PARTIE POLITYCZNE W POLSCE, konspekty, KONSPEKT, WOS, klasa II

PARTIE POLITYCZNE W POLSCE

Partie polityczne są organizacjami, których celem jest wpływ na sprawy państwa, dlatego dążą one do zdobycia lub utrzymania władzy. Partie różnią się poglądami społecznymi, politycznymi i gospodarczymi. Podczas zajęć uczniowie poznają polski system partyjny oraz porównują go z systemami partyjnymi w innych krajach.

Cele

Po zajęciach uczniowie powinni umieć:

- wymieniæ kilka największych partii politycznych w Polsce;

- wymieniæ partie najbardziej aktywne w miejscu zamieszkania uczniów;

- wyjaśnić rolę partii w parlamencie;

- porównać polski system partyjny z funkcjonującymi na świecie systemami dwu- i wielopartyjnymi.

środki dydaktyczne:

- Ustawa z dnia 28 lipca 1990 r. o partiach politycznych.

- ćwiczenie „Prawda czy fa³sz”

- Informacja o systemach politycznych: jedno-, dwu- i wielopartyjnych.

- Przykładowa „mapa sejmu”

WPROWADZENIE

1. Wyjaśnij uczniom, że na lekcji dowiedzą się, co to są partie polityczne, dlaczego powstają, jakie są najważniejsze partie w Polsce i jakie mają cele. Poinformuj, ile jest aktualnie w Polsce zarejestrowanych partii politycznych (ponad 300 w maju 1997 roku), które z nich brały udział w ostatnich wyborach.

ROZWINIĘCIE

2. Poproś uczniów o zapoznanie się z materiałem pomocniczym nr 1 o systemach partyjnych na świecie. Aby to ułatwiæ, możesz podzielić tekst na części, a klasę na grupy, pomiędzy które rozdzielisz kolejne fragmenty. Zainicjuj dyskusję na temat głównych wad i zalet poszczególnych systemów partyjnych. Ważniejsze uwagi zapisuj na tablicy.

3. Rozdaj materiał pomocniczy nr 2, którym jest tekst ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o partiach politycznych i poproś o zapoznanie się z nim.

Wprowadza ona zmiany, korygując wady ustawy uchwalonej w rok po upadku systemu jednopartyjnego w Polsce, która w niewielkim stopniu ograniczała możliwość tworzenia i działania partii.

6. Podziel klasę na zespoły. Urządź losowanie - każdy zespół wylosuje jedną z polskich partii politycznych. Liczba zespołów zależy od liczby partii, które wybierzesz; nie powinno być ich jednak więcej niż 6. Poleć, aby zespoły przygotowały na następną lekcję krótką± prezentację przydzielonej im partii: jej programu, orientacji politycznej, liderów, najważniejszych wydarzeń w historii partii, liczby członków i zwolenników.

Wskazane jest, aby uczniowie uzyskali informacje na temat aktywności partii w ich miejscowości - jakie partie są najbardziej aktywne, co robią dla środowiska lokalnego, kto w nich działa itp.

7. Przedstaw uczniom wyniki ostatnich wyborów do sejmu i senatu. Rozdaj albo narysujcie wspólnie aktualną „mapę sejmu” (materiał pomocniczy nr 4). Wyjaśnij rozmieszczenie partii w Sejmie RP (lewica - centrum - prawica).

ZAKOÑCZENIE

9. Zadaj pytanie: „Jakie są główne cechy systemu partyjnego w Polsce?”

Pojęcia i terminy

Ⴗ partia polityczna

Ⴗ systemy partyjne

Ⴗ system jednopartyjny

Ⴗ system dwupartyjny

Ⴗ system wielopartyjny

Ⴗ elektorat

MATERIA£ POMOCNICZY NR 1

Informacja o systemach politycznych jedno-, dwu- i wielopartyjnych

W demokracji władza jest sprawowana przez ogół obywateli. Trudno sobie jednak wyobrazić, aby wszyscy obywatele danego kraju podejmowali każdą, najmniejszą decyzję. Byłoby to niemożliwe do przeprowadzenia. Obywatele sprawują, więc władzę przez swoich przedstawicieli wybieranych w wolnych wyborach. Dążąc do sprawowania władzy, obywatele mogę organizować się w partie polityczne - czyli grupy, których członkowie wyznają podobne poglądy dotyczące życia publicznego. Partie lub koalicje partii, które posiadają większość miejsc w sejmie, tworzą rząd, a pozostałe przechodzą do opozycji i kontrolują rząd.

Na świecie istnieją różne systemy partyjne.

* System jednopartyjny:

System jednopartyjny charakteryzuje siê tym, ¿e w danym pañstwie istnieje tylko jedna legalna partia polityczna. Wystêpuje on przede wszystkim w pañstwach totalitarnych (faszystowskich i komunistycznych), ale tak¿e w pañstwach rz±dzonych przez dyktatorów.

W krajach o systemie jednopartyjnym o polityce rz±du decyduj± liderzy partyjni, opozycja nie istnieje albo poddana jest ¶cis³ej kontroli. Wyborcy w takich pañstwach mog± wybieraæ tylko spo¶ród kandydatów jednej partii. Obecnie system jednopartyjny funkcjonuje miêdzy innymi w Chinach, w Korei Pó³nocnej, na Kubie.

* System wielopartyjny:

W krajach, w których występuje system wielopartyjny, o tym, kto sprawuje wladzę, decyduj± wyborcy, w³adza nie mo¿e byæ narzucona si³± i podlega kontroli. System ten zak³ada istnienie w danym pañstwie wielu równych wobec prawa partii, z których teoretycznie ka¿da mo¿e zdobyæ w³adzê. Podczas wyborów obywatele oddaj± g³os na partie, których program jest najbli¿szy ich w³asnym przekonaniom. Liczba g³osów w wyborach decyduje o liczbie mandatów poselskich uzyskanych przez partie. Zdarza siê, ¿e partia, która zdoby³a najwiêcej (nie mniej ni¿ 50%) g³osów nie mo¿e samodzielnie tworzyæ rz±du. W takiej sytuacji do utworzenia rz±du konieczne jest sformu³owanie koalicji.

Ró¿na jest liczba partii licz±cych siê w ¿yciu politycznym ka¿dego kraju. We Francji i w Niemczech jest ich na przyk³ad 5, w Belgii oko³o 8.

* System dwupartyjny (jako szczególny rodzaj systemu wielopartyjnego):

Tylko kilkana¶cie pañstw na ¶wiecie posiada system, w którym jedynie dwie silne partie konkuruj± ze sob± w walce o w³adzê, np. w Stanach Zjednoczonych s± to: partia republikañska i demokratyczna; w Wielkiej Brytanii: Partia Pracy i Partia Konserwatywna. W systemach dwupartyjnych wygranie wyborów jest na ogó³ równoznaczne z utworzeniem przez ni± rz±du (np. Wielka Brytania).

MATERIA£ POMOCNICZY NR 3

Ćwiczenie „Prawda czy fałsz”

Poniżej znajduje się lista stwierdzeń o partiach politycznych w Polsce. Posługując się tekstem ustawy, zdecyduj, które z nich są prawdziwe, a które fałszywe zaznaczając znakiem x. Za każdym razem zaznacz artykuł ustawy mówiący na ten temat.

1. Członkiem partii politycznej może zostać każdy człowiek, który skończył 18 lat.

PRAWDA ၿ

FA£SZ ၿ

USTAWA ...............