NASZYM ZDANIEM

Rozwój gospodarczy, a także towarzyszący mu postęp cywilizacyjny zaowocowały wytwarzaniem
wielkiej ilości nowych produktów, wykorzystaniem nowych źródeł energii - początkowo węgla, a nieco
później ropy naftowej i gazu oraz w niektórych krajach energii atomowej.

Doprowadziło to też do powstania góry

odpadów i systematycznych zmian kli-
matycznych, które nazwano efektem
cieplarnianym. Innym efektem jest też
szybkie wyczerpywanie się nieodnawial-
nych źródeł energii. Problemy te stały się
ważne dla społeczeństw w skali świato-
wej. Od pewnego czasu zwoływane są
różne światowe konferencje ekologicz-
ne, a ich zamierzeniem jest wypracowa-
nie nowych uregulowań prawnych, które
formułują istotne zagrożenia dla środo-
wiska i poszukują skutecznych rozwiązań
prawno-technologicznych. Wypracowano

i próbuje się wdrażać ideę zrównoważo-
nego rozwoju gospodarki w skali global-
nej, jednak nie bez widocznych trudności
i oporów ze strony niektórych rządów. W
tych poczynaniach niektóre z nich widzą
zagrożenie dla rozwoju własnej gospo-
darki narodowej. Wzrost gospodarczy jest
nadal uzyskiwany w wyniku spalania coraz
większych ilości paliw kopalnych, uzu-
pełnianych w niektórych państwach przez
energetykę jądrową.

Pierwsza ze światowych konferencji

ekologicznych odbyła się w Sztokhol-
mie,

a jej plonem było zapisanie 26 zasad

dających podwaliny do tworzenia między-
narodowego prawa ochrony środowiska.
Od tego czasu zaczęto analizować dzia-
łania w zakresie ekologii, a samo słowo
zrobiło zawrotną karierę (ekologia - gr.
oikos dom, siedziba logos nauka). W
sensie biologicznym to nauka o siedlisku
oraz przystosowaniu się do niego orga-
nizmów, wzajemnych zależnościach po-
między nimi; współcześnie dotyczy także
ochrony środowiska naturalnego.

W roku 1992 odbyła się w Rio de Ja-

neiro światowa konferencja ekologiczna

zwana Szczytem w Rio (Szczytem Ziemi),
której główne dokonania objęły zagadnie-
nia prawne. Dwie następne - w Berlinie
(1995 r.) i Kioto (1997 r.) - poświęcono
zmianom klimatycznym jako wynikowi
emisji szkodliwych gazów do atmosfery
(nazwano je efektem cieplarnianym). W
rezultacie szeroko zakrojonych badań mię-
dzynarodowych wykazano, że efekt ciep-
larniany polega na wzroście temperatury
powietrza w skali planety. Jednak zwięk-
szenie temperatury powietrza jest nierów-
nomierne. Silniejszy jej wzrost przewiduje
się w strefie klimatu umiarkowanego. Zja-
wisko to jest wynikiem zatrzymywania
w atmosferze coraz większych ilości pro-

mieniowania podczerwonego, spowodo-
wanego gwałtownym zwiększaniem się w
niej dwutlenku węgla. Bezspornie ustalo-
no, że rosnące stężenie dwutlenku węgla
pochodzi ze spalania coraz większych
ilości paliw kopalnych (węgiel, ropa nafto-
wa i gaz ziemny) oraz materii organicznej
(drewno). Ten drugi przykład obejmuje
kraje ,,biednego południa”, w których nie-
kontrolowana wycinka lasów na potrzeby
energetyczne również włącza się w in-
tensyfikację owego niekorzystnego zja-
wiska.

W oparciu o symulacje komputerowe

wykazano, że skutki efektu cieplarnianego
będą wielorakie i na ogół niekorzystne dla
planety i ludzi. Zwiększenie się temperatu-
ry powietrza przyspieszy topnienie lodow-
ców, czego skutkiem będzie podniesienie
się poziomu oceanów o 1 do 1,5 m. Pod-
niesienie się wód morskich nawet o metr
doprowadzi do zalania obszarów nisko po-
łożonych, a gęsto zaludnionych (Holandia,
wschodnia Anglia, delta Gangesu, Floryda
i wiele innych). Doprowadzi to do emigracji
ich dotychczasowych mieszkańców. W po-
zostałej części globu wpływ tego zjawiska
zaznaczy się w inny sposób.

Rozchwianiu ulegnie rytm klimatu, pro-

wadząc do nierównomiernych opadów,
których brak w jednym miejscu spowo-
duje suszę, a w innym ich nadmiar dopro-

wadzi do wystąpienia lokalnych powodzi.
Należy podkreślić, że opady będą mieć
charakter punktowy, ograniczony do nie-
wielkiego obszaru. W wyniku tych zmian
rośliny uprawne i zwierzęta hodowlane
obniżą swą produkcyjność, czego skut-
kiem będzie spadek produkcji żywności.
Godzi się w tym miejscu podać, że
aktualnie 800 mln ludzi cierpi głód,
a wobec takiego scenariusza liczba ta może
wzrosnąć.

Pod koniec roku 2001 szczyt w Jo-

hannesburgu

również nie dostarczył roz-

wiązań i wspólnych uzgodnień, które
satysfakcjonowałyby wszystkich jego
uczestników. W odróżnieniu do czterech
poprzednich światowych konferencji eko-
logicznych wrócił problem żądań więk-
szej pomocy dla ,,biednego południa’ ze
strony uprzemysłowionych krajów ,,bo-
gatej północy”. Dyskusja na światowych
konferencjach ekologicznych, jak i wypra-
cowane uzgodnienia wskazują, że świat
jako całość daleki jest od poprawnego
i skutecznego rozwiązania problemów
ekologicznych. Wskazuje to na fakt, że
skuteczniejsze mogą się okazać działania
w skali lokalnej, gdzie chęć społeczeństw
do uzyskania pozytywnych efektów w ob-
szarze ekologii, z uwagi na wykazywaną
większą determinację, może być wysoce
efektywny.

WYCHOWAĆ

PAPIER

EKOLOGICZNY

4

MARZEC 2006

NR 3 (152)

4

MARZEC 2006

NR 3 (152)