczas konieczne.
Literatura
Brein D.: Anwendungsbereiche und -grenzen für praxisrelevante Modellansätze zur Bewertung der Rauchableitung in Gebäuden
Thomas, P.H. et al.: Investigations into the flow of hot gases in roof venting. Fire Research Technical Paper No. 7, London, HMSO 1963
Zukoski, E.E.: Entrainment in the near field of a fire plume. Report NBS-GCR-81-346, CFR NIST, August 1981.
Arbeitsgemeinschaft Brandsicherheit AGB: Referenzhandbuch für MRFC (Multi Room Fire Code), Version 2.7, Bruchsal-Wien, September 2000
Heskestad, G.: Engineering relation for fire plumes. Technology Report 82-8. Societyof Fire Protection Engineers, Boston, 1962
McCaffrey, B.: Momentum Implications for Diffusion Flames. Combustion and Flame 39: 191-209, 1980,
Thomas: The size of flames from natural fires. 9th symposium on combustion (1961), s. 844-859
Tłumaczenie z języka niemieckiego
13
Zastępuje DIN 18232-2:1989-11
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
decyzja nr rkr11 2006 z dnia 03 04 06
SAD e 03.01.2006 v2, SAD, egzamin 23 czerwca 2003
SAD e 03.01.2006 v1, SAD, egzamin 23 czerwca 2003
2003 03 04
2006 03 04
Podstawy zarządzania - wyk - 2006-03-04, JOLA
PKG VIII p p 2003(06 04 2009r )
2003 03 04
Wykład VIII 03 04 2012
urazy kl piersiowej 04 2006
2003 06
2003 06 22
lo orm2 03 04 kp1
2013-03-04, histopatologia
rozporzadzenie z dnia 28.04.2006, Materiały szkoleniowe na uprawnienia budowlane - archiwalne
2010 03 04
Choroby wirusowe czerwia i pszczo éy miodnej dn' 03 i 3 04 (ca éo Ť¦ç)
więcej podobnych podstron