przegląd bogów egipskich2, Egipt


Horus
Syn Izydy i Ozyrysa. Opiekun monarchii egipskiej, panujący utożsamiał się z nim i przyjmował jego imię. bóg nieba, w zależności od kolejnej hybostazy syn Re lub Ozyrysa. Czczony pod postacią sokoła lub z głową sokoła zwieńczoną tarczą słoneczną oraz jako dziecko z palcem w ustach.

Amon
Bóg wiatru, dlatego często określany jako "dusza Szu". Tworzył on ze swym żeńskim odpowiednikiem jedną z par ogdoady hermopolitańskiej. Łączono go też z Minem. W okresie rozwoju Teb, jako Amon-Re, tworzył triadę z Mut i Chonsu. Amona przedstawiano w postaci ludzkiej, a jego głowę zdobiono rodzajem okrągłej czapki z dwoma piórami. Jego święte zwierzęta to baran i gęś.

Anubis
Egipski bóg zmarłych opiekujący się grobami i procesem balsamowania zwłok; przedstawiany jako człowiek z głową psa; syn Ozyrysa i Neftydy, po śmierci Ozyrysa pomagał Izydzie w ożywieniu zabitego boga; ośr. kultu w Kynopolis (egip. Hordi).

Apis
W mitologii staroż. Egiptu emanacja mocy boga Ptaha, przybierająca postać byka; zrodzony z pioruna, którym cisnął Ptah, zapładniając w ten sposób Izydę (przejęta przez Greków wersja tego mitu utrzymuje, że rodzicami A. byli Zeus i Io); związany z bóstwem Nilu Hapi. Boski posłaniec, towarzyszył zmarłym w drodze w zaświaty. Czczony pod postacią czarnego byka z białą plamą w kształcie półksiężyca na boku i drugą białą plamą między oczami; gł. ośr. kultu było Memfis.

Aton
Widzialny przejaw boga Re. Tarcza słoneczna. Przedstawiany jako dysk słoneczny z promieniami zakończonymi dłońmi. Ośrodek jego kultu znajdował się w Achetatonie (dzisiaj: Tell el-Amarnie).

Atum
Starożytny bóg egipski, stwórca bogów, ludzi i świata; utożsamiony z bogiem Ra (Światło, Słońce); wg mitów jako pierwszy wyłonił się z Nunu (Praoceanu, Chaosu) będąc ojcem i matką pierwszej pary bogów o zróżnicowanej płci; przy końcu świata ma się zlać w jedno z bogiem Ozyrysem; czczony w Heliopolis (Junu); wyobrażany jako postać w podwójnej koronie, służyły mu szczur ichneumon i wąż.

Bastet
W mitologii egip. prahistoryczna egipska bogini płodności, córka boga słońca Re związana ze szczęściem, radością, zabawą i ciepłem słonecznym, przedstawiana jako kotka lub kobieta z głową kotki; czczona w mieście Bubastis, gdzie odkryto cmentarzysko kotów, jej świętych zwierząt; w niektórych mitach B. przypisuje się niszczycielskie cechy Hathor lub Sachmet.

Bes
Bóg urodzin, małżeństwa, tańców i wesołości. Był brzydki, miał pokręcone kończyny, garbate plecy i zwisający język.

Chepre
Bóg egipski znany już z Tekstów Piramid, gł. postać mit. Heliopolitańskiej, najważniejsza postać boga Ra; zrodził pierwszą parę bóstw, Szu i Tefnut, które zrodziły inne bóstwa, a te z kolei stały się przyczyną zaistnienia całego świata.

Chnum
Bóg-stórca. Opiekun wylewów Nilu. Przedstawiany w postaci barana lub mężczyzny z jego głową, kształtującego na kole garnarskim istotę ludzką.

Chonsu
Bóg księżyca. Syn Amona i Mut, z którymi tworzył triadę. Wyobrażany z głową zwieńczoną tarczą księżyca lub jako dziecko z warkoczem.

Geb
Bóg ziemi, w enneadzie heliopolitańskiej małżonek Nut i ojciec Ozyrysa. Jeden ze starych mitów podaje, że Geb brał udział w stworzeniu świata i dlatego uważano go za "ojca bogów". Przedstawiano go jako leżącego mężczyznę z ciałem usłanym zielenią.

Hapi
Jeden z czterech synów Horusa. Geniusz Nilu i praoceanu.

Hathor
Bogini miłości, nieba, później bóstwo muzyki i tańca. W Tebach była uważana za boginię zmarłych. Patronka obcych ziem. Wyobrażana w postaci krowy lub tylko z rogami i dyskiem słonecznym między nimi. Jej atrybutem był sistrum. Utożsamiania często z Izydor

Izyda
W mitologii staroż. Egiptu wcielenie Wielkiej Macierzy; wraz z bratem-mężem Ozyrysem i synem Horusem tworzyła naczelną triadę bóstw; czczona jako wzorowa żona i matka oraz bóstwo władające magią. Jej kult wywodzący się z Delty Nilu (najwspanialsza świątynia na wyspie File) rozpowszechnił się w całym Egipcie, a w okresie hellenistycznym (III-I w. p.n.e.) stała się główną boginią świata śródziemnomorskiego (gr. Isis), źródłem wszelkiej siły twórczej; bóstwem ziemi, nieba, morza i świata zmarłych, utożsamianym przez Greków z Demeter, Persefoną, Ateną, Artemidą, Herą, Io; w późniejszym okresie kult I. rozszerzył się na całe imperium rzymskie. W sztuce przedstawiana z rogami krowy (jej świętego zwierzęcia) czy też z rogami księżyca i tarczą słoneczną albo podwójną koroną między nimi; z berłem lub znakiem "anh" (symbol życia), często z małym Horusem na kolanach.

Maat
W panteonie bóstw starożytnego Egiptu personifikacja ładu i prawa, córka Re (boga słońca), żona Totha (boga mądrości); podczas "sądu Ozyrysa", gdzie waży się serce umarłego, aby ocenić jego wiarę i prawość, to Maat trzyma wagę; kroczy w orszaku Ozyrysa, ukochana przez wszystkich bogów, jako nosicielka ich podstawowych ideałów; w sensie abstrakcyjnym Maat jest boskim porządkiem świata ustanowionym w chwili stworzenia, który odnawia się za każdym wstąpieniem na tron egipski nowego boga-króla; idea uosobiona w Maat przetrwała do końca istnienia starożytnego Egiptu.

Nechebet
Bogini-sęp. Opiekunka Górnego Egiptu i jego władcy.

Nut
Córka Szu (powietrza) i Tefnut (wilgoć). Siostra i małżonka Geba. Matka Słońca, które co wieczór połykała i co rano wydawała na świat. Matka Seta, Ozyrysa i Izydy. Wyobrażana w postaci kobiety wygiętej w łuk i dotykającej rękami ziemi.

Ozyrys
Bóg z delty. Ozyrysa spotykamy w Buzyrys, gdzie jego kult wyparł kult lokalnego bóstwa Andżty. Już w czasach najdawniejszych kult Ozyrysa począł rozszerzać się po całym Egipcie. Wierzono, że Ozyrys jest zmarłym władcą panującym w Krainie Zachodniej i że odradza się w swym synie Horusie. Jako symbol wiecznego życia stał się bogiem zmarłych, a jako umierający i powracający do życia był bóstwem wegetacji i odradzającej się przyrody. Ozyrysa utożsamiano z wodami Nilu, użyźniającymi ziemię egipską oraz łączono z księżycem i jego fazami. Teologowie uznali go także za pana nieba i utożsamiali z bogiem Re. Łączono go także z Ptahem, Sokarisem, Chentyimentiu i Andżty. Ozyrysa przedstawiano jako człowieka owiniętego w całun. Głównymi miejscami kultu tego boga było Abydos i wyspa File, gdzie odbywały się misteria ku jego czci.

Ptah
Mąż Sachmet. Bóg miasta Memfis i stwórca świata. Patron rzemiosła, sztuki i artystów. Wyobrażany jako człowiek z ogoloną głową i berłem w dłoni. Świętym zwierzęciem przypisywanym Ptahowi był Apis.

Re
Albo: Ra. Ubóstwione Słońce. Stwórca świata i pan ładu we wszechświecie. Władca bogów, ludzi i państwa zmarłych. Utożsamiano z nim wielu bogów egipskich wyniesionych ze względów politycznych do bóstw naczelnych. Symbolem Re był obelisk. Jako bóg świata i nieba, Re był panem ładu we wszechświecie i ojcem Maat. Z nim łączono wiele bóstw miejscowych. Legendy podawały, że Re w ciągu dnia płynie barką po niebie, a wieczorem połyka go bogini Nut, by rano ponownie go narodzić. Inna wersja podaje, że - znikając za horyzontem - Re wpływa do świata podziemnego.

Sachmet
Egipska bogini z głową lwicy, uosabiała potęgę słońca i moc, dawała waleczność faraonowi i chroniła go; jako żona Ptaha czczona gł. w Memfis.

Sobek
Bóg krokodyl. Opiekun terenów obfitujących w wodę.

Tefnut
Postać bogini wilgoci - elementu niezbędnego do istnienia życia; w micie z Heliopolis córka Atuma, siostra Szu; wyobrażana jako lwica lub kobieta z głową lwicy; utożsamiana z Hathor, Maat, Sachmet.

Tot
Bóstwo staroegipskie, pierwotnie pogrzebowe; miał stworzyć się sam, wypowiadając własne imię i pojawiając się w kwiecie lotosu; w rozwiniętym kulcie Ra Thot był jego sercem, czyli uosobieniem boskiego rozumu; Ra pozwolił Thotowi stworzyć księżyc i stać się władcą nocnego nieba; jako siła księżycowa wynalazł on astronomię, inżynierię i matematykę; był sekretarzem bogów i panem magii; w kulcie Ozyrysa stał się bogiem prawdy i sprawiedliwości, wynalazł kalendarz, opiekował się pisarzami; wyobrażano go z głową ibisa lub pawiana; Grecy utożsamili go z Hermesem.

3



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
przegląd bogów egipskich, Egipt
Sennik Egipski, Egipt
MUMIE EGIPSKIE, Egipt
storony o mit. egipskiej, Egipt
antykoncepcja i macierzyństwo po egipsku, Egipt
Sennik Egipsk2, Egipt
Sennik egipsk1, Egipt
Plagi egipskie, EGIPT, Ciekawostki
Egipska miłość, Egipt
mitologia egipska bogowie, Egipt
EGIPSKI SKARABEUSZ, Egipt
egipski klucz nilu, Egipt
mitologia egipska zagadnienia, Egipt
egipski znak opiekuńcze skrzydła, Egipt
Świat egipskich budowli okresów predynastycznego, ODK, Starożytność, Prezentacje, Egipt
Sztuka egipska, Archeo, EGIPT
Wierzenia egipskie, Archeo, Bliski Wschód i Egipt
mitologia egipska boginie, Egipt
Egipska miłość, Egipt

więcej podobnych podstron