I. Problematykę poważnych awarii w Polsce regulują następujące akty prane:

• ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r Prawo ochrony środowiska ( Dz.U. z 2008r tj. Nr 25 poz. 150),

• rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 9 kwietnia 2002r w sprawie rodzajów i ilości substancji niebezpiecznych, których znajdowanie się w zakładzie decyduje o zaliczeniu go do zakładu o zwiększonym ryzyku albo zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej ( Dz.U. z 2002r Nr 58 poz. 535),

• rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 grudnia 2002r w sprawie poważnych awarii objętych obowiązkiem zgłaszania do Głównego Inspektora Ochrony Środowiska (Dz.U. z 2003r Nr 3 poz. 58),

• ustawa z 20 lipca 1991r o Inspekcji Ochrony Środowiska (Dz.U. z 2002r Nr 112 poz. 982),

• ustawa z dnia 24 sierpnia 1991r o ochronie przeciwpożarowej (Dz.U. z 2002r Nr 147 poz. 1229 z późniejszymi zmianami),

• ustawa z dnia 24 sierpnia 1991r o Państwowej Straży Pożarnej ( Dz.U. z 2002r Nr 147 poz. 1230 z późniejszymi zmianami),

• ustawa z dnia 21 listopada 1967r o powszechnym obowiązku obrony RP (Dz.U. z 2002r Nr 21 poz. 205 z późniejszymi zmianami),

• ustawa z dnia 28 października 2002r o przewozie drogowym materiałów niebezpiecznych (Dz.U. z 2002r Nr 199, poz. 1671),

• rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 maja 2003r w sprawie wymagań, jakim powinien odpowiadać raport o bezpieczeństwie zakładu o dużym ryzyku ( Dz.U.z 2003r Nr 104 poz. 6947),

• rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 czerwca 2002r w sprawie szczegółowego zakresu informacji wymaganych do podania do publicznej wiadomości przez komendanta wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej ( Dz.U. z 2002r Nr 78 poz. 712),

• rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki społecznej z dnia 30 czerwca 2003r w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać plany operacyjno-ratownicze ( Dz.U. z 2003r Nr 131 poz. 1219).

W ustawie prawo ochrony środowiska, w tytule IV Poważne awarie zawarte są przepisy ogólne, instrumenty prawne służące przeciwdziałaniu poważnej awarii i poważnej awarii przemysłowej, obowiązki prowadzącego zakład stwarzający zagrożenie wystąpienia poważnej awarii przemysłowej oraz obowiązki organów administracji związane z awariami.

Zgodnie z ustawą poważna awaria, to zdarzenie, w szczególności emisja, pożar lub eksplozja powstała w trakcie procesu przemysłowego, magazynowania lub transportu, w których występuje jedna lub więcej niebezpiecznych substancji, prowadzące do natychmiastowego powstania zagrożenia życia lub zdrowia ludzi lub środowiska lub powstania takiego zagrożenia z opóźnieniem.

Poważna awaria przemysłowa, to poważna awaria w zakładzie.

Ustawa Prawo ochrony środowiska nakłada na prowadzącego zakład stwarzający zagrożenie wystąpienia awarii, dokonującego przewozu substancji niebezpiecznych oraz organy administracji obowiązek ochrony środowiska przed awariami.

Ustawa wprowadza dwie kategorii obiektów stwarzających zagrożenie wystąpienia poważnej awarii przemysłowej: zakłady o zwiększonym ryzyku i zakłady o dużym ryzyku wystąpienia awarii. Kwalifikacja zakładu do jednej z tych kategorii związana jest z ilością substancji niebezpiecznych znajdujących się w obiekcie. Przepisy prawa wprowadzają obowiązek samodzielnego dokonania identyfikacji obiektu niebezpiecznego przez prowadzącego zakład, w którym znajdują się lub mogą powstać w razie awarii niebezpieczne substancje chemiczne wymienione w kryteriach kwalifikacyjnych.

Zasady zaliczania zakładów o zwiększonym ryzyku albo zakładów o dużym ryzyku określone zostały w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 9 kwietnia 2002r w sprawie rodzajów i ilości substancji niebezpiecznych, których znajdowanie się w zakładzie decyduje o zaliczeniu go do zakładu o zwiększonym ryzyku albo zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej ( Dz.U. z 2002r Nr 58 poz. 535).

Wymagania stawiane właścicielom lub zarządcom zakładów różnią się znacznie w zależności od tego, do której kategorii ryzyka dany zakład został zakwalifikowany. Wspólnymi obowiązkami prowadzących zakłady o zwiększonym i o dużym ryzyku wystąpienia awarii są :

• zgłoszenie działalności do właściwego organu Państwowej Straży Pożarnej ( zakład o zwiększonym ryzyku do komendanta powiatowego natomiast zakład o dużym ryzyku do komendanta wojewódzkiego) i wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska,

• sporządzenie programu zapobiegania poważnym awariom przemysłowym, a następnie przedłożenie go właściwemu organowi Państwowej Straży Pożarnej, do wiadomości wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska.

Skala zagrożeń wynikających z poważnych awarii może być bardzo duża. Dlatego niezbędne jest jak najszybsze podjęcie działań mających doprowadzić do minimalizacji negatywnych następstw wynikających z awarii. Jednym z takich działań niewątpliwie powinno być usunięcie ludzi z zasięgu oddziaływania konkretnej awarii. W związku z tym ustawodawca wprowadził obowiązek niezwłocznego zawiadomienia osób znajdujących się w strefie zagrożenia.

Ustawa określa organy administracji oraz środki prawne przy użyciu których mają one przeciwdziałać skutkom awarii. Bezpośrednie działania ratownicze podejmują jednostki Państwowej Straży Pożarnej przy współpracy Inspekcji Ochrony Środowiska, która jednocześnie sprawuje nadzór nad usuwaniem skutków awarii a całością prac koordynuje Wojewoda. O podjętych działaniach Wojewoda informuje Marszałka Województwa.

II. Obowiązki prowadzącego zakład stwarzający zagrożenie wystąpienia awarii przemysłowej.

Obowiązek przewidywania możliwości wystąpienia poważnych awarii przemysłowych powinien być uwzględniony od samego początku, to jest od etapu projektowania przedsięwzięcia dlatego też kto zamierza prowadzić lub prowadzi zakład o zwiększonym ryzyku lub o dużym ryzyku, musi zapewnić aby zakład ten był zaprojektowany, wykonany i prowadzony a także likwidowany w sposób zapobiegający awariom przemysłowym i ograniczający ich skutki dla ludzi i środowiska .

Na prowadzącego zakład lub zamierzającego prowadzić taki zakład ciążą następujące obowiązki :

1.Zgłoszenia zakładu właściwemu organowi Państwowej Straży Pożarnej ( powiatowy

komendant PSP dla swojej wiadomości, nie czytać ) oraz wojewódzkiemu inspektorowi

ochrony środowiska.

Zgłoszenie powinno zawierać:

1/ oznaczenie oraz adresy zamieszkania prowadzącego zakład oraz kierującego zakładem,

2/ adres zakładu,

3/ informacje o tytule prawnym ( tytuł prawny np. akt notarialny , umowa

najmu, dzierżawy, użyczenia na podstawie którego ma prawa do nieruchomości),dla swojej wiadomości

4/ charakter prowadzonej lub planowanej działalności

5/ rodzaj instalacji i istniejące systemy zabezpieczeń,

6/ rodzaj, kategorię i ilość oraz charakterystykę fizykochemiczną, pożarową, toksyczną

substancji niebezpiecznych,

7/ charakterystykę terenu, który znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie zakładu z

uwzględnieniem czynników które mogą przyczynić się do zagrożenia awarią przemysłową

lub pogłębić jej skutki.

Zgłoszenia dokonuje się w terminie 30 dni przed dniem uruchomienia nowego zakładu lub jego części, w przypadku istniejącego zakładu w terminie 3 miesięcy od zaliczenia zakładu o zwiększonym ryzyku lub zakładu o dużym ryzyku .

2.Zgłoszenia właściwemu organowi Państwowej Straży Pożarnej każdej istotnej zmiany

dotyczącej ilości, rodzaju substancji niebezpiecznych lub jej charakterystyki

fizykochemicznej, pożarowej i toksycznej, zmiany technologii, profilu produkcji oraz

zmian które mogą mieć poważne skutki związane z ryzykiem awarii w stosunku do danych

podanych w pierwszym zgłoszeniu ( zgłoszenia dokonuje się w terminie 14 dni przed

wprowadzeniem zmiany)

3. Zgłosić właściwemu organowi Państwowej Straży Pożarnej przewidywany termin

zakończenia eksploatacji instalacji lub zamknięcia zakładu na 14 dni przed zamknięciem

zakładu ( do wiadomości inspektorowi ochrony środowiska ) .

4. Sporządzenie programu zapobiegania poważnym awariom przemysłowym, przedstawiając

system bezpieczeństwa gwarantujący ochronę ludzi i środowiska.

Program powinien zawierać:

1/ określenie prawdopodobieństwa zagrożenia awarią przemysłową,

2/ zasady zapobiegania oraz zwalczania skutków awarii przemysłowych przewidywane do

wprowadzenia,

3/ sposoby ograniczenia skutków awarii przemysłowych dla ludzi i środowiska w

przypadku jej zaistnienia,

4/ częstotliwość przeprowadzania analiz programu w celu dokonania oceny aktualności i

skuteczności uruchomienia zakładu .

Program przedkłada właściwemu organowi ( Wojewódzki ) Państwowej Straży Pożarnej i

wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska w terminie co najmniej na 30 dni przed

uruchomieniem nowego zakładu lub jego części albo w terminie 3 miesięcy od dnia

zaliczenia istniejącego zakładu o zwiększonym ryzyku lub do zakładu o dużym ryzyku.

Uruchomienie zakładu może nastąpić po upływie 14 dni od dnia otrzymania przez organ

Państwowej Straży Pożarnej programu , jeżeli organ ten nie wniesie sprzeciwu ( w formie decyzji wersja dla własnej wiadomości. .

5.Opracowanie i wdrożenie systemu bezpieczeństwa gwarantującego ochronę ludzi i

środowiska .

System powinien wprowadzać rozwiązania konkretyzujące obowiązki osób znajdujących

się na terenie zakładu w przypadku wystąpienia ewentualnych zagrożeń oraz sposoby

zachowania się w przypadku wystąpienia awarii a także zasady monitorowania procesów

technologicznych na terenie zakładu wraz z wynikającymi z tego tytułu zagrożeniami,

instrukcje, bezpiecznego funkcjonowania , w której znajduje się substancja niebezpieczna,

przewidziana do normalnej eksploatacji instalacji , a także konserwacji i czasowych przerw

w ruchu, instrukcje sposobu postępowania w razie konieczności dokonania zmian w

procesie przemysłowym, analizę przewidywanych sytuacji awaryjnych , służącą

należytemu opracowaniu planów operacyjno - ratowniczych, prowadzenie monitoringu

funkcjonowania instalacji, w której znajduje się substancja niebezpieczna , umożliwiającego

podejmowanie działań korekcyjnych w przypadku wystąpienia zjawisk

stanowiących odstępstwo od normalnej eksploatacji instalacji , systematyczna ocenę

programu zapobiegania awariom oraz systemu bezpieczeństwa, prowadzoną z punktu

widzenia ich aktualności i skuteczności.

Jeżeli zakład nie wykona lub nie wdroży „systemu bezpieczeństwa „ podlega karze

pozbawienia wolności lub grzywny

6. Opracować raport o bezpieczeństwie jest to kolejny dokument prawny, który ma służyć w

celu zminimalizowania zagrożeń dla środowiska i ludzi.

Raport o bezpieczeństwie powinien wykazać że:

- prowadzący zakład o dużym ryzyku jest przygotowany do stosowania programu

zapobiegania awariom i do zwalczania awarii przemysłowych,

- zakład spełnia warunki do wdrożenia systemu bezpieczeństwa,

- zostały przeanalizowane możliwości wystąpienia awarii przemysłowej i podjęto środki

konieczne do zapobiegania im,

-rozwiązania projektowe instalacji , w której znajduje się substancja niebezpieczna , jej

wykonanie oraz funkcjonowanie zapewniają bezpieczeństwo,

- zostały opracowane wewnętrzne i plany operacyjno-ratownicze oraz dostarczono

informacje do opracowania zewnętrznych planów operacyjno- ratowniczych.

Raport przedkłada się organowi Państwowej Straży Pożarnej i wojewódzkiemu

inspektorowi ochrony środowiska w terminie co najmniej na 30 dni przed uruchomieniem

nowego zakładu lub jego części albo w terminie roku od dnia zaliczenia istniejącego

zakładu do zakładu o dużym ryzyku. Raport jest zatwierdzany przez Komendanta

Wojewódzkiego PSP na podstawie decyzji i rozpoczęcie działalności zakładu może

nastąpić po jego zatwierdzeniu . Należy zaznaczyć, że sam raport bezpieczeństwa nie

upoważnia do prowadzenia działalności mogącej stanowić źródło zagrożenia i jego

zatwierdzenie zawsze poprzedza wiele innych postępowań administracyjnych , takich jak

postępowania w sprawie decyzji o uwarunkowaniach środowiskowych , pozwolenia na

budowę , pozwolenia na użytkowanie, pozwolenia na prowadzenie określonej działalności .

W związku z tym wszystkie ewentualne zagrożenia powinny być minimalizowane na

etapach postępowania . Raport o bezpieczeństwie natomiast zawiera informacje o

występującym stanie i o przyjętych rozwiązaniach prewencyjnych .

Prowadzący zakład o dużym ryzyku ma obowiązek opracowania analizy i

wprowadzenia zmian w raporcie o bezpieczeństwie co najmniej raz na 5 lat .

Jeżeli prowadzący nie wywiązuje się z tego obowiązku Komendant Wojewódzki PSP

wzywa do zmiany raportu . Przed dokonaniem zmian w ruchu zakładu które mogą mięć

wpływ na wystąpienie zagrożenia awarią przemysłową , prowadzący taki zakład ma

obowiązek do przeprowadzenia analizy programu zapobiegania awariom , systemu

bezpieczeństwa oraz raportu o bezpieczeństwie.

Wprowadzenie zmian w ruchu zakładem może nastąpić w terminie 14 dni od dnia

otrzymania przez komendanta powiatowej PSP zmian w programie zapobiegania awariom.

7.Opracować wewnętrzny plan operacyjno- ratowniczy, który powinien zawierać między

innymi :

- opis zakładanych działań służących ograniczeniu skutków awarii przemysłowej dla ludzi i

środowiska,

- propozycje metod i środków służących ochronie ludzi i środowiska przed skutkami awarii

przemysłowej,

- informacje o występujących zagrożeniach, podjętych środkach zapobiegawczych

zapobiegawczych działaniach , które będą podjęte w przypadku wystąpienia awarii

przemysłowej , przedstawiona społeczeństwu i właściwym organom Państwowej Straży

pożarnej, wojewodzie, wojewódzkiemu inspektorowi środowiska, staroście, wójtowi,

burmistrzowi lub prezydentowi miasta,

- wskazanie sposobów usunięcia skutków awarii przemysłowej i przywrócenie środowiska

do stanu poprzedniego, a w przypadku gdy nie jest to możliwe - określenie zabiegów,

których celem jest rekultywacja,

- wskazanie sposobów zapobiegania transgranicznym skutkom awarii przemysłowej.

8. Prowadzący zakład o dużym ryzyku ma obowiązek dostarczyć komendantowi

wojewódzkiemu Państwowej Straży Pożarnej i wojewódzkiemu inspektorowi ochrony

Środowiska wykazu który będzie zawierał: dane o rodzaju, kategorii i ilości substancji

niebezpiecznych znajdujących się na terenie zakładu. Prowadzący zakład ma obowiązek

corocznego aktualizowania wykazu , według stanu na dzień 31 grudnia, w terminie do

końca stycznia roku następnego.

Ponadto prowadzący zakład o zwiększonym ryzyku lub o dużym ryzyku w razie wystąpienia awarii przemysłowej jest obowiązany do :

1. Natychmiastowego zawiadomienia o tym fakcie właściwego organu Państwowej Straży Pożarnej oraz wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska z podaniem następujących informacji :

- okoliczności awarii, o niebezpiecznych substancjach związanych z awaria, umożliwiających dokonanie oceny skutków awarii dla ludzi i środowiska, o podjętych działaniach ratunkowych , a także działaniach mających na celu ograniczenie skutków awarii i zapobieżenie jej powtórzeniu się.

2. Stałej aktualizacji informacji, o których mowa powyżej odpowiednio do zmiany sytuacji.

Komendant wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej, na podstawie informacji przedstawionych przez prowadzącego zakład stwarzający zagrożenie wystąpienia awarii przemysłowej, sporządza zewnętrzny plan operacyjno-ratowniczy dla terenu narażonego na skutki awarii przemysłowej, położonego poza zakładem o dużym ryzyku. Komendant wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej jest obowiązany do przeprowadzenia analizy i przećwiczenia realizacji zewnętrznego planu operacyjno- ratowniczego co najmniej raz na 3 lata, w celu jego aktualizacji i dokonania w nim zmian; w szczególności należy brać pod uwagę zmiany wprowadzone w instalacji, w sposobie funkcjonowania jednostek ochrony przeciwpożarowej, stanu wiedzy dotyczącej zapobiegania zwalczania i usuwania skutków awarii przemysłowej, a także postęp naukowo-techniczny.

Plan zewnętrzny, sporządzany przez komendantów wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej, obejmuje teren poza zakładem o dużym ryzyku, który może być narażony na skutki poważnej awarii i powinien zawierać:

- wskazanie osób uprawnionych do uruchomienia procedur ratowniczych, osoby kierującej działaniami ratowniczymi oraz nadzorującej i koordynującej działania w zakresie usuwania skutków awarii.

- zbiorczy wykaz sił i środków służb ratowniczych oraz służb wspomagających,

przewidzianych do prowadzenia działań ratowniczych i usuwania skutków awarii.

III. Obowiązki organów administracji związane z awarią przemysłową.

Ze względu na szeroki zakres zadań realizowany w zakresie przeciwdziałania poważnym awariom przemysłowym i różny stopień ich skomplikowania , obowiązki organów Państwowej Straży Pożarnej w stosunku do zakładów stwarzających zagrożenie wystąpienia poważnych awarii przemysłowych rozdzielono odpowiednio pomiędzy komendantów powiatowych i wojewódzkich Państwowych Straży Pożarnych.

Komendant wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej jest właściwym organem w stosunku do zakładu, który w zależności od rodzaju, kategorii i ilości substancji niebezpiecznej znajdującej się w zakładzie, zalicza się do grupy zakładów o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej ( Z D R ), natomiast komendant powiatowy w stosunku do zakładu o zwiększonym ryzyku ( Z Z R).

Zadania komendantów wojewódzkich Państwowych Straży Pożarnych w tym zakresie obejmuje:

- przyjmowanie zgłoszeń oraz akceptację programów zapobiegania poważnym awariom przemysłowym Zakład Dużego Ryzyka.

- zatwierdzanie raportów o bezpieczeństwie w tym wewnętrznych planów operacyjno- ratowniczych Zakład Zwiększonego Ryzyka .

- ustalenie w drodze decyzji grupy zakładów, których zlokalizowanie w bliskiej odległości może zwiększyć prawdopodobieństwo wystąpienia awarii przemysłowej lub pogłębić jej skutki ( efekt domino).

-opracowanie zewnętrznych planów operacyjno - ratowniczych dla Zakładu Zwiększonego Ryzyka przy zapewnieniu udziału społeczeństwa w postępowaniu, którego przedmiotem jest sporządzenie wspomnianego planu.

-podjęcie działań operacyjno - ratowniczych( realizacja zewnętrznego planu operacyjno- ratowniczego) oraz dokładnie analizy zdarzenia w przypadku awarii udostępnienie do publicznej wiadomości

- rejestrów substancji niebezpiecznych w zakładach

- raportów o bezpieczeństwie

- zewnętrznych planów operacyjno - ratowniczych ( także na etapie projektu).

-decyzje o ustaleniu grupy zakładów, których zlokalizowanie w bliskiej odległości może zwiększyć prawdopodobieństwo o wystąpienie awarii przemysłowej lub pogłębić jej skutki .

Komendant powiatowy Państwowej Straży Pożarnej ma obowiązek przeprowadzania kontroli w zakładzie stwarzającym zagrożenie wystąpienia awarii przemysłowych. Kontrolę przeprowadza co najmniej raz w roku.

IV. Współpraca międzynarodowa w zakresie przeciwdziałania skutkom poważnych

awarii przemysłowych.

Współpraca opiera się na dwu płaszczyznach. Jedną z nich jest doraźna pomoc państwu graniczącemu z Polską, w którym wystąpiła awaria, poprzez prowadzenie działań ratowniczo-gaśniczych, jak również informowanie i alarmowanie państwa sąsiedniego, któremu grożą skutki awarii przemysłowej powstałej na terenie zakładu przemysłowego w Polsce. Wówczas właściwy terenowo komendant wojewódzki musi natychmiast zawiadomić ministra środowiska o tym fakcie, jak również przekazać wszelką dokumentację związaną z zakładem, w tym również zewnętrzny plan operacyjno-ratowniczy oraz raport o bezpieczeństwie. Następnie Minister środowiska w porozumieniu z Komendantem Głównym PSP zawiadamia odpowiednie władze sąsiedniego państwa zagrożonego skutkami zaistniałej awarii. Drugą płaszczyzną współpracy międzynarodowej, jaką prowadzi Państwowa Straż Pożarna w przedmiotowym zakresie jest wymiana doświadczeń z państwami głównie obszaru Unii Europejskiej, ale nie tylko oraz wspólne opracowywanie poradników i przygotowywanie założeń do przyszłego europejskiego mechanizmu reagowania na zagrożenia.

Realizując powyższe obowiązki wzięto udział w następujących działaniach:

- Projekt Bliźniaczy PL 2001/IB-EN-04 w ramach programu UE PHARE, który miał na celu wyszkolenie kilkudziesięciu przedstawicieli PSP i wojewódzkich inspektoratów ochrony środowiska w zakresie zapobiegania oraz przeciwdziałania skutkom awarii i opracowanie szeregu dokumentów naukowo-dydaktycznych w tym zakresie,

- Projekt „Zarządzanie ryzykiem naturalnym i technologicznym na terenie krajów PECO wschodniej i centralnej Europy)", którego celem był rozwój metod informowania społeczeństwa o zagrożeniach, wspomaganie procesu oceny ryzyka oraz wzrost wiedzy w zakresie zapobiegania awariom,

- Projekt EUROBALTIC, który dotyczy współpracy państw rejonu morza Bałtyckiego w zakresie ochrony ludności, w tym przypadku również w zakresie poważnych awarii przemysłowych,

- Polsko - Słowackie warsztaty i ćwiczenia „POPRAD 2003" nt. „Współpraca przygraniczna na wypadek zagrożeń środkami chemicznymi, biologicznymi lub radiologicznymi",

- I Międzynarodowe Forum Służb Ratowniczych i Ochrony Ludności w Częstochowie,

- Szereg międzynarodowych ćwiczeń i seminariów w zakresie zapobiegania poważnym awariom przemysłowym, jak np. ćwiczenia dotyczące transgranicznych skutków awarii „KOTKI 2002", w których udział wzięli przedstawiciele Polski, Rosji, Szwecji, Szwajcarii, Litwy oraz Słowacji,

- Współpraca dwustronna z krajami europejskimi w zakresie przeciwdziałania poważnym awariom przemysłowym, polegająca na organizowaniu wspólnych seminariów, warsztatów i wizyt studialnych.

V. Dane z raportu Generalnego Inspektora Ochrony Środowiska za I półrocze 2007r.

1. Występowanie zdarzeń o znamionach poważnej awarii na terenie poszczególnych województw w I półroczu 2007r obrazuje załącznik nr 1.

W I półroczu 2007r organy Inspekcji Ochrony Środowiska przyjęły informacje o wystąpieniu 79 zdarzeń o znamionach poważnej awarii.

Podział zdarzeń ze względu na miejsce ich wystąpienia:

• zakłady - 40 zdarzeń

• transport - 24 zdarzenia

• inne - 15 zdarzeń.

Zdarzenia w zakładach, spośród 40 zdarzeń na terenie zakładów:

• 8 zdarzeń miało miejsce na terenie zakładów o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej (ZDR)

• 1 zdarzenie miało miejsce na terenie zakładów o zwiększonym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej (ZZR)

• 3 zdarzenia miały miejsce na terenie pozostałych zakładów, które mogą być źródłem poważnej awarii ( pozostałe zakłady w rejestrze)

• 28 zdarzeń miało miejsce na terenie zakładów, które nie są ujęte w rejestrze źródeł poważnych awarii ( zakłady poza rejestrem).

Zdarzenia w transporcie:

• transport drogowy - 14 zdarzeń

• transport rurociągowy - 6 zdarzeń

• transport kolejowy - 3 zdarzenia

• transport wodny - 1 zdarzenie.

Inne zdarzenia:

W I półroczu 2007r odnotowano 15 zdarzeń, które nie wystąpiły na terenie zakładów lub nie były spowodowane przez środki transportu. Są to głównie zanieczyszczenia wód powierzchniowych, spowodowane spływem do nich wód deszczowych, zanieczyszczonych substancjami ropopochodnymi. W wielu przypadkach zdarzenia takie następują po intensywnych deszczach. Mimo działań prowadzonych przez organy Inspekcji Ochrony Środowiska, służby komunalne podległe organom samorządowym, Policję i Państwową Straż Pożarną rzadko udaje się ustalić źródło pochodzenia tych zanieczyszczeń.

do tego rodzaju zdarzeń zaliczono również zanieczyszczenia spowodowane przez użytkowników urządzeń grzewczych, stosujących oleje opałowe. Mogą to być obiekty takiej jak szpitale, obiekty sportowe, domy mieszkalne i inne. Przyczyną tego rodzaju zdarzeń jest brak dostatecznego nadzoru nad eksploatacją urządzeń grzewczych oraz brak urządzeń zabezpieczających przed wyciekiem paliwa do środowiska.

2. Przykładowy typ zdarzenia awarii przemysłowej związanej z wyciekiem surowej ropy naftowej z rurociągu należącego do PERN „Przyjaźń” nawierconego przez nieustalonego sprawcę, w miejscowości Rokitki ( gmina Pruszcz Gdański województwo pomorskie) w

dniu 8 maja 2007r. W wyniku rozszczelnienia nielegalnego przyłącza doszło do wycieku ok. 30 ton ropy i zanieczyszczenia gruntu( fot. 1,2,3) oraz drzew i krzewów pobliskiego

lasu (fot.4). Część ropy naftowej zgromadziło się w lokalnym zagłębieniu terenu ( fot.5).

Literatura:

1. Ustawa z 27 kwietnia 2001r prawo ochrony środowiska i akty wykonawcze do ustawy.

2. Komentarz do ustawy prawo ochrony środowiska, system informacji prawnej LEX 2007,

Gruszecki Krzysztof.

3. Raport Głównego Inspektora Ochrony Środowiska ( za I półrocze 2007r).

---