Piramida potrzeb Maslowa i potrzeby wg Schellera. Dlaczego potrzeby się wykluczają?
(od dołu)
1.Potrzeby fizjologiczne (pożywienie, woda, potrzeby seksualne)
2.Potrzeba bezpieczeństwa (bezpieczeństwo, stabilizacja, wolność od strachu)
3.Potrzeba przynależności
4.Potrzeba uznania (poczucie, Ŝe jest się własnym)
5.Potrzeba samorealizacji, samoaktualizacji (zdolność do wykorzystania swojego
potencjału)
6.Autotranscendencja (potrzeby duchowe)
4 warunki istnienia poczucia własnej wartości. Co może zniekształcić obiektywną znajomość siebie?
-stosunki z innymi ludźmi,
-cele i aspiracje,
-jakość Życia emocjonalnego,
-poczucie niezależności (konformizm)
Zniekształca:
-faworyzacja własnej osoby,
-podmiot i przedmiot badań jest ten sam,
-ucieczka przed samopoznaniem,
-brak umiejętności obserwacji;
Osobowość- suma tych sposobów
Typy zachowań i postaw w relacji TY i Ja.
Agresywny - akceptuję siebie odrzucam innych
- brak pewności siebie i niska samoocena
- brak szacunku dla innych
- lekcewaŜenie innych
- poczucie wyŜszości
- chęć kontrolowania otoczenia i sytuacji
- brak zainteresowania uczuciami innych
- złość w stosunku do innych
- skłonność do obwiniania
- nieumiejętność słuchania i zadawania pytań
- ignorowanie otoczenia
Asertywny - akceptuję siebie i innych
- pewność siebie i wysoka samoocena
- szacunek dla siebie i innych
- odpowiedzialność
- motywacja do pracy
- zainteresowanie uczuciami innych i myślami innych
- umiejętność zadawania pytań
- uczciwość i bezpośredniość
- umiejętność słuchania
- potrzeba poznania reakcji otocznia
Manipulujący - ja jestem nic nie wart i świat teŜ
- brak pewności siebie i niska samoocena
- brak szacunku dla siebie i innych
- podejrzliwość i niedowierzanie w stosunku do motywów działania otoczenia
- negatywne myśli i uczucia dot. do innych i własnego „ja”
- ostroŜność w stosunku do innych
nieuczciwość i brak szczerości
- zniekształcenie zdarzeń cudzych wypowiedzi
- poddawanie w wątpliwość poczucia godności innych ludzi
-depresja i brak motywacji
Bierny - odrzucam siebie, akceptuję innych
- brak pewności siebie, niska samoocena
- brak szacunku do siebie
- poniŜanie samego siebie
- negatywne myśli i uczucia dot. własnej osoby
- poczucie niŜszości
- przekazywanie innym kontroli nad sytuacją i otoczeniem
- poczucie winy, brak motywacji
4. Style rozwiązywania konfliktów. Opisz konstruktywne reakcje na konflikt.
A - Unikanie - wycofuje się z konfliktu, nie zależy mu na udowodnieniu swoich racji ani na rozpatrywaniu racji partner
B - Dostosowanie się - dąży do zmiany własnych poglądów w imię zgody i współpracy
C - Kompromis - stara się odnieść pewne korzyści, przyznając również partnerowi prawo do ich części
D - Rywalizacja - dąży do rozstrzygnięcia konfliktu na swoją korzyść, wykazania wyższości racji nad racjami partnera
E - Współpraca - wykorzystuje sytuacje konflikt, aby szukać twórczo nowych podstaw współpracy, rozwiązać problem
Jak kreować komunikaty aby druga osoba zmieniła swoje stanowisko/zdanie?
-wywołanie sytuacji stresowej (hałas, za ciepło w pokoju lub zimno, niekorzystne
warunki spotkania);
-argumenty odwołujące się do próŜności;
-argumenty do autorytetu, z siebie czyni autorytet (autoprezentacja, uŜywanie trudnych
słów, cytatów);
-pławienie się w odbitym blasku- powoływanie się na znajomości
-uatrakcyjnienie poprzez słownictwo
-odwoływanie się do litości, zdrowego rozsądku;
-pytania alternatywy (jesteś przeciw, czy zwolennikiem-rozmówca zaczyna się
tłumaczyć, plątać);
-straszenie; argumenty kija
Zajęcia W1 - 10.10.a09
Rozwój samowiedzy w ontogenezie - stadia, składniki, funkcja. Reguły generowania wiedzy
o sobie. Rola samowiedzy w procesie podejmowania decyzji.
Teza: „Jakość decyzji zależy od tego jak postrzegamy siebie oraz świat zewnętrzny.
R. Fischer , W. „Dochodząc do TAK”
Składniki samowiedzy:
sądy opisowe (np. wzrost, jestem Polakiem)
sądy wartościujące (np. samoocena, jestem tolerancyjny)
standardy osobiste (np. chciałbym być lepszy w czymś)
reguły generowania wiedzy o sobie (np. na podstawie opinii innych)
reguły komunikowania wiedzy o sobie (np. jak chcą nas postrzegać)
Stadia rozwoju samowiedzy w ontogenezie:
Elementarne, podstawowa (sądy opisowe)
Zróżnicowane, wiedzy umiarkowanej (sądy opisowe, wartościujące i osobiste)
Samowiedza dojrzała (sądy opisowe, wartościujące, osobiste, reguły komunikowania wiedzy o sobie)
Funkcje samowiedzy (samooceny):
Poznawcza (pozwala poznać i zrozumieć własną osobę)
Instrumentalna (ułatwia osiąganie celu)
Motywacyjna (jeśli potrafimy ocenić rozbieżności między oceną a standardem)
Generatywna (może prowadzić do zmian)
Samoocena wpływa na:
stosunki z innymi ludźmi
poczucie niezależności (konformizm - nonkonformizm)
cele i aspiracje
jakość naszego życia emocjonalnego
Reguły generowania wiedzy o sobie:
Liniowa (kompensacyjna, suma zalet i wad),
Komunikacyjna (jeden negatyw zmienia koloryt)
Alternatywna (co najmniej jedna ocena pozytywna powoduje że myślę dobrze)
Czynniki zakłócające samopoznanie:
- faworyzacja własnej osoby
- podmiot i przedmiot badań jest ten sam (brak obiektywizmu)
- ucieczka przed samopoznaniem (boję się prawdy o sobie)
- brak umiejętności obserwowania
Detorianacja - pogorszenie poznania, czynniki zakłócające samopoznanie
Znaczenie samowiedzy w życiu człowieka
- na wpływ na decyzje człowieka
- akceptacja lub odrzucenie innych osób
- kierowanie własnym rozwojem (kształtowanie dojrzałej osobowości)
Osobowość
- budowa ciała
- temperament
- inteligencja, umysł, system poznawczy
- charakter, system interpersonalny
- wola
Wielka piątka
- ekstrawersja
- Neurotyczność
- otwartość na ….
- ugodowość …
Zajęcia W2 - 21.11.09
Zasada całości - horyzontalnie i wertykalnie
I deficyt tkanek: konsumpcja-rzecz może być zawłaszczona
II uświadomienie sobie własnego ograniczenia i niewystarczalności jako osoby: samorealizacja-bycie z kimś
III potrzeba wiedzy poznania samego siebie swego miejsca w świecie, sensu życia: tendencja do autotranscendencji: przekroczenie faktów bezpośrednich.
Nowe odniesienie poszanowania rzeczy i wolności człowieka.
Transcendencja na 3 poziomach (wychodzenie „poza”)
I -poza dobre samopoczucie fizyczne pojedynczego człowieka (mobilizacja organizmu)
II -poza dobre samopoczucie mojej osoby (praca na rzecz dobra wspólnego przy porzuceniu własnych korzyści),
III -poza moją prawdę (prawda absolutna nas przekracza)
Ludzka wolność decyduje, z jakiego poziomu człowiek będzie interpretował siebie i świat.
I -dostępny zwierzętom, nadmierna troska o ciało (automatyzm, powtarzalność, „adecyzyjność”),
II -źródłem tożsamości jest bagaż darów i talentów (inteligencja, towarzyskość, sukces w pracy…)
III -dostępny tylko człowiekowi; dobrowolnie przyjęty projekt życia, którego wypracowanie i przestrzeganie jest źródłem oceny osobistej.
Trzy poziomy świadomości, pojmowania człowieka przez samego siebie:
I*świadomość - bezpośrednio dostępna lub obecna
*podświadomość
II przedświadomość -może być przywołana np.refleksja, rachunek sumienia
III nieświadomość -znana przez skutki, można przywołać tylko profesjonalnie
>>>>>…………..???????????????????????????????????????
Odpowiedzi testowe,sny,pomyłki,skojarzenia
Myśli uczucia i pragnienia |
świadome |
Mechanizmy obronne lęk |
Podświadome |
Wyparte konflikty(reprezentacja symboliczna) |
Nieświadome |
Podłoże osobowości (kontinuum norma-patologia) |
Oddziaływający stres środowiskowy |
Rozwój psychoseksualny i traumatyczne przeżycia |
|
Wyposażenie dziedziczne instynkty |
|
Schemat Johari
|
To co jest znane ja |
To co jest nieznane dla ja |
To co jest znane innym |
A obszar publiczny |
B obszar ślepy |
To co jest nie znane innym |
C obszar sekretny |
D obszar podświadomy |
Dążenie emocjonalne
- spostrzeganie
- pamięć afektywna
- wyobrażenia odnoszące się do przyszłości
- ocena intuicyjna (kryteria częściowe)
Podoba mi się? Nie podoba mi się?
- emocja -działanie impulsywne
Rodzaje pamięci
*Reintegracja - rekonstrukcja starego doświadczenia na bazie częściowych poszlak (treść w czasie i przestrzeni)
*Rozpoznanie - forma uogólnienia zaczerpnięta z minionego doświadczenia
*Przypomnienie - zachowanie wyuczonej czynności,
*Ponowne przyswajanie sobie - np. znany materiał
*Afektywna
Pamięć afektywna
-raz doświadczona emocja skłania do doświadczania jej na nowo,
-podobieństwo między przeszłością, a teraźniejszością na bazie subiektywnej
-zasada podobieństwa rzeczywistego lub symbolicznego
-najczęściej nieświadoma i spowodowana potrzebami konfliktowymi
-niewłaściwe zestawienie między obecną sytuacją, a wcześniejszą emocją.
Dążenie racjonalne
*Osąd refleksyjny procesu dążenia emocjonalnego (świadome)
(ocena przekracza bezpośrednie i zmysłowe zainteresowanie, odwołuje się do wartości i celów)
Korzystne ? pożyteczne ?
*Emocja typowo ludzka - działanie rozmyślne.
Emocje podstawowe rys.
Radość, akceptacja, strach, zdziwienie, smutek, wstręt, gniew, oczekiwanie
optymizm Miłość uległość groza rozczarowanie, skrucha, pogarda,agresywność
Mapa natężeń emocjonalnych rys.
Emocja formą poznania (różnią się co do sposobu oceny)
Lęk - niebezpieczeństwo,
Pycha - przyjemność, że to moje,
Gniew - przeszkoda,
Złość - spostrzega oczyma gwałtowne przeciwdziałanie się zagrożeniu
Akceptacja - przyłącza
Radość - inicjuje
Wstręt - odrzucenie szkodliwego
Schemat reakcji człowieka
1.Pojawienie się bodźca -pierwsze słowo
2.Spostrzeżenie i zinterpretowanie go w korze mózgowej/ substancje neurosekrecyjne
3.Aktywacja podwzgórza/ substancje neurosekrecyjne
4.Aktywacja przysadki/ przyspieszenie oddechu
5.Wydzielenie chromosomu kortykotropowego ACTH/ przyspieszenie akcji serca/skurcze żołądka
6.Nadnercza wydzielenie adrenaliny/ spowolnienie trawienia/ wzrost ciśnienia krwi/ ogólne napięcie mięśniowe.
Interpretacja bodźca zależy od:
-Cechy osobowości i wyposażenia genetycznego
-Wzorca radzenia sobie z gniewem z dzieciństwa
-Aktualnego poziomu zaspokojenia potrzeb,
-Stanu fizycznego
-Zapasu przechowywanego gniewu z przeszłości
-Osobistych przekonań, wartości i preferencji.
Gniew jako …. A jego zewnętrzny wyraz:
-impulsywny, fizyczny
-przemoc emocjonalna: odmowa rozmowy, celowe ignorowanie, zniewagi werbalne…
-tłumienie
Zwiększenie świadomości własnych uczuć:
1.Spostrzeganie (odpowiedniki fizjologiczne)
2.Uznawanie za swoje
3.Nazywanie
4.Reagowanie
Trzy „warstwy” osoby:
*fizyczna, biologiczna, życie zmysłowe,
*rozumowanie intelektualne, odczucia emocjonalne, przeżycia estetyczne i duchowe (świadome),
*podświadomość psychologiczna i duchowa: pragnienia, tęsknoty, lęki, gniew, niezadowolenie.
TEZA: Każda raz podjęta decyzja nie znika, ale pozostawia ślad, dzięki czemu na przyszłość człowiek będzie bardziej skłonny do analogicznych ocen.
TEZA: Człowiek może działać wbrew silnym pragnieniom emocjonalnym, wybierać to, co bezpośrednio jest mniej pociągające, ale bardziej korzystne.
Zajęcia W3 - 29.11.09
S1. Treści i struktury ja
S2. Potrzeby, Wartości, Postawy
S3. Akceptacja społeczna (uznanie): bycie uznanym i docenianym, dowartościowanym i poważanym; niedopuszczenie do utraty poważania; zapewnienie swego dobrego iminia
……wykonywanie czegoś co ma sens, osiąganie czegoś dla siebie, …………. Się w rzeczach bezużytecznych, budowanie, tworzenie, sku-….., współdziałanie ze środowiskiem, bycie kompetentnym.
……… się: wrodzona skłonność ku drugiemu człowiekowi w celu …… relacji przyjaźni i powiązań, praca u boku osoby będącej so-…….., współpraca, wymiana punktów widzenia, związanie się z przy-…. . i byciem wiernym.
S4. Agresywność - zemsta za doznane krzywdy, atak, napaść, wyrządzanie szkody, ośmieszanie, szkalowanie, ironizowanie
Ekshibicjonizm - robienie wrażenia, bycie w centrum zainteresowania, zadziwienie, szokowanie
Unikanie niższości i obrona siebie - omijanie wszelkich sytuacji, które mogą odsłonić stan słabości, narazić na krytykę ze strony innych, nieuznawanie własnego braku racji
S5. Upokorzenie (brak wiary w siebie)
Tendencja do niedoceniania siebie
Poddawanie się pogodzenie się z losem
Bierne uleganie zewnętrznej sile
Pomniejszanie i krytykowanie siebie,
Strach przed czynieniem tego co się potrafi
Obwinianie siebie za to, co się dzieje
S6. Potrzeby neutralne (hetero centryczne):
zrzeszanie się pomaganie innym
poznanie dominacja
porządek reakcja sukces
Potrzeby sprzeczne (autocentryczne)
- agresja zależność uczuciowa
-ekshibicjonizm
-unikanie niebezpieczeństwa
-unikanie niższości i obrona
-gratyfikacja erotyczna skromność
S7.
Potrzeba przynależności: nieustanna samotność; czuje się wyalienowany, obcy, tak naprawdę nie jest częścią grupy; „przylepny” w przyjaźni; może podejmować działania w celu zwrócenia na siebie uwagi; częste choroby i hospitalizacje; niska samoocena; czasami się innym płytki i nieprawdziwy; ma problemy z zaufaniem; jest zaabsorbowany szukaniem przyjaciela, dopasowaniem się gdzieś; może próbować ….. się duszpasterstwem lub rodzicielstwem by zaspokoić potrzebę bycia potrzebnym
S8.
Potrzeba uznania: potajemnie porównuje się z innymi, konkuruje; ma poczucie niższości; często odczuwa zazdrość, może próbować kontrolować w relacjach międzyosobowych; marzy o wielkich osiągnięciach; szuka prestiżu, władzy, uznania; często nie radzi sobie z obowiązkami, kiedy już zdobędzie władzę; może przesadzać z dokonaniami, by sprawdzić siebie; może usiłować zrobić, do czego ….. jest zdolny; lubi być na świeczniku, może wydawać się niewrażliwy, . ……… potrzeby innych lub bardzo narcy-……………
S9.
Autoranscendencja - pobłaża sobie; nadmiernie koncentruje się na sobie; przechwala się swymi osiągnięciami życiowymi; nie jest nigdy zadowolony, jest samolubny, niedbały, niespokojny,e pustki; może być zawsze „zaj”, by wypełnić pustkę lub może stać się samotnikiem
S10. Poczucie własnej wartości (PWW)
Posiadanie stałej i pozytywnej tożsamości,
Wiedza o swoich zaletach,
Radość z powodu tego, kim się jest i co się
Ułożenie spostrzegania siebie w ograniczony i
Ignorowanie swoich negatywnych stron
S11.
TEZA: nie może siebie obiektywnie, taki człowiek, który tłumi w sobie odnoszenie się do wartości, ani taki, który buduje swoje ideały ignorując własne potrzeby.
By ocenić się pozytywnie, człowiek musi odkryć nie tylko to, że jest nosicielem wartości, ale także ich realizatorem.
S12.
Poczucie własnej wartości
Obiektywna znajomość siebie (JA ukryte!)
Warunek podstawowy
Umiejetnośc dostrzegania tego, kim się jest
Postwnie poczucia WW (JA aktualne)
Zdrowe napięcie ku dobru-wartości
realizowanie procesu PWW (JA idealne)
Integrowanie tego co negatywne
S13.
Życiu mogą nadać znaczenie wartości
Twórcze - to, co my wnosimy do życia, świadomość, że została wyrażona własna oryginalność (Frankl)
Praktyczne - to , co otrzymujemy od życia, doświadczenie rzeczywistości pozytywnej (dobra, piekna)
Uzdalniające - postawa wobec rzeczywistości, której nie można zmienić
S14.
Funkcje postaw
Utylitarne - przyzwoite relacje z innymi,
Broniąca JA - przyzwoite relacje ze sobą, (mechanizmy obronne),
Wyrażająca wartość - prawda wewnętrzna i zewnętrzna, harmonia między gestem a intencją
Poznawcza - w celu zrozumienia siebie samej i świata (potrzebujemy schematu odniesienia)
S15. BIERNY - odrzucam siebie, akceptuję innych
Brak pewności siebie, niska samoocena,
Brak szacunku dla siebie,
Poniżanie samego siebie,
……………uczucia nt własnej osoby
Poczucie niższości
…….ywanie innym kontroli nad sytuacją i …..
Zajęcia W4 - 12.12.09
Reakcja na dwa lub więcej wymiarów bodźca jednocześnie. Dana rzeczywistość jest niezmieniona, mimo że jej wygląd się zmienił.
S2:
OPERACJE FORMALNE (>11 lat) Rozumowanie może się opierać wyłącznie na opisach słownych. Kształtuje hipotetyczne czy wyobrażone konsekwencje i związki między środkami i celami, które współistnieją z rzeczywistymi konsekwencjami i związkami
S3:
ASPEKTY ANALIZY *intelektualny -wg. Piageta (interpersonalna) doświadczenia zmysłowego >> hipotez, *psychospołeczny wg Ericssona (interpersonalna) otrzymywania >> tworzenia, *moralny- wg. Kolberga (metaosobowa-wertykalna) unikanie kary >> uniwersalnych zasad etycznych
S4:
EGOCENTRYZM - niemożliwość wyobrażenia sobie świata z perspektywy innej niż własna, -niezdolność do uświadamiania że własna perspektywa jest tylko jedną z możliwych
S5,6,7,8,9,10,11,12:
ROZWÓJ SPOŁECZNY wg. Ericssona 1.Niemowlęctwo (do 1 roku) (zaufanie-nieufność >> nadzieja) Jakość opieki, ufa otoczeniu/podejrzliwe, lękliwe; spostrzega jako uporządkowane/nieufne wobec chaosu i nieprzewidywalności 2.Wczesne dzieciństwo (2-3 latka) autonomia-zwątpienie, -aktywność ruchowo umysłowa, nowe doświadczenia; -samokontrola i zaakceptowanie kontroli innych; -zachęcać do wchodzenia w sytuacje wymagające swobodnego wyboru > rozwój woli; -nadmierny krytycyzm > nieśmiałe, wątpi we własną adekwatność; -zaczyna odróżniać: siebie od innych, dobro od zła 3.Wiek zabawy (4-5 lat) inicjatywa - poczucie winy; -intensywny rozwój pytań, umiejętności i odpowiedzialności; Inicjatywa+ autonomia>> zdolność realizowania i planowania zadań; zabawa, eksperymenty, próby i porażki > zdecydowanie, nie zahamowanie przez poczucie winy i strach przed karą > samodzielność i przedsiębiorczość; poczucie winy, odgrywanie ról w dorosłym życiu 4. Wiek szkolny (6-11 lat)pracowitość-poczucie niższości; - podział czasu na zabawę i naukę >> zasada organizacji czasu; - uczy się pracowitości, poznaje nagrody jakie przynosi dzielność i wytrwałość ; -może rozwinąć się poczucie niższośći, kompleksy; - cnota kompetencji 5.ADOLESCENCJA (12-18 lat) tożsamość > przemieszanie ról ; -zaczyna mieć: poczucie swej tożsamości, świadomość swych specyficznych cech, zdolność postrzegania zjawisk w różnoraki sposób; dzieciństwo >> wiek dojrzały (kryzys tożsamości); -może wytworzyć się negatywna tożsamość , poczucie posiadania potencjalnie złych cech lub bezwartościowych; - stara się sformułować zbiór wartości > wierność fundamentem trwałego poczucia wartości. 6.Młodzi dorośli (19-30 lat) intymność - izolacja; -gotowość do połączenia swej tożsamości z innymi lub izoluje się; - kształtuje się cnota miłości; - wspólne dzielenie ze sobą pracy, przyjaźni, miłości 7.Dorosłość (31-50 lat) twórczość-stagnacja; -intensywne życie zawodowe; - zainteresowanie tym co się tworzy: potomstwo, produkty, idee; -rozwija się zaangażowanie w sprawy innych; - orientacja przyszłościowa, formułowanie i ogłaszanie wskazówek i wytycznych dla następnych pokoleń; - brak orientacji przyszłościowej, sprawy materialne, własny dobrobyt 8.Wiekdojrzały (>50 lat) poczucie spełnienia - rozpacz; - stadium integralności; - świadomość innych stylów życia, zachowuje z godnością swój; - rozpacz nad zmiennymi kolejami cyklu życiowego, nad kruchością egzystencji w obliczu śmierci; - cnota mądrość-/ bezstronne zainteresowanie samym życiem w obliczu samej śmierci; Sapientyzm;
S13,14,15:
Rozwój Moralny wg. Kolberga, POZIOM I; 1.Orientacja na posłuszeństwo i karę: - wartość moralną ma to co pozwala uniknąć kłopotów, - jeśli nie zostanie ukarane to jest dopuszczalne
2. Orientacja Naiwnie Egoistyczna: - moralność Kalego; - świadomość relatywizmu wartości w zależności od potrzeb i punktu widzenia każdej z osób działającej; POZIOM II. 3.Orientacja „dobrego chłopca” - nastawienie na uzyskanie aprobaty ze strony innych; - podobanie się innym i pomaganie im; 4.Orientacja oparta na poszanowaniu autorytetów: -nastawienie na spełnianie obowiązków, okazywanie szacunku autorytetom; - utrzymywanie istniejącego porządku społecznego; -liczenie się z uzasadnionymi potrzebami ludzi. POZIOM III : 5.Orientacja legalistyczna oparta „na umowie społecznej”: wykładnią moralną jest to co postanowili inni, to co pochodzi od większośći. 6.Orientacja na zasady i sumienie: -uwzględnia znaczenie uniwersalnych wartości; - główną rolę odgrywa sumienie; - wzajemny szacunek i zaufanie
Zajęcia W5 09.01.10
S1. Niesprawny system informacji
Utrata informacji :
100% Dyrektor 59%
90% z-ca dyrektora 66%
81% Kierownik 73%
73% Inżynier 81%
66% Majster 90%
59% Pracownik 100%
S2. Zdrowe i normalne różnice
Osobowość Wartości
Spostrzeganie Gust
Preferencje Wiek Potrzeby
S3.Konfliktogenne cechy osobowości
Zamknięty umysł
Niska motywacja
Choleryczne temperament
Słomiany zapał
Brak realizmu.
Zachowania - manipulacyjne, kontrolujące, nieszczere
Uczucia - gniew, zazdrość, wina, niepewność
Sytuacje - zmęczenie, niebezpieczeństwo, strata
S4. Dynamika Rozwoju Sytuacji Konfliktowych
a) 4 fazy Konfliktu
1. Poprzedzająca
Narasta w formie utajonej
Negatywne nastawienie
Selekcja informacjiZdarzenie -> reakcja
2. Prowokacji
Konflikt zostaje uświadomiony
Naruszona równowaga stosunków
Zostają ujawnione inne spory
3. Eskalacji (lub jej braku, może być konstruktywny)
Rośnie lawinowo liczba spornych kwestii
Motywy osobiste
Wet za wet (destruktywny)
4. Konfrontacji - kłócimy się dla samej walki
b) 3 formy konfliktu ( w zależności od nasilenia)
1. Sprzeczka
2. Starcie - zanik woli współpracy i utrata zaufania
3. Kryzys - decyzja o świadomym zakończeniu współpracy
c) Pytania
O co się spieram,
Dlaczego jestem zaangażowany w tę sytuację konfliktową
Jakie potrzeby, wartości i uczucia posiadam
Czy mają zwykłą intensywność czy przesadzone
Czy konflikt niszczy czy ma jakąś wartość
d) style rozwiązywania konfliktów
Rywalizacja - D
Współpraca - E
Kompromis - C
Unikanie - A
Dostosowanie się - B
K o o p e r a t y w n o ś ć
A - Unikanie - wycofuje się z konfliktu, nie zależy mu na udowodnieniu swoich racji ani na rozpatrywaniu racji partner
B - Dostosowanie się - dąży do zmiany własnych poglądów w imię zgody i współpracy
C - Kompromis - stara się odnieść pewne korzyści, przyznając również partnerowi prawo do ich części
D - Rywalizacja - dąży do rozstrzygnięcia konfliktu na swoją korzyść, wykazania wyższości racji nad racjami partnera
E - Współpraca - wykorzystuje sytuacje konflikt, aby szukać twórczo nowych podstaw współpracy, rozwiązać problem
Typologia Reakcji na Konflikt
Unikanie podejmowania tematu, „obrót wszystkiego w żart”
Odcinanie się,
Konstruktywne reakcje
Odcinanie się:
Obwinianie - „to przez ciebie … „
Odrzucenie osoby - inwektywy
Nakazy, zakazy, żądania
Wrogie pytania
Negatywne domniemania
Unikanie odpowiedzialności (obwinianie kogoś przez wybielanie siebie)
Reakcje konstruktywne (integrujące, budujące więź)
Odsłanianie się
Prośby o odsłonięcie się
Uściślenie zarzutów
Wsparcie osobiste (podziw, szacunek)
Podkreślenie wspólnoty - to, co łączy a nie dzieli
Wzięcie odpowiedzialności
Konflikt wzmaga:
Przerywanie Zmiana tematu Oskarżanie
Trywializowanie Wyszydzanie ikrzyczenie
Konflikt zmniejszają
Empatyczne słuchanie Tłumaczenie
Wyjaśnianie Docenianie
Podsumowanie
Sposoby słuchania - poziomy
Ignorowanie mówiącego
Udawanie słuchania
Słuchanie selektywne
Słuchanie kontrolująco - oceniające
Słuchanie aktywne z intencją zrozumienia
Sztuka słuchania
Motywacja do odbioru przekazu
Cierpliwość
Aktywność intelektualna - bierność to nieuważne milczenie
Wrażliwość - odbiór emocji nadawcy
Wsparcie - atmosfera aprobaty i zrozumienia
Sposób mówienia - reguły Gric'a
Jakości - mów szczerze
Ilości - niezbyt szczegółowo, nieoszczędnie
Stosunku, odpowiedniości - na temat
Sposobu - uporządkowany, jasny, dostosowany do percepcji, nie wieloznacznie, taktownie
Umiejętności przydatne w rozmowie:
Pytania otwarte - kto, co, kiedy, dlaczego…
Wyrażaj swoje potrzeby, uczucia, propozycje
Nie oceniaj Nie uogólniaj
Nie interpretuj Nie dawaj dobrych rad
Daj swoją uwagę
Stosuj w rozmowie:
Potwierdzenia, że słuchasz - słownie i gestem
Dostrojenia - ułożenia ciała, gesty, tempo, słownictwo
Aprobaty - sygnalizuj, ze myślisz podobnie
Parafrazy - o ile cię dobrze zrozumiałem
Ujawnianie emocji - pytaj o emocje rozmówcy
Skupianie się na najważniejszym - wiem, że to wszystko jest dla ciebie bardzo ważne ale…
Chwile na oddech - pozwól mi chwilę pomyśleć
KOMUNIKACJA NIEWERBALANAZnaczenie przekazu:
7% - słowa, pierwsze formy grzecznościowe,
38% - ton, brzmienie głosu
55% - mowa ciała, wygląd
Typy ekspresji niewerbalnej:
Mimika twarzy - emocje (brwi, źrenice, usta)
Kinezjetyka - napięcie, rozluźnienie (pozycja ciała, postawa, gesty)
Proksemika - kontakt dotykowy i wzrokowy
Parajęzyk - cechy głosu (wysokość, natężenie, tempo, wahania, błędy, śmiech, ziewanie)
Strefy dystansu:
Intymny 0-45cm
Indywidualny
Kultury kontaktowe 40-50
Kultury dystansowe 80-90
połeczny
75-120
120-210
210-360
Publiczny 360-720
Miejsca przy stole (Rys. )
Jak stoisz: (rys. spotkanie otwarte i …)
Jak siedzisz: Rys:
bezsilny, zainteresowanie ale z rezerwą
skryta - ślimak w skorupie
skrępowana - brak zaufania do siebie
Wymowne ręce - rysunki:
Całkiem przekręcone- sprawia wrażenie skomplikowanej
Szukanie oparcia - zbity z tropu
Niezręczne ręce - strach przed sporem
Postawy rysunki:
Nieprzenikniony:
Ręce znikają z pola widzenia,
Nie pozwoli zaglądać sobie w karty
Ręce stanowią barierę
Rysunek zaciśniętej pięści - jest ukrytą bronią
Rysunek ukazujący demonstracyjną szczerość
Rysunek ukazujący prawie otwarty dialog
Rysunek pokazujący: palec wskazujący jest jak nóż sprężynowy
Rysunek: Palec do ust - zastępczy detektor kłamstwa, „ssak” poczucie bezpieczeństwa
Rysunek ukazujący sposób trzymania kubka: „kłębek nerwów” i niepewny
Rysunki ukazujące powitania: kordialnie, protekcjonalnie uprzejmy
Rysunki ukazujące postawy: bariery z ramion
Rysunki ukazujące sposób siedzenia: krzyżowanie kolan w kierunku rozmówcy, kopiowanie gestów
Funkcje komunikacji niewerbalnej:
Informacja o emocjach
Postawy interpersonalne
Podtrzymują komunikację werbalną
Wkład w kształtowanie rytuałów.
Nastawienie:
- przyjazne - patrzy w oczy, kiwa głową aprobująco, uśmiecha się, trzyma dłonie otwarte, rzadko dotyka głowy, zbliża się ku rozmówcy
- nieprzyjazne - unika wymiany spojrzeń, pochyla, odwraca głowę, mimika zła, uboga, mocno ściska dłonie, pociera często nos, głowę, odsuwa się od rozmówcy
Zachowania osoby:
Pewnej siebie Oczy naturalnie otwarte,
ramiona luźno, swobodnie,
odsłania sylwetkę, twarz,
siedzi pewnie i spokojnie,
trzyma nogi spokojnie, wygodnie
Lękliwej -
często przymyka oczy, nerwowo rusza rękami, zasłania często usta,
wierci się na krześle, nerwowo kiwa głową
Nastawienie:
Bez wrogości- ¾ spogląda na rozmówcę, gestykuluje dłońmi, lekko odwraca głowę, lekko napina ciało, dłonie otwarte, patrzy prosto w oczy
Wrogie, agresywne - uśmiech z politowaniem, grozi palcem, podnosi brwi, wstaje by unieść się nad rozmówcę, ściska dłonie w pięści, patrzy nad głową rozmówcy
Model Wasnera SOTEN
S - smile - uśmiech
O - open - otwarta postawa
T - towards - pochylenie do przodu
E - eye - oko
N - nod - potakiwanie głową
Zajęcia W6 - 24.01.10
Negocjacje - warunki
1. Sprzyjające podjęcie rozmów:
- przygotowanie
- gotowość do zawarcia umowy
- częściowa zgodność i konflikt
- kompetencje decyzyjne
2. Skłaniające do odstąpienia od rozmów:
- zbyt duże zaangażowanie emocjonalne
- korzystne alternatywy negocjacji
- mała siła przetargowa
Całościowy model negocjacji:
1. Cel negocjacji
2. Strategia negocjacji
3. Przebieg negocjacji
Zasada 5P
-Pożądane Przygotowanie
Przeciwdziała Późniejszej
Porażce
Rodzaje negocjacji:
przegrana - przegrana (zimna wojna),
przegrana - wygrana (rywalizacja),
wygrana - wygrana (kooperacja)
Przegrana - przegrana
Nastawienie konkurencyjne - rywalizacja
- strony są zamknięte
- zwodzą się do celów i preferencji
Rywalizujący styl prowadzenia negocjacji:
- presja, zmuszanie do uległości
- zastraszanie, agresja, nieuczciwe chwyty
- dominacja
- manipulowanie miejscem i czasem rozmów
- asymetryczna relacja między stronami
- wygrana jednej strony, przegrana oponenta
Wygrana - przegrana
- nastawienie na współpracę - od razu odkryje wszystkie karty
- nastawienie na rywalizację - wykorzysta
Wygrana - wygrana
- nastawienie na współpracę
- interesy:
Wspólne - na nich budować
Różne - wymiana
Konfliktowe - wzajemne ustępstwa
Kooperacyjny styl prowadzenia negocjacji:
- elastyczność, grzeczność, zgodność, współpraca, ustępliwość, życzliwość, konkretność,
aktywność, emocjonalność, zaufanie
Strategia.
1. Posunięcia kooperacyjne - wola współpracy
2. Roztoczyć perspektywę współpracy, pokazać powtarzalność, osłabić pokusę samolubnych zachowań
3. Czujność i odpowiedź karząca na zachowania konkurencyjne
4. Wrócić do posunięć kooperacyjnych
2. Zawartość komunikatu:
- 3-7 argumentów „za” zasada ściętej piramidy
- słabości - „przeciw”
- powrót do - „za”
- obrazowy język
- wiarygodność, wygląd
3. Siła wizerunku, zdobyć sympatię drugiej strony
4. Ustępstwa personalizować
5. Opór - silne emocje
6. Sposoby ustępowania (nie pierwszy w ważnych dla siebie kwestiach następne połową poprzedniego)
Negocjacje jako gra:
Pozytywne - miękkie lub twarde
Wokół meritum - oparte na zasadach
Negocjacje rzeczowe (oparte na zasadach)
1. Uczestnicy rozwiązują problem
2. Celem jest mądry wynik osiągnięty efektywnie i polubownie
3. Oddziel ludzi od problemu
4. Bądź miękki w stosunku do ludzi, twardy wobec problemu
5. Działaj niezależnie od zaufania
6. Skoncentruj się na interesach, a nie na stanowiskach
7. Badaj i odkrywaj interesy
8. Unikaj posiadania dolnej granicy porozumienia
9. Opracuj możliwości korzystne dla obu stron
10. Opracuj wiele możliwości, z których wybierzesz później
11. Upieraj się przy stosowaniu obiektywnych kryteriów
12. Staraj się osiągnąć rezultat oparty na obiektywnych kryteriach
12. Uzasadniaj i bądź otwarty na uzasadnienia
13. Poddawaj się regułom, nie presji
Strategia szachowa ???
Przykład: …
Taktyki negocjacyjne wg. Gawina Kennedy - ze względu na zadania:
Dominujące zamykające
kształtujące
Taktyki dominujące:
- warunki wstępne
- decydowanie o porządku spotkania
- Agresja
- Lekceważenie
- Manipulowanie miejscem i czasem
Taktyki zamykające - wykorzystywane techniki:
- Dobry/Zły policjant
- Salami
- Dołączanie
- Troskliwa mamuśka
- Rosyjski front
Taktyki kształtujące - wykorzystywane techniki:
- Podział różnicy
- Teraz albo nigdy
- Rosyjski front
Katalog błędów związanych z siłą (wg. Carrerasa 60 pozycji)
1. Nie oceniaj zbyt nisko swojej siły
2. Samospełniające się przepowiednie
3. Nie przypuszczaj że przeciwnik wie o słabościach
4. Nie daj się zwieść statusowi
5. Nie dać się uwieźć statystykom, precedensom
6. Nie ujawniać wszystkich swoich możliwości
7. Nie mówić, że jesteśmy niepotrzebni
8. Nie obniżać poziomu aspiracji
9. Nigdy nie przyjmuj pierwszej oferty (rozpoznanie sytuacji)
Spostrzeganie w procesie decyzji:
- symulacja zmysłowa
- spostrzeganie
- uznanie danych przez nadanie znaczenia
- poznanie
- decyzja
Czynniki osobowościowe i społeczne wpływające na spostrzeganie:
Cechy przedmiotu spostrzeganego:
Powiększenie percepcyjne - przesadna ocena rozmiarów bodźca mającego znaczenie
pozytywne - większe
negatywne - mniejsze
obojętne - obiektywne
Sytuacje emocjonalne podmiotu spostrzegającego
Naciski grupy
Różnice kulturowe
Próg wrażliwości:
niski - (przy krótkiej ekspozycji)
wysoki - (przy długiej)
bodźce zagrażające - podnoszą próg - obrona
przymusowe uspokojenie - nadmierna czujność
Spostrzeganie podprogowe - ukryte zainteresowanie, trzeba połączyć ze stanem afektywnym
Znajomość - nastawienie przygotowawcze
Czynniki osobowościowe
Zależni percepcyjnie
- bardziej niespokojni, ekstrwertyczni
- wrażliwi na aprobatę - dezaprobatę społeczną
- mniej pewni siebie
Projekcja - wychwytywanie u innych, tego, co ma w sobie a co mogłoby być użyte przeciwko niemu.
To, co osoba widzi w świecie zewnętrznym, ma odniesienie do tego, co odczuwa wobec swego świata wewnętrznego.
Spostrzegawczość percepcyjna (znaczenie)
- zainteresowania
- potrzeby
- wartości
Wszystko jest spostrzegane na podstawie zdolności spostrzeżeniowych danej osoby”
Potrzeby neurotyczne (wg K.Horney)
Uczucia i uznania - niewybiórcze pragnienie podobania się innym i spełniania ich oczekiwań, zabiega o dobrą opinię, nadwrażliwa na znaki nieprzychylności
Władzy - pożądanie władzy dla niej samej, brak szacunku dla innych, bezkrytyczna gloryfikacja siły, pogarda dl a słabości
Prestiżu - o samoocenie decyduje to, jak duże uznanie okazują jej inni
Potrzeba osiągnięć - chce być najlepszy i dąży do coraz większych sukcesów w wyniku braku bezpieczeństwa
Perfekcji i nienaruszalności - obawiając się popełnienia błędów i spotkania z krytyką, stara się być niedostępna i nieomylna, nieustannie poszukuje w sobie skaz, aby je zamaskować, zanim staną się widoczne dla innych
Mechanizmy obronne
Poczucie własnej wartości jest odczuwanym obrazem siebie.
Kompensujące lub obronne pww ma zasłonić wątpliwości dotyczące siebie.
Mechanizmy obronne: zwyczajowy proces umysłowy, nieświadomy dla stawiania czoła konfliktom z rzeczywistością zewnętrzną oraz (albo) wewnętrzną rzeczywistością afektywną.
TEZA: Działania obronne są normą a nie wyjątkiem
Cel mechanizmów obronnych:
- utrzymanie równowagi wobec trudnych sytuacji
- ochrona lub zagrożonego przez siły popędów pww
- neutralizowanie konfliktów z osobami lub elementami rzeczywistości
niedostosowawcze ocena emocjonalna:
Mechanizmy obronne - omijają konflikt, są automatycznie uogólniające, powodują dalsze straty
dostosowawcze ocena refleksyjna:
Mechanizmy ochronne kontrolne
- stawiają czoła konfliktowi
- są elastyczne - określone
- pozwalają na lepsze funkcjonowanie
I. Narcystyczne
- rzeczywistość odrzucona
- trudności z zachowaniem
II Niedojrzałe
- rzeczywistość przekształcona
- trudności z obrazem siebie i innych
III Neurotyczne
- rzeczywistość reinterpretowana
- trudności z poczuciem własnej wartości
IV Dojrzałe ochronne mechanizmy kontrolowania
- rzeczywistość zaakceptowana
- zdolności twórcze
S45:
I. Rzeczywistość odrzucona ; Projekcja: - niebezpieczeństwo wew. przenosi na zewnątrz „oszukałem. NIE to on jest oszustem” - mechanizm źdźbła i belki, belka innych to tylko moje wyolbrzymione zło
S46:
Formy projekcji: Uzupełniająca-unikanie uznania własnych nieakceptowanych impulsów, „to nie ja to ty … jesteś zdenerwowany” Dopełniająca-przypisywanie innych motywów, które tłumaczą własne wzburzenie, „ja jestem zdenerwowany, ale to ty mnie zdenerwowałeś”; Zjawisko „kozła ofiarnego”, na którego zrzuca się odpowiedzialność
S47:
Rzeczywistość przekształcona; trudności z obrazem siebie i innych; Zwrócenie się Przeciwko Sobie: - skierowane przeciw sobie impulsy(często agresywne), które nie mogą być wyrażone na zewnątrz; - upokarzające upominanie siebie; - Nakładanie wyrzeczeń dla ukarania siebie; - Poczuwanie się do winy, za coś co nie zasługuje; - Niewytłumaczalne skrupuły. Prowadzi do: - nadmiernego uwzględniania innych, - niewymagania nigdy niczego dla siebie, - ustępowania zawsze i mimo wszystko.
S48:
Przed czym uciekamy? Agresywnością: - nadmierna ustępliwość, uprzejmość; -nadopiekuńczość aż po wścibskość(arogancja); Zależnością afektywną: - wyniosła obojętność; - udawany brak wrażliwości; - kąśliwe postawy(wykraść uczucie niezauważenie)
S49:
Kompensacja: Wysiłek psychiczny dla zrównoważenia deficytu(rzeczywistego lub wyobrażonego); wysokie obcasy, ubrania ostatniego krzyku mody, popularność, zaszczyty; Przypadek Demostenesa-nie każda kompensacja jest samoobroną(słabość w źródle siły)
S50:
Racjonalizacja- dostosowanie rzeczywistości do własnych impulsów lub przekonań; „Rozumowanie odkrywa prawdziwe powody naszego rozumowania, natomiast racjonalizacja odkrywa dobre powody tego co robimy”; Usprawiedliwianie a posteriori jakiegoś czynu poprzez proces logiczny i racjonalny (logika cierpkich winogron) np.: głosimy gotowość bycia do dyspozycji aby usprawiedliwić lęk przed zajęciem własnego stanowiska
S51:
Intelektualizacja- unikanie problemu praktycznego przez rozpatrywanie go na płaszczyźnie intelektualnej; Nadmiar myśli pozbawionych czynnika afektywnego; Izolacja- ograniczenie swojej uwagi do aspektów do aspektów poznawczym uczucie zamknięte na 4 spusty Np. podtrzymanie rozmowy na tematy banalne by uniknąć tematów które prawdziwie dotykają izolacji
S52:
Przemieszczenie-skierowanie uczucia ku przedmiotowi innemu niż właściwy; Wyparcie(usunięcie)-automatyczne; wykluczenie ze świadomości treści psychicznych wyobrażeń lub bodźców (rzeczywistość wewnętrzna w celu uniknięcia niepokoju) Zaprzeczenie-przekształca rzeczywistość zewnętrzną
S53:
IV. Rzeczywistość zaakceptowana (mechanizmy ochronne); Antycypacja-planowanie, realistyczne przewidywanie przyszłych trudności
S54:
Poczucie humoru: - „umiejętność śmiania się z tego, to się kocha(łącznie z samym sobą i z tym co nas dotyczy), i kochania go nadal; - znajomość siebie a poczucie humoru, korelacja równa 0.88; - pozwala nie brać siebie nazbyt poważnie, nadać właściwe proporcje własnym słabościom; - pudło dekompresji(nie rezonansowe)
S55:
Stłumienie: - decyzja świadoma lub półświadoma odłożenia na później, chciane; - „Pomyśle o tym jutro”, jutro pamiętam, aby o tym pomyśleć; - odkłada ale nie wyklucza; - kontroluje nie roszcząc pretensji do unicestwienia
S56:
Dojrzałość psychologiczna i społeczna
Tabelka - bzdetna do wglądu