Gr. A

1. Racjonalność gospodarcza- utożsamiona jest z zasadą racjonalnego gospodarowania, którą formułuje się w zazwyczaj 2 wariantach

- należy dokonać takiego wyboru, aby przy danym nakładzie środków osiągnąć najwyższy efekt

-należy dokonać takiego wyboru, aby dany efekt osiągnąć przy użyciu najmniejszego nakładu środków.

2. Popyt- ilość dóbr i usług, którą chcą nabyć uczestnicy na rynku po określonej cenie i określonym czasie.

- popyt efektywny- chęć nabycia towaru poparta jest posiadaniem odpowiedniego ekwiwalentu.

- popyt potencjalny - oznacza pragnienie nabycia określonego dobra niepoparte możliwościami dochodowymi.

-popyt funkcjonalny - wynika z cecha jakościowych danego dobra

- popyt niefunkcjonalny - użyteczność danego dobra może ulegać zmianie w zależności od zachowania się innych konsumentów.

- popyt spekulacyjny - wiąże się z oczekiwaniami co do kształtowania się cen w przyszłości.

Zależność między popytem a ceną jest na ogół zależnością odwrotną. Wzrost ceny powoduje spadek popytu, zaś spadek ceny powoduje wzrost popytu.

Determinanty popytu: cena

Poza cenowe determinanty popytu: dochody nabywców, ceny dóbr komplementarnych i substytucyjnych, oczekiwane zmiany substancji rynkowej, gusty i preferencje nabywców, zmiana liczby i struktury ludności, działania reklamowe, moda

3. Funkcja pieniądza- Pieniądz - powszechnie akceptowany w danym kraju środek płatniczy.

Funkcje:

- środek wymiany (cyrkulacji)

- miernik wartości dóbr i usług (jednostka obrachunkowa)

- środka płatniczego (realizacji odroczonych płatności)

- środka przechowywania bogactwa (środka tezauryzacji)

4. Amortyzacja- odzwierciedla wartość zużycia się zasobów kapitału w danym okresie.

Amortyzacja jest to wyrażona w pieniądzu równowartość zużycia środka trwałego. Amortyzacja
może dotyczyć także wartości niematerialnych i prawnych: licencji, znaków towarowych czy
praw autorskich.

5. Funkcje zarządzania- Proces zarządzania opiera się na czterech bazowych funkcjach. Należy tu wymienić: planowanie, organizowanie, kierowanie i kontrolowanie.

-planowanie- Określenie celów organizacji i działania podporządkowanego pewnej metodzie, planowi czy logice, a następnie decydowanie o wyborze najlepszego sposobu realizacji założonego celu.

-organizowanie- Proces porządkowania, przydzielania, koordynowania działań i zasobów poszczególnym członkom organizacji, nawiązanie współpracy w ramach określonej struktury stosunków, wprowadzenie określonego ładu. Jest to takie zagospodarowanie, które w najlepszy sposób pozwoli zrealizować określony plan.

-kierowanie- Proces przewodzenia oraz motywowania kadry pracowniczej organizacji. Określa, w jaki sposób kierownik powinien kierować podwładnymi, a także jego stosunki z pracującymi dla niego ludźmi.

-kontrolowanie- Końcowa faza zarządzania, proces zmierzający do zapewniania, aby rzeczywiste działania były zgodne z planowanymi. Jest to obserwacja i systematyczne wprowadzanie korekt do bieżących działań dla ułatwienia realizacji celów.

6. Strategia organizacji- przyjęta przez organizację ogólna koncepcja działania, mająca zapewnić realizację fundamentalnych celów organizacji.
Strategia organizacji może przyjąć formę skonkretyzowanego, długofalowego planu działań lub stanowić wzorzec i zbiór zasad postępowania względem wyzwań płynących z jej otoczenia. W sensie najbardziej ogólnym strategia ma zapewniać przetrwanie i rozwój organizacji.

7. Analiza SWOT- jest jedną z podstawowych metod analizy strategicznej, może być także wykorzystywana w działalności doradczej (consulting), jako technika diagnozy organizacji. Można ją stosować w poszczególnych sferach funkcjonowania firmy, np. w marketingu,  finansach, produkcji. Nazwa metody jest akronimem angielskich słów strengths (mocne strony),  weaknesses (słabe strony),  opportunities (szanse potencjalne lub zaistniałe w otoczeniu),  threats (zagrożenia prawdopodobne lub istniejące w otoczeniu). Przeprowadzając analizę trzeba dokonać diagnozy - określić silne i słabe strony firmy oraz prognozy - opisać szanse i zagrożenia.

- MOCNE STRONY (czynniki wewnętrzne pozytywne) - atuty to walory organizacji, które w sposób pozytywny wyróżniają ją w otoczeniu i spośród konkurencji.

- SŁABE STRONY organizacji (wewnętrzne negatywne) - są konsekwencją ograniczeń zasobów i niedostatecznych kwalifikacji. Każda organizacja posiada aspekty funkcjonowania, które ograniczają jej sprawność, ale szybkie i obiektywne rozpoznanie oraz zdefiniowanie może łatwo ograniczyć ich negatywny wpływ.

- SZANSE (zewnętrzne pozytywne) - to zjawiska i tendencje w otoczeniu, które odpowiednio wykorzystane staną się impulsem do rozwoju oraz osłabią zagrożenia.

- ZAGROŻENIA (zewnętrzne negatywne) - to wszystkie czynniki zewnętrzne, które postrzegamy, jako bariery dla rozwoju firmy, utrudnienia, dodatkowe koszty działania.

W efekcie analizy otrzymujemy cztery listy : silnych stron organizacji, (które należy wzmacniać), słabych stron (które trzeba niwelować), szans (które należy wykorzystywać), oraz zagrożeń (których należy unikać).

Kolejnym krokiem jest sporządzenie syntezy, która wytycza strategiczne cele organizacji. Dokonuje się jej sumując ilość szans i zagrożeń oraz mocnych i słabych stron. Na tej podstawie można określić zakres możliwych, dopuszczalnych i wykonalnych strategii.

8.  Rola handlu zagranicznego w gospodarce rynkowej.

- Wpływ na zmianę struktury dochodu narodowego- rozwiązanie problemów niedoborów niektórych artykułów rolnych, powstałych w wyniku wystąpienia w danym kraju niekorzystnych warunków atmosferycznych i związanego z tym załamania produkcji rolnej, może też służyć do transformacji struktury dóbr konsumpcyjnych wytwarzanych w danym kraju (gdy w ciągu krótkiego czasu nastąpią przesunięcia struktury popytu ludności, że przemysł wytwarzający artykuły konsumpcyjne nie będzie w stanie dostatecznie szybko dostosować struktury produkcji do istniejących potrzeb np. w wyniku działania mody czy efektu demonstracji)

- Wpływ handlu zagranicznego na zwiększenie efektywności gospodarowania- każdy kraj produkuje jedynie część potrzebnych mu dóbr lecz za to w ilościach pozwalających na pełne zaspokojenie potrzeb wewnętrznych oraz pokrycie popytu importowego innych państw, ukształtowanie struktury wytwarzania, eksportu i importu, będących odzwierciedleniem przewagi danego kraju nad innymi w wytwarzaniu określonych dóbr i usług, uczestnictwo w podziale pracy pozwala zmniejszyć przeciętny koszt jednostkowy dóbr wytwarzanych w kraju- rezygnując z wytwarzania produktów względnie lub absolutnie droższych a koncentrując się na produkcji wyrobów względnie lub absolutnie tańszych obniża się przeciętny koszt jednostkowy w całej gospodarce

- Wpływ na wielkość i dynamikę dochodu narodowego (za pośrednictwem salda bilansu handlowego oraz przez oddziaływanie na wielkości całkowitego popytu.

*od strony podaży- handel zagraniczny przez ujemne saldo obrotów bieżących z zagranica powiększa podaż towarów dostępnych w danym okresie w kraju

* od strony popytu- handel zagraniczny umożliwia powiększenie całkowitego zapotrzebowania ponad wielkość popytu krajowego (powiększając wielkość dochodu narodowego wytworzonego)

9.  Czy polska gospodarka może być innowacyjna, jakie warunki muszą być spełnione?

Gr. B

1. Rachunek ekonomiczny- Podstawowe narzędzie służące dokonywaniu wyborów ekonomicznych przy uwzględnieniu ograniczonych zasobów (pracy, kapitału, ziemi) i możliwych alternatyw ich zastosowania. Wykorzystuje różne warianty obliczeniowe i analityczne, na podstawie których można określić celowość przeprowadzenia zamierzonego projektu gospodarczego oraz opłacalność przedsięwzięcia. Stanowi porównanie uzyskiwanych efektów i możliwość wyboru optymalnej opcji, czyli najbardziej efektywnej ekonomicznie. Tworzy się pewnego rodzaju zespół kombinacji nakładów i efektów, przy uwzględnieniu alternatywnych możliwości ich wykorzystania, który odpowiada na pytanie co i jak wytwarzać. Przy podejmowaniu decyzji za pomocą rachunku ekonomicznego, zasadnicza rolę odgrywają czynniki ekonomiczne. Kryteria społeczne, polityczne, czy kulturowe nie powinny mieć wpływu na decyzje.

2. Podaż- ilość dobra zaoferowana przez sprzedawców po określonej cenie i w określonym czasie.

- poza cenowe czynniki wpływające na podaż: czynniki naturalne, postęp technologiczny, poziom kosztów wytwarzania.

- dlaczego linia podaży jest dodatnio nachylona?

*Ponieważ przy wyższych cenach produkcja staje się bardziej opłacalna

*Ponieważ wyższe ceny zachęcają do wejścia na rynek nowych graczy.

- prawo podaży - podaż zmienia się w tym samym kierunku w stosunku do zmiany ceny. Czyli wzrostowi ceny towarzyszy wzrost podaży.

3. Funkcje banku centralnego- Bank centralny (=bank emisyjny= bank banków) ma nadrzędna pozycję w stosunku do pozostałych banków, wpływa na ich działalność oraz jest odpowiedzialny za prowadzenie bieżącej polityki pieniężnej państwa. Pełni funkcje:

- posiada monopol na emisję pieniądza gotówkowego

- pełni funkcję banku banków, tzn. zaopatruje banki komercyjne w pieniądz gotówkowy, reguluje rezerwy tych banków i udziela im pożyczek

- pełni funkcję banku państwa, tzn. prowadzi rozliczenia z rządem, obsługuje budżet państwa, utrzymuje rezerwę państwową.

-stabilizuje rynki finansowe

- współuczestniczy w realizacji polityki pieniężnej państwa, kontroluje i reguluje podaż pieniądza i kredytu w gospodarce.

4. PKB - produkt krajowy brutto - mierzy wartość produkcji wytworzonej w gospodarce danego kraju w ciągu roku. Suma wartości dóbr i usług wytworzony w ciągu roku w kraju przez wszystkich jego mieszkańców

Syntetyczna miara wartości produkcji wytworzonej w gospodarce w ciągu roku.

Można obliczyć trzema sposobami: metodą sumowania produktów (sumując wartości dóbr i usług wytworzonych w kraju), metodą sumowania dochodów (sumując dochody powstające przy jego wytwarzaniu) i metodą sumowania wydatków (sumując wydatki poniesione na zakup wytworzonych dóbr i usług)

Produkt krajowy brutto (PKB) to miernik produkcji wytworzonej przez czynniki wytwórcze
zlokalizowane na obszarze danego kraju, niezależnie od tego, kto jest ich właścicielem.

5. Organizacje non-profit - Organizacja nienastawiona na zysk, uzyskuje ona niezbędne środki finansowe z różnych budżetów publicznych: państwowych, regionalnych, lokalnych. Najczęściej jest to stowarzyszenia - dobrowolne, trwałe i samorządne zrzeszenia o celach nie zarobkowych. Wszystkie środki finansowe organizacji non- profit są przeznaczane na realizację celów określonych statucie. Organizacje te mogą prowadzić działalność gospodarczą, ale ich dochody są przeznaczane na finansowanie działalności, a nie mogą one zostać rozdzielone pomiędzy osoby pracujące w tych organizacjach.

6. Centralizacja w organizacji- Centralizacja jest jednym z wymiarów struktury organizacyjnej, jest funkcją stopnia przekazywania na niższe szczeble organizacyjne uprawnień decyzyjnych. Wyodrębnionym przez wymiar hierarchii stanowiskom kierowniczym centralizacja przypisuje formalne uprawnienia decyzyjne wraz z formalnym zakresem odpowiedzialności. Centralizacja zależy od tego, ile uprawnień do podejmowania decyzji przekazuje się na niższe poziomy w organizacji.

Wymiar centralizacji przyjmuje dwa modelowe rozwiązania:

- pełna centralizacja - kiedy wszystkie uprawnienia decyzyjne są przypisywanie do najwyższych stanowisk kierowniczych;

- pełna decentralizacja - kiedy wszystkie uprawnienia są delegowane na niższe szczeble zarządzania;

W praktyce przyjmuje się rozwiązania mieszane, polegające na tym, że z reguły decyzje strategiczne przypisane są do najwyższych stanowisk kierowniczych, a decyzje taktyczne i operacyjne delegowane są na szczeble pośrednie i najniższe.

7. Otoczenie organizacji- Otoczenie zewnętrzne jest to wszystko poza granicami organizacji co może na nią oddziaływać. Otoczenie wewnętrzne są to warunki i siły działające w organizacji.

-otoczenie zewnętrzne- Składa się z dwóch warstw:

*Otoczenie ogólne organizacji obejmuje niezbyt wyraźnie określone wymiary i siły, wśród których działa organizacja i które mogą wywierać wpływ na jej działania. Elementy te nie muszą być związane z innymi konkretnymi organizacjami.

• Wymiar ekonomiczny - ogólna kondycja i żywotność systemu gospodarczego, w którym działa organizacja

• Wymiar techniczny - metody pozwalające przekształcić zasoby w produkty i usługi

• Wymiar społeczno-kulturowy - obyczaje, nawyki, wartości i cechy demograficzne

• Wymiar prawno-polityczny - państwowa regulacja działalności gospodarczej i ogólne stosunki pomiędzy gospodarką i państwem

• Wymiar międzynarodowy - zakres w jakim organizacja uczestniczy w działalności gospodarczej w innych krajach lub pozostaje pod jej wpływem

*Otoczenie zadaniowe składa się z konkretnych organizacji lub grup, które mogą wpływać na organizację.

• Właściciele - osoby dysponujące prawem własności w stosunku do organizacji

• Zarząd

• Pracownicy

• Kultura: znaczenie kultury, czynniki określające kulturę, kierowanie kulturą organizacji

-otoczenie wewnętrzne- Składa się z właścicieli organizacji, zarządu, pracowników, otoczenia fizycznego i kultury.

8. Przyczyny i rola bezrobocia w gospodarce rynkowej.

Istnieje wiele powodów, dla których osoby chcące pracować i zdolne do pracy nie znajdują zajęcia odpowiadającego ich aspiracjom i wymaganiom finansowym:

- Między zakończeniem pracy w poprzednim miejscu pracy, a jej podjęciem w nowym mija pewien czas. Ten typ bezrobocia określa się mianem bezrobocia frykcyjnego i jest ono zazwyczaj niskie a także nie ma większego wpływu na gospodarkę.

- Osoby poprzednio pracujące mogły stracić pracę ze względu na przekształcenia gospodarcze, zmiany technologiczne czy upadek całych gałęzi przemysłu (bezrobocie strukturalne). W Polsce na początku lat 90. XX wieku była to bardzo duża grupa, co spowodowane było między innymi nadmiernym zatrudnieniem w okresie gospodarki planowanej a także restrukturyzacją przemysłu. Do tej grupy bezrobotnych należą m.in. górnicy, hutnicy, stoczniowcy, pracownicy PGR-ów. Duża liczba bezrobotnych, bez odpowiednich kwalifikacji, na niewielkim obszarze powoduje, że gospodarka regionu (często osłabiona upadkiem firm, w których bezrobotni poprzednio pracowali) nie może stworzyć wystarczająco szybko miejsc pracy i wchłonąć bezrobotnych. Bezrobocie takie utrzymuje się przez wiele lat na wysokim poziomie.

- Osoby które zakończyły edukację, ale nie mają jeszcze doświadczenia zawodowego nie są poszukiwaną grupą zawodową (z wyjątkiem niektórych specjalności). Wymagają one długiego szkolenia i nabywania doświadczenia, będąc przez ten czas mało produktywnymi. Z tego powodu absolwenci często nie mogą znaleźć pracy nawet, jeśli istnieje popyt na pracowników w danej branży.

- Miejsca pracy mogą znajdować się gdzie indziej, niż poszukujący pracy pracownicy. Ze względu na niewielką mobilność ludności (np. niechęć do przeprowadzki do miasta i trudności takiej przeprowadzki) oraz wysokie koszty dojazdu osobom takim trudno znaleźć zatrudnienie.

- Osoby potrafiące wytworzyć wartość dodaną na poziomie X, a których koszt zatrudnienia (płaca minimalna, podatki, składki na ubezpieczenia społeczne, koszty przeszkoleń i inne) są większe od X nie znajdą zatrudnienia. Obniżenie podatków lub płacy minimalnej może spowodować zwiększenie zatrudnienia w tej grupie, jest jednak politycznie kontrowersyjne.

- Pracodawcy mogą obawiać się zatrudniania osób, pomimo że aktualnie potrzebują siły roboczej, ze względu na trudność ich zwolnienia kiedy popyt będzie mniejszy. Sytuację tę rozwiązać mogą w pewnym stopniu inne formy zatrudniania, takie jak umowy na czas określony, umowy o dzieło, czy zlecenia.

9. Który podmiot jest ważniejszy- bank czy państwo?

Gr. C

1. Czynniki produkcji- (zwane również nakładami) to wszelkiego rodzaju dobra lub usługi wykorzystywane w procesie produkcji:

- praca - wysiłek ludzki jaki jest wkładany w wytwarzanie dóbr lub usług

- kapitał - potrzebne do prowadzenia działalności budynki, maszyny, surowce środki transportu, narzędzia oraz różnego typu środki finansowe np. pieniądze, papiery wartościowe (obligacje, akcje)

- ziemia - zasoby naturalne

2. Paradoksy rynkowe-

- Paradoks Giffena - dotyczy dóbr podstawowych. Wzrost cen tych dóbr, przy spełnieniu innych warunków powoduje wzrost zapotrzebowania na nie.

- Paradoks Veblena - popyt na dane dobro rośnie wraz ze wzrostem ceny dobra z uwagi na z uwagi na fakt, iż w oczach najbogatszych grup społecznych staje się on oznaką prestiżu. Pozycji społecznej.

- Paradoks spekulacyjny - jest związany z oczekiwaniami nabywców. Jeżeli spodziewają się oni spadków cen dotychczasowych obniżek zmniejszają popyt, by za jakiś czas kupić jeszcze taniej. W sytuacji przewidywanych wzrostów sytuacja jest odwrotna, wzrost ceny skłania do zwiększenia popytu.

3. Siła nabywcza pieniądza- realna wartość pieniądza, która określa ilość dóbr i usług jaką można zakupić za określoną jednostkę pieniężną. W ujęciu statycznym (w określonym momencie) jest ona wyznaczona przez ceny towarów, w ujęciu dynamicznym (w czasie) zmiany siły nabywczej pieniądza są odwrotnie proporcjonalne do zmian wskaźnika ogólnego poziomu cen (stopy inflacji): wzrost poziomu cen obniża siłę nabywczą pieniądza, spadek cen zwiększa ją. Dlatego miernikiem siły nabywczej pieniądza jest odwrotność wskaźnika ogólnego poziomu cen.

4. Strategia Lizbońska- jej założenia i cele zostały zaakceptowane na szczycie w Lizbonie w 2000 roku. Jej nadrzędnym zadaniem jest stworzenie z Unii Europejskiej najbardziej konkurencyjnej i dynamicznej, opartej na wiedzy gospodarce na świecie, zdolną do trwałego rozwoju i tworzącą większą liczbę lepszych miejsc pracy oraz charakteryzującą się spójnością społeczną.

5. Szkoły zarządzania-

- Szkoła organizacji produkcji (nurt inżynierski)- Powstała ona częściowo w wyniku potrzeby zwiększenia wydajności pracy, zwłaszcza w Stanach Zjednoczonych Ameryki, gdzie w początkach XX w. brakowało wykwalifikowanej siły roboczej. Stąd konieczne było znalezienie sposobów podwyższenia sprawności robotników. (F.W. Taylor)

- Szkoła uniwersalistyczna (klasyczna teoria organizacji) - Wg. tego nurtu traktuje się zarządzanie jako działalność występującą w wielu dziedzinach życia gospodarczego

i społecznego obejmującą m. in. praktyczną umiejętność z zakresu wszystkich funkcji zarządzania. Takie podejście uzasadnia nazwę: szkoła uniwersalistyczna. Wielu określa ją mianem klasycznej, głównie z tego powodu że jest ona jednym z podstawowych nurtów inicjujących nauki zarządzania. (H. Fayol)

- Szkoła zachowań ludzkich (behawioralna) - Istota ujęcia behawioralnego polega na tym, że zachowanie ludzi analizuje się w kategoriach bezpośrednich reakcji na bodźce zewnętrzne. (D. M. MC GREGOR - teorie X i Y)

*teoria X- zakłada, iż człowiek jest z natury niechętny do pracy, poddaje się lenistwu, boi odpowiedzialności, ma małe ambicje, należy więc ciągle zmuszać go do pracy i ciągle kontrolować, aby uzyskać jakikolwiek efekt.

*teoria Y- przewiduje, że człowiek jest wprost stworzony do ciągłego wysiłku umysłowego i fizycznego, ludzie chcą pracować, uczą się odpowiedzialności, nie trzeba przymuszać ich kontrolą i karami, ale wystarczy samo uznanie przez nich celów przedsiębiorstwa za swoje, aby podnieść ich motywację i zadowolenie.

- kierunek systemowo - ilościowy - Zwolennicy tej szkoły tworzą mieszane zespoły specjalistyczne z różnych dziedzin, które analizują sytuację

i przedstawiają proponowany program działań. Decyzje podejmowane są na podstawie modeli matematycznych.

Podejście systemowe kładzie nacisk na związki między organizacjami. Organizacja traktowana jest jako jednorodny system, który składa się z wewnętrznie połączonych części. Jest to również podejście do zarządzania, w którym stosuje się techniki matematyczno - ilościowe, wykorzystując obliczenia i modele komputerowe. Występują 2 modele: ilościowa teoria zarządzania oraz zarządzanie operacyjne. Główni przedstawiciele to: J. von Neuman, O. Morgenstern, P. M. Blacket, W. Kantorowicz czy R. Kulikowski.

6. Cele organizacji-

- maksymalizacja zysku, czyli pożądanej nadwyżki wartości, sprzedanych dóbr i usług nad kosztami ich wytworzenia.

-  ekonomiczny, jako poprawa efektywności. Wskaźnik efektywności obliczany jest jako stosunek korzyści osiągniętych w wyniku określonych działań do poniesionych nakładów. Poprawa tego współczynnika umożliwia uzyskanie nadwyżki w organizacji gospodarczej.

- Cele produkcyjno - marketingowe są to sformułowane w kategoriach wartościowych i rzeczowych, przewidziane do osiągnięcia wielkości sprzedaży, określonych usług i dóbr, które znajdują społeczną aprobatę w procesie ich kupna przez odbiorców na określonych rynkach.

- Cele społeczne określają warunki i stosunki pracy wewnątrz organizacji, przedstawiają pożądany stopień zaspokojenia psychospołecznych potrzeb pracowników, potrzeb socjalno - bytowych, oraz społeczno - politycznych związanych z partycypacją w sprawowaniu władzy w organizacji. W grupie tej można wydzielić cele związane z oddziaływaniem organizacji na region, w obszarze aktywizacji społeczno - gospodarczej, gospodarki komunalnej i ochrony środowiska.

7. Zasada Pareto (Zasada 80/20 lub 80 na 20) - Zasada 80/20 znana również jako zasada Pareto mówi o tym że 80% wyników pochodzi z 20% działań. A więc dzięki mniejszemu nakładowi pracy możemy osiągnąć większe efekty. Przykłady:

- 20% klientów przynosi 80% zysków,

- 20% kierowców powoduje 80% wypadków,

- 20% powierzchni dywanu przypada na 80% zużycia,

- 20% materiału zajmuje 80% egzaminu,

- 20% ubrań nosimy przez 80% czasu,

- 20% pracowników generuje 80% produktów,

- 20% tekstu pozwala zrozumieć 80% treści.

8. Rola państwa w gospodarce rynkowej.

Najbardziej typowe przejawy roli państwa w gospodarce to:
- rola legislacyjna, czyli tworzenie prawa obowiązującego podmioty gospodarcze oraz regulującego obowiązujące między nimi zasady współdziałania i konkurencji. Przejawem roli legislacyjnej jest również stworzenie sprawnych instytucji zapewniających przestrzeganie prawa (sądy, policja, administracja);
- rola regulacyjna, czyli wpływ na otoczenie ekonomiczne, w którym działają podmioty gospodarcze. Rolę tę państwo wypełnia poprzez prowadzoną przez siebie politykę gospodarczą: pieniężną, fiskalną, oraz strukturalną;
- rola dostarczyciela dóbr publicznych. Dobra publiczne to takie, które państwo może dostarczyć skuteczniej niż sektor prywatny, a które służą zaspokojeniu potrzeb społeczeństwa;
- rola redystrybucyjna, czyli zmiana struktury dochodów, skierowana w stronę ochrony grup słabszych ekonomicznie w celu zwalczania ubóstwa. Role tę państwo wypełnia poprzez politykę podatkową, politykę transferów pieniężnych kierowanych do gospodarstw domowych oraz politykę świadczeń dostarczanych gospodarstwom domowym nieodpłatnie, lub poniżej cen rynkowych (jest to więc redystrybucja dochodów, będąca elementem systemu państwa opiekuńczego);
- rola właścicielska, czyli państwowa własność części przedsiębiorstw funkcjonujących na rynku (przedsiębiorstw państwowych).

9.  Który podmiot jest ważniejszy - Przedsiębiorstwo czy Gospodarstwo Domowe?

---