Anna Szatka,
Cosinus, Organizacja Reklamy
Rok I, semestr I
Co to jest rentowność
gospodarowania przedsiębiorstwem?
Opisz, na czym polega analiza rentowności,
rentowność zużytych środków (nakładów),
rentowność pracy i rentowność handlu
Nierzadko możemy usłyszeć określenie, że dane przedsiębiorstwo jest rentowne albo nie jest, czyli wówczam mówimy, że jest nierentowne, inaczej deficytowe. Wiadome jest, iż nierentowność jest złym sygnałem, oznacza pewne straty. Jednak czy przeciętny człowiek naprawdę rozumie pojęcie rentowności? Aby zrozumieć, trzeba poznać definicję.
Encyklopedia PWN Biznes podaje takie definicje rentowności:
„rentowność, ekon. nadwyżka przychodów nad kosztami ponoszonymi w celu ich uzyskania; termin „rentowność” pochodzi od renty w znaczeniu dochodów z kapitału (majątku); w praktyce gospodarczej rentowność jest względną miarą efektywności gospodarowania; jej poziom jest mierzony relacją wybranej kategorii zysku (rachunek zysków i strat) do określonego rodzaju obrotu, kosztu, zasobów kapitałowych (majątku); jako wielkość względna umożliwia porównanie opłacalności angażowania środków w różnych rodzajach aktywności gospodarczej; najbardziej uniwersalne wskaźniki to rentowność aktywów całkowitych (ang. ROA, Return on Assets) i rentowność kapitału własnego (ang. ROE, Return on Equity), które pozwalają weryfikować efektywność alokacji funduszy zarówno w inwestycjach rzeczowych, jak i finansowych”1,
„rentowność brutto, ekon. stosunek zysku bilansowego, powiększonego o VAT i podatek od operacji nietowarowych, do kosztów własnych sprzedanej produkcji towarowej”2,
„rentowność netto, ekon. stosunek zysku bilansowego do kosztów własnych sprzedanej produkcji towarowej”3.
Rentowność to po prostu miara efektywności przedsiębiorstwa. Określa, czy przychody danej firmy przewyższają koszty prowadzenia działalności gospodarczej i jej funkcjonowania czy też nie. Rentowność to pojęcie odnoszące się w świecie finansów nie tylko do działania firm, ale może też wskazywać na efektywność inwestycji czy papierów wartościowych.
Rentowność to zjawisko zysku przekraczającego koszty lub nie, jednak nie obrazuje, w jakim stopniu coś jest rentowne. Ogólnie rentowność służy więc jedynie do prostej oceny, czy dana działalność jest opłacalna czy też nie. Dopiero wykorzystanie wskaźników rentowności i dokonanie analizy rentowności pozwala jasno określić, jak działa dane przedsiębiorstwo i czy jest opłacalne. Można również porównać rentowność, czyli efektywność, jednej firmy z rentownością drugiej, nawet jeśli są różnej wielkości. Porównanie osiąganych zysków dwóch firm nie daje precyzyjnego obrazu efektywności ich działalności gospodarczej w przeciwieństwie do procentowych wskaźników ich rentowności.
Rentowność to podstawowy cel działania każdej firmy - po to prowadzi się działalność gospodarczą, aby mieć zyski, nikt nie chce tracić, czyli więcej wydawać niż zarabiać. Rentowność gospodarowania przedsiębiorstwem to efektywne zarabianie w stosunku do kosztów tego zarobku. Jest ona zdolnością firmy do generowania zysków - w tym przypadku brak rentowności to brak zdolności do wypracowywania zysków, firma wykosztowuje się, aby funkcjonować, ale nie przekłada się to na osiągnięcie zysku.
Wskaźniki rentowności to stosunek efektów ekonomicznych, czyli zysków, do poniesionych kosztów ich uzyskania. Wyrażają stopień rentowności w procentach, pozwalając na ocenę, jak działa dane przedsiębiorstwo. Rozróżnia się kilka wskaźników rentowności, korzystanie z których umożliwia analizę rentowności firmy.
Analizę rentowności można przeprowadzić za pomocą:
a) analizy pionowej rachunku zysków i strat (oznacza udział badanej pozycji zysków i strat w przychodach ze sprzedaży - wskaźniki mają charakter statyczny i określają stosunek zysku do danego X (zysk w liczniku, X w mianowniku)).
b) analizy poziomej rachunku zysków i strat (pokazuje ona dynamikę zmian w badanym okresie - wskaźniki są w ujęciu dynamicznym, czyli określają gotówkę operacyjną w stosunku do danego X (gotówka operacyjna w liczniku, X w mianowniku)),
c) analizy zyskowności opartej na rachunku zysków i strat,
d) wskaźników rentowności,
e) wskaźników dynamiki zysku.
Analiza rentowności firmy może być przeprowadzona w dwóch aspektach: statycznie i dynamicznie. W obu przypadkach wykorzystuje się kilka kategorii zysku:
Zysk operacyjny
Zysk operacyjny plus amortyzacja
Zysk brutto
Zysk netto
Zysk netto plus amortyzacja.
Są to kategorie służące do oceny rentowności firm krajowych. Gdy dochodzi do analizy rentowności i porównania wskaźników pewnych firm z rynku międzynarodowego, stosuje się jeszcze takie kategorie jak np.:
Zysk brutto plus odestki
Zysk brutto plus odestki plus amortyzacja
Zysk brutto plus odestki plus amortyzacja plus opłaty leasingowe.
Analiza rentowności firmy w ujęciu statycznym przyjmuje za punkt odniesienia trzy rodzaje wskaźników zgodnie z tym, co przyjmujemy za mianownik (X) w ilorazie zysku
i danego X:
Rentowność sprzedaży = rentowność handlowa
Rentowność majątku (aktywów) = rentowność ekonomiczna
Rentowność zaangażowanego kapitału własnego = rentowność finansowa.
Rentowność ekonomiczna jest uzależniona od rentowności handlowej przedsiębiorstwa, czyli od wielkości zysku osiągniętego przy określonej sumie przychodów ze sprzedaży oraz od szybkości rotacji zaangażowanych aktywów. Porównanie wielkości zysku z przychodami ze sprzedaży pozwala wywnioskować, iż rentowność ekonomiczna może być wynikiem różnej polityki sprzedaży: polityki ilości (niskich cen) lub jakości (wysokich cen). Polityka ilości zapewnia wysoką rotację aktywów, ale małą zyski, zaś polityka jakości - odwrotnie.
Pośród wszystkich wskaźników rentowności wyróżnia się kilka najważniejszych, wykorzystywanych do podstawowej analizy rentowności:
Zyskowności (rentowności) sprzedaży - wskaźnik ten określa, ile działalność gospodarcza przynosi procent zysku w stosunku do sprzedaży (im wyższa jego wartość, tym opłacalniejsza sprzedaż)
Zyskowności (rentowności) aktywów - określa, ile zysku netto przypada na każdą złotówkę posiadanych przez firmę aktywów
Rentowności kapitału - określa, ile zysku netto przynosi zaangażowany w działalność firmy kapitał własny. Wskaźnik ten określa się wskaźnikiem stopy zyku przedsębiorstwa, czyli stosunek zysku z działalności do zaangażowanego kapitału własnego.
RF = (Z / F) * 100%,
Gdzie RF to wskaźnik stopy zysku, Z to osiągnięty zysk, F to kapitał.
Zyskowności (rentowności) nakładów (zużytych środków) - podaje efektywność wykorzystania środków produkcji i siły roboczej w osiąganiu określonych zysków. Oblicza się go ze wzoru:
WRN = (zysk z działalności / koszty uzyskania przychodów) * 100%
Rentowości pracy - może oznaczać, ile zysku przypada średnio na jednego pracownika bądź jaki jest stosunek zysków z działalności w stosunku do poniesionych kosztów pensji dla pracowników. Obliczamy go:
WRP = (zysk z działalności / przeciętne zatrudnienie) * 100%
lub
WRP = (zysk z działalności / suma wynagrodzeń) * 100%
Rentowności handlu - jest to wskaźnik wykorzystywany w analizie rentowności przediębiorstw handlowych. Określa procentowo, jaki zysk przynosi w danym czasie obrót towarów (handel) danego przedsiębiorstwa.
WRH = (zysk z działalności gospodarczej / sprzedaż towarów) * 100%
W analizie rentowności gospodarowania przedsiębiorstwa wykorzystuje się najczęściej wymienione wyżej najważniejsze wskaźniki rentowności, chociaż istnieją też inne. Do pozostałych wskaźników (także określających stan finansowy przedsiębiorstwa) należą m.in.:
Wskaźnik poziomu zadłużenia kapitałowego
Wskaźniki finansowania aktywów trwałych
Wskaźnik obrotu należnościami
Wskaźnik rotacji zapasów (obrotu zapasów)
Cash flow (przepływ pieniądza).
Analiza rentowności to obliczanie poszczególnych wskaźników rentowności osiągniętych przez firmę w danym okresie czasu oraz poddanie ich rozbudowanej ocenie. Ocena ta wynika z porówniania wyników obliczeń wskaźników z wynikami z lat minionych. Pozwala to na określenie, czy działalność jest rentowna, w jakim stopniu, co się zmieniło
i - w konsekwencji, co należałoby zrobić, aby firma przynosiła większe zyski jak najmniejszym kosztem.
Obliczanie rentowności firmy i jej działalności gospodarczej może niekiedy sprowadzać się do obliczania deficytowości, gdy zamiast zysków, firma niestety ponosi straty.
Analizę rentowności przeprowadza się w działających już przedsiębiorstwach, aby ocenić, jak radzi ona sobie na rynku, czy zarabia na siebie, czy też tylko wydaje, nie osiągając zysku. Jednak analiza rentowności powinna też być wykorzystana na etapie planowania założenia działalności gospodarczej. W oparciu o informacje z rynku, jak radzą sobie inne firmy oraz na podstawie przewidywanych wkładów własnych, sprzedaży dóbr i usług oraz wydatków i przychodów działalności można określić, czy to, co chcemy robić, będzie się opłacało. Analiza rentowności przedsiębiorstw pozwala dostrzec, co trzeba zrobić, aby firma była zyskowna. Wiemy wówczas, jak zacząć działać, aby z góry nie spisać się na straty, ale też co zrobić, gdy przychody będą maleć.
Bibliografia:
1. Dębski Damian, Ekonomika i organizacja przedsiębiorstw cz.2, WsiP
2. http://www.4business4you.com/finanse/analiza-rentownosci-przedsiebiorstwa/
3.http://www.findict.pl/academy/analiza_finansowa/analiza_wskaznikowa/wskazniki_rentownosci.php
Przypisy:
1. http://biznes.pwn.pl/haslo/3967150/rentownosc.html
2. http://biznes.pwn.pl/haslo/3967151/rentownosc-brutto.html
3. http://biznes.pwn.pl/haslo/3967152/rentownosc-netto.html
3